Ćwiczenia: Proces karny 14.05.2009

Postępowania szczególne:

Większość spraw jest rozpoznawana w tych trybach.

Nazwane postępowania szczególne:
1. postępowanie uproszczone
2. postępowanie nakazowe
3. postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego
4. postępowanie przyspieszone

Schemat postępowań szczególnych:

Punkt wyjścia → postępowanie zwyczajne.

→ postępowanie uproszczone – podstawowy tryb szczególny. Jest postępowaniem I stopnia i postępowaniem zredukowanym. Stosuje się posiłkowo przepisy o postępowaniu zwyczajnym.

Tryby II stopnia:
→ nakazowe – stosuje się posiłkowo przepisy o PU i ewentualnie PP
→ postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego – stosuje się posiłkowo przepisy o PU i ewentualnie PP

[Postępowanie przyspieszone – jest trybem I stopnia, ponieważ stosuje się przepisy PP, a PU jeśli byłoby dopuszczalne]

Kazus 1:

Dochodzenie o czyn z art. 181 § 1 k.k. zarzucony Janowi J., właścicielowi garbarni, przedłużyło się do 7 miesięcy z powodu konieczności zasięgnięci opinii biegłego. W końcu wniesiono do Sądu Rejonowego w M. akt oskarżenia – chcąc rozstrzygnąć sprawę w rozsądnym terminie prezes tego sądu zastanawia się, czy rozpoznać sprawę w postępowaniu uproszczonym, gdzie możliwe jest szybkie wydanie wyroku zaocznego, czy tez wydać wyrok nakazowy w postępowaniu nakazowym?

Rozważ pojawiające się problemu i wskaż drogę dalszego postępowania.

Powinno być prowadzone śledztwo, a nie dochodzenie – art. 325b par. 2 = PU nie może być prowadzone.

Dochodzenie – otwiera drogę do PU i PN.

Art. 157 par. 2, 212, 216, 217, 122 KK – przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego → otwierają drogę do PwsOP.

Kazus 2:

Oskarżony w sprawie o przestępstwo z art. 208 k.k. nie stawił się na rozprawie przed Sadem Rejonowym w S., chociaż o terminie rozprawy dowiedział się od swojej żony, wezwanej w charakterze świadka. Wobec tego sąd, rozpoznający sprawę na podstawie art. 28 § 2 k.p.k. w składzie trzech sędziów, wydał wyrok zaoczny wobec oskarżonego, który dotąd wyjaśnień nie składał. O treści wyroku oskarżony został zawiadomiony przez sąd i w terminie 7 dni wniósł sprzeciw, który jednak – po rozpoznaniu do przez sąd orzekający w tym samym składzie po miesiącu od wniesienia – nie został uwzględniony. Zaraz potem oskarżony w zamiarze zaskarżenia wyroku apelacją wniósł o uzasadnienie wyroku, które zostało sporządzone i wraz z wyrokiem doręczone oskarżonemu.

Wskaż uchybienia.

Brak wezwania – wyrok zaoczny nie może być wydany. Jeśli nie ma dowodu wezwania strony nie można przeprowadzić rozprawy.

Skład – w PU skład jest zawsze jednoosobowy i nie można go rozszerzyć ze względu na wyjątkową zawiłość sprawy.

Odczytanie złożonych wcześniej wyjaśnień oskarżonego – jest to niezbędny warunek wydania wyroku zaocznego → stanowisko SN.

W PwsOP może być wydany wyrok zaoczny, ale w sprawach prywatnoskargowych w zasadzie w aktach nie ma wyjaśnień, dlatego możliwość wydania wyroku zaocznego jest bardzo ograniczona.

Wyrok zaoczny wydaję się jeśli ani oskarżony, ani obrońca bez usprawiedliwienia się nie stawią i zostaną odczytane wyjaśnienia.

Sprzeciw – szczególny środek zaskarżenia od wyroku zaocznego. Ma na celu wyłącznie usprawiedliwienie nieobecności. Nie jest zaczepieniem merytorycznym, a tylko zaczepieniem jego „zaoczności”.

Rozpoznanie sprzeciwu następuje w formie postanowienia.

Rozstrzygnięcie negatywne sprzeciwu nic nie zmienia. Rozstrzygnięcie pozytywne oznacza wyznaczenie rozprawy w sprawie. Wyrok zaoczny traci moc, jeśli obrońca lub oskarżony stawi się na rozprawie. Jeśli się nie stawią bez usprawiedliwienia to wyrok zaoczny pozostaje w mocy.

Oprócz sprzeciwu przysługuje normalnie apelacja. Ale przysługuje ona tylko wtedy, gdy było nieuwzględnienie lub nieprzyjęcie sprzeciwu. Apelacja jest niedopuszczalna, jeśli obrońca ani oskarżony nie stawią się na rozprawie wyznaczonej po uwzględnieniu sprzeciwu.

Skład rozstrzygający sprzeciw – art. 40 par. 1 pkt. 9 → sędzia, który orzekał w sprawie nie może rozpatrywać sprzeciwu. Nie ma zakazu reformationis in peius.

Kazus 3:

Bolesław B. wniósł przeciwko Józefowi J. akt oskarżenia o czyn z art. 212 k.k. Bezpośrednio po jego wpłynięciu do Sądu Rejonowego w Z. prezes wyznaczył termin rozprawy i wskazał sędziego Tomasza T. do jej prowadzenia. W czasie rozprawy, po odczytaniu aktu oskarżenia oskarżony Józef J. oświadczył, że zarzucany mu czyn pozostaje w związku z wcześniejszym znieważeniem go przez Bolesława B. i przedłożył sądowi pismo nazwane aktem oskarżenia. Wobec tego są przystąpił do łącznego rozpoznania obu spraw. Wtedy Bolesław B. oświadczył, że odstępuje od oskarżenia, na co Józef J. wyraził zgodę i sędzia umorzył postępowanie w obu sprawach.

Omów pojawiające się problemy.

Oskarżenie wzajemne – może być zgłoszone tylko do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie.

Posiedzenie pojednawcze albo mediacja są obowiązkowe.

AO wnosi pokrzywdzony, czyli oskarżyciel prywatny. AO jest uproszczony – opis zdarzenia, osoba i dowody.

Zgoda Józefa była wymagana – art. 496 par. 1 → może zależeć na uniewinnieniu.

Nie należało umorzyć obu postępowań, a tylko w zakresie jednego, od którego się odstąpiło.

[Zawiadomienie o treści orzeczenia nie jest tym samym co doręczenie!!! → art. 100]

Oskarżyciel prywatny odczytuje swój AO.

Kazus 4:

Zenon N., bioenergoterapeuta, wniósł do sądu rejonowego w R. akt oskarżenia przeciwko Lidii L., masażystce, o czyn z art. 212 § 1 k.k. Prokurator, uznając że wymaga tego interes społeczny wstąpił do postępowania w sprawie. W tym samym czasie oskarżona Lidia L. wniosła do sądu rejonowego w R. oskarżenie wzajemne, poparte dowodami, z którego wynikało, że 4 lata wcześniej na łamach miejscowej prasy Zenon N. dopuścił się w stosunku do niej również czynu z art. 212 § 1 k.k. Sąd połączył te dwa akty oskarżenia i skazał oboje na karę po 1 roku pozbawienia wolności.

Wskaż pojawiające się problemy i właściwe ich rozstrzygnięcie z powołaniem przepisów k.p.k.

Art. 100 par. 2 KK – przedawnienie czynów prywatnoskargowych = postępowanie trzeba umorzyć na podstawie art. 17. Poza tym trudno utrzymać związek pomiędzy oboma czynami.

Art. 60 par. 1 – możliwość przystąpienia prokuratora → Lidia nie mogła zgłosić oskarżenia wzajemnego.

Kazus 5:

Sędzia Marek M. wydał na podstawie zebranych w dochodzeniu dowodów wyrok nakazowy, którym wymierzył Janowi J. karę 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn z art. 292 § 1 k.k. Oskarżony chce wyrok nakazowy zaskarżyć i w tym celu udał się do radcy prawnego szpitala psychiatrycznego, w którym od lat się leczy.

Wskaż uchybienia i sposób zaskarżenia nakazu.

W PN można orzec tylko grzywnę lub ograniczenie wolności.

PN w ogóle nie może być prowadzone.

Przesłanki prowadzenia PN:
1. sprawa z dochodzenia → musi nadawać się do PU
2. KK przewiduje grzywnę lub ograniczenie wolności (może przewidywać też pozbawienie wolności, ale tamte muszą występować, chyba że zgodnie z KK przewidzianą karę do 3 lat można zamienić na karę wolnościową)
3. okoliczności sprawy u winy sprawcy nie budzi wątpliwości
4. oskarżony nie może być pozbawiony wolności
5. nie może być obrony obligatoryjne z art. 79
6. nie można w sprawach prywatnoskargowych.

Prezes sądu na etapie wstępnej kontroli powinien sprawdzić czy zachodzą przesłanki PN (art. 339 par. 3 pkt. 7). Jeśli przesłanki są spełnione to na posiedzeniu bez udziału stron sąd wydaje wyrok nakazowy. WN doręcza się oskarżonemu, który ma 7 dni na sprzeciw.

Brak sprzeciwu – WN uprawomocnia się → nie można wnieść apelacji.

WN jest zawsze skazujący!!!

Sprzeciwu się nie rozpatruje. Jego wniesienie powoduje automatyczne skutki w postaci konieczności wyznaczenia rozprawy i rozpatrzenie sprawy w PU.