PIEL. CHIRURGICZNE
CHOROBY NCZYŃ KOŃCZYN DOLNYCH: MIAŻDZYCA, NIEWYDOLNOŚĆ ŻYLNA
MIAŻDŻYCA
uogólniony proces dotyczący wszystkich tętnic, pęknięcie nieswoistych blaszek tworzy materiał zatorowy. Miażdżyca tt.dolnych dotyka ok.50% populacji >40 r.ż, nie można jej wyleczyć jednak można spowolnić jej postęp.
Zakrzepica na blaszce miażdżycowej- ostry incydent:
-ostre zamknięcie tętnic
-udar mózgu
-niedokrwienie mięśnia sercowego
czynniki ryzyka:
a) niemodyfikowane
wiek, płeć, czynniki genetyczne, rasa, pochodzenie etniczne
b) modyfikowane
cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość, palenie tytoniu, zaburzenia gospodarki lipidowej, mała aktywność fizyczna, nieprawidłowe żywienie
NIEDOKRWIENIE KOŃCZYN DOLNYCH
chromanie przystankowe
-wysiłkowy, skurczowy, męczący ból w kończynie, występujący w grupach mięśni a nie w stawach
-powtarzający się codziennie na tym samym poziomie, całkowicie ustępujący po 2-3min.
-po wysiłku fizycznym występuje ponownie po takim samym dystansie
-spowodowany niedostatecznym dopływem krwi do pracujących mięśni
skala
FoNntaine'a
skala określająca stopień niedokrwienia kończyn dolnych
Iº brak objawów klinicznych
IIº chromanie przystankowe: gr.A dystans ↑ 200m
gr.B dystans ↓ 200m
IIIº ból spoczynkowy bez zmian martwiczych, występują bóle nocne
IVº ból spoczynkowy z martwicą lub owrzodzeniem skóry
diagnostyka
-wywiad
-badania fizykalne (badanie dotykiem, zabarwienie, ocieplenie)
-ocena bólu i dystansu
-badania laboratoryjne (krzepliwość krwi, lipidogram)
-wskaźnik kostka-ramie [ABPI]
-USG (duplex scan)
-arteriografia
Postacie miażdżycy kończyn dolnych:
1. Zespół Leriche’a
-dot. Naczyń biodrowych
-brak tętna na tętnicach udowych
-pojawia się chromania udowa i pośladkowa-> łydek
-dość szybko pojawia się impotencja
2. niedrożność tętnicy udowej i pośladkowej
3. niedrożność obwodowa
4. niedrożność wielopoziomowa
Zalecenia pielęgnacyjne:
higiena skóry kończyn dolnych
zapobieganie upośledzeniu krążenia krwi
zapobieganie urazom
unikanie krzyżowania nóg, nadmiernego zginania w kolanach, noszenie obcisłej bielizny i odzieży oraz elastycznych skarpetek
trzymanie nóg poniżej poziomu serca
aktywność ruchowa, systematyczne zwiększanie dystansu chodzenia
zaprzestanie palenia tytoniu
ćwiczenia Bürgera-Allend
pozycja leżąca na plecach
opuszczenie stóp na podłogę na 5-10min
unoszenie nóg pod kątem 49°-90°
opieka nad chorym z III-IV stopniem niedokrwienia
możliwość wystąpienia bólu i zmian martwiczych kończyny
cel: redukcja dolegliwości bólowych i wczesne rozpoznanie zmian w kończynie
-ułożenie kończyny poniżej poziomu serca
-podaż leków p/bólowych
-obserwacja wyglądu kończyn
-przygotowanie do zabiegu
-opieka pooperacyjna
konieczność amputacji kończyny
cel: przygotowanie chorego i zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym (obrzękom i przykurczom)
-wyjaśnienie choremu konieczności amputacji
-wyjaśnienie możliwości założenia protez i powrotu do normalnego życia
-ciągłe oddziaływanie na psychikę w celu uzyskania akceptacji poniesionej straty, zaistniałej sytuacji
traktowanie kikuta
-bandażowanie stożkowe
-ćw. Izometryczne
-wczesna nauka chodzenia
PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ ŻYLNA [PNŻ]
Jest kliniczną manifestacją nadciśnienia żylnego w żyłach kończyn dolnych. Dotyka w 47% kobiet i w 36% mężczyzn/
Zmiany są obserwowane w:
1. ściana naczyń krwionośnych
Uszkodzenia, obniżenie elastyczności, podatność na rozciąganie, poszerzenie, wzrost przepuszczalności
2. zastawki żylne
Niedomykalność zastawek-> powrót krwi żylnej do obwodu
3. światło naczyń żylnych
Niedrożność, obturacja
4. pompa stawowo-mięśniowa
Rodzaje PNŻ:
pierwotna i wrodzona
uwarunkowane genetycznie nieprawidłowości w budowie zastawek i mniejsza sprężystość tkanki łącznej
nabyte
stany zapalne, czynniki zakaźne, nowotwory, toksyny, nikotyna, alkohol, ciąża, poród
leczenie:
1) chirurgiczne
-trwałe usunięcie zmienionych chorobowo naczyń
-zniesienie nadciśnienia żylnego i obrzęku
-trwały efekt kosmetyczny
2) zachowawcze
-farmakoterapia
-fizykoterapia
-kompresoterapia
Stosowanie ucisku na kończynę ma na celu:
-przeciwdziałanie wzrostowi ciśnienia krwi w żyłach powierzchniowych.
-zwiększenie przepływu krwi w żyłach głębokich
-zmniejszenie obrzęku
Zasady stosowania ucisku:
-po przebudzeniu, przed wstaniem z łóżka
-zaczynać od stopy, pozostawiając palce wolne
-stopniować siłę ucisku, najsłabszy przy stopie, najsilniejszy w okolicach kostki
-stosować okrężne zwoje nachodzące na siebie dachówkowo
-założone na tyle ściśle, żeby nie można było wsadzić ręki między zwoje, tętno musi być wyczuwalne
Czynniki ryzyka zakrzepicy:
Triada Virchoffa:
-zastój żylny
-nieprawidłowy skład krwi, niedokrwistość
-uszkodzenie ściany żyły