Ochrona własności intelektualnej 21 października 2013
Pozostawienie poza autorską ochroną kultury, pomysłów ma znaczenie dla granic sztuki współczesnej. Można mieć bowiem wątpliwości czy na przykład dzieło muzyczne 4.33 Johna Cage'a polegające na trwającej idei ciszy jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego.
Stąd też wskazuje się niekiedy na krzyżowanie się pojęć utwór w rozumieniu prawa autorskiego i sztuka
Wskazuje się ,że nie są objęte ochroną : styl -ponieważ to zespół reguł , styl osobisty -ponieważ ochrona dotyczyłaby ochrony osoby autora, koncepcja utworu- w oderwaniu od dzieła ponieważ to technika ukształtowania dzieła, rekonstrukcja jakiegoś utworu- można spotkać stanowiska odmienne, fotografie dzieł sztuki ponieważ nie zawierają interpretacji dzieła fotografowanego, widowisko sportowe ponieważ uczestnicy poruszają się wedle reguł i brak tutaj elementów twórczych, zawody i turnieje oraz konkursy.
Krótkie utwory literackie mogą być chronione ze względu na : użyty styl, środki wyrazu, zaskakująca zwięzłość, dobitność np. aforyzmy.
Banalne twory nie podlegają ochronie.
Słowa nie podlegają ochronie tylko zwroty wykazujące znaczną oryginalność.
Nie są utworami : neologizmy,
pojedyncze dźwięki, słowa, czy wyodrębnione kolory,
Zasadą
jest, że oryginalność może się manifestować w pewnej więzi
dźwięków, kolorów..
Brak ochrony własności nie oznacza ,że wykorzystanie nie będzie naruszać ochrony dóbr osobistych.
Wątpliwości pojawiają się w obrębie
tytułów dzieł. Wskazuje się ogólnie, że można przejść
ochronę tytułów mocnych, które same w sobie mają silne cechy
odróżniające.
Tytuł utworu podlega autorskiej ochronie
wówczas, gdy samoistnie ujmowany bez tekstu dalszego powieści
spełnia cechę indywidualnej twórczości. np. „Ogniem i mieczem”
.
Pewne kategorie utworów intelektu są wyłączone spod prawa autorskiego.
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:
akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
udokumentowane opisy patentowe - ochronne;
proste informacje prasowe;
Ewentualna ochrona autorów takich wytworów intelektualnych może mieć miejsce według ogólnych zasad ochrony dóbr osobistych lub z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji..
Nie są natomiast wyłączone spod ochrony nieurzędowe tłumaczenia wskazanych grup wytworów intelektualnych.
Urzędowy dokument – dokument sporządzony w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej w zakresie ich działania. np. Decyzja administracyjna, orzeczenie sądowe
Materiały urzędowe – materiały pochodzące od urzędów lub innej instytucji wykonującej zadania publiczne.
Powstanie i forma
Autorskie prawa osobiste i majątkowe do danego utworu chronione są na podstawie ustawy autorskiej danego kraju jedynie na jego obszarze stąd ochrona autorska powstaje i istnieje niezależnie w każdym kraju według samodzielnie określonych reguł w każdym państwie – zasada terytorialności. Autorskie prawa osobiste i majątkowe do utworów powstają z chwilą ustalenia dzieła. Ustalenia – uzewnętrznienia umożliwiającego percepcję , odbiór utworu przez utwory inne niż twórca. Ustalenie utworu może nastąpić w dowolnej postaci. Nie musi być utwór utrwalony- usytuowanie utworu na materialnym nośniku.
Formalne podstawy do objęcia ochrona utworu w Polsce [ art.5 Ustawy ] - wystarczy spełnienie jednego aby podlegał ochronie.
Obywatelstwo twórcy- polskie lub państwa członkowskiego unii europejskiej lub państwa członkowskiego europejskiego porozumienia ochrony handlu EFTA.
Miejsce pierwszej lub równoczesnej publikacji w Polsce. (słowniczek ustawowy pojęć)
Polski język pierwszej publikacji
Utwór chroniony na podstawie umowy międzynarodowej w zakresie jakim jego ochrona wynika z tej umowy
Ze względu na konwencje międzynarodowe których stroną jest Polska zwłaszcza werdeńską i lipstr z chwilą ustalenia utworu powstaje autorska prawda ochronna nie tylko w Polsce ale prawie na całym świecie.
CZAS TRWANIA PRAWA AUTORSKIEGO
Autorskie prawa osobiste są
bezterminowe- nie wygasają. Natomiast autorskie prawa majątkowe-
wygasają z upływem 70 lat liczą od śmierci twórcy lub innych
szczególnych zdarzeń.
Generalną zasadą jest liczenie 70
lat od śmierci twórcy a w przypadku utworów współautorskich od
śmierci ostatniego z żyjących współtwórców.
Przy utworach audio wizualnych liczy się od śmierci najpóźniej zmarłej osoby z kręgu – główny reżyser, autor scenariusza, autor dialogów i kompozytor muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.
Jeżeli twórca nie jest znany to decyduje data pierwszego rozpowszechnienia chyba, że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub też autor tożsamość ujawni.
Jeżeli na mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przysługują w sposób pierwotny innej osobie niż twórca wówczas upływ 70 lat liczymy od daty rozpowszechnienia a jeżeli utwór nie został rozpowszechniony to od daty ustalenia.
Jeżeli bieg autorskich praw majątkowych rozpoczyna się od rozpowszechnienia utworu a to rozpowszechnienie ma miejsce odcinkami bieg terminy będzie się liczył dla każdej z tych części oddzielnie. Liczy się w latach pełnych, następujących po roku oznaczającym zdarzenie rozpowszechnienia utworu.
Jeżeli autorskie prawa majątkowe wygasły to można korzystać z utworu swobodnie i nieodpłatnie oczywiście z poszanowaniem autorskich praw osobistych.
DOMAIN PUBLIC PAYANT – zobowiązuje do wpłat na rzecz funduszu promocji twórczości w sytuacji w której eksploatowany jest utwór już nie chroniony – gdy ochrona wygasła [ art. 40 ] dotyczy wydawców/producentów pewnych kategorii utworów- literacki, muzycznych, plastycznych, fotograficznych i kartograficznych w sytuacji wydań publikowanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.
©Wojtek