GLOBALIZM – REGIONALIZM W STOSUNKACH MIĘDZYNARODOWYCH

WYKŁAD I: REGIONALIZM I GLOBALIZM. 25.09.2009

1. Oba te pojęcia są współzależne w sensie terminologicznym, pojęcie "region" jest w tym układzie pierwotne warunkujące istotę pojęcia "regionalizm".

Wybrane regiony w stosunkach międzynarodowych wykazuje się pewną specyfiką, związane jest to z kwestiami dominacji jednej z płaszczyzn w danym regionie tj. Politycznej, gospodarczej, historycznej, kulturowej.

2. Pojęcie "regionu".

Wywidzi się ono z łącińskiego słowa "region", które oznacza "kierunek, linia, położenie, linia graniczna, granica, strona świata".

REGION – obszar geograficzny obejmujący grupę samodzielnych państw posiadających stosunki wzajemne, jak: religia, wspólna kultura, historia, podobieństwo językowe, podobne interesy polityczne i ekonomiczne.

Na pojęcie "region" składają się więzi obiektywne (kultura) i subiektywne.

3. Pojęcie "regionalizmu".

REGIONALIZM to jedna z najbardziej charakterystycznych tendencji rozwojowych w stosunkach międzynarodowych ostatnich lat. Państwa są głównymi podmiotami tego zjawiska, tj. Przez swoją zewnętrzną aktywność inicjują i kształtują ten proces, podstawą tej aktywności jest dążenie to maksymalnego zaspokojenia potrzeb i interesów związanych z szeroko pojętym rozwojem, bezpieczeństwem, suwerennością, rolą międzynarodową i przestrzenną.

A. W rozwoju regionalizmu można wyróżnić następujące etapy:

• Pojawienie się świadomości regionalnej u elit i warstw społecznych państw sąsiadujących w danym regionie. U podstaw kształtowania się świadomości regionalnej leży poczucie związku z obszarem zamieszkania, wykształcenie się więzi międzyludzkich opartych na wspólnych wartościach, postawach i celach działania oraz uformowanie się poczucia....

• Skutkiem rozwoju świadomości regionalnej jest ujawnienie się wspólnych potrzeb i interesów społeczeństw zamieszkujących dany region. Znajduje to odzwierciedlenie w uzasadnianych i afirmujących taki stan rzeczy w programach, koncepcjach ideologiczno – politycznych.

• Powstanie regionalnej wspólnoty potrzeb i interesów prowadzi do wzrostu interakcji między państwami i społeczeństwami regionu. Z reguły są to systemy stałych konsultacji i konferencji regionalnych, spełniających funkcje stabilizujące utrzymanie "status Quo" w regionie.

• Integracja państw regionu to najbardziej zaawansowana faza regionalizmu. Pojęcie integracji w stosunkach międzynarodowych nie jest jednoznaczne, gdyż zależy od tego, jaką dziedzinę stosunków międzynarodowych bierzemy pod uwagę: polityczną i ekonomiczną. Co się tyczy pierwszej sfery, to powszechnie akceptowana definicja hasła brzmi następująco: "Integracja to proces, w którym uczestnicy życia politycznego w danych państwach decydują się na przenoszenie swej jolaności, aktywności i oczekiwań do nowego i większego centrum, którego cele są nadrzędne."

4. Zinstytualizowanie wspólnoty interesów w postaci formalnego prawno – międzynarodowego porozumienia. Z tabeli wynika, że podejście prualistyczne charakteryzuje się najważniejszym poziomem instytualizacji opiera się na twardych układach i negocjacjach dyplomatycznych; których końcowym efektem jest wspólnota suwerennych państw.

5. W podejściu funkcjonalnym nacisk kładzie się na współpracę w pozapolitycznych dziedzinach, gdzie łatwiej o wspólnotę interesów.

6. Neofunkcjonalizm pokazuje zaś utworzenie wspólnych instytucji o rosnących kompetencjach kosztem państw, które będą oddalać się od władzy na rzecz nowej wspólnoty.

7. W modelu federalistycznym przewiduje się likwidację państwa narodowego i zastąpienie go nowym regionalnym państwem o federalnej strukturze.

8. W przeciwieństwie do pojęcia "integracji politycznej" istnieje większa zdolność poglądów odnosnie do terminu "integracji ekonomicznej, przez którą rozumie się pełną liberyzację wymiany tj. Zniesienie granic ekonomicznych między państwami oraz koordynację oraz unifikację polityki gospodarczej poszczególnych państw".

9. Sfera stosunków politycznych i gospodarczych kształtuje najszybciej regionalizm. Choć opiera się na idei wspólnoty interesów w praktyce służy realizacji interesów narodowych.

WYKŁAD II: REGIONALIZM EKONOMICZNY. 9.10.2009

1. Regionalizm w polityce zagranicznej przejawi się w dwóch formach:

A. W tworzeniu regionów przygranicznych współpracy.W Europie znane pod nazwą "euroregionów", w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej stanowią specyficzną formę miedzynarodowej integracji europejskiej.

B. Jako środek prowadzenia globalnej politykiwielkich mocarstw. W tym zakresieregionalizm przejawia się w politycznej zagranicznej USA w której jest traktowany jako cel z zarazem jako właściciel i konkretne przystosowanie globalnej strategii działania specyficzności danego regionu.

2. Procedury wyodrębniania regionów jako systemów określa się mianem regionalizacji, wyróżniamy takie jak:

A. Kryteria geograficzne (geopolityczne):

• homogeniczność cech geograficznych danego obszaru

• bliskość sąsiadujących ze sobą państw ułatwia między innymi interakcje w związku z tym kryterium to należy traktować jako wyjście w procedurze wyodrębniania regionów międzynarodowych.

B. Kryteria systemowe – region międzynarodowy można zdefiniować jako system (podsystem), w którym poziom relacji (powiązań) między jego elementami...

3. Najbardziej zaawansowaną formą polityki regionalnej jest powołanie ponadnarodowych struktur organizacyjnych przejmujących kompetencje od suwerennych państw. Proces na bazie UE pokazuje, że przebiega on powoli, ponieważ państwa nadal zachowują atrybut suwerenności i w przyszłości należy spodziewać się, że jeszcze długo to one a nie ponadnarodowe organy pozostaną podmiotami kreującymi politykę regionalną.

4. Ważne relacje między regionalizmem a globalizmem.

Regionalizm wyznacza tendencje do globalizmu, zwłaszcza w sferze stosunków międzynarodowych, nie stwarza przeszkód do stosowania do stosowania rozwiązań regionalnych co znajduje wyraz popularnych stwierdzeń w myśl „myśl globalnie, działaj regionalnie”. W myśl tej zasady rozpatruje się dwa podejścia:

A. Antyteza globalizmu – motywowanie formy współpracy regionalnej, których celem jest niwelowanie i ograniczanie negatywnych skutków globalizmu.

B. Znaczenie regionalizmu jako przeciwwagi rozwiązań globalnych jest podkreślenie w związku z negatywnymi cechami globalizmu:

• upowszechnienie ideologii konsumeryzmu

• narzucenie przez instytucje międzynarodowe tylko liberalnego modelu rozwoju ocenianego tylko pod kątem zwrotu kapitału

• globalizacje zagrożeń ekologicznych

• utrzymywanie i powiększanie luk rozwojowych między państwami i regionami

5. Ewolucje regionalizmu w sferze politycznej.

A. Doktryna J. Monroe'a – region Ameryki Środkowej i Południowej jest wyłączną domeną polityki zagranicznej USA a nie mocarstw I wojny światowej.

B. Rozgłos zdobywa lansowana przez Niemcy Koncepcja Mitteleuropy jako regionu środkowoeuropejskiego, obejmującego Niemcy, Austro – Węgry i w tym ziemie polskie pod zaborami.

C. W okresie międzywojennym w Ameryce Łacińskiej współpraca regionalna miała na celu przeciwstawienie się polityce jednostronnych interwencji USA w wewnętrzne sprawy innych państw. Zakończyła się ona sukcesem – polityka dobrosąsiedzkich stosunków.

D. W 1926r. w Nagasaki odbywała się Pan-Azjatycka konferencja intelektualistów. Oznacza to kształtowanie się świadomości regionalnej elit przywódców państw tam położonych.

H.R. Coudenhoye – Kalgeri = aktywna działalność na rzecz integracji europejskiej.

E. Po II wojnie światowej utrzymanie pokoju międzynarodowego i bezpieczeństwa, współpracy gospodarczej – KNZ zawierało wielorakie dyspozycje dotyczące tego tematu.

F. Art 51 gwarantuje prawo każdego państwa do samoobrony indywidualnej lub zbiorowej. Był on podstawą do zawierania licznych sojuszy polityczno – wojskowych po II wojnie światowej. Stały się one narzędziem międzynarodowym do kresu zimnej wojny (1989r.) Ostało się tylko NATO.

G. W końcu zimnej wojny nastąpiły zmiany w strukturze i funkcjonowaniu stosunków międzynarodowych. Możemy mówić o starym regionalizmie do okresu zimnowojennego i nowym regionalizmie po zimnej wojnie.

H. We współczesnych stosunkach międzynarodowych instytucje regionalne o charakterze polityczno – wojskowym.

Ze względu na poziom instytucjonalizacji dzielą się na:

• klasyczne regionalne dwu – i wielostronne sojusze wojskowo – polityczne:

  • NATO

  • Traktat o bezpieczeństwie zbiorowym Wspólnoty Niepodległych Państw – Taszkien 15.6.1992r. (strony umowy m.in. Rosja, Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzja, Kirgistan, Tadżykistan, Uzbekistan)

  • Układ o wzajemnej współpracy i bezpieczeństwie między USA a Japonią – 19.1.1960r.

  • Pakt bezpieczeństwa między Australią, Nową Zelandią i USA.

• organizacje regionalne o charakterze politycznym:

  • OBWE, Rada Europy

  • ASEAN

  • Grupa Wyszehradzka

  • Rada Współpracy Zatoki (GUF Corporation Council). Strony, które ją podpisały to Bahrajn, Katar, Kuwejt, Oman, Arabia Saudyjska, Zjednoczone Emiraty Arabskie.

• organizacje regionalne pośrednio nawiązujące do postanowień rozdziału VIII Karty Narodów Zjednoczonych:

  • LPA

  • OPA

  • Unia Afrykańska

• regionalne porozumienie rozbrojeniowe i o kontroli zbrojeń:

  • Układ w sprawie Antarktyki 1959r.

  • Układ o zakazie broni jądrowej na południowym Pacyfiku. Stronami było 11 państw, na Rarotonga (Wyspy Cooka) zakazano produkcji i nabywania jakichkolwiek urządzeń jądrowych oraz stacjonowania takich urządzeń.

6. Regionalizm ekonomiczny i integracja ekonomiczna.

A. Regionalizm ekonomiczny.

REGIONALIZM EKONOMICZNY – prowadzenie na perfekcyjnych warunkach współpracy i/lub integrację ekonomiczną gospodarki położonych w danym regionie geograficznym.

• regionalna współpraca gospodarki może przyjąć różne formy:

  • państwa moga podejmować działania na rzecz budowy wspólnej regionalnej infrastruktury

  • tworzenie sprzyjających warunków do rozwoju w różnych dziedzinach (przemysł, rolnictwo, kadry). Mówimy tu o regionalizmie w szerokim znaczeniu.

B. Integracja ekonomiczna.

INTEGRACJA EKONOMICZNA – jest to proces ekonomicznego scalania gospodarek sąsiadujących ze sobą krajów przez likwidację ograniczeń w przepływie towarów i czynników produkcji (kapitał, technologia, siła robocza)np.:

• znoszenie ceł

• znoszenie administracyjnych i ilościowych ograniczeń.

7. Etapy rozwoju integracji regionalnej:

A. I etap – preferencje strefy handlu.

B. II etap – strefa wolnego handlu.

C. III etap – unia celna.

D. IV etap – wspólny rynek.

E. V etap – unia walutowa, ekonomiczna, polityczna.

8. Warunki do integracji:

• bliskość geograficzna i bliskość rozwoju

• dobrze rozwinięta infrastruktura

• komplementarność

• wspólny system wartości:

  • ustrój

  • zasady

  • dążenia do integracji

9. KNU – Klauzula Najwyższego Uprzywilejowania.

Przypomnieć sobie etapy integracji gospodarczej i walutowej Unii Europejskiej.

WYKŁAD III: REGIONALIZM EKONOMICZNY. 23.10.2009

1. „Współczesny regionalizm ekonomiczny”.

WSPÓŁCZESNY REGIONALIZM EKONOMICZNY – udział państw rozwiniętych i rozwijających się w porozumieniach regionalnych jest nową jakością w porównaniu z doświadczeniami zachodnioeuropejskimi np. NAFTA.

A. „Stary regionalizm” był odbiciem podziału na centrum i peryferyjne gospodarki, podziału na biednych i bogatych. W obecnych warunkach beneficjantami są producenci i konsumenci z obydwu grup państwowych, przedsiębiorstwa małe i duże w sytuacji występuje pluralizacja działań i oddziaływań regionalnych. Każdy uczestnik może odnieść korzyści, zależy to od jego mobilności, organizacji, umiejętności, organizacji, umiejętności, konkurowaniu z innymi.

B. Współczesny regionalizm ekonomiczny wyraża tendencje do rozszerzania przedmiotowego zakresu działań. Regionalizm stanowi odzwierciedlenie istotnej zmiany polegającej na tym, że regionalizm nie jest wyłącznie suwerennym polityki państwa mogących utrzymać krajowych producentów przed konkurencją spoza regionu oraz zwiększenie produkcji wyłącznie na bazie regionalnej specjalizacji.

C. Obecnie regionalizację ekonomiczną uznaje się za podstawową zasadę swobodnego przepływu kapitału, ludzi, wiedzy, jest instrumentem realizacji interesów grup zawodowych i społecznych z tego punktu widzenia jest on ukierunkowany na maksymalne korzyści konsumentów na rynku krajowym a producentów na rynkach zagranicznych, zapewniają tym ostatnim ochronę na rynkach innych państw przed protekcją i konkurencją zagraniczną.

2. W regionalizmie ekonomicznym występują takie cechy, jak:

• mniejszy poziom instytucjonalizacji

• wzrasta ranga subregionów ekonomicznych jako nowej formy regionalizacji ekonomicznej, nazywany mianem „regionów transgranicznych, euroregionów, naturalnych obszarów ekonomicznych” , które stanowią centrum rozwoju gospodarczego

• większa funkcjonalność i otwartość na globalizacje gospodarki światowej tradycyjnych ugrupowań regionalnych. Bierze się to stąd, że obecnie regionalizm jest ukierunkowany na tworzenie warunków do rozwoju handlu i znaczenie obszaru w dostępie do rynków innych państw.

3. „Regionalizm otwarty”.

REGIONALIZM OTWARTY – inicjatorem do jego wytworzenia stały się państwa rozwijające się przede wszystkim nowo uprzemysłowione państwa Azji Wschodniej. W otwartych porozumieniach regionalnych stosuje się takie same lub zbliżone bariery w handlu zarówno wobec państw z regionu jak i spoza niego.

A. Regionalizm otwarty nie odnosi się do członków danego porozumienia regionalnego, ale do państw pozostających poza nim.

B. Drugim kryterium mierzenia regionalizmu otwartego jest poziom współzależności w handlu i inwestycjach między gospodarkami regionu z tymi spoza niego. Jeśli współzależność ta wzrasta to można wnioskować, że dane ugrupowanie regionalne ma otwarty charakter.

C. Trzecie kryterium wiąże się z występowaniem lub brakiem „efektu przesunięcia handlu, efekt kreacji” (ważne na egzaminie, wyjaśnić).

4. Lata 90 – te XX wieku to rozwój regionalizmu ekonomicznego.

A. W WTO nawiązano 109 porozumień regionalnych.

B. Unia Europejska zawierała wiele porozumień o współpracy np.:

• Mercosur

C. Inne:

• TAFTA

• ASEAM

• AFTA ASEAM Free Trade Area – to strefa wolnego handlu działająca w ramach Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo – Wschodniej.

• APEC Asia Pacific Economic Corporation, pol. Wspólnota Gospodarcza Azji i Pacyfiku.

• ASEM Asia – Europe Meeting.

• CER.

• EAEC.

• TAFTA.

• FTAA, Free Trade Area of Americas, pol. Strefa Wolnego Handlu Obu Ameryk.

• NAFTA, North American Free Trade Agreement, Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu.

• UE.

APEC

EAEC AFTA

CER

Państwa Morza

Bałtyckiego.

ASEM NAFTA

Państwa Morza

Śródziemnego UE USA

Euromed. TAFTA

CEFTA Mercosur

FTAA

Struktura powiązań międzyregionalnych w gospodarce światowej.

5. Region Europy.

Region Europy może być rozpatrywany w trzech znaczeniach:

A. Geograficznym.

W aspekcie geograficznym jest to teren od Atlantyku po Ural, góry te uznawane są za naturalną granicę Europy.

• Na kongresie paryskim po wojnie krymskiej 1853 – 1856 uznano Turcję za państwo europejskie.

• Granica między Europą a Azją jest umowna i została przyjęta formalnie w XIX wieku.

• W istocie Europa stanowi jedynie półwysep euroazjatycki.

B. Kulturowym.

• Europa nazywana była kręgiem kulturowym. Ostatecznie to określenie zostało zastąpione w XVIII wieku przez pojęcie „Christianitas” (Wspólnota Chrześcijańska).

• Współcześnie kulturę chrześcijańską cechują jedynie oderwanie się od chrześcijańskich korzeni i zasilenie procesów lokalizacyjnych.

• Rozwój oświeconych idei wolności i egalitaryzmu poprowadzą relatywizacji tradycyjnych wartości i tolerowania wszelakich odmienności od tradycyjnych wzorców kultury.

C. Politycznym.

• Specyfiką Europy dziś jest liberalny język a liberalny światopogląd uchodzi za jedynie uprawniony i postępowy.

• Podział Europy w okresie zimnowojennym na dwa bloki:

  • wschodni

  • zachodni

WYKŁAD IV: PKB I HANDEL ZAGRANICZNY, INWESTYCJE ZAGRANICZNE. 14.11.2009.

1. Stare mocarstwa.

STARE MOCARSTWA – mocarstwa stanowiące stanowiące grupę siedmiu, która pojawiła się w pierwszej połowie lat 70 – tych XX wieku. Była odpowiedzialna na koniec złotej ery gospodarki światowej.

2. Młode mocarstwa to:

A. Rosja.

• w 1992r. 1 bilion 17 setnych

• w 1995r. 0,25%

• w 2000r. 1,12%

• w 2008r. 2,26%

• jednak jest to dynamika gorsza, bo wedle prognoz w 2014r. Będzie wynosić 2,75%

B. Chiny.

• w ciągu 28 lat nastąpił ośmiokrotny kapitału Chin

• prognozy wykazują, że rozwój Chin w najbliższych latach będzie piętnastokrotny

C. Indie.

• w 1980r. niewiele wyprzedzały inne kraje, wynosiły 0,28%

• w 1990r. 0,72%

• w 2008r. 3,3%

• prognoza dla 2014r., to 5,51%

D. Brazylia.

• w 1980r. 0,44%

• w 1990r. 0,88%

• w 2008r. 2,98%

• w 2014r. 2,60%

WYKŁAD V: REGIONALIZACA. 9.01.2010.

1. Regionalizacja jest coraz bardziej zjawiskiem złożonym. Problemy obejmują obszary większe niż pojedyncze państwa. Rozwiązaniem jest współpraca międzynarodowa lub ponadnarodowa w postaci organizacji międzyrządowych lub pozarządowych

A. W wyniku dwóch Traktatów Rzymskich z 1958r. Powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza, której celem jest wspólny rynek realizowany w 1992r. W okresie nieokreślonym miano rozwinąć strefę wolnego handlu i Unię Celną.

B. Na początku lat 60 – tych zaczynały powstawać ugrupowania integracyjne m.in. RWPG, która została założona przez kraje bloku wschodniego z zamiarem rywalizacji między nim a Europą Zachodnią. Nigdy się to nie udało.

C. Rada Azji i Pacyfiku.

Jest bardzo luźna, nawet utworzenie strefy wolnego handlu jest przyszłością.

D. NAFTA powstała w 1994r.

E. Obecnie powstaje rynek Chiny – Azja Południowo – Wschodnia, która jest oceniana jako trzeci największy rynek na świecie.

2. Region – definicje i rodzaju regionu.

REGION – obszar obejmujący kilka państw narodowych. Największym jest APEC (liczący 21 członków), następnie w kolejności są Bałkany, Obszar Skandynawski, Europa Środkowo – Wschodnia.

REGION – ograniczona liczba państw połączona geograficzną bliskością i powiązaniami politycznej współzależności. Dzieli się je na:

• interorginal – zewnątrz regionalny

• intraorginal – wewnątrz regionalny

3. Fazy integracji:

A. W szerszym pojęciu:

• pojawienie się świadomości regionalnej wśród elit i warstw społeczeństw państw sąsiadujących

• skutkiem rozwoju świadomości regionalnej jest ujawnienie się wspólnoty potrzeb i interesów społeczeństw zamieszkujących dany region

• prowadzenie regionalnej wspólnoty potrzeb prowadzi do ilościowego i jakościowego wzrostu interakcji między warstwami społecznymi regionów. W związku z tym pojawia się potrzeba regulacji wzajemnych oddziaływań. Organizacje regionalne spełniają funkcję stabilizującą, regulującą

• integracja państw regionalnych jest najbardziej zaawansowana fazą regionalizmu

B. W węższym znaczeniu:

• elity uzyskują świadomość wspólnoty regionalnej

• potrzeba regionalnych interesów

• regulacja przez instytucje

• regionalizacja

4. Grupa Wyszenhradzka.

Powstała aby „przeżyć”, potrzeba była odczuwalna i skłaniała do współpracy. Jednak państwa zaczęły powoli z organizacji odchodzić. Wymiana po upadku RWPG całkowicie przestała istnieć. Państwa o sobie nawzajem niewiele wiedzą.

5. CFTA – zmaganie się z ubożością.

6. Naj dokonał podziału na mikro organizacje (obejmujące organizacje polityczną) i makro organizacje, których troska jest kontrola konfliktu.

INTEGRACJA EUROPEJSKA – integracja krajów jednorodnych z punktu widzenia społecznie – gospodarczego. Aż do 2004r., zasada była dość jednoznaczna, wewnętrznie znacznie się różniły, ale zewnątrz różnice były niewielkie.

Pierwszą próbą integracji oddzielonej przepaścią społecznie – gospodarcza była NAFTA.

7. System regionalny.

A. Definicja.

SYSTEM REGIONALNY – składa się z państwa, dwóch lub więcej państw blisko leżących i wzajemnie na siebie oddziaływujących; mające kulturalne, językowe, historyczne więzy i których poczucie tożsamości jest niekiedy zwiększane przez działanie innych państw wobec systemu (Spiegel).

B. Poziom władzy w podsystemie.

POZIOM WŁADZY W PODSYSTEMIE – istniejąca i potencjalna zdolność jednego państwa w zmianę podejmowanych decyzji w innych krajach. Może skutecznie oddziaływać na sprawy zewnętrzne.

8. Struktura stosunków w regionie według Thompsona.

Cechy podstawowe:

• wzajemna bliskość

• cechujące się regularnością wzorce stosunków lub wzajemnych oddziaływań

• silne wzajemne powiązania

• wewnętrzne i zewnętrzne uznanie jako odrębnych jednostek

• skutki zmiany

• wspólne więzy językowe, kulturowe, historyczne, społeczne bądź etniczne

• względnie wysoki poziom integracji niekiedy wraz z jawnie instytucjonalnymi stosunkami

• działania wewnętrzne systemu przeważają nad wpływami zewnętrznymi

• odrębne siły zbrojne

• wspólny poziom rozwoju

9. Podsystemy.

PODSYSTEMY – składają się z wzajemnych oddziaływań między elitami niż bytami politycznymi. Z wzajemnością oddziaływania, które są obserwowane mają mniej lub bardziej regularne granice i dlatego powinno być zastosowane minimalne kryterium bliskości.

REGION – grupy krajów w których elity dobrze się wzajemnie rozumieją.

10. Pięć rodzajów regionalizmu (egzamin !!!)

WYKŁAD VI: POJĘCIA. 26.09.2009.

GLOBALIZM – powiększenie, pogłębianie i poszerzanie.

1. Globalizacja wcale nie obejmuje całego świata. Nie obejmuje również wielu części krajów i społeczeństw.

2. „Grupa dwudziestu”.

GRUPA DWUDZIESTU – układ sił gospodarczych, politycznych i w innych sferach.

• Konsens Waszyngtoński.

• Konsens Pekiński.

• Polityka pragmatyczna.

• Strefa Schengen.

GLOBALIZACJA – intensyfikacja we wszystkich sferach, nawet przestępczości, to również sposób porozumiewania się, komunikowania się. Można ją pojmować jako proces, którego istotą jest przekształcenie rodzące strumienie wzajemnych oddziaływań.

3. Cztery rodzaje zmian:

A. Rozciąganie (na regiony i kontynenty).

B. Intensyfikacja coraz to większa wzajemnych powiązań i strumieni handlu, inwestycji, finansów, migracji kulturowych np. duża część handlu jest trudna do pomiaru w Unii Europejskiej. Intensyfikacja nie zawsze jest nieustająca.

C. Przyspieszenie globalnych wzajemnych.......

• przepływ idei i informacji

• Grupa Wyszechradzka.

D. Pogłębienie nawet lokalnych wydarzeń na inne części świata i na cały świat, z czego wynika zanikająca granica między sprawami lokalnymi a globalnymi. Wzrasta znaczenie tego, co dzieje się w odległych częściach świata.

4. Przy nie zmierzonych technologiach przestają istnieć bariery polityczne. Istnieją różne kulturowe oraz różne systemy prawne. Bariery powodowane przez odległości i trudności w porozumiewaniu się. Kompanie czy korporacje będą narodowe lecz nie globalne. Przesłanką polityczną dla zmiany mogło być …..lub federacja światowa.

5. Obok zniesienia politycznie ustanowionych barier znikają też koszty związane z transportem. Nie ma już geografii, świat zmniejsza się do jednego punktu.

GLOBALIZACJA – oznacza mocne przyspieszenie, dynamizację wielu procesów gospodarczych w wielu regionach świata. Wpływ tego, co się dzieje w gospodarce na inne sfery życia.

6. Względny upadek starych mocarstw i silny wzrost nowych mocarstw.

A. Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

B. Przez tysiąclecia najważniejsza była ludność. Od dawien dawna największymi mocarstwami i gospodarkami były Chiny i Indie.

C. Dopiero przez ostatnie 250 – 350 lat mocarstwami stały się państwa europejskie i ich potomkowie, czyli USA (Kanada również, bo jest w grupie G 8).

D. Umacnianie własności prywatnej i mechanizmy rynkowe sprawiły, że europejskie państwa się wybiły np. maszyna parowa, elektryczność.

E. Gospodarka staje się gospodarką światową gdy po wynalezieniu maszyny parowej.

F. Około połowy wieku te stare państwa zaczynają odzyskiwać udział w runku.

G. Ludzie – kapitał ludzki.

H. Ranking w PKB z uwzględnieniem siły nabywczej:

• Arabia Saudyjska: 25 mld.

• Australia: 21 mld.

• Holandia: 16 mld.

I. Globalizacja istnieje, ale jest dużo towarów i dóbr, które nie są w stanie globalnym.

J. Dane z 2008 roku:

1. USA: 14 bln. USD	13. Korea Południowa: 1,36 bln.
2. Chiny: 7,9 bln.	14. Kanada: 1,2 bln.
3. Japonia: 4,3 bln.	15. Turcja
4. Indie: 3,4 bln.	16. Indnezja
5. Niemcy: 2,9 bln.	17. Irak: ok. 840 mld.
6. Rosja: 2,3 bln.	18. Australia
7. Wielka Brytania: 2,2 bln.	19. Polska: 672 mld. (PNB = 453 mld.)
8. Francja: 2,1 bln.	20. Holandia: 670 mld.
9. Brazylia: 2 bln.	21. Arabia Saudyjska
10. Włochy: 1,8 bln.	22. Argentyna
11. Meksyk: 1,5 bln.
12. Hiszpania: 1,5 bln.

6. Jesteśmy obecnie bardziej uzależnieni handlowo od Niemiec niż kiedykolwiek byliśmy uzależnieni od ZSRR.

7. Teraz już nie ma PKB, teraz mówi się o Dochodzie Narodowym Brutto – Gross National Income.

8. Polski eksport jest eksportem przynoszącym dochody w tej samej walucie w jakiej jest zadłużenie. Nasz eksport jest więc eksportem krajów, które u nas produkują, co staje się eksportem Polski ale nie jest to własność polskiego kapitału.

9. Z tej listy w „Grupie dwudziestu” nie ma:

• Hiszpanii

• Tajlandii

• Holandii

• Polski

10. Obserwujemy przyspieszenie zmiennych, które możemy zmierzyć. Ale też wystąpiły przesunięcia w układzie sił.

11. Historia globalizacji:

A. Dawniej globalizacja była utożsamiany Zjednoczone Ameryki. Są to korzyści kraju, gospodarki, wszystkich amerykanów czyli USA jako całości.

B. Coraz więcej Amerykanów zaczęło dostrzegać, że odnoszą większe korzyści, ale są one nierówno między nimi dzielone.

C. Potężnym warsztatem stały się Chiny. Amerykanie odnosili z tego korzyści, bo mogli kupować taniej i zaczęli żyć na coraz większy kredyt.

D. Doszły Indie i inne kraje zwane wschodzącymi, które mogą sprzedawać po znacznie konkurencyjnych cenach usługi. Wtedy okazało się, że praca „białych kołnierzyków” jest również zagrożona, bo zaczął się niepokój.

E. Dzięki telekomunikacji, internetowi, technice ludzie z innych stron świata mogli wykonywać pracę „białych kołnierzyków” taniej.

F. Następuje uśrednienie płac, co oznacza ogromne straty dla tych, którzy byli do tej pory uprzywilejowani, lub którzy dopiero co stali się uprzywilejowani.

G. Angus Madison.

H. Grupa B – R – I – C tworzona jest przez:

• Brazylię

• Rosję

• Indie

• Chiny

kraj	ludność	PKB ( z uwzględnieniem siły nabywczej)	PKB (metodami tradycyjnymi)	Dochód Narodowy Brutto
USA	304 mln.	4,200 bln.	4,200 bln.	14,466 bln.
Chiny	1,326 mld.	7,903 bln.	4,326 bln.	3,900 bln.
Japonia	120 mln.	4,355 bln.	4,909 bln.	4,879 bln.
Indie	1,140 mld.	3,388 bln.	1,217 bln.	1,215 bln.
Niemcy	162 mln.	2,925 bln.	3,653 bln.	3,486 bln.
Rosja	142 mln.	2,288 bln.	1,608 bln.	1,364 bln.
Wielka Brytania	61 mln.	2,176 bln.	2,646 bln.	2,787 bln.

PKB – liczy się wszystko, co jest wytworzone na terytorium danego państwa.

DNB – liczy się własność, miejsce wytworzenia jest nieistotne.

Polska w 2008 roku:

• PKB z uwzględnieniem siły roboczej: 627 mld. USD

• PKB tradycyjny: 527 mld. USD

• DNB: 453 mld. USD

12. Mnóstwo naszej produkcji pochodzi z kapitału zagranicznego.

Nasz kapitał jest stosunkowo skromny, chociaż my również inwestujemy poza granicami kraju.

13. Japonia raczej nigdy mocarstwem nie będzie, bo ma dwie słabości:

• nieduże terytorium

• mało ludności

Japonia jest krajem drogim, o wysokim poziomie cen.

14. Co jest największą słabością Rosji?

Zderzenie wielkości terytorium z liczbą ludności. Teraz liczba ludności szybko maleje.

15. Zachód w rankingach gospodarczych wyraźnie obsuwa się.

A. Zmiany w gospodarce przekładają się na sposób myślenia.

B. Consensus Waszyngotński został skonstruowany pod koniec lat 80 – tych. Miał pomóc wydobyć się Meksykanom na powierzchnię.

C. Consensus Pekiński – chwytaj jak możesz chwycić, wszystkie chwyty są dozwolone.

D. Grupa 20 zastapi starą grupę G 8.

Nie ma w tej grupie Hiszpanii (ale będzie uczestniczyć jako obserwator), Iranu, Polski, Holandii oraz Tajlandii z listy tych dwudziestu w rankingu.

E. Stare mocarstwa to państwa tworzące G 7.

F. Na początku lat 70 – tych skończyła się złota era gospodarki na świecie.

G. Początek globalizacji to początek lat 90 – tych.