1.Jakie są podstawowe czynniki produkcji?

Czynniki produkcji (zasoby) – nakłady ponoszone lub zasoby wykorzystywane w produkcji dóbr i usług: praca, ziemia i surowce oraz kapitał.

Praca – zasoby ludzkie- wszelkie formy zaangażowania człowieka (fizycznego i umysłowego) w procesie produkcji.

Ziemia (i surowce) – zasoby naturalne- wykorzystywane w produkcji nakłady, jakich dostarcza przyroda, np. ziemia i pochodzące z niej surowce mineralne (nieprzetworzone).

Kapitał – zasoby przetworzone- wykorzystywane w produkcji nakłady, które powstały w procesie produkcji, np. maszyny, fabryki, urządzenia.

2. Dlaczego na świecie mamy do czynienia z problemem rzadkości? Omówić problem podając własne przykłady.

Rzadkość (niedobór) – nadwyżka potrzeb ludzkich ponad aktualne możliwości ich zaspokojenia.

Problem rzadkości występuje, dlatego, iż środki służące zaspokojeniu potrzeb ludzkich (czynniki produkcji) są ograniczone. Problem rzadkości nie jest odczuwany przez wszystkich jednakowo. Uboga osoba, której nie stać na właściwe odżywianie nie będzie postrzegała jako problemu zmartwienia człowieka bogatego o to, że nie stać go na zakup kolejnej willi czy małej wyspy gdzieś na oceanie.

3. Co to są koszty i korzyści krańcowe? Dokonać analizy na wybranym przykładzie.

Koszt krańcowy – dodatkowy koszt wynikający z minimalnego zwiększenia skali danej działalności.

Korzyść krańcowa – dodatkowa korzyść wynikająca z minimalnego zwiększenia skali danej działalności.

4. Wymienić i omówić determinanty popytu.

Głównie popyt determinuje cena. To ona przede wszystkim wpływa na to ile danego dobra chcemy i zarazem możemy kupić. Przy wyższej cenie ludzie nie mogą sobie pozwolić, przy posiadanych dochodach na zakup takiej samej ilości dobra jak dotychczas (efekt dochodowy wzrostu ceny) i kierują wówczas swoje zakupy na dobra alternatywne, czyli substytuty ( efekt substytucyjny wzrostu ceny).

Inne determinanty popytu:

• gusty – im bardziej dane dobro jest pożądane przez ludzi tym większy zgłaszają na nie popyt ( gust kształtowane przez reklamę, modę itp.)

• ilość i ceny dóbr substytucyjnych – im wyższe ceny dóbr substytucyjnych względem danego dobra, tym wyższy będzie popyt na to dobro, gdyż ludzie będą odchodzić od droższych substytutów.

• ilość i ceny dóbr komplementarnych, czyli takich, których konsumpcja jest współzależna. Im wyższa cena dóbr komplementarnych względem danego dobra, tym mniej dóbr komplementarnych będzie kupowane, a to oznacza mniejszy popyt na dane dobro.

• dochód – wraz ze wzrostem dochodów ludności popyt na większość dóbr rośnie.

• podział dochodu, – jeśli dochód podlega redystrybucji od ludzi ubogich do zamożnych to popyt na dobra luksusowe będzie wzrastać.

• przewidywane zmiany cen, – jeżeli ludzie spodziewają się wzrostu cen w przyszłości zwiększą zakupy obecnie zanim ceny wzrosną.

5. Wymienić i omówić determinanty podaży.

Głównym czynnikiem determinującym podaż jest cena. Wszyscy ludzie chcą mieć więcej pieniędzy, producenci będą zwiększać oferowaną ilość danego dobra, gdy jego cena będzie wzrastać, aby mieć większe zyski. Bo przecież im wyższa cena tym bardziej opłacalna staje się jego produkcja. A im dłużej cena będzie się utrzymywać na wysokim poziomie tym więcej firm będzie się podejmować produkcji danego dobra, wywołując tym samym wzrost podaży rynkowej.

Inne determinanty podaży:

• koszty produkcji – im wyższe koszty produkcji tym niższy zysk ze sprzedaży przy każdej cenie. W miarę wzrostu kosztów przedsiębiorstwa będą ograniczały produkcję danego dobra przechodząc na produkcję innych dóbr, których koszty produkcji są niższe. Zmiany kosztów powodują: zmiany cen czynników produkcji, zmiany technologii, zmiany organizacyjne, polityka rządu.

• opłacalność produktów alternatywnych, – jeżeli jakiś produkt alternatywny względem obecnie wytwarzanego staje się bardziej opłacalny, producenci będą przechodzić na produkcję tego dobra alternatywnego. Podaż dóbr alternatywnych wzrośnie, gdy ich ceny wzrosną, a koszty produkcji zmaleją.

• opłacalność dóbr o współzależnej podaży – czasem produkcja danego dobra pociąga za sobą jednoczesne wytwarzanie innego (dobra o współzależnej podaży), np. rafinacja ropy naftowej i produkcja benzyny.

• wypadki losowe i inne nieprzewidziane zdarzenia – czynniki atmosferyczne, zarazy, epidemie wpływające na produkcję rolną, wojny wpływające na import surowców itp.

• cele producentów – przedsiębiorstwo, którego celem jest maksymalizacja zysków będzie dostarczać inną wielkość podaży niż przedsiębiorstwo, którego celem jest maksymalizacja sprzedaży.

• przewidywane zmiany cen – w sytuacji oczekiwanego wzrostu cen producenci mogą czasowo ograniczyć rozmiary podaży, będą gromadzić zapasy, aby sprzedać je później po wyższej cenie.

6. Wymienić i omówić determinanty elastyczności cenowej podaży.

Zmiana ceny powoduje nie tylko zmianę wielkości popytu, lecz także zmianę wielkości podaży. Elastyczność cenowa popytu informuje nas o tym jak podaż reaguje na zmianę ceny. Determinantą elastyczności cenowej podaży jest wzrost kosztów związany ze wzrostem produkcji – im niższe są koszty produkcji, tym chętniej przedsiębiorstwa będą zwiększały produkcję w przypadku wzrostu cen, tzn. tym bardziej elastyczna będzie podaż. Podaż jest elastyczna, gdy przedsiębiorstwa mają duże rezerwy niewykorzystanej zdolności produkcyjnej, gdy mogą łatwo zdobyć dodatkowe ilości surowców, gdy mogą bez trudu przestawić linię produkcyjną z jednego produktu na inny i mogą zwiększyć produkcję bez konieczności podnoszenia kosztów (np. związanych z wypłatami wyższych stawek pracownikom za nadgodziny). Jeśli powyższe warunki są spełnione zwiększenie kosztów nie pociągnie za sobą dużego wzrostu kosztów i podaż będzie elastyczna. Jeśli nie zostaną te warunki spełnione podaż będzie mniej elastyczna.

7.Omówić szczególne przypadki elastyczności cenowej popytu

Przypadkami szczególnymi nazywamy sytuacje, w których:

• popyt jest zupełnie nieelastyczny – krzywa popytu przyjmuje postać linii prostej pionowej. Bez względu na wysokość ceny nabywcy kupują taką samą ilość, zatem im wyższa będzie cena, tym wyższa będzie suma wydatków nabywców.

• Popyt nieskończenie elastyczny – krzywa popytu ma postać linii prostej poziomej. Przy każdej cenie wyższej od pewnej ceny P1 popyt wynosi zero. Natomiast przy cenie p1 lub niższej popyt jest „nieskończenie” wielki. Ta szczególna sytuacja ma z reguły miejsce, gdy rozpatrujemy sytuację pojedynczego przedsiębiorstwa.

• Popyt o jednostkowej elastyczności – przypadek, w którym ilość towaru żądana przez nabywców zmienia się w tym samym stopniu, co cena. Podwyżka ceny jest dokładnie kompensowana spadkiem nabywanej ilości`, a w związku z tym utarg całkowity nie ulega zmianie.

8. Wymienić i omówić determinanty elastyczności cenowej popytu.

Elastyczność cenowa popytu zależy od:

• Ilości i bliskości substytutów – im więcej substytutów ma dany produkt i im są one bliższe, tym więcej osób sięgnie po substytuty, gdy cena danego dobra wzrośnie. Tym wyższa będzie elastyczność cenowa popytu.

• Udział dobra w naszych wydatkach – im większy jest udział danego dobra w naszych wydatkach, tym bardziej jesteśmy zmuszeni do ograniczenia jego konsumpcji w przypadku wzrostu ceny, czyli tym większy będzie efekt dochodowy oraz wyższa odpowiednio elastyczność cenowa popytu.

• Przedział czasu, – kiedy ceny rosną, ludzie potrzebują trochę czasu, aby dostosować strukturę konsumpcji i znaleźć zamienniki dla drożejących towarów. Elastyczność popytu będzie tym większa im dłuższy jest okres od zmiany cen.

9. Co to jest spekulacja w teorii ekonomii? Opisać różne jej rodzaje.

Spekulacja jest to działanie rynkowe nabywców i sprzedawców, związane z oczekiwanymi zmianami cen. Spekulacja opiera się często na obecnych tendencjach cen. Działania spekulacyjne wywierają wpływ na wielkość popytu i podaży, a przez to również na ceny. Spekulacja prowadzi zazwyczaj do samospełniania się oczekiwań, działania uczestników gry rynkowej sprawiają, że ceny faktycznie się zmieniają w kierunku ich przewidywań.

• Spekulacja stabilizująca – wywiera stabilizujący wpływ na ceny, jeżeli dostawcy i/lub nabywcy są przekonani, że zmiana ceny jest przejściowa. Uczestnicy rynku zmniejszają wahania cen.

• Spekulacja destabilizująca – sytuacja, w której działania spekulacyjne uczestników rynku zwiększają wahania cen, występuje wtedy, gdy dostawcy i/lub nabywcy uznają, że obecne zmiany cen zwiastują podobną tendencje w przyszłości. Efektem takiego postępowania jest zwiększenie skali wzrostu lub spadku cen.

10. Dlaczego rząd ustanawia ceny minimalne i maksymalne w gospodarce?

Przy cenie równowagi na rynku nie występują niedobory ani nadwyżki towaru. Cena zapewniająca równowagę nie zawsze jest jednak ceną najbardziej pożądaną. Dlatego rząd może utrzymywać ceny niektórych towarów na poziomie wyższym lub niższym od ceny równowagi.

Jeżeli rząd ustanowi cenę minimalną (tzw. próg ceny) powyżej ceny równowagi, wystąpi nadwyżka podaży. Cena nie może spaść, aby zlikwidować tę nadwyżkę. Rząd ustanawia ceny minimalne po to, aby faktyczna cena nie spadła poniżej określonego poziomu. Powody:

- ochrona dochodów producentów (np. w rolnictwie wyst. wahania cen) w sytuacjach, gdy ceny są niskie.

- tworzenia zapasów w okresach obfitości podaży w przewidywaniu ewentualnych braków w przyszłości

- ustawowa płaca minimalna chroni pracowników przed spadkiem płac poniżej pewnego poziomu

Jednym z problemów ograniczających skuteczność cen minimalnych jest to, że niesprzedane zapasy towarów skłaniają niektóre przedsiębiorstwa do nierespektowania obowiązującej ceny i podejmowania prób sprzedaży po cenie niższej. Innym problemem jest to, że wysokie ceny wyzwalają nieefektywność. Przedsiębiorstwa nie muszą się troszczyć o wprowadzanie bardziej efektywnych metod produkcji i podejmowania starań o obniżenie kosztów, jeśli ich zyski są chronione przez zagwarantowaną cenę.

Jeżeli rząd ustanowi cenę maksymalną (tzw. pułap ceny) poniżej ceny równowagi, na rynku wystąpi niedobór towaru. Cena nie może wzrosnąć, aby zlikwidować ten niedobór. Rząd ustanawia na pewne produkty ceny maksymalne, nie pozwalając na podnoszenie cen powyżej pewnego poziomu. Zazwyczaj uzasadnia to pewnymi racjami społecznymi. Na przykład w czasach wojny lub klęski żywiołowej rząd ustanawia ceny maksymalne na niektóre dobra podstawowe, tak, aby mogli je zakupić również ludzie ubodzy.

Rezultatem są jednak niedobory tych produktów na rynku, co stwarza dalsze problemy. Powstają kolejki, listy oczekujących lub ograniczenia w sprzedaży do wybranego kręgu klienteli. Rząd może jednak wprowadzić system reglamentacji. Wówczas tworzy się czarny rynek, na którym towary są sprzedawane nielegalnie po cenach wyższych niż oficjalne ceny maksymalne.

11. Scharakteryzować ekonomiczne pojęcia kosztów przeciętnych i krańcowych.

• Koszty w krótki okresie

Koszt przeciętny – średni koszt wytworzenia jednostki produkcji. Koszt przeciętny stanowi sumę przeciętnych kosztów stałych i przeciętnych kosztów zmiennych. Przeciętny koszt stały zmniejsza się wraz ze wzrostem wielkości produkcji. Powodem tego jest fakt, iż przypada on na coraz większą liczbę wytworzonych jednostek. Dopóki wytworzenie jednej dodatkowej jednostki kosztuje mniej, niż wynosi koszt przeciętny, zwiększenie produkcji powoduje obniżanie się kosztu przeciętnego całkowitego. Kiedy zaś wytworzenie dodatkowych jednostek kosztuje więcej niż wynosi koszt przeciętny, zwiększanie produkcji powoduje wzrost kosztu przeciętnego całkowitego.

Koszt krańcowy – koszt wytworzenia dodatkowej jednostki produktu, czyli przyrost spowodowany zwiększeniem produkcji o jednostkę. Początkowo będzie on malał, a zacznie rosnąc wraz z pojawieniem się malejących przychodów.

• Koszty w długim okresie.

W długim okresie nie występują stałe czynniki produkcji, nie ma także kosztów stałych.

Krzywa długookresowych kosztów przeciętnych – krzywa obrazująca zmiany kosztów przeciętnych wraz ze wzrostem produkcji, przy założeniu, że wszystkie czynniki produkcji są zmienne oraz, że produkuje się przy użyciu najtańszej z możliwych metod wytwarzania. Często przyjmuje się, że w miarę rozwoju przedsiębiorstwa początkowo odnosi korzyści skali. Po osiągnięciu pewnego poziomu produkcji korzyści skali zostają wyczerpane. Później po okresie stałych kosztów przeciętnych, ekspansja przedsiębiorstwa osiągnie takie rozmiary, iż zaczną występować niekorzyści skali. Założenie dotyczące długookresowych kosztów przeciętnych: ceny czynników produkcji są stałe; technologia i jakość czynników produkcji są dane; przedsiębiorstwa wybierają najtańszą kombinację czynników produkcji.

Długookresowe koszty krańcowe, – jeżeli przedsiębiorstwo osiąga korzyści skali kolejne jednostki produkcji powodują mniejsze niż przeciętne przyrosty kosztów. Zmniejsza się przeciętny koszt produkcji przy wzroście wolumenu produkcji. Jeśli przedsiębiorstwo osiąga niekorzyści skali kolejne jednostki produkcji będą kosztować więcej niż przeciętnie. Następuje wzrost kosztu przeciętnego. Jeśli natomiast nie występują ani korzyści, ani niekorzyści skali, każda kolejna jednostka produkcji kosztować będzie dokładnie tyle, ile przeciętna i tym samym koszt przeciętny nie ulegnie zmianie.

12. Co to jest inflacja? Scharakteryzować różne jej rodzaje.

Inflacja oznacza wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce.

Inflacja popytu - kiedy następuje wzrost popytu globalnego, można oczekiwać, że przedsiębiorstwa zareagują wzrostem cen oferowanych dóbr i usług. Przecież w warunkach wysokiego popytu będą one prawdopodobnie w stanie sprzedać tyle samo nawet po wyższej cenie, co zapewni im wyższy zysk. Jeżeli wszystkie przedsiębiorstwa podniosą ceny, to wystąpi zjawisko inflacji.

Inflacja kosztów – inflacja powodowana przez ciągły wzrost kosztów produkcji (niezależny od poziomu popytu):

- inflacja płac – występuje w sytuacji, gdy związki zawodowe wymuszają podwyżki płac niezależnie od stanu popytu na pracę.

- inflacja zysków – przedsiębiorstwa wykorzystują swą siłę monopolistyczną do zwiększania zysków przez podwyżki cen niezależnie od poziomu popytu konsumpcyjnego.

- inflacja wynikająca ze wzrostu cen importowych – wyst. wtedy, gdy ceny importowe rosną niezależnie od poziomu popytu globalnego.

Inflacja strukturalna – inflacja wynikająca ze zmian w strukturze popytu i podaży. Pod wpływem zmian zachodzących w strukturze popytu i podaży niektóre gałęzie doznają wzrostu popytu na swoje wyroby inne zaś odnotują spadek popytu.

13. Jakie są główne cele makroekonomiczne? Do jakiej kombinacji poziomu tych celów dążą rządy poszczególnych państw w gospodarce wolnorynkowej?

Cztery główne cele makroekonomiczne, do których dąży polityka gospodarcza państwa, to zapewnienie wzrostu gospodarczego, ograniczenie bezrobocia i inflacji oraz unikanie problemów z bilansem płatniczym i kursem walutowym. Aby zapewnić szybki i trwały wzrost gospodarczy w połączeniu z wysokim poziomem zatrudnienia i niską inflacją, przy jednoczesnym utrzymaniu zadowalającego stanu bilansu płatniczego, rządy regulują gospodarkę za pomocą różnych zmiennych ekonomicznych, takich jak stopy procentowe, podaż pieniądza, podatki i wydatki państwa oraz kursy walut.

Wzrost gospodarczy – rządy poszczególnych krajów starają się osiągnąć w długim okresie wysoką stopę wzrostu gospodarczego, tzn. stały i szybki wzrost. W tym celu próbują uchronić gospodarkę zarówno przed recesjami, jak i przed nadmiernie szybkim, ale krótkotrwałym wzrostem.

Bezrobocie – rządy dążą do obniżenia do minimum poziomu bezrobocia. Mają przy tym na uwadze nie tylko troskę o los samych bezrobotnych, lecz także fakt, że bezrobocie oznacz marnotrawienie zasobów ludzkich, a zasiłki dla bezrobotnych obciążają budżet państwa.

Inflacja – polityka gospodarcza rządów stara się utrzymać inflację na możliwie niskim i stałym poziomie. Niska i stabilna inflacja ułatwia podejmowanie decyzji gospodarczych. Przedsiębiorstwa mogą wówczas ustalać na właściwym poziomie ceny i płace, a inwestorzy z większą pewnością podejmować decyzje inwestycyjne.

Bilans płatniczy – zestawienie wszelkich transakcji danego kraju z zagranicą. Są to należności i zobowiązania kraju wobec zagranicy. Płatności z tytułu eksportu oraz inne wpływy z zagranicy oznaczają dopływ do kraju walut obcych. Płatności za import oraz inne wypłaty na rzecz zagranicy oznaczają odpływ walut obcych. Jeżeli suma wydatków dewizowych przewyższa sumę wpływów, powstaje deficyt w bilansie płatniczym lub spada kurs waluty krajowej.

- deficyt bilansu płatniczego – niedobór dewiz. Rząd danego kraju musi wówczas zaciągnąć pożyczkę za granicą lub zmniejszyć posiadane rezerwy dewizowe.

- spadek kursu walutowego, – jeżeli rząd nie czyni nic, aby wyrównać bilans płatniczy, to musi obniżyć się kurs waluty krajowej. Spadek kursu walutowego stwarza kolejne problemy, ponieważ oznacza wzrost cen towarów importowanych, co prowadzi do przyspieszenia inflacji. Ponadto wahania kursu walutowego zwiększają niepewność wpływając niekorzystnie na rozwój handlu zagranicznego i na wzrost gospodarczy.

14. Co to jest okrężny obieg dochodów? Scharakteryzować odpływy i dopływy w nim występujące.

Okrężny obieg dochodów

Obieg wewnętrzny – przedsiębiorstwa wypłacają gospodarstwom domowym wynagrodzenia w postaci płac, dywidend, odsetek i czynszów w zamian za dostarczane przez nie usługi czynników produkcji – pracy, kapitału, ziemi. Gospodarstwa domowe z kolei płacą przedsiębiorstwom krajowym za konsumpcję dóbr i usług wytwarzanych w kraju. Istnieje, zatem ruch okrężny płatności od przedsiębiorstw domowych i na odwrót. Część dochodów odpływa z obiegu wewnętrznego, a jednocześnie pewna część dochodów dopływa do obiegu z zewnątrz.

• Odpływy

Tylko część dochodów gospodarstw domowych jest wydawana na zakup dóbr i usług wytwarzanych przez przedsiębiorstwa krajowe; pozostała część jest wycofana z obiegu wewnętrznego. Podobnie tylko część dochodów uzyskiwanych przez przedsiębiorstwa trafia do gospodarstw domowych, reszta wypływa z obiegu. Rozróżniamy odpływy:

- oszczędności netto – oszczędności to część dochodów gospodarstw domowych, która nie jest na bieżąco wydatkowana tylko gromadzona w instytucjach finansowych takich jak banki lub kasy mieszkaniowe.

- podatki netto – płacone przez ludność podatki na rzecz rządu centralnego oraz władz lokalnych oznaczają odpływ pieniędzy z obiegu wewnętrznego.

- import – część wydatków konsumpcyjnych gospodarstw domowych jest skierowana na dobra i usługi importowane. Jest to odpływ pieniędzy za granicę.

• Dopływy

Tylko część popytu na dobra i usługi wytwarzane przez przedsiębiorstwa pochodzi z wydatków konsumentów. Pozostała część pochodzi z innych źródeł, znajdujących się poza obiegiem wewnętrznym. Rozróżniamy dopływy:

- inwestycje – są to wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw, finansowane z funduszy uzyskanych od różnych instytucji finansowych.

- wydatki państwa, – kiedy rząd wydaje pieniądze na zakup dóbr i usług wytwarzanych przez przedsiębiorstwa, (np. na budowę dróg) wydatki te są dopływem do obiegu.

- eksport, – gdy inne kraje kupują eksportowane przez dany kraj dobra i usługi, następuje dopływ pieniędzy z zagranicy.

16. Jakimi metodami można obliczać globalną wartość produkcji w kraju? Wskazać główne różnice między wymienionymi metodami.

Aby ocenić tempo wzrostu gospodarki musimy się posłużyć pewną miarą ogólnej wartości produkcji. Najczęściej stosowaną miarą produkcji społecznej jest produkt krajowy brutto (PKB). Wielkość PKB można określić trzema metodami:

- suma produkcji – polega na określeniu ogólnej wartości wszystkich dóbr i usług wytworzonych w kraju w danym roku (dodajemy wartość produkcji wszystkich przedsiębiorstw krajowych).

- suma dochodów – polega na zsumowaniu dochodów uzyskanych z produkcji dóbr i usług. Suma dochodów musi być równa sumie wartości dodanej na wszystkich etapach produkcji. Wartość dodana to różnica między utargiem ze sprzedaży uzyskanym przez określone przedsiębiorstwo a kosztem surowców, materiałów i usług zakupionych od innych przedsiębiorstw. Różnicę tę stanowią płace i uposażenia pracowników danego przedsiębiorstwa oraz uzyskane przez nie zyski, odsetki i czynsze. Innymi słowy są to dochody uczestników procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie. Ponieważ PKB jest równy sumie wartości dodanej w całej gospodarce, jest on także równy sumie dochodów uzyskanych w procesie produkcji, tzn. sumie plac i uposażeń, czynszów, odsetek oraz zysków. Nie obejmuje płatności transferowych takich jak zasiłki z opieki społecznej oraz emerytury i renty. Nie uwzględniamy podatków od dochodów i usług (VAT). Uwzględniamy dotacje państwowe dla przedsiębiorstw, które są dodatkowymi źródłami ich dochodów.

- suma wydatków – polega na zsumowaniu wydatków poniesionych na wykupienie produkcji finalnej, tzn. wydatków konsumentów, inwestycji, wydatków państwa i eksportu netto. Suma tych wydatków da nam wartość PKB w cenach rynkowych, a po potrąceniu podatków pośrednich i dodaniu subsydiów – PKB w cenach czynników produkcji. Najpierw obliczamy wydatki krajowe w cenach rynkowych + wartość eksportu = wydatki finalne w cenach rynkowych – wartość importu = PKB w cenach czynników produkcji.

17. W jaki sposób klasycy wyznaczają równowagę dochodu narodowego?

Równowaga występuje wtedy, gdy dochód narodowy równy jest wydatkom na zakup towarów krajowych.

-jeśli na rynku pracy zaistnieje bezrobocie to nastąpi spadek płac

-w efekcie rosnącej siły związków zawodowych płace nie są wystarczająco elastyczne w dół.

-redukcja płac jako cena za dostanie się do grupy zatrudnionych

-wzrost oszczędności

-niewłaściwe jest zwiększanie wydatków na zasiłki dla bezrobotnych, bo zwiększa to dług publiczny i zmniejsza fundusze sektora prywatnego

18. Opisać prezentowany przez keynesistów sposób wyznaczania równowagi dochodu narodowego od strony dopływów i odpływów.

Keysnesowską analizę produkcji i zatrudnienia przedstawia się za pomocą ruchu okrężnego dochodów. Jeśli dopływy do obiegu niezależnych od dochodu wydatków nie są równe odpływom, występuje stan nierównowagi. Równowagę przywróci zmiana poziomu dochodu narodowego i poziomu zatrudnienia. Zacznijmy od stanu równowagi, kiedy to dopływy równają się odpływom. Dodatkowy dopływ netto wydatków do obiegu gospodarki zachęciłby przedsiębiorstwa do zwiększenia produkcji. W rezultacie nastąpiłby wzrost dochodu narodowego. Jednak w miarę wzrostu dochodów ludzie oszczędzaliby więcej, płaciliby większe podatki i kupowali więcej dóbr importowanych, czyli wzrosłyby odpływy z obiegu. Gdy odpływy przewyższałyby dopływy, niedobór popytu spowodowałby, że produkcja, a tym samym dochód narodowy, uległyby zmniejszeniu.

Mnożnik – informuje ile razy przyrost dochodu narodowego będzie większy od przyrostu dopływów, który go spowodował.

Im mniejsza część dochodu jest wycofana za każdym razem z obiegu, tym większa suma znów przejdzie ruch okrężny i w ten sposób będzie większy przyrost dochodu narodowego.

19. Wyjaśnij, na czym polega funkcja alokacyjna polityki budżetowej?

FUNKCJA TA POLEGA NA:

-kształtowaniu podziału dostępnych czynników produkcji i innych dóbr pomiędzy sektor prywatny i publiczny oraz dalszej ich alokacji wewnątrz obu sektorów

-w sektorze publicznym alokacja następuje przez bezpośrednie określenie wielkości środków przeznaczonych na wytyczone cele

-w sektorze prywatnym alokacja dokonuje się pośrednio przez korygowanie cen dóbr, usług i czynników produkcji za pomocą podatków, dotacji i subsydiów.

20.Dlaczego redystrybucja dochodów odgrywa kluczową rolę w polityce gospodarczej państwa? Wyjaśnij, w jaki sposób może się ona odbywać.

Polityka redystrybucji dochodów ma na celu wyrównanie poziomu dochodów. Państwo wykorzystuje do tego celu podatki i świadczenia społeczne.

Podatki

Jeżeli podatki są wykorzystywane jako środek, który ma doprowadzić do wyrównania różnic w dochodach, bogaci muszą być relatywnie wyżej opodatkowani aniżeli biedni. Opodatkowanie zmniejsza dochód netto, może, więc zredukować dochody bogatych. Same podatki nie mogą jednak zwiększyć dochodów ludzi biednych. Do tego celu potrzebne są subsydia (zasiłki). Rząd może obniżyć podatki na pewne towary i usługi i podwyższyć podatek dochodowy od osób fizycznych i prawnych. W ten sposób przynajmniej częściowo skorzystają na tym ludzie najbiedniejsi. Rząd wykorzystuje trzy sposoby redystrybucji dochodów:

- podniesienie górnych stawek podatku – ucierpią tylko bogaci, ale może to mieć niekorzystny wpływ na aktywność gospodarczą jednostek, zwłaszcza, jeśli podatki zostaną podniesione do bardzo wysokiego poziomu.

- podniesienie podstawowej stopy podatku – bogaci będą pracować więcej, aby zrekompensować sobie utraconą część dochodów, biedniejszym nie będzie chciało się podnosić kwalifikacji do lepiej płatnej pracy, a bezrobotnym może się przestać opłacać szukać pracy.

- obniżenie kwoty podatku nieopodatkowanego – ludzie będą pracowali więcej, aby nadrobić spadek dochodu; ten sposób nie prowadzi do wyraźnej redystrybucji dochodów.

Świadczenia społeczne (problemy z odpowiednim ulokowaniem środków)

- świadczenia gotówkowe – dzielimy na: zasiłki zależne od dochodu (przysługują osobom, których dochody spadają poniżej pewnego poziomu); świadczenia powszechne (uprawniony jest każdy, kto spełnia określone warunki bez względu na dochody)

- świadczenia rzeczowe – różni ludzie otrzymują je od państwa nie w formie bezpośrednich płatności pieniężnych, lecz bezpłatnych lub ulgowych dóbr i usług.

21. Wymienić i scharakteryzować podstawowe funkcje pieniądza.

Funkcje pieniądza (powszechnie akceptowany w danym kraju środek płatniczy):

- środek wymiany, – aby pieniądz mógł spełniać tę rolę musi być dostatecznie lekki, by można się było nim łatwo posługiwać, musi występować w różnych nominałach oraz nie może być łatwy do podrobienia. Z drugiej strony pieniądz musi mieć również postać umożliwiającą jego transfer w formie akceptowanej przez uczestników obrotu ( czeki, karty debetowe etc.)

- środek gromadzenia bogactwa – pieniądz może zostać zaoszczędzony.

- miernikiem wartości – pieniądz jest miernikiem używanym do wyceny dóbr i usług oraz aktywów. Umożliwia bezpośrednie porównanie wartości różnych rzeczy.

- środek ustalania należności i zobowiązań – zastosowanie cen wyrażonych w pieniądzach jest najwygodniejszym sposobem ustalenia wysokości przyszłych zobowiązań.

22. Jakie cechy powinien posiadać pieniądz, aby mógł spełniać swoje podstawowe funkcje?

[-poziom dochodu narodowego

-częstotliwość wypłat i wynagrodzeń

-wysokość stóp procentowych]

-lekki, różne nominały, trudny do podrobienia

-środek możliwy do zaoszczędzenia i wyrażenia nim pewnej wartości, zobowiązań

23.Opisać różne podejścia do pomiaru pieniądza. Scharakteryzować różne stopnie płynności pieniądza

-Pieniądz w szerokim ujęciu; gotówka w obiegu oraz wkłady detaliczne i hurtowe w bankach oraz kasach budowlanych

-Baza monetarna-banknoty i monety w obiegu poza bankiem centralnym

-Szeroka baza monetarna-banknoty i monety w obiegu poza bankiem centralnym oraz wkłady banków komercyjnych w banku centralnym

Płynność –łatwość, z jaką można zmienić dany aktyw na gotówkę bez ponoszenia strat.

-im dany aktyw jest bardzie zyskowny tym mniej jest płynny i na odwrót

-pożyczki na telefon dla innych instytucji finansowych są płynne

- pożyczki długo terminowe dla indywidualnych klientów lub kredyty hipoteczne spłacane w ratach –mniej płynne

-gotówka jest doskonale płynna, lecz nie przynosi żadnego dochodu

-jeśli wskaźnik płynności jest zbyt wysoki to bank nie wypracuje dostatecznego zysku

-jeśli wskaźnik płynności jest zbyt niski może się to skończyć brakiem gotówki na bieżące wypłaty, kryzysem zaufania, zamknięciem banku.

24.W jakim celu stosowane są narzędzia polityki pieniężnej. Wymienić główne narzędzia.

Cele:

-kontrolowanie podaży pieniądza; wymaga ograniczenia wzrostu deficytu budżetowego i pożyczek zaciąganych przez sektor publiczny

-efektywność zmiany stopy procentowej; regulowanie poziomu stóp procentowych pozwalająca na szybką reakcje na zmianę sytuacji rynkowej

-problem niestabilności popytu; oddziaływanie na popyt przez kontrolę stóp procentowych

Narzędzia;

-operacje otwartego rynku

-konwersja ruchu publicznego

-depozyty specjalne

5