Rozdział 7 - TEORIA PRODUKCJI
Pyt. 1 - Przedstaw istotę działania prawa wydajności proporcjonalnej i nieproporcjonalnej.
Prawo wydajności nieproporcjonalnej : to założenie że kolejnym nakładom zmiennych czynników wytwórczych towarzyszą nieproporcjonalne zmiany w przyrostach produkcji ( spełnione to jest dla krótkiego okresu , oraz gdy nie wszystkie czynniki lub technika produkcji są zmienne.). Prawo wydajności proporcjonalnej : proporcjonalnie do przyrostu nakładów czynników wytwórczych następuje również przyrost całkowitej produkcji w takim samym stopniu.
Pyt. 2 - Jakie znaczenie dla producenta ma znajomość produkcyjności krańcowej czynników produkcji?
Producent będzie powiększał zatrudnienie danego zmiennego czynnika produkcji tak długo , jak długo produkcyjność krańcowa będzie rosnąca , ponieważ w tej fazie wzrost produkcji całkowitej jest więcej niż proporcjonalny w stosunku do wzrostu nakładów . Opłacalne jest zwiększanie zatrudnienia do punktu zrównania się jego krańcowej produkcyjności z ceną , przekroczenie tego punktu oznacza że przyrost kosztów będzie większy od przyrostu wartości produkcji.
Pyt. 3 - Jakie związki i zależności występują między produkcyjnością całkowitą , przeciętną i krańcową przy działaniu prawa wydajności nieproporcjonalnej i proporcjonalnej ?
Dla wydajności nieproporcjonalnej : A) gdy produkcyjność przeciętna wzrasta produkcyjność krańcowa jest większa od przeciętnej ; B) gdy produkcyjność przeciętna zmniejsza się produkcyjność krańcowa jest mniejsza od przeciętnej ; C) gdy produkcyjność przeciętna osiąga maksimum , produkcyjność krańcowa równa się produkcyjności przeciętnej ; D) produkcyjność całkowita jest równa sumie kolejnych produkcyjności przeciętnych.
Dla wydajności proporcjonalnej : A) produkcyjność krańcowa jest równa produkcyjności przeciętnej przy każdym nakładzie czynników wytwórczych.
Pyt. 4 - Co to jest izokwanta?
Jest to krzywa jednakowej produkcji- czyli możliwe kombinacje czynników wytwórczych przy założeniu niezmienności wielkości produkcji.
Pyt. 5 - co rozumiesz przez krańcową stopę technicznej substytucji czynników wytwórczych? (strona 147)
Jest to stosunek zachodzący między ilością danego czynnika wytwórczego a ilością zastępowanego przezeń czynnika wytwórczego. To miara takiego zastąpienia dwóch czynników która jest neutralna w stosunku do wielkości produkcji. Na wykresie wyznacza ją tg kąta utworzonego przez styczną do krzywej izowkany i oś odciętych.
Pyt. 6 - Co to są izokoszty?
Krzywe jednakowego kosztu - to zbiór wszystkich kombinacji nakładów czynników produkcji , których koszt całkowity jest taki sam.
Pyt. 7 - Jakie warunki powinny być spełnione w celu zapewnienia wyboru najkorzystniejszej produkcji?
A) zużycie czynników produkcji w takim samym do siebie stosunku ; B) zakreślenie granic korzystania z poszczególnych czynników produkcji t ten sposób, żeby produkcyjności krańcowe były proporcjonalne do ich cen.
Pyt. 8 - Uzasadnij korzyści wynikające dla gospodarki z substytucji czynników produkcji
A) wzajemne relacje czynników wytwórczych odzwierciedlają ich względną rzadkość tudzież ich cenę ; B) w zależności od dostępności czynników produkcji metody produkcji tego samego dobra są różne w różnych krajach przez co minimalizuje się koszty produkcji ; C) każde społeczeństwo zainteresowane jest osiąganiem korzyści i bierze pod uwagę względną rzadkość czynników produkcji , czyli poziom ich substytucji.
Rozdział 8 - TEORIA KOSZTÓW
Pyt. 1 - Jakie znasz kryteria klasyfikacji kosztów ?
A) z pkt. widzenia rodzaju ( osobowe , materiałowe , amortyzacja trwałego majątku produkcyjnego ) ; B) z pkt. widzenia powiązania z przedmiotem ( bezpośrednie , pośrednie ) ; C) z pkt. widzenia zależności od rozmiarów produkcji ( stałe , zmienne)
Pyt. 2 - Co to są koszty jawne i nie ujawnione ?
A) koszty jawne to wydatki faktycznie poniesione na zakup czynników produkcji ; B) koszty nieujawnione to zaangażowane czynniki które nie zostały opłacone np. zaangażowane własne czynniki produkcji.
Pyt. 3 - Co rozumiesz przez koszty całkowite stałe i zmienne ?
A) Koszty całkowite to suma kosztów stałych i zmiennych poniesionych na wytworzenie określonej ilości danego czynnika ; B) Całkowite koszty stałe to iloczyn liczby jednostek użytych stałych czynników produkcji i jednostkowych cen tych czynników ; C) Całkowite koszty zmienne to iloczyn liczby jednostek czynników produkcji zmiennych i jednostkowych cen tych czynników. Zwiększają się one wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji w tempie zgodnym z produkcyjnością nakładów.
Pyt. 4 - Co to są koszty przeciętne całkowite i krańcowe. Przedstaw je na wykresie. (str. 159-162 wykresy)
A) koszt przeciętny całkowity to koszt całkowity podzielony przez ilość produktu ; B) koszt przeciętny stały to koszt stały podzielony przez ilość produktu ; C) koszt przeciętny zmienny to iloraz kosztu zmiennego przez ilość produktu ; (A=B+C) ; D) koszty krańcowe to zmiana kosztów całkowitych spowodowana zwiększeniem rozmiarów produkcji o jednostkę związane są tylko z kosztami zmiennymi bo koszty stałe nie zmieniają się wraz z produkcją ; suma kosztów krańcowych równa się kosztowi całkowitemu.
Pyt. 5 - O czym informuje techniczne optimum produkcji?
Wyznacza ono punkt optymalnej produkcji . Czyli taką ilość produkcji która będzie wytwarzana przy najniższym koszcie jednostkowym. Oczywiście każdemu przedsiębiorstwu odpowiada inne optimum produkcji należy również wziąć pod uwagę chłonność rynku oraz ceny produkowanego dobra.
Pyt. 6 - Co przedstawia długookresowa krzywa kosztów przeciętnych i jakie jest jej znaczenie dla producenta?
Składa się ona z najniższych kosztów przeciętnych dla coraz większych rozmiarów produkcji. Każdy punkt na tej krzywej pokazuje najbardziej efektowne lub najmniej kosztowne technologie dla poszczególnych wielkości produkcji . Powstaje ona z połączenia minimów kosztów przeciętnych całkowitych z różnych okresów. Idąc od lewej strony aż do momentu gdy krzywa kosztu długookresowa osiąga minimum mamy do czynienia z przychodami skali, po przekroczeniu tego punktu borykamy się z nie korzyściami skali .
Pyt. 7 - Jakie są korzyści i niekorzyści płynące z produkcji masowej.
Korzyści dzielą się na zewnętrzne i wewnętrzne : wewnętrzne oznaczają obniżenie kosztów przeciętnych w wyniku dyskontowania korzyści związanych ze wzrostem rozmiaru zakładu { A) zatrudnienie większej ilości osób umożliwia pogłębienie technicznego podziału pracy ; B) lepsze wykorzystanie specjalizacji w zarządzaniu ; C) lepsze wykorzystanie wiedzy technicznej ; D) korzyści wynikające z integracji ; E) możliwość narzucenia wyższych cen (siła przetargowa) ; F) niższe koszty przeciętne reklamy (na jednostkę sprzedaną) ; G) większe zaufanie wierzycieli (większy majątek więcej źródeł finansowania) ; H) Ich przetrwanie nie zależy od powodzenia pojedynczego artykułu na rynku } zewnętrzne - duże firmy sprzyjają ekspansji satelitarnych przedsiębiorstw a to również przyczynia się do obniżenia kosztu przeciętnego (monopole i oligopole to główne źródła innowacji i postępu). Koszty produkcji masowej również dzielimy na zewnętrzne i wewnętrzne : wewnętrzne - od pewnego rozmiaru następuje wzrost kosztu przeciętnego (koszty kontroli, transportu , produkcji , itd.) ; zewnętrzne - powstanie wąskich gardeł w zakresie surowców i materiałów oraz koszta zanieczyszczeń środowiska.
Rozdział 9 - MODELE RYNKU I STRUKTURY RYNKOWE.
Pyt. 1 - Wymień podstawowe modele struktur rynkowych od strony podaży.
Konkurencja doskonała , Monopol czysty (pełny) , Konkurencja monopolistyczna , Oligopol.
Pyt. 2 - Scharakteryzuj model konkurencji doskonałej.
Konkurencja doskonała (czysta) charakteryzuje się : dużą liczbą małych , niezależnych przedsiębiorstw i dużą liczbą nabywców ; jednolitym wyrobem u wszystkich sprzedawców ; ceną jako wypadkową popytu i podaży (producent jest cenobiorcą nie może wpłynąć na cenę , produkujący zbyt drogo są wypierani z rynku ) ; swobodnym wejściem i wyjściem z rynku ; brakiem konkurencji niecenowej ; doskonałą informacją.
Pyt. 3 - Co to jest Monopol absolutny ?
Monopol absolutny jest to struktura rynkowa w , której występuje jeden producent (sprzedawca) produktu lub usługi. Produkt monopolu nie posiada dobrego substytutu przez co jest unikatowy. Występuje również wielu nabywców przez co żaden z nich nie ma dostatecznej siły rynkowej aby oddziaływać na cenę. Monopolista absolutny w przeciwieństwie do konkurencji doskonałej jest cenotwórcą ustala taką cenę przy której poziom popytu i produkcji zapewnią mu maksymalny zysk. Monopol absolutny nie jest często spotykany , ale możliwe jest utrzymanie go w krótkim okresie dzięki np. przewadze technicznej jaką posiada przedsiębiorstwo , nowej metodzie wytwarzania , sytuacja tak ma miejsce np. w sektorze elektronicznym , zbrojeniowym.
Pyt. 4 - Jakie są cechy różniące konkurencję monopolistyczną od konkurencji oligopolistycznej ?
A) w konkurencji monopolistyczne istnieje względnie duża liczba niezależnych przedsiębiorstw , a w oligopolu jest to niewielka liczba skrajnym przypadkiem jest duopol ; B) w konkurencji monopolistycznej wejście na rynek jest względnie łatwe , w oligopolu jest bardzo utrudnione ; C) w konkurencji monopolistycznej występuje konkurencja cenowa , w oligopolu ma ona charakter niecenowy np. poprzez reklamę , jakość ;
Pyt. 5 - Scharakteryzuj struktury rynkowe występujące po stronie popytu.
Po stronie popytu o różnorodności struktur rynkowych decyduje prawie wyłącznie liczba kupujących.
Czysta konkurencja (ogromna liczba nabywców) , Konkurencja Monopsonowa ( na rynku działa względnie duża liczba kupujących ) , Monopson ( istnieje wielu małych dostawców i jeden duży nabywca ) , Oligopson ( występuje gdy rynek jest zdominowany przez kilku kupujących ).
Pyt. 6 - Jakie znasz formy umów monopolistycznych ?
Kartel - (porozumienie producentów dotyczące rozmiarów produkcji , rynków zbytu , jest bardzo nietrwały) ; Syndykat - (porozumienie w sferze zbytu , pełni często rolę biura sprzedaży , prowadzi politykę cen i zbytu , wyznacza limity produkcyjne) ; Trust - w tej formie uczestnicy porozumienia całkowicie tracą swą niezależność gospodarczą i prawną , wnoszą do trustu kapitały a udział w zyskach czerpią zależnie od wielkości udziałów ; Koncern - jest przykładem koncentracji kapitału opartej na ścisłej więzi produkcyjnej , koncentracja obejmuje pokrewne gałęzie przemysłu stanowiące kolejną fazę przeróbki surowca (produkcja samochodów) ; Konglomerat - polega na łączeniu przedsiębiorstw często w ogóle ze sobą nie powiązanych z już istniejącym monopolem dla lokaty kapitału w branżach przemysłu i usługach gdzie koncentracji produkcji jest niski ; Holding - jest nietrwałą formą łączenia firm w celu wykonania konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego (budowa kolei) w skład wchodzą różni producenci połączeni ze sobą procesem technologicznym.
Pyt. 7 - Omów politykę monopolu w zakresie postępu technicznego.
Niewątpliwie wprowadzanie postępu technicznego w dużej mierze zależy od stopnia koncentracji produkcji , ponieważ małe i średnie firmy nie są w stanie zagwarantować odpowiednich warunków do rozwoju badań. Wynika to z dużych kosztów takich badań oraz ryzyka nie uzyskania zwrotu kosztu poniesionego na rozwój. Negatywną cechą jest jednak to iż monopol niejednokrotnie prowadzi do marnotrawstwa poprzez np. produkcję dóbr „nie trafionych” a także sztuczne rozbudzanie popytu. Są dwa trendy jeśli chodzi o politykę monopoli w zakresie postępu technicznego (tendencja zachowawcza i tendencja pobudzająca postęp , które dominuje w świecie). Należy jednak podkreślić że to właśnie monopole i oligopole są siłą napędową rozwoju technicznego oraz wzrostu poziomu życia.
Rozdział 10 - REGUŁY PODEJMOWANIA DECYZJI PRODUKCYJNYCH W GOSPODARCE RYNKOWEJ
Pyt. 1 - Przedstaw graficznie krzywą przychodu całkowitego , przeciętnego i krańcowego w warunkach wolnej konkurencji. (wykres strona 185)
Pyt. 2 - Jakie występują związki i zależności między przychodem całkowitym , przeciętnym i krańcowym w przedsiębiorstwie monopolistycznym ?
A) przychód przeciętny i krańcowy w miarę zwiększania ilości sprzedawanych produktów maleją , z tym że przychód krańcowy zmniejsza się szybciej niż przychód przeciętny ; B) przychód przeciętny osiąga zero , gdy przychód całkowity jest równy zero ; C) przychód krańcowy osiąga zero , gdy przychód całkowity osiągnie swoje maksimum ; D) przychód krańcowy może być ujemny ; E) Krzywa utargu przeciętnego jest równocześnie krzywą popytu.
Pyt. 3 - Przedstaw graficznie pozycję równowagi przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego. (wykres strona 187 , komentarz strona 188).
Punktem równowagi jest punkt B1 ponieważ (Uk=Kk) , wyznacza on najkorzystniejszą dla przedsiębiorstwa wielkość produkcji (0B) , jest to optimum ekonomiczne , przedsiębiorstwu opłaca się powiększać rozmiary produkcji dopóki Kk < Uk , gdyż na każdej dodatkowej jednostce produktu zyskuje różnicę między utargiem krańcowym a kosztami krańcowymi.
Pyt. 4 - Jakie znasz metody wyznaczania największego zysku w przedsiębiorstwie monopolistycznym ? (wykresy strona 190-191)
Przedsiębiorstwo chcąc maksymalizować zysk będzie ograniczać produkcję , gdyż koszt maleje wtedy szybciej niż przychód. Maksymalny zysk w przedsiębiorstwie monopolistycznym (ekonomiczne optimum produkcji) wyznacza punkt w którym Uk=Kk , dla produkcji większej niż ten punk Kk>Uk co zmniejsza zysk. Zysk maksymalny możemy także wyznaczyć , posługując się krzywą kosztów całkowitych i krzywą utargu całkowitego. Monopolista będzie uzyskiwał zysk gdy Uc>Kc , zysk ten będzie wyznaczany poprzez odległość pionową między krzywą Uc i krzywą Kc , będzie on największy dla (wielkości 0B na wykresie str. 191).
Pyt. 5 - Co to jest punkt Cournota ? ( na wykresie strona 190 - punkt K)
Jest to punkt który wyznacza równowagę przedsiębiorstwa monopolistycznego , czyli ekonomiczne optimum produkcji. W punkcie tym monopol osiąga zysk maksymalny (Uk=Kk).
Pyt. 6 - Jakie czynniki kształtują cenę monopolową ?
A) wielkość globalnego popytu na dany produkt chociaż monopol stara się wpływać również na popyt i zwiększać jego rozmiary np. poprzez reklamę ; B) elastyczność cenowa i dochodowa popytu tzn. gdy elastyczność popytu jest wysoka to szeroko reaguje on na zmianę ceny co ogranicza możliwość jej podnoszenia , sytuacja jest odwrotna przy niskiej elastyczności popytu ; C) organizacja rynku po stronie popytu (siła przetargowa konsumenta) ; D) istnienie substytutów i wzrost ich produkcji ; E) konkurencja ze strony towarów importowanych ; F) ograniczenia ze strony kosztów wysoka cena jest możliwa do utrzymania przy małej podaży i wielkości produkcji ale wtedy koszt jednostkowy jest wysoki.
Pyt. 7 - Omów korzyści i negatywne skutki wynikające z konkurencji niedoskonałej.
Korzyści : A) istnienie konkurencji niedoskonałej na rynku może zmusić producentów do bardziej efektywnego wykorzystania zasobów niż np. w czystym monopolu (unikanie marnotrawstwa czynników produkcji) ; B) stabilność cen , decyzje cenowe indywidualnych przedsiębiorstw nie prowadzą do wzrostu cen , nie dochodzi również do ich znacznej obniżki ; C) postęp techniczny , który realizują przedsiębiorstwa monopolistyczne i oligopolistycznej. Starty : A) zdominowanie rynku przez stosunkową niewielką liczbę producentów , których produkty są substytutami ; B) trudność wejścia na rynek , szczególnie s sytuacji oligopolu.