Metoda projektu w edukacji wczesnoszkolnej

Metoda projektu byłą bardzo popularna w latach dwudziestych trzydziestych XX w głównie w kształceniu rolniczym rzemieślniczym. Była uznawana za najlepszy sposób wychowania do radzenia sobie na wolnym kapitalistycznym rynku w przyszłości. Jednak w miarę upływu czasu zainteresowanie metodą słabło.

Metoda ta przeżywa powrót do łask, będąc uznaną za odpowiedź na konstruktywistyczne teorie uczenia się.

Metoda projektów nie musi wiązać się z twórczą działalnością dzieci. Projekt można określić jako zamierzone przedsięwzięcie w oparciu o plan. ”projekt to inaczej realizacja pomysłu”. Metoda oparta jest na przekonaniu, że uczniowie najlepiej nauczą się tego, co wykonują praktycznie, dlatego metoda ta opiera się na rozwiązywaniu problemów maksymalnie związanych z sytuacjami życiowymi.

Słowo projekt ma wiele znaczeń, ale w kontekście metody oznacza:

Pogłębione badanie tematu o dużej wartości poznawczej, zasadniczą cechą projektu jest działanie badawcze celowo ukierunkowane na odnalezienie odpowiedzi na pytania dotyczące tematu.

Zalety metody :

• Rozwijanie samodzielności i umiejętności współpracy w grupie

• Stymulacja rozwoju poznawczego, emocjonalnego i motorycznego

• Uwzględnia potrzeby i zainteresowania dzieci, pozawala na indywidualizację

• Rozwija myślenie twórcze

• Rozwija motywację uczniów

• Integruje wiedzę szkolną i pozaszkolną.

• Łączy treści różnych przedmiotów

Metoda projektów angażuje intelekt ucznia bardziej niż jakakolwiek inna metoda, od innych metod odróżnia je możliwość podejmowania samodzielnych decyzji przez dziecko, stopień jego zaangażowania w przebieg zajęć, czas realizacji projektu jest dłuższy niż omawiania tematu innymi metodami, nauczyciel w metodzie projektów raczej obserwuje badawczą działalność uczniów, która oparta jest o ich zainteresowania. Dzieci uczą się korzystając z materiałów znalezionych w różnych źródłach, a nie tylko z tego, co przygotowuje nauczyciel.

Cele intelektualno - rozwojowe projektów to rozwijanie naturalnych właściwości i skłonności dziecka, zdolności te nie rozwijane mogą nawet całkowicie zaniknąć.

• Rozumienie przeżywania doświadczeń

• Myślenie teoretyczne

• Dociekliwość

• Dążenie dokładności

• Podejście empiryczne

• Wnioskowanie przyczynowo - skutkowe.

• Przewidywanie życzeń i uczuć innych osób

Metoda projektów w pracy z małymi dziećmi nie zaspokaja wszystkich potrzeb edukacyjnych dziecka, musi więc być uzupełniana innymi zadaniami edukacyjnymi.

Według badań uczniowie, którzy w przedszkolu mieli więcej możliwości zainicjowania działań, osiągają lepsze wyniki w nauce czytania, pisania, i liczenia, niż te dzieci, które uczestniczyli w zajęciach prowadzonych przez nauczyciela przedszkola. Metoda projektów pozwala uczniom na zaangażowanie, którego brak może znacznie obniżyć motywację do nauki. Projekty angażują również rodziców, którzy chętnie w nich uczestniczą. Zakończeniem projektu jest wystawa wytworów pracy dziecka, co niejednokrotnie dziwi rodziców jak obszerną wiedzą na dany temat mają dzieci.

W pierwszej fazie projektu dzieci tworzą listę pytań, które związane są z tematem i budzą ich ciekawość. Np. Co jej wewnątrz radia? Nauczyciel zadane dodatkowe pytania np. „kto może to wiedzieć?” „Jak możemy się dowiedzieć?”

Metodę projektu możemy podzielić na trzy etapy: początek projektu, realizacja projektu, zakończenie projektu.

• ETAP I

W pierwszym etapie następuje wybór i wprowadzenie do tematu w grupie oraz ustalenie listy pytań stanowiących podstawę aktywności dzieci. Należy również przeanalizować dostępność materiałów, możliwość zaproszenia ekspertów i przeprowadzenia zajęć w terenie. W tej części na zajęciach wprowadzających staramy się ustalić zakres wspólnych doświadczeń dzieci, przygotowujemy siatkę tematyczną dotyczącą obecnego zasobu wiedzy dzieci oraz sporządzamy listę pytań do projektu: Czego chcemy się dowiedzieć?

Najczęściej wybór tematu zależny jest od aktualnych przeżyć i obserwacji najbliższego środowiska.

• ETAP II

W drugim etapie następuje wnikliwe zgłębianie tematu przez dzieci i próba znalezienia odpowiedzi na postawione pytania. W trakcie realizacji uczniowie powinni mieć możliwość nabywania pewnych umiejętności, zadawania pytań, posługiwania się przyborami w pracach konstrukcyjnych oraz sporządzania rysunków z obserwacji. Nauczyciel musi zaplanować zajęcia terenowe i spotkania z ekspertami. Do działań w trakcie realizacji projektu można również zaprosić rodziców, których powinniśmy zapoznać z wybranym tematem oraz planowanymi zajęciami. Aktywność badawcza dzieci to wyprawy w teren, rozmowy z ekspertami, bezpośrednie poznawanie przedmiotów, korzystanie z dodatkowych materiałów źródłowych. Dzieci w trakcie drugiego etapu przedstawiają to, czego się dowiedziały za pośrednictwem rysunków, zapisków, konstrukcji, czy inscenizacji. Gdy dzieci znajdą odpowiedzi na interesujące je pytania, wypróbują rozmaite techniki poznawcze, a ich zainteresowanie tematem słabnie - to znaczy, że trzeba przejść do etapu III.

Czasami w trakcie realizacji projektu uczniowie zainteresują się jakimś pobocznym tematem tak bardzo, że musimy przerwać realizację projektu i zaspokoić ich aktualne zainteresowania dodatkowymi zajęciami.

• ETAP III

W trzecim etapie uczniowie muszą ustalić, jakimi nowo nabytymi informacjami chcą się podzielić z innymi i w jaki sposób to zrobią. Nauczyciel przeprowadza dyskusję podsumowującą, analizuje projekt w świetle dokumentacji oraz ocenia, czy osiągnięto zakładane cele.

Etapy realizowania projektu na przykładzie:

1. Wybór tematu - może być zainspirowany aktualnymi problemami uczniów (oddanie zwierzątka do kliniki weterynaryjnej może budzić ciekawość tematu pracy weterynarza) Ustalenie wiedzy uczniów na ten temat, pojęć związanych z tym tematem znanych uczniom.

2. Zdobywanie informacji z różnych źródeł, np. wspólna wizyta w bibliotece i czytanie książek na dany temat, rozmowa z ekspertem (weterynarzem), wizyta w klinice weterynaryjnej i obserwacja rutynowego badania. Stworzenie w sali przedszkolnej mini gabinetu weterynaryjnego zgodnie z poczynionymi obserwacjami, pokonując trudności konstrukcyjne.

3. Zabawa w weterynarza w gotowym „gabinecie”, stworzenie kroniki dotyczącej realizacji projektu. Ponowne stworzenie mapy pojęciowej i porównanie jej z pierwszą (słownictwo i wiedza dzieci znacznie się poszerzyły).

---