28. GOTYCKIE KATEDRY W POLSCE
·ð KATEDRA ÅšW JANA CHRZCICIELA WE WROCA
AWIU 1244-136
- 1244-1272  chór nawiązujący do architektury cysterskiej  fundacja bp. Tomasza I
- I ćw. XIV w.  budowa korpusu nawowego 1320  1350
- 1361  konsekracja
Rozwiązanie części wschodniej  pierwsze w pełni gotyckie dzieło w Polsce!
Rezygnacja z transeptu, brak wyodrębnionego szkieletowego systemu konstrukcyjnego, oparcie
sklepień na ścianach, wprowadzenie do nawy głównej baldachimowego fryzu.
Prosto zamknięty wysoki chór obiega z trzech stron niższe obejście.
Dwuwieżowa fasada zachodnia z portalem korespondowała z dwiema wieżami wschodnimi.
Sześciodzielne sklepienie wsparte na strzelistych nadwieszonych służkach.
Wielokrotnie akcentowany biskupi charakter dzieła  przez przedstawienia fundatora w korpusie
głównym i w kaplicy mariackiej, przede wszystkim dzięki programowi sklepiennej rzez
by kaplicy.
·ð KATEDRA NA WAWELU W KRAKOWIE 1320  1364
Budowa katedry zbiegła się z koronacją Władysława A
okietka  stałą się koronacyjnym kościołem
królów polskich oraz miejscem ich spoczynku.
-1346 r.  ukończenie chóru
- 1364 r.  ukończenie korpusu
Oparto się na planie katedry wrocławskiej. Z romańskiej katedry pozostała krypta św. Leonarda i
fragmenty wież.
Chór zamknięty ścianą prostą z filarem na osi, wschodnie przęsło nakryte zostało sklepieniem
przeskokowym. Prezbiterium otoczone cysterskim obejściem, do którego otwierają się kaplice. Chór
oddzielony od 3-przęsłowego korpusu nie występującym z bryły transeptem.
Środkowa kaplica Mariacka powstała w latach 1382-90.
Wnętrze podzielone niejako na dwie kondygnacje  biegnący ponad strefę arkad gzyms odcina dolną
partię z bogato profilowanymi arkadami od partii górnej z potrójnymi oknami.
Sklepienie krzyżowo  żebrowe.
System filarowo  szkarpowy! > znamienna cecha budownictwa małopolskiego : skarpy nawy
głównej wprowadzone do wewnątrz, oparcie przypory bezpośrednio na filarze nawy bocznej,
dodatkowe lekkie Å‚uki przyporowe ukryte pod dachami.
·ð KATEDRA ÅšW. WOJCIECHA W GNIEy
NIE 1342  1370
Chciano odzyskać dawny autorytet kościoła koronacyjnego.
Budowa na wzór klasycznych katedr francuskich. Fundacja bp Jarosława Skotnickiego.
Zyskała najbardziej katedralny kształt.
- ok. 1370  budowa korpusu  arkady międzynawowe oparte na wielobocznych filarach.
Wydłużone, trójprzęsłowe prezbiterium, zamknięte siedmiobocznie, otoczone półkolistym obejściem,
do którego otwiera się wieniec kaplic.
Wnętrze  rezygnacja z typowych dla francuskich katedr galerii triforyjnych. Na płaskich lizenach
smukłe służki sięgające jedynie gzymsu w korpusie.
Masywne filary o surowym kształcie, prostokątnym przekroju i zagęszczonym rytmie.
Ściany w górnej części przeprute wąskimi oknami.
Bogata dekoracja rzez
biarska w sztucznym kamieniu o uniwersalnym programie:
- w portalu płd.  Sąd Ostateczny w wersji apokaliptycznej, na archiwoltach motyw cnót walczących w
występkami.
- portal płn.  scena Ukrzyżowania
(nie jestem pewna czy nie pomyliłam portali& może sceny na odwrót& ? Proszę o weryfikację.)
·ð KATEDRA ÅšW PIOTRA I PAWA
A W POZNANIU 1346  1410
Powstała w dwóch fazach:
- 1364  ukończenie korpusu
- XV w.  ukończono chór
Typ bazylikowy bez transeptu.
Korpus dość ściśle powtarza wzory architektury śląskiej, natomiast oryginalne rozwiązanie prezentuje
wydłużony chór  autor zapewne z kręgu architektury nadbałtyckiej.
Zastosował  katedralne obejście z otwierającymi się 3 kaplicami i uproszczoną galerią triforyjną.
Dodatkowo w obejściu trzy wieże  latarnie doświetlające.
Korpus nieproporcjonalnie krótki  4 przęsła o wysokich filarach. Filar jakby wycięty ze struktury
nawy  płaski, system baldachimowy. Podziały wertykalne, bez gzymsów.
A
ączy się z tradycją pierwszego biskupstwa w Polsce i miejscem grobów Mieszka I i Bolesława
Chrobrego.