Łagodny przerost stercza

Inna, starsza nazwa tej choroby, to gruczolak stercza ( Adenoma prostatae, z ang. BPH - benign prostatic hyperplasia).

Epidemiologia
Schorzenie to jest najczęstszą chorobą prostaty i jedną z najczęstszych chorób, które dotykają mężczyzn po 50 roku życia. Nawet u 75% mężczyzn powyżej tego wieku może powodować ona trudności w oddawaniu moczu.

Etiopatogeneza
Najprawdopodobniej powstanie gruczolaka stercza uwarunkowane jest zaburzeniem równowagi hormonalnej w organizmie. W okresie przekwitania następuje zmniejszenie stężenia androgenów, a wzrost stężenia estrogenów, odpowiedzialnych za rozrost prostaty. Przerostowi najczęściej ulegają trzy płaty stercza - środkowy i dwa boczne.

Czasem może wystąpić powiększenie tylko płata środkowego (postać śródpęcherzowa gruczolaka) lub samych płatów bocznych (postać podpęcherzowa).

Powiększenie prostaty utrudnia odpływ moczu z pęcherza moczowego i nerek. Jeżeli w pęcherzu zalega duża ilość moczu, to może on płynąć z powrotem do nerek i w konsekwencji doprowadzić do wodonercza.

Rozpoznanie
Łagodny przerost prostaty rozpoznaje się na podstawie zaobserwowanych przez pacjenta objawów oraz badania lekarskiego i badań dodatkowych. Podczas badania przez lekarza niezbędne jest badanie rektalne (przez odbyt).

Stosowane badania dodatkowe to USG oraz oznaczanie stężenia we krwi specyficznego antygenu sterczowego (PSA) oraz kwaśnej fosfatazy. Wymienione tu badania krwi mają ogromne znaczenie w wykrywaniu raka stercza, który daje podobne objawy. U części pacjentów zdarza się współistnienie łagodnego przerostu prostaty razem z rakiem prostaty. Kontroluje się także czynność nerek.

Przebieg
Choroba przebiega najczęściej w trzech fazach. Na początku jest tzw. okres podrażnienia. W tym czasie pacjent częściej oddaje mocz, szczególnie w nocy, a czas jego oddawania wydłuża się. Czasem występują nagłe parcia. Przy pewnych czynnikach, takich jak kawa, alkohol, podniecenie płciowe, czy długie siedzenie może się zdarzyć całkowite zatrzymanie moczu.

Następny jest okres częściowego zalegania moczu. Chory traci apetyt, czuje ogólne osłabienie. Zwiększa się natężenie bólu w czasie oddawania moczu, a w pęcherzu zaczyna pozostawać mocz. Wystąpić mogą objawy związane z uszkodzeniem nerek, które wynika z zastoju moczu oraz całkowite zaprzestanie oddawania moczu. W oddawanym moczu może pojawić się także krew.

Trzecią fazą choroby jest okres dekompensacji, w czasie którego pogarsza się stan ogólny chorego. Do nasilających się objawów ogólnych dołączają się nudności, wymioty oraz czasem biegunka. Postępujące upośledzenie funkcji nerek może doprowadzić do wystąpienia objawów mocznicowych oraz wielomoczu i zwiększonego pragnienia, które związane jest z niedostatecznym zagęszczaniem moczu przez nerki. W związku z tym, że pęcherz jest przepełniony, zaczyna z niego wyciekać kroplami mocz.

Powikłania
Istnieje także zwiększone ryzyko infekcji układu moczowego, które może doprowadzić w tych warunkach do wystąpienia posocznicy, stanu, w którym we krwi występują bakterie. Wystąpić także może kamica pęcherza moczowego.

Leczenie
Wyróżnia się trzy rodzaje leczenia łagodnego przerostu prostaty:

• Leczenie zachowawcze
  Polega na podawaniu leków, unikaniu stresu i siedzącego trybu życia oraz stosowaniu diety. Leki podawane pacjentowi to preparaty zawierające estrogeny, leki blokujące receptory alfa - adrenergiczne oraz lek hamujący enzym 5 alfa - reduktazę. Wszystkie one ograniczają rozrost stercza.

• Leczenie chirurgiczne
  Polega na usunięciu prostaty. Zabieg tego typu wykonuje się, gdy występuje znaczne powiększenie gruczołu, lub gdy jest on powikłany kamieniami albo uchyłkami pęcherza moczowego.

• Endoskopowe
  Może się odbyć na wiele sposobów. Najczęściej wykonywana jest elektroresekcja przezcewkowa, w czasie której można usunąć całą prostatę z małym ryzykiem wystąpienia powikłań. Gruczolaka usuwa się także endoskopowo przy użyciu energii ultradźwiękowej lub energii cieplnej (hipertermia lub termoterapia).
  Ostatnio została wprowadzona do leczenia metoda polegająca na zastosowaniu lasera do koagulacji lub waporyzacji (odparowania) tkanki gruczolaka, lub do jego wycięcia pod kontrolą wzroku.
  Przy użyciu endoskopu można także poszerzyć cewkę za pomocą balonu, co umożliwia swobodniejszy przepływ moczu. Efekt ten można także osiągnąć zakładając do cewki stent - siatkę, która rozszerza i stabilizuje ścianę cewki utrzymując jej drożność. Niektórzy pacjenci mogą mieć także założony do pęcherza moczowego na stałe cewnik.

(WP)

---