SWOISTE I NIESWOISTE ZAPALENIA KOŚCI I STAWÓW

- zapalenie- dynamiczny proces wywołany zaburzeniami równowagi fizykochemicznej komórek i tkanek

- zmiany chorobowe dotyczą kości, stawów, elementów okołostawowych, kaletek maziowych

- odczyn zapalny: przekrwienie, przegrzanie, bolesność, ograniczenie ruchomości i funkcjonalności narządu

Podział:

- nieswoiste- wywoływane przez drobnoustroje

• krwiopochodne- gronkowiec, paciorkowiec, dwoinka zapalenia opon mózgowych

• zewnątrzpochodne- pourazowe, pooperacyjne

- swoiste

• gruźlicze

• kiłowe

• pasożytnicze

Drogi zakażenia:

- krwionośna

- bezpośrednia- przy otwartych złamaniach

Nieswoiste zapalenie kości:

- pod wpływem wzrostu ciśnienia w ropniu proces zapalny rozprzestrzenia się wzdłuż naczyń krwionośnych, beleczek, kanałów odżywczych

- ucisk naczyń krwionośnych prowadzi do martwicy

- rozpad okostnej prowadzi do martwicy trzonów

- w przypadku, gdy ropa przebije okostną, tkanki miękkie i skórę powstaje przetoka i spada ciśnienie w ognisku zapalnym powodując zmniejszenie dolegliwości bólowych

Objawy:

• bolesność samoistna (często tętniąca)

• przegrzanie

• zaczerwienienie

• obrzęk

• bolesność palpacyjna

• zmiany w obrazie RTG ok. 2 tygodnia choroby

• odczyn okostnowy

• martwaki

• sklerotyzacja sąsiednich części kości

Typy zapaleń:

- niemowlęcy

• do 2r.ż.

• przejście zakażenia z przynasad na nasady, trzony i stawy

• uszkodzenie jądra kostnienia prowadzące do zaburzeń wzrostu, deformacji i zwichnięć patologicznych

- dziecięcy

• pomiędzy 2 r.ż. a okresem pokwitania

• przejście procesu zapalnego z przynasad na trzon powodujące martwice całych trzonów lub ich części, zaburzenia wzrostu, skrócenie kończyny, deformacje

- dorosły

• bardzo rzadki

• zaostrzenie stanu zapalnego z dzieciństwa

Powikłania:

• przejście zapalenia na staw

• przykurcze

• zbliznowacenia

• ubytki trzonów kości

• stawy rzekome

• uszkodzenie chrząstki wzrostowej i zniekształcenie kości

• załamania patologiczne

• wydłużenie kości

• posocznica i tworzenie nowych ognisk zapalnych

Nieswoiste zapalenie stawów:

- na skutek wtargnięcia zarazków do błony maziowej i jamy stawowej wraz z krwią

Objawy:

• silny ból stawów

• obrzęk

• wysięk do jamy stawowej

• ocieplenie

• zaczerwienienie

• zanik mięśni

Powikłania:

• zesztywnienie stawów

• zmiany zwyrodnieniowe stawów

Gruźlica kostno- stawowa

Swoiste zapalenie kości:

- dotyczy kręgosłupa, stawów biodrowych, stawów kolanowych

- faza wstępująca

• niszczenie kości z okresami nacieku i martwicy

• ogniska zapalne zlokalizowane są w błonie maziowej lub przebiło się z przystawowego ogniska kostnego do stawu- nadżerki przykostne

- faza zstępująca

• naprawcza z okresami gojenia lub wygojenia

Postacie:

- wysiękowa- długotrwały wysięk

- przerostowo- ziarninowata- pogrubienie, obrzęk, nacieczenie torebki i błony maziowej, co ogranicza ruchy i nasila bolesność

- serowata, martwicza- przeważają ogniska niszczenia kości i chrząstki stawowej

Objawy:

• bolesność miejscowa nasilająca się podczas ruchów

• bolesność nocna

• wzrost napięcia miejscowego

• ocieplenie w okolicy z toczącym się procesem zapalnym

• wysięk stawowy

• obrzęk

• zgrubienie torebki stawowej

Potem:

• zanik mięśni

• przykurcze

• ograniczenie ruchomości

• zniekształcenia

Powikłania:

• ropnie

• przetoki

• patologiczne ustawienie

• przykurcze

• zesztywnienie

• uszkodzenie chrząstki nasadowej

• zahamowanie wzrostu

Gruźlica kręgosłupa

-duży garb żebrowy

- zniekształcenia klatki piersiowej

- mogą towarzyszyć porażenia, niedowłady spowodowane uciskiem na rdzeń kręgowy

- specyficzne: skłon z wyprostowanym kręgosłupem i z oparciem ręki o kolano

Gruźlica stawu biodrowego

- utykanie

- ograniczona ruchomość w biodrze

- przykurcz utrwala się w zgięciu, przywiedzeniu, rotacji wewnętrznej

Powikłania:

• zwichnięcia

• staw rzekomy

• skrócenie kończyny dolnej

Gruźlica stawu kolanowego

- koślawość lub szpotawość kolan

- częste zwichnięcia

- przykurcz zgięciowy

- niestabilność stawu kolanowego

Rehabilitacja w nieswoistym zapaleniu kości i stawów:

-stan ostry

• unieruchomienie

- stan gojenia

• leczenie obrzęków

• krioterapia

• odpowiednie ułożenie kończyn

• masaż limfatyczny

• laseroterapia

• ćwiczenia czynne w odciążeniu

• zapobieganie przykurczom

• ćwiczenia izometryczne

• elektrostymulacja

Reumatyzm pozastawowy

- zmiany zwyrodnieniowe z odczynami zapalnymi w pozastawowych częściach narządu ruchu

Objawy:

• bóle samoistne

• bóle dotykowe

• bóle podczas ruchu głównie przy obciążeniu

• w sąsiedztwie stawu bądź w mięśniach

CHOROBA DUPLAYA

Zespół bolesnego barku

Testy:

• Jobe'a- dla mięśnia nadgrzebieniowego

• mięśnia podłopatkowego

• opadającego ramienia

• bolesny łuk

• ciasnoty Neera

Objawy:

• ból samoistny i podczas ruchu

• ograniczenie ruchomości (odwiedzenie, rotacja wewnętrzna, zgięcie, odwracanie przedramienia)

• ból palpacyjna

• „bark zamrożony” (unieruchomienie ramienia w przywiedzeniu)

Rehabilitacja:

• w stanie ostrym unieruchomienie

• cel- zapobieganie „barkowi zamrożonemu”

• ćwiczenia czynne w odciążeniu

• jonoforeza przeciwbólowo

• ultradźwięki

• jonoforeza

Zespół algodystroficzny „bark- ręka”

- zespół odruchowej dystrofii współczulnej, zespół Sudecka, zespół ramię ręka, kauzalgia

I ostry

• samoistny silny ból

• ograniczenie ruchomości

• obrzęk nadgarstka, grzbietu dłoni

II dystroficzny

• zmiany skórne (zaczerwienienie, potliwość, napięcie i ścieńczenie)

• zmiany w rtg (plamista osteoporoza głowy kości ramiennej i kości nadgarstka)

III zamkowy

• zwłóknienie ścięgien

• przykurcz palców

• zanik mięśni

Rehabilitacja:

- w stanie ostrym

• elewacja kończyny

- w stanie dystroficznym

• biotron

• laser- skaner

• ultradźwięki

• wirówka

• ćwiczenia manualne

• ćwiczenia czynne z obciążeniem

Przykurcz Dupuytrena

Objawy:

• nasilenie przykurczu w zależności od stadium

• parestezje

• osłabienie czucia w opuszkach palców

• zaburzenia ukrwienia

• częściej u mężczyzn

Rehabilitacja:

• zaopatrzenie ortopedyczne

• naświetlania

• ćwiczenia manualne

• ćwiczenia z oporem

• ćwiczenia rozluźniające

Łokieć tenisisty

- nasilenie bólu przy odwracaniu przedramienia i wyproście stawu łokciowego (głównie z oporem)

- osłabienie nadgarstka

- problemy np. z przywitaniem, podaniem ręki

- nasilenie bólu po zgięciu ręki w nadgarstku w stronę grzbietu przy skręceniu przedramienia na zewnątrz

Test Cozena:

-ból na wysokości nakłykcia bocznego lub ciągnące bóle po stronie promieniowej, w przedziale prostowników, w czasie prostowania pięści wbrew oporowi

- osłabienie siły mięśniowej

- bolesność przy ruchach skrętnych wobec stosowanego oporu

Rehabilitacja:

• w stanie ostrym ułożenie pośrednie

• laser punktowy

• terapia manualna

• ultradźwięki

Zespół cieśni nadgarstka

Objawy:

• drętwienie, mrowienie w 2-4 palcach ręki

• bóle nagłe głównie w nocy

• ból promieniujący z ręki przez przedramię i ramię do barku

• obrzęk ręki

• zaburzenia czucia

• okresowe, a potem stałe osłabienie siły mięśniowej w ręce (głównie chwytu szczypcowego)

• zanik mięśni kłębu kciuka

• ulgę może przynieść potrząsanie i opuszczanie kończyny górnej w dół

Rehabilitacja:

• jonoforeza

• pole magnetyczne

• ultradźwięki

• wirówka

• ćwiczenia z oporem i obciążeniem

Zmiany zwyrodnieniowe

- przewlekła niezapalna choroba stawów

- etiologia wieloczynnikowa

- następstwo zaburzenia równowagi między regeneracją a degeneracją chrząstki stawowej i kości

- dotyczy jednego lub wielu stawów

- związane ze starzeniem

- po 45r.ż.

Objawy:

• ból

• ograniczenie ruchomości

• osłabienie wydolności więzadeł i mięsni

• zniekształcenie obrysu stawów

• narastanie zaburzeń funkcjonowania stawów

• wysięki

• w rtg nierównomierne zmniejszenie szpary stawowej

• osteofity

• sklerotyzacja jądra

Badanie:

- I

• ból po dłuższym obciążeniu stawu

• trudności we wchodzeniu po schodach

- II

• możliwy ruch wolny bez obciążenia

• obciążenie dodatkowe zaburza płynność ruchu i nasila ból

- III

• ruch w odciążeniu dla danego zakresu (w podwieszeniu)

• ruch czynny powoduje ból

• zaburzenia płynności ruchu

• ograniczenie ruchomości

- IV

• ruch w pełnym odciążeniu

• w niepełnym zakresie ruchu

• ból

Badanie:

• zaburzenia stabilności stawu

• przykurcze

• względnie skrócenie kończyn

• zaburzenia chodu

• zaburzenia statyki i dynamiki sylwetki

• schorzenia towarzyszące: nadciśnienie, choroba wieńcowa, cukrzyca, choroby żył, choroby układu oddechowego

Cele rehabilitacji:

• obniżenie bólu

• spowolnienie procesu degeneracji

• polepszenie funkcjonowania stawów i mięśni

• wyrównanie defektów

• zwiększenie aktywności chorych

• polepszenie jakości życia

FIZJOTERAPIA W ORTOPEDII I TRAUMATOLOGII

SWOISTE I NIESWOISTE ZAPALENIA KOŚCI I STAWÓW

__________________________________________________________________________________

1

__________________________________________________________________________________

[e-mail]

---