Zbiorowość terytorialna to zbiór jednostek zamieszkujących stały obszar społecznie wydzielony i złączonych z tego tytułu poczuciem wspólnoty. Podstawowa cecha - możliwość bezpośredniej styczności między jej członkami (przestrzeń i cechy podobieństwa łączą). Społecznie wydzielony- nie tylko bliskość zamieszkania ale i częstość kontaktów tworzących społeczną organizację życia - getto.
Wsie a miasta
Rozwój ekonomiczny jako czynnik warunkujący powstawanie wsi i miast
Rozwój społeczny - przejścia z jednej formy bytowania do drugiej
Klasyczne ujęcia relacji miasto-wieś
Podstawowe wskaźniki ruralizacji - urbanizacji: KRYTERIA RÓŻNICUJĄCE WIEŚ MIASTO
Liczba ludności Mała Duża
Gęstość zaludnienia Niska Wysoka
Zabudowa Rozrzedzona, niska Gęsta, wysoka
Zróżnicowanie zawodowe Małe, zawody rolnicze Duże, zawody nierolnicze
Styczności społeczne Osobiste Rzeczowe
Wieź społeczna Wspólnota Zrzeszenie
Kontrola społeczna Silna Mała
Wzory kulturowe Obyczaje Moda
Ideologia Konserwatyzm Modernizacja
Ruchliwość społeczna Mała Duża
Tryb życia Spokojny-sielski Nerwowy - stresogenny
Rodzina Duża, patriarchalna Mała, partnerska
HISTORIA MIAST: 2) MIASTO PRZEMYSŁOWE - slumsy przy fabrykach - powstałe nie tylko z powodu zapotrzebowania na pracę w miastach co w wyniku braku pracy na wsi. 3) MIASTO III SWIATA - (z punktu widzenia europej., lagos to zbiorowiska bezdomnych)
Dynamika rozwoju miast epoce przemysłowej:
Strefy miasta:
Funkcjonalne zróżnicowanie miast:
Konsekwencja zróżnicowania funkcjonalnego - dominujące środowiska społeczne: PROBLEMY SPOŁECZNE MIAST
Wieś dwa ujęcia
- społeczeństwo zbierackie 20km2 niezbędne do wyżywienia 1 łowcy - społeczeństwo rolnicze- 20km2 wyżywienie 5tyś.ludzi Historyczne typy wsi ze względu na własność ziemi
Cechy ekonomiczne społeczeństwa wiejskiego
Współczesne dylematy ekonomiki rolnej - rolnictwo uprzemysłowione czy ekologiczne - kryzys rolnictwa- strukturalne bezrobocie, nadprodukcja żywności, subwencjonowanie żywności - głód na świecie Zmiany populacji jako kwestia społeczna PRZYROST NATURALNY- różnica między ilością urodzin na tysiące osób a ilością zgonów na tysiąc osób w okresie czasu (najczęściej 1roku) Przyrost naturalny, a wzrost populacji
Tempo przyrostu naturalnego Ilość lat potrzebna do podwojenia populacji
1% 70
2% 35
3% 23
Wzrost ludności świata - wykres nr 1 THOMAS MALTHUS- 1766-1834 prorok eksplozji demograficznej. - wzrost dobrobytu przyczyną wzrostu ludności - wzrost ludności- postęp geometryczny - wzrost żywności- postęp arytmetyczny Rok 0 25 50 75 100 125 150 175 200
Ludność 1 2 4 8 16 32 64 128 256
Żywność 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Dlatego poprawienie położenia mas spowoduje jedynie niepohamowanie rozmnażanie - jedynym ratunkiem bieda, wojny, choroby i/lub wstrzemięźliwość seksualna. Przełom XVIII/XIX w przyrost szybszy niż żywność. Obecnie dot. To III świata. MALTUZJANIZM- rozbieżność w tempie wzrostu ludzkości (rozbieżność w czasie) i pożywienia WYKRES Nr 2 Neomaltuzjanizm XX wieku- odgórna kontrola urodzin (planowanie rodziny) Chiny Żywność wzrasta liniowo. Najpierw jest jej więcej następnie świat eksplozji demograficznej
Teoria przejścia demograficznego lata 30ste XX wieku 1 etap-równowaga populacyjna - Społeczeństwo tradycyjne współczynniki urodzeń i zgonów wysokie, wysoka śmiertelność niemowląt, przyrost naturalny niski 2 etap-przejście demograficzne - Spadek współczynnika zgonów przy dużym współczynniku urodzeń- faza dużego przyrostu naturalnego - ograniczenie umieralności przez pokonanie głodu i chorób (przejście społeczeństwa tradycyjnego na społeczeństwo nowoczesne) Eksplozja demograficzna 3 etap-nowa równowaga populacyjna -Współczynnik urodzeń i zgonów niski ograniczenie dzietności ale za to wydłużenie życia ludzkiego Świat równowagi przed uprzemysłowieniem. Po uprzemysłowieniu dojdą do etapu 3(w Europie równowaga populacyjna) Przejście demograficzne WYKRES Nr 3 OPIS: Wysoka śmiertelność, wysoki wskaźnik urodzeń potem następuje przejście- gwałtowny spadek urodzeń. Następuje nowa stabilizacja demograficzna. Stan początkowy i stan końcowy, a eksplozja demograficzna Piramidy wieku- problem dzietności WYKRES NR 4
Drugie przejście demograficzne lata 80te XX wieku - zerwanie ciągłości w reprodukcji na skutek spadku płodności - starzejące się społeczeństwo WYKRES Nr 5 OPIS: świat społeczeństw z ujemnym spadkiem urodzeń Potencjalna piramida wieku społeczeństwa zaawansowanego pod względem drugiego przejścia demograficznego WYKRES Nr 6 Potencjalne rozwiązanie problemu-imigracja Problem asymilacja cudzoziemców Starzejące się społeczeństwa Przeciętna długość życia- początek XX wieku- 47lat, koniec XX w-76lat Proporcja osób w wieku 65lat i więcej do reszty społeczeństwa - XIX w 1:40 rok 1990 1:10 Przyszłość - 1:4 a nawet 1:3 POLSKA - wiek emerytalny rok 2000- 5,7mln.osób, rok 2030-9,1mln.osób wiek 80+ rok 2000- 0,8 mln osób, rok 2030- 1,8mln.osób Migracja- przemieszczenie(mobilność) przestrzenna(geograficzna, terytorialna) łac. Migratto - wyprowadzenie się, przeniesienie się z miejsca na miejsce. - proces czasowo- przestrzenny , niekiedy wieloetapowy i o dłużej złożoności w przypadku niektórych ludzi trwający cale życie - prowadzący do trwałej lub względnie trwałej zmiany zamieszkania Migracja w socjologii -jeden z elementów szerszego pojęcia ruchliwości społecznej - przesunięcie pozycji ludzi na skali charakteryzujących ich cech społecznych W demografii- migracja jako ruch wędrówkowy odróżniania odruchu naturalnego ( urodzenia, zgony, małżeństwa, rozwody) Kontrowersje związane z migracją
-współcześnie większość ludzi prowadzi osiadły tryb życia, a mobilność przestrzenna jest jedynie doraźnym środkiem( chociaż powtarzalnym i stosunkowo częstym realizacji celów jak zamieszkania, nauka, praca, założenie rodziny, odwiedziny, zwiedzanie, bezpieczeństwo) c. rozmaite przyczyny- skłonność, potrzeba, konieczność, przymus d. różnice - przebieg, skala, kierunki, formy, odległości, warunki i konsekwencje Podział migracji Kryterium Odmiany migracji
Zmiana jednostki terytorialnej Miasto - wieś , wewnętrzna - zagraniczna
Czas przebywania w nowej jednostce terytorialnej Krótkookresowe- długookresowe W Polsce od 2 na świeci od 3 miesięcy
Status prawny osoby migracyjnej Legalna-nielegalna
Saldo migracji w jednostce terytorialnej Odpływ-napływ
Zgody osoby migracyjnej Dobrowolna-przymusowa
Zamiar pozostania Tranzytowa-docelowa
motyw Pracownicza(zarobkowa), edukacyjna, osiedleńcze, powrotna, przesiedleńcza lub infiltracyjna
Migracje wewnętrzne - wahadłowe - najbardziej masowa forma migracji, regularne i powtarzalne przenoszenie się z miejscowości zamieszkania do miejscowości leżącej w innej jednostce administracyjnej w związku z pracą(chałuprobotnicy) lub nauką(szkoły wiejskie) - koszt - czas i częstotliwości - czasowe- sezonowe zajęcia zarobkowe lub pobieranie nauki -problem -ochrona praw pracowniczych oraz godziwe warunki odpoczynku - definitywne- trwała zmiana miejscowości zamieszkania ze wsi do miast Polska- odsetek ludności miast 1946r. 34% - 2005 r. 61,5% Migracje zagraniczne (zewnętrzne) przekroczenie granicy państwowej Emigracja- wyjazd Imigracja- przyjazd Naturalizacja- uzyskanie obywatelstwa kraju zamieszkania Etapy integracji imigranta z krajem osiedlenia: - adaptacja(akomodacja)- ograniczenie uprzedzeń wobec kraju przyjmującego - asymilacja( akulturacja) przyswojenie zwyczajów ludności miejscowej Stosunek wobec migracji- wielokulturowość Inkluzja- asymilacja kulturowa a stratyfikacyjna Ekskuzja - seporotyzm tolerancyjny a marginalizacja Dawniej dominująca grupa etniczna a miejscowości etniczne Współcześnie społeczeństwa dobrobytu a imigranci Migracje dawniejsze - społeczeństwo przednowoczesne - słabe nasilenie - akt zbiorowy - wyższa cykliczność silnie związana z czynnikami przyrodniczymi - klęski nieurodzaj ale też prześladowanie lub groźba ekoterminacji Teoria przejścia mobilności przestrzennej -celowy proces adaptacyjny w sytuacji naruszenia równowagi przez eksplozję demograficzną powodującą przeludnienie wsi. Migracje wywołane przez modernizację: - ze wsi do miast - kolonizacja wewnętrzna - zasiedlenie nowych terenów - emigracja Koniec modernizacji - „uniknięta mobilność” - rozwój transportu - cyrkulacja zamiast migracji - rozwój informatyzujący -zaniedbanie cyrkulacji Przejście mobilności przestrzennej(w Europie) WYKRES Nr 7 Emigracja do połowy XX wieku - exodus Europejczyków - okres 1820r -1914r - emigracja z Europy ponad 50mln osób - pionierzy emigracji. Brytyjczycy i Irlandczycy. Szczytowo okres ok. 1850r - ponad 300tys rocznie ok2/3 emigracji europejskiej -koniec XIX w - 1/3 Wyspy Brytyjskie, 1/3 Niemcy i Skandynawia , 1/4 Włochy i Płw. Iberyjski , 10% Europa Środkowa i Wschodnia - pierwsze dwudziestolecie XX w. - 45% Włochy i Płw. Iberyjski, 30% Europa Środkowa i Wschodnia , 20%Wyspy Brytyjskie Charakterystyka wychodźstwa europejskiego; - 60% do USA - dwa wyjątki exodusu europejskiego : 1.mała emigracja z Francji i Niderlandów 2.emigracja z Płw. Iberyjskiego głównie do ameryki Środkowej i południowej - najbardziej dramatyczny exodus- Irlandia 1845-1920 r zmniejszenie populacji o 50% Współczesność imigracji Europejskiej - Europa w latach 70-tych stała się biorcą Niemcy 1950r 0,4%zatrudnionych cudzoziemców 1973r 11,3% -„wysiedleńcy” z Europy Środkowej i Wschodniej 1975 -2000r - 3,4 mln osób Współczesna globalizacja migracji 2000r -ośrodki emigracji-Ameryka Środkowa i południowa i Azja -Meksyk , Chiny - po250 tys. 4 obszary imigracji2000r. 1. Europejski obszar gospodarczy 1mln 2.USA - 800tys. 3. Azja płd -wsch Japonia 250tys. i Australia Kraje Zatoki Perskiej liczące 0,4 ludności świata gościły 13% światowego zasobu imigracyjnego - w budownictwie 1 tubylec na 34 obcokrajowców, administracja państwowa jedynym sektorem o przewadze tubylców Uchodźstwo - migracja przymusowa z powodu prześladowań politycznych na tle rasowym etnicznym i religijnym -deportacja, ostracyzm, banicja, uchodźstwo, wygnanie, zesłanie, zsyłka -nie obejmuje migracji przymusowych z powodu zdarzeń nadzwyczajnych - działań wojennych, katastrof ekologicznych, klęska głodu - dopiero w II połowie XX wieku zinstytucjonalizowano - odpowiedź organu ONZ 1914-1960 - 75mln Europejczyków uchodźcami Przesiedlenia grup etnicznych - efekt na nacjonalistycznej koncepcji państw Uchodźstwo po II wojnie światowej Lata 40-te Indie, Pakistan i Palestyna -od lat 60 -Afryka, Azja -2000r. 15,9 mln uchodźców - Afryka 3,6 mln i Azja 9,6 mln - podstawowe miejsce uchodźstwa - Afryka - ponad 20% światowego zasobu
Uchodźcy prawdziwi i samozwańcy RFN - roczne wnioski o status uchodźcy - do 1972 2,4 tys. rocznie - 1973 -1984 ok. 40 tys. rocznie - gwałtowny wzrost po 1985 np. 1992r. 438 tys. Cztery modele imigracji:
Tendencje kształcące przyszłość migracji globalnej
Potencjalnie największa migracja z Chin na Syberię Diaspora - rozproszenie narodu Typy diaspory ze względu na przyczyny;
Problem diaspor zaleta diaspory - pielęgnacja poczucia więzi i solidarności (członków diaspory) wada diaspory - integracja z kulturą goszczącego kraju Migracja w Polsce po II wojnie światowej - urbanizacja -1946 1/3 ludności w miastach , obecnie 62% i nie rośnie od końca lat 90-tych - ruchliwość w latach 1946- 1950 - 7,1 mln osób - wyjazd 2 mln Niemców 1956 - 1959 - wyjazd 300tys. osób - przede wszystkim Niemców - wjazd 250 tys. Polaków z kresów Lata 1980- 1992 Niemcy uznały za Niemców 824 tys. osób z tego w okresie 1988-1990 -524tys. Migracja zagraniczna w Polsce - przewaga emigracji nad imigracją -przez ostatnie 60 lat - 4mln emigrantów wobec 2mln imigrantów W latach 1980- 1989 wyemigrowało z polski 2,2 mln osób - z tego około 1,3mln na stałe z nadreprezentacją osób w wieku 25-34 drenaż kapitału ludzkiego Od 1990 zmniejszenie ujemnego salda migracji zagranicznych na skutek przyjazdów - coraz liczniejsza imigracja czasowa 786 tys. (w tym 626 tyś. Powyżej 12 miesięcy w 2002r.) - imigracja legalna 90 tyś osób - 16,5 tyś z Ukrainy i 4,5 tys. z Wietnamu Prognoza migracyjna -od 2030 roku Polska krajem dodatniej migracji netto Migracje zarobkowe i edukacyjne - współcześnie w Polsce dominuje emigracja niepełna -wyjazdy czasowe i sezonowe - roczny transfer oszczędności dochodów - 4mln euro -przoduje woj. Opolskie przyjazdy zarobkowe Polacy najliczniejszą mniejszością Irlandii , Islandii, Norwegii -migracje edukacyjne : -ok.20 tys. Polaków za granicą (połowa w Niemczech) -w Polsce ok. 9 tys. (w tym 40% studenci deklarujący polskie pochodzenie.
|
Zbiorowość terytorialna to zbiór jednostek zamieszkujących stały obszar społecznie wydzielony i złączonych z tego tytułu poczuciem wspólnoty. Podstawowa cecha - możliwość bezpośredniej styczności między jej członkami (przestrzeń i cechy podobieństwa łączą). Społecznie wydzielony- nie tylko bliskość zamieszkania ale i częstość kontaktów tworzących społeczną organizację życia - getto.
Wsie a miasta
Rozwój ekonomiczny jako czynnik warunkujący powstawanie wsi i miast
Rozwój społeczny - przejścia z jednej formy bytowania do drugiej
Klasyczne ujęcia relacji miasto-wieś
Podstawowe wskaźniki ruralizacji - urbanizacji: KRYTERIA RÓŻNICUJĄCE WIEŚ MIASTO
Liczba ludności Mała Duża
Gęstość zaludnienia Niska Wysoka
Zabudowa Rozrzedzona, niska Gęsta, wysoka
Zróżnicowanie zawodowe Małe, zawody rolnicze Duże, zawody nierolnicze
Styczności społeczne Osobiste Rzeczowe
Wieź społeczna Wspólnota Zrzeszenie
Kontrola społeczna Silna Mała
Wzory kulturowe Obyczaje Moda
Ideologia Konserwatyzm Modernizacja
Ruchliwość społeczna Mała Duża
Tryb życia Spokojny-sielski Nerwowy - stresogenny
Rodzina Duża, patriarchalna Mała, partnerska
HISTORIA MIAST: 2) MIASTO PRZEMYSŁOWE - slumsy przy fabrykach - powstałe nie tylko z powodu zapotrzebowania na pracę w miastach co w wyniku braku pracy na wsi. 3) MIASTO III SWIATA - (z punktu widzenia europej., lagos to zbiorowiska bezdomnych)
Dynamika rozwoju miast epoce przemysłowej:
Strefy miasta:
Funkcjonalne zróżnicowanie miast:
Konsekwencja zróżnicowania funkcjonalnego - dominujące środowiska społeczne: PROBLEMY SPOŁECZNE MIAST
Wieś dwa ujęcia
- społeczeństwo zbierackie 20km2 niezbędne do wyżywienia 1 łowcy - społeczeństwo rolnicze- 20km2 wyżywienie 5tyś.ludzi Historyczne typy wsi ze względu na własność ziemi
Cechy ekonomiczne społeczeństwa wiejskiego
Współczesne dylematy ekonomiki rolnej - rolnictwo uprzemysłowione czy ekologiczne - kryzys rolnictwa- strukturalne bezrobocie, nadprodukcja żywności, subwencjonowanie żywności - głód na świecie Zmiany populacji jako kwestia społeczna PRZYROST NATURALNY- różnica między ilością urodzin na tysiące osób a ilością zgonów na tysiąc osób w okresie czasu (najczęściej 1roku) Przyrost naturalny, a wzrost populacji
Tempo przyrostu naturalnego Ilość lat potrzebna do podwojenia populacji
1% 70
2% 35
3% 23
Wzrost ludności świata - wykres nr 1 THOMAS MALTHUS- 1766-1834 prorok eksplozji demograficznej. - wzrost dobrobytu przyczyną wzrostu ludności - wzrost ludności- postęp geometryczny - wzrost żywności- postęp arytmetyczny Rok 0 25 50 75 100 125 150 175 200
Ludność 1 2 4 8 16 32 64 128 256
Żywność 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Dlatego poprawienie położenia mas spowoduje jedynie niepohamowanie rozmnażanie - jedynym ratunkiem bieda, wojny, choroby i/lub wstrzemięźliwość seksualna. Przełom XVIII/XIX w przyrost szybszy niż żywność. Obecnie dot. To III świata. MALTUZJANIZM- rozbieżność w tempie wzrostu ludzkości (rozbieżność w czasie) i pożywienia WYKRES Nr 2 Neomaltuzjanizm XX wieku- odgórna kontrola urodzin (planowanie rodziny) Chiny Żywność wzrasta liniowo. Najpierw jest jej więcej następnie świat eksplozji demograficznej
Teoria przejścia demograficznego lata 30ste XX wieku 1 etap-równowaga populacyjna - Społeczeństwo tradycyjne współczynniki urodzeń i zgonów wysokie, wysoka śmiertelność niemowląt, przyrost naturalny niski 2 etap-przejście demograficzne - Spadek współczynnika zgonów przy dużym współczynniku urodzeń- faza dużego przyrostu naturalnego - ograniczenie umieralności przez pokonanie głodu i chorób (przejście społeczeństwa tradycyjnego na społeczeństwo nowoczesne) Eksplozja demograficzna 3 etap-nowa równowaga populacyjna -Współczynnik urodzeń i zgonów niski ograniczenie dzietności ale za to wydłużenie życia ludzkiego Świat równowagi przed uprzemysłowieniem. Po uprzemysłowieniu dojdą do etapu 3(w Europie równowaga populacyjna) Przejście demograficzne WYKRES Nr 3 OPIS: Wysoka śmiertelność, wysoki wskaźnik urodzeń potem następuje przejście- gwałtowny spadek urodzeń. Następuje nowa stabilizacja demograficzna. Stan początkowy i stan końcowy, a eksplozja demograficzna Piramidy wieku- problem dzietności WYKRES NR 4
Drugie przejście demograficzne lata 80te XX wieku - zerwanie ciągłości w reprodukcji na skutek spadku płodności - starzejące się społeczeństwo WYKRES Nr 5 OPIS: świat społeczeństw z ujemnym spadkiem urodzeń Potencjalna piramida wieku społeczeństwa zaawansowanego pod względem drugiego przejścia demograficznego WYKRES Nr 6 Potencjalne rozwiązanie problemu-imigracja Problem asymilacja cudzoziemców Starzejące się społeczeństwa Przeciętna długość życia- początek XX wieku- 47lat, koniec XX w-76lat Proporcja osób w wieku 65lat i więcej do reszty społeczeństwa - XIX w 1:40 rok 1990 1:10 Przyszłość - 1:4 a nawet 1:3 POLSKA - wiek emerytalny rok 2000- 5,7mln.osób, rok 2030-9,1mln.osób wiek 80+ rok 2000- 0,8 mln osób, rok 2030- 1,8mln.osób Migracja- przemieszczenie(mobilność) przestrzenna(geograficzna, terytorialna) łac. Migratto - wyprowadzenie się, przeniesienie się z miejsca na miejsce. - proces czasowo- przestrzenny , niekiedy wieloetapowy i o dłużej złożoności w przypadku niektórych ludzi trwający cale życie - prowadzący do trwałej lub względnie trwałej zmiany zamieszkania Migracja w socjologii -jeden z elementów szerszego pojęcia ruchliwości społecznej - przesunięcie pozycji ludzi na skali charakteryzujących ich cech społecznych W demografii- migracja jako ruch wędrówkowy odróżniania odruchu naturalnego ( urodzenia, zgony, małżeństwa, rozwody) Kontrowersje związane z migracją
-współcześnie większość ludzi prowadzi osiadły tryb życia, a mobilność przestrzenna jest jedynie doraźnym środkiem( chociaż powtarzalnym i stosunkowo częstym realizacji celów jak zamieszkania, nauka, praca, założenie rodziny, odwiedziny, zwiedzanie, bezpieczeństwo) c. rozmaite przyczyny- skłonność, potrzeba, konieczność, przymus d. różnice - przebieg, skala, kierunki, formy, odległości, warunki i konsekwencje Podział migracji Kryterium Odmiany migracji
Zmiana jednostki terytorialnej Miasto - wieś , wewnętrzna - zagraniczna
Czas przebywania w nowej jednostce terytorialnej Krótkookresowe- długookresowe W Polsce od 2 na świeci od 3 miesięcy
Status prawny osoby migracyjnej Legalna-nielegalna
Saldo migracji w jednostce terytorialnej Odpływ-napływ
Zgody osoby migracyjnej Dobrowolna-przymusowa
Zamiar pozostania Tranzytowa-docelowa
motyw Pracownicza(zarobkowa), edukacyjna, osiedleńcze, powrotna, przesiedleńcza lub infiltracyjna
Migracje wewnętrzne - wahadłowe - najbardziej masowa forma migracji, regularne i powtarzalne przenoszenie się z miejscowości zamieszkania do miejscowości leżącej w innej jednostce administracyjnej w związku z pracą(chałuprobotnicy) lub nauką(szkoły wiejskie) - koszt - czas i częstotliwości - czasowe- sezonowe zajęcia zarobkowe lub pobieranie nauki -problem -ochrona praw pracowniczych oraz godziwe warunki odpoczynku - definitywne- trwała zmiana miejscowości zamieszkania ze wsi do miast Polska- odsetek ludności miast 1946r. 34% - 2005 r. 61,5% Migracje zagraniczne (zewnętrzne) przekroczenie granicy państwowej Emigracja- wyjazd Imigracja- przyjazd Naturalizacja- uzyskanie obywatelstwa kraju zamieszkania Etapy integracji imigranta z krajem osiedlenia: - adaptacja(akomodacja)- ograniczenie uprzedzeń wobec kraju przyjmującego - asymilacja( akulturacja) przyswojenie zwyczajów ludności miejscowej Stosunek wobec migracji- wielokulturowość Inkluzja- asymilacja kulturowa a stratyfikacyjna Ekskuzja - seporotyzm tolerancyjny a marginalizacja Dawniej dominująca grupa etniczna a miejscowości etniczne Współcześnie społeczeństwa dobrobytu a imigranci Migracje dawniejsze - społeczeństwo przednowoczesne - słabe nasilenie - akt zbiorowy - wyższa cykliczność silnie związana z czynnikami przyrodniczymi - klęski nieurodzaj ale też prześladowanie lub groźba ekoterminacji Teoria przejścia mobilności przestrzennej -celowy proces adaptacyjny w sytuacji naruszenia równowagi przez eksplozję demograficzną powodującą przeludnienie wsi. Migracje wywołane przez modernizację: - ze wsi do miast - kolonizacja wewnętrzna - zasiedlenie nowych terenów - emigracja Koniec modernizacji - „uniknięta mobilność” - rozwój transportu - cyrkulacja zamiast migracji - rozwój informatyzujący -zaniedbanie cyrkulacji Przejście mobilności przestrzennej(w Europie) WYKRES Nr 7 Emigracja do połowy XX wieku - exodus Europejczyków - okres 1820r -1914r - emigracja z Europy ponad 50mln osób - pionierzy emigracji. Brytyjczycy i Irlandczycy. Szczytowo okres ok. 1850r - ponad 300tys rocznie ok2/3 emigracji europejskiej -koniec XIX w - 1/3 Wyspy Brytyjskie, 1/3 Niemcy i Skandynawia , 1/4 Włochy i Płw. Iberyjski , 10% Europa Środkowa i Wschodnia - pierwsze dwudziestolecie XX w. - 45% Włochy i Płw. Iberyjski, 30% Europa Środkowa i Wschodnia , 20%Wyspy Brytyjskie Charakterystyka wychodźstwa europejskiego; - 60% do USA - dwa wyjątki exodusu europejskiego : 1.mała emigracja z Francji i Niderlandów 2.emigracja z Płw. Iberyjskiego głównie do ameryki Środkowej i południowej - najbardziej dramatyczny exodus- Irlandia 1845-1920 r zmniejszenie populacji o 50% Współczesność imigracji Europejskiej - Europa w latach 70-tych stała się biorcą Niemcy 1950r 0,4%zatrudnionych cudzoziemców 1973r 11,3% -„wysiedleńcy” z Europy Środkowej i Wschodniej 1975 -2000r - 3,4 mln osób Współczesna globalizacja migracji 2000r -ośrodki emigracji-Ameryka Środkowa i południowa i Azja -Meksyk , Chiny - po250 tys. 4 obszary imigracji2000r. 1. Europejski obszar gospodarczy 1mln 2.USA - 800tys. 3. Azja płd -wsch Japonia 250tys. i Australia Kraje Zatoki Perskiej liczące 0,4 ludności świata gościły 13% światowego zasobu imigracyjnego - w budownictwie 1 tubylec na 34 obcokrajowców, administracja państwowa jedynym sektorem o przewadze tubylców Uchodźstwo - migracja przymusowa z powodu prześladowań politycznych na tle rasowym etnicznym i religijnym -deportacja, ostracyzm, banicja, uchodźstwo, wygnanie, zesłanie, zsyłka -nie obejmuje migracji przymusowych z powodu zdarzeń nadzwyczajnych - działań wojennych, katastrof ekologicznych, klęska głodu - dopiero w II połowie XX wieku zinstytucjonalizowano - odpowiedź organu ONZ 1914-1960 - 75mln Europejczyków uchodźcami Przesiedlenia grup etnicznych - efekt na nacjonalistycznej koncepcji państw Uchodźstwo po II wojnie światowej Lata 40-te Indie, Pakistan i Palestyna -od lat 60 -Afryka, Azja -2000r. 15,9 mln uchodźców - Afryka 3,6 mln i Azja 9,6 mln - podstawowe miejsce uchodźstwa - Afryka - ponad 20% światowego zasobu
Uchodźcy prawdziwi i samozwańcy RFN - roczne wnioski o status uchodźcy - do 1972 2,4 tys. rocznie - 1973 -1984 ok. 40 tys. rocznie - gwałtowny wzrost po 1985 np. 1992r. 438 tys. Cztery modele imigracji:
Tendencje kształcące przyszłość migracji globalnej
Potencjalnie największa migracja z Chin na Syberię Diaspora - rozproszenie narodu Typy diaspory ze względu na przyczyny;
Problem diaspor zaleta diaspory - pielęgnacja poczucia więzi i solidarności (członków diaspory) wada diaspory - integracja z kulturą goszczącego kraju Migracja w Polsce po II wojnie światowej - urbanizacja -1946 1/3 ludności w miastach , obecnie 62% i nie rośnie od końca lat 90-tych - ruchliwość w latach 1946- 1950 - 7,1 mln osób - wyjazd 2 mln Niemców 1956 - 1959 - wyjazd 300tys. osób - przede wszystkim Niemców - wjazd 250 tys. Polaków z kresów Lata 1980- 1992 Niemcy uznały za Niemców 824 tys. osób z tego w okresie 1988-1990 -524tys. Migracja zagraniczna w Polsce - przewaga emigracji nad imigracją -przez ostatnie 60 lat - 4mln emigrantów wobec 2mln imigrantów W latach 1980- 1989 wyemigrowało z polski 2,2 mln osób - z tego około 1,3mln na stałe z nadreprezentacją osób w wieku 25-34 drenaż kapitału ludzkiego Od 1990 zmniejszenie ujemnego salda migracji zagranicznych na skutek przyjazdów - coraz liczniejsza imigracja czasowa 786 tys. (w tym 626 tyś. Powyżej 12 miesięcy w 2002r.) - imigracja legalna 90 tyś osób - 16,5 tyś z Ukrainy i 4,5 tys. z Wietnamu Prognoza migracyjna -od 2030 roku Polska krajem dodatniej migracji netto Migracje zarobkowe i edukacyjne - współcześnie w Polsce dominuje emigracja niepełna -wyjazdy czasowe i sezonowe - roczny transfer oszczędności dochodów - 4mln euro -przoduje woj. Opolskie przyjazdy zarobkowe Polacy najliczniejszą mniejszością Irlandii , Islandii, Norwegii -migracje edukacyjne : -ok.20 tys. Polaków za granicą (połowa w Niemczech) -w Polsce ok. 9 tys. (w tym 40% studenci deklarujący polskie pochodzenie.
|
|