PP-SYSTEM GOSPODARKI, MAKROOTOCZENIE, OTOCZENIE EKONOMICZNE, ROLA PAŃSTWA

Pieniądz- uniwersalny środek płatniczy akceptowany przez wszystkich uczestników rynku ekonomicznym

Funkcje pieniądza:

• Miernik wartości- łatwo mierzy się wartość nabytych rzeczy

• Środek wymiany- pośredniczy w akcje kupna/ sprzedaży towaru

• Środek tezauryzacji(gromadzenie pieniędzy) - łatwo się przechowuje, nie traci na wartości nominalnej, traci siłę nabywczą

• Środek płatniczy- miernik długów, umożliwia ich spłatę

Zasoby- rzeczy potrzebne do produkcji dóbr i usług

• Praca: umysłowa(projekt), fizyczna(wykonanie)

• Kapitał: finansowy(pieniądz), rzeczowy ( miejsce, urządzenie)

• Surowce

• Przedsiębiorczość

Rynek ekonomiczny- miejsce spotkań sprzedających i kupujących w celu dokonania transakcji na określonych warunkach

- ciąg działań, w trakcie, których kupujący i sprzedający określają warunki na podstawie, jakich chcą dokonać transakcji i jej finalizacja.

Popyt- relacja między ceną a ilością towaru, jaką konsumenci są w stanie nabyć w określonym czasie.

P-price Q-quality D-demonunt

Wielkość popytu- ilość towaru, jaką konsumenci są w stanie nabyć.

Prawo popytu- jeśli cena danego produktu podnosi się to sprzedaż spada/, jeśli cena spada podnosi się sprzedaż

Czynniki kształtujące popyt:

• Zmian gustu i mody

• 
  Liczba klientów

• Zmiana dochodów klientów

• Zmiana cen innych towarów

Podaż- relacja między ceną, a ilością towaru, jaką producenci są w stanie wyprodukować w określonym czasie.

P-price Q-quality S- suply

Wielkość podaży- ilość towaru wyprodukowanego/ dostępnego na rynku

Prawo podaży-, gdy cena rośnie - większa podaż, gdy cena maleje- podaż maleje

Czynniki kształtujące podaż:

• Urodzaj w rolnictwie

• Zmiana w technologii produkcyjnej

• Zmiany cen zasobów

Rynek:

• Dóbr i usług konsumpcyjnych- K[upujący] - gospodarstwa domowe, S[przedający] - przedsiębiorstwa

• 
  Czynników produkcyjny

• Pracy

• Dóbr produkcyjnych

• Ziemi

• Finansowy- podmiot z nadwyżką kapitały podmiot z niedoborem kapitału

• Pieniężny - transakcje na max 12 mc

• Kapitałowy- transakcje na więcej niż 12 mc

• Walutowy

• Kredytowy

Podmioty gospodarki rynkowej:

• Gospodarstwa domowe- rodziny, których członkowie wspólnie podejmują decyzje finansowe dotyczące sposobu zarobkowania i wydawania zarobionych pieniędzy, głównie na konsumpcję dób i usług

• Gospodarstwa rolne- rodziny prowadzące działalność rolniczą, podejmujące decyzje o wyborze rodzaju produkcji rolnej i podziale pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży płodów rolnych, posiadają cechy gospodarstwa domowego i przedsiębiorstwa

• Przedsiębiorstwo- podmiot prowadzący na własny rachunek działalność produkcyjną lub usługową w celu osiągnięcia korzyści

• Banki i instytucje finansowe- zajmujące się przepływem pieniędzy w gospodarce

• Państwo- rząd i jego wyspecjalizowane agendy( ministerstwa, urzędy, wojsko)

Gospodarka rynkowa- gospodarka kraju, w której kluczową rolę odgrywa rynek. Cena to: informacja, bodziec, dystrybucja.

Dobra komplementarne/ powiązane- dobra, które są powiązane np. odtwarzać blu ray i filmy

Makrootoczenie- zjawiska, które wpływają na przedsiębiorstwo, podczas gdy ono samo nie może ich zmieniać. Tworzy ono warunki funkcjonowanie przedsiębiorstwa, wynikające z tego, że działa ono w konkretnym kraju.

Otoczenie:

• Konkurencyjne- tworzone przez podmioty, z którymi przedsiębiorstwo współpracuje lub konkuruje. Dostawcy, klienci, konkurencji, stowarzyszenie i izby branżowe, instytuty.

• Ekonomiczne- zjawiska związane z kondycją gospodarki, które ułatwiają bądź utrudniają działanie przedsiębiorstwa.

• Polityczne i prawne- zjawiska dotyczące porządku prawnego państwa i zakresu działań elit politycznych.

• Społeczne- zjawiska związane z postawami społecznymi ludźmi, ich stylem życia, modą i zachowaniem

• Demograficzne- zjawiska dotyczące populacji

• Technologiczne- zmiany w technice i technologiach wytwarzania

• Międzynarodowe- grupuje relacje między krajami współpracującymi

Badanie makrootoczenia:

• Ekstrapolacja trendów- przewidywanie przebiegu jakiegoś zjawiska w przyszłości na podstawie analizy zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości.

• Metoda scenariuszy- zakłada się, że nic nie jest pewne w przyszłości, dlatego do analizy danego zjawiska należy przyjąć każdy wariant jego rozwoju.

• Metoda delficka- prognozowanie przyszłości i szacowanie wielkości, co, do których brak danych, wykorzystuje się oceny ekspertów Trzy fazy: 1.Eskperci oszacowują przedziały czasowe oraz skutki danego działania. 2. Zachowując anonimowość i tajność pozostałych ankietowanych, dostarcza się innym opinii 3. Ocena dostarczonych opinii 4. W przypadku zmiany stanowiska należy je uzasadnić. Badanie prowadzi się dotąd, aż uzyska się w miarę jednolite wyniki.

Dochód narodowy- suma dochodów wszystkich podmiotów gospodarki

PNB- Produkt Narodowy Brutto - suma wartości dóbr i usług finalnych wyprodukowanych przez Polaków na terenie kraju i poza jego granicami

PKB- Produkt Krajowy Brutto- suma wartości dóbr i usług finalnych wyprodukowanych na ternie kraju przez Polaków i obcokrajowców

Dynamika PKB- mówi o wzroście gospodarczym

- zmiana absolutna PKB podzielona przez poziom danej wielkości w roku wyjściowym wyrażona w procentach

2004- 923 mln zł

2005- 981 mld zł

981-923= 58 mld

(58/ 923) * 100%= 6,28 %

Nominalne PKB- ceny rzeczywiste, po jakich zostały nabyte wytworzone dobra i usługo

Inflacja- zjawisko wzrostu poziomu cen dóbr i usług w określonym czasie z jednoczesnym spadkiem wartości pieniądza

Stopa inflacji- miara zjawiska inflacji, roczny procentowy wzrostu cen dób i usług w kraju.

2004- 1,2zł

2005- 1,5 zł

1,5-1,2=0,3

(0,3/1,2) *100%= 25%

Rodzaje inflacji:

• Ze względu na stopę:

• Pełzające- jednocyfrowa 0-9%

• Galopująca- dwucyfrowa 10-99%

• Hiperinflacja- powyżej 100%

• Ze względu na przyczynę powstania:

• Ciągniona przez popyt- całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji

• Pchana przez koszty- rosną ceny zasobów niezbędnych do produkcji dóbr lub usług

• Strukturalna- firma nie może sprawnie dopasować struktury swojej produkcji do zmian struktury gospodarki.

Bilans handlowy- zestawienie z wpływów z eksportu i importu Eksport> import „+”

Bilans płatniczy- wszystkie transakcje ekonomiczne między Polską, a światem

Kursy walut- ustalany przez specjalistów na podstawie bilansu płatniczego

Aprecjacja - umacnianie

Bezrobocie- ludzie zdolni do pracy i gotowi do jej podjęcia nie mogą znaleźć zatrudnienia.

Koniunktura gospodarcza- rośnie dochód narodowy, zwiększa się dynamika PKB, nie dokucz inflacja, mała bezrobocie

Recesja- gdy dochód spada, zmniejsza się produkcja, pojawia się bezrobocie.

Cykl koniunkturalny- powtarzalność następujących po sobie okresów spadku i wzrostu produktu gospodarki.

1. Faza rozkwitu- wzrostu popytu, produkcji, zatrudnienia

2. Recesja/ załamanie- przestaje rosną popyt, na rynek wpływa zbyt dużo produktów

3. Depresja- dno kryzysu, wskaźnik aktywności gospodarczej osiąga najniższy poziom, masowo bankrutują przedsiębiorstwa

4. Ożywienie- niskie ceny stają się atrakcyjne

Współczesny cykl:

• Faza spadku koniunktury- faza załamania +dno kryzysu

• Faza ekspansji- ożywienie + rozkwit

Różnice:

• Mniejsza amplituda wahań w fazie spadku koniunktury i ekspansji.

Budżet- zestawienie dochodów u wydatków w skali państwa

Podatki- przymusowe świadczenie pieniężne nakładane na podatników by pokryć wydatki państwa

• Bezpośredni

• PIT 18% lub 30 %

• CIT- podatek liniowy od firm i instytucji 19%

• Pośredni

• Vat 23%

• Cło

• Podatek od gier

• Akcyza - papierosy, alkohol, benzyna, perfumy

Dług publiczny- suma całkowita zadłużenia państwa razem z deficytem

NBP- Narodowy Bank Centralny

Funkcje:

• Bank emisyjny- wyłączone prawo na emitowanie znaków pieniężnych w Polsce, niszczy z użyte, sprawdza prawdziwość banknotów

• Bank państwa- trafiają do niego dochody z podatków i innych źródeł oraz dokonuje płatności w imieniu państwa, zaciąga pożyczki dla rządu i obsługuje zadłużenia budżetu państwa

• Bank banków- inne banki zaciągają w nim kredyty, mają w nim rachunki

• Realizuje politykę pieniężną i kredytową państwa - ustala wysokość stopy procentowej kredytów, ustala wysokość rezerw obowiązkowych

• Wpływ na politykę obrotu obcymi walutami- przechowuje oficjalne rezerw obcych walut i ustala kurs wymienny złotego w stosunku do walut innych państw.

Finanse- obsługa zadłużenia zagranicznego i długa krajowego.

Polityka gospodarcza państwa- wszelkie ingerencje państwa w procesy produkcji i podziału wytworzonych dóbr i usług oraz ich konsumpcji.

Instrumenty polityki gospodarczej:

• Polityka fiskalna- określenie poziomu wydatków i wpływów budżetowych, aby podzielić dochód narodowy, uwzględniając potrzeby społeczne i gospodarcze kraju oraz stymulować rozwój gospodarczy
  narzędzia- podatki,
  wydatki rządowe- przeznaczone na administrację państwową i finansowane przez nią podmioty
  transfery- wydatki na subwencje rządowe dla budżetów lokalnych przedsiębiorstw państwowych i komunalnych

• Polityka monetarna- określanie stopy wzrostu krajowej podaży pieniądza w celu stabilizowania poziomu zatrudnienia i produkcji
  Rada Polityki Pieniężnej reguluje ilość pieniądza poprzez:

• Stopę procentową redyskontową- określona w procentach cena, jakiej żąda bank centralny za kredyt udzielony bankom komercyjnym

• Stopę rezerw obowiązkowych- określa poziom rezerw obowiązkowych, część pieniędzy zgromadzonych przez banki komercyjne, którą muszą odprowadzić do NBP

• Operacje otwartego rynku - zakup lub sprzedaż przez bank centralny papierów wartościowych na rynku pieniężnym

• Bezpośrednią kontrolę - państwo może określać poziom minimalnej płacy, regulować ceny, udzielać zezwoleń i koncesji

• Własność publiczną - posiadanie ważnych gałęzi przemysłu.

Interwencjonizm państwowy- czynne odziaływanie państwa na gospodarkę narodową

---