21. Ballada romantyczna - tematyka, cechy

Cechy:

• odwołanie się autora do tzw. „wieści gminnej”, czyli wierzeń podań i baśni ludowych (Witeź)

• przeplatanie się w obrębie utworu świata ludzi żyjących ze światem ludzi zmarłych (Romantyczność, Świtezianka)

• zwrócenie uwagi na rolę natury w życiu człowieka; stąd liczne i ważne dla przebiegu akcji opisy przyrody i zjawisk zachodzących w otaczającym ludzi świecie (Lilie, Świtezianka)

• ludowe poczucie sprawiedliwości i wynikające stąd przekonanie, że nie ma zbrodni bez kary; za każde popełnione zło należy odpokutować (Rybka, Lilie, Świtezianka)

• odwoływanie się i nawiązywanie do historii; często kanwą ballady jest jakieś wydarzenie historyczne, autentyczne lub legendarne (Lilie, Świteź)

„Ballady i romanse” do dzisiaj uważane są za manifest polskiego romantyzmu oraz za ideową i artystyczną deklarację samego Mickiewicza. Z kolei oparcie się przy wyborze tematów utworów na wierzeniach i podaniach ludowych należy rozumieć jako polemiczny głos poety w sporze romantyków z klasykami, jaki miał miejsce na łamach czasopism i różnych publikacji literackich w latach 1818-25. Klasycy nie uznawali pozarozumowej, opartej na wierzeniach ludu, koncepcji współistnienia dwóch światów: żywych, a więc realnego, postrzeganego przy pomocy zmysłów oraz świata zmarłych, czyli metafizycznego, poznawanego za pomocą uczuć. Romantycy wiarę w świat zjawisk pozazmysłowych uczynili punktem wyjścia dla wielu swoich utworów.

Adam Mickiewicz w sposób jednoznaczny opowiedział się za wyższością pozarozumowego, romantycznego spojrzenia na świat nad naukowym i czysto empirycznym poznaniem otaczającej nas rzeczywistości.

1

---