HISTORIA KULTURY I SZTUKI

wykłady - 16.02.08

JASKINIE

• Lascaux - sala byków, najpiękniejsza jaskinia świata, mogą tam wchodzić jedynie naukowcy, ale vis a vis jest stworzona kopia tej jaskini

• Altamira hiszpańska - ma 2 repliki: w Madrycie i Monachium. Malowidła są 2 metry nad ziemią - artysta malował prawdopodobnie na plecach

• Kapowa na Uralu

• Angory na Sycylii

• Orcha - czerwona glinka

• Pech Merle (Francja) - pierwszy przypadek, gdzie odbite są dłonie. Jaskinia ta jest nazywana gabinetem cętkowanych koni.

• Roufignac (Francja) - subtelne, niedokończone dzieła; malowidła mamutów

W jaskiniach na malowidłach są ranne zwierzęta. Możliwe, że ludzie myśleli, że jak namalują ranne zwierzę to prościej będzie się je polowało.

• Roc de Sers (Francja)

• Le Fourneau - du - Diable - ma 14 tys. lat. Bloki z reliefami, przy wejściu stało coś jakby ołtarz. Możliwe, że była to świątynia

• LesFreres - odważne rysunki, przedstawiające różne bóstwa, diabełki, skaczące zwierzęta. Mówi się, ze jest to przykład baroku jaskiniowego. Powstała 10 tys. lat temu.

• Mes en Josep / Religia Almaden (Hiszpania) 8-9 tys. lat temu. Rysunki życia domowego. Ludzie polują już mniej.

Malowidła zaczynają przedstawiać bezradność człowieka wobec duchów - wyrażano to symboliką. To I-szy etap osiedlenia. II były malowidła zwierząt hodowlanych.

• Tasslli (Algieria) - sceny z życia codziennego

• Shele (Tanzania) sprzed 30 tys. lat - pierwszy uwieczniony homo sapiens. Jest ty największe na świecie malowidło - 200 m szerokości, 4 m wysokości. Powstało na przełomie wieków (wraz z pojawieniem się Chrystusa)

Zaczęły pojawiać się rzeźby w skałach i kościach

KULTURA MEGALITYCZNA - NEOLIT

NEOLIT - Najwcześniej człowiek się urządził 8 tysięcy lat temu w Mezopotamii. Wytworzył naczynia ceramiczne.

1800-1400 - epoka brązu

Człowiek chciał budować duże pomniki z kamienia, gdyż czuł się dobrze.

MENHIR - pojedynczy kamień

DOLMEN - 2 kamienie ustawione, trzeci leży

KROMLEH - kamienne kręgi (np.: Biblioteka Narodowa w W-wie)

KURHANY - kopce z ukrytymi mogiłami

MEGALIT - kopce bez mogił

Groby znajdowały się po części na powierzchni ziemi, a część w ziemi.

Mezopotamia - Limety

Egipt - piramidy

Średniowiecze - katedry francuskie (były znakiem rozwoju miast)

Socrealizm - Pałac Kultury i Nauki

Występowanie:

Kolumbia - VI w. p.n.e. - XV w. - Majowie i Aztekowie

Afryka Północna + kraje Basenu Morza Śródziemnego - III-I tys. p.n.e.

Etiopia - II tys. p.n.e.

Madagaskar - VII-XX w

Indie - II i I tys. p.n.e.

Palestyna - IV-III tys. p.n.e.

Kaukaz - III-II tys. p.n.e.

Europa Zachodnia- V-II tys. p.n.e.

Chiny i Korea - I tys. p.n.e.

Najwięcej megalitów jest w Europie Zachodniej. Pojawiły się też tam najwcześniej.

W Ameryce Północnej natomiast nie ma ich wcale.

KOPCE

• Kopiec bitwy pod Maratonem - 490 w. p.n.e.

• Kopiec w Termopolis - najwcześniejszy („Przechodniu, powiedz Grekom, że walczyliśmy…”; Polski odpowiednik tego cytatu jest na Monte Cassino)

• Kopiec Kraka - VIII w. 16m.

• Najwięcej kopców jest w Krakowie

• Wzgórze króla Artura w Anglii

KURHANY

• Kurhan w Newgrande 3100 p.n.e. w Irlandii - najstarszy w Europie

Dookoła było około 80 kamieni. Teraz jest zaledwie kilka. W środku są szczątki ludzi, których palono. Długość około 100 m., wysokość: 14m. Jest to pomnik epoki. Przy wejściu był kamień rzeźbiony motywami słońca (spirale). 21/22.12 słońce pada tak w otwór wejściowy, że oświetla całe wnętrze. Dowodzi to, że budowla ta ma związek z astronomią. W środku znajduje się misa ofiarna, w której prawdopodobnie palono kości.

• Kurhany zakola rzeki Boyne - Irlandia (około 2500 p.n.e.)

• Jaskinia Menga - Hiszpana- 3000 p.n.e. - komory grobowe długość 25m, szerokość: 6,5 m., wysokość:3,3 m.)

• Kopiec Kościuszki (Kraków) 1820-23 (23 m.)

Dookoła są obwarowywania wzniesione przez Austriaków w 1850 roku.

• Kopiec Józefa Piłsudskiego (Kraków) 1934-37 (37m.)

Jest to najwyższy kopiec w Polsce.

MEGALITY

Menhiry:

• Megalit znajdujący się na przykościelnym cmentarzu we wsi Rudstone (Anglia)

• Callanish (Szkocja)

• 100 menhirów w Avebury - krąg o długości 1,3 km.

Dolmeny:

• W Poulnabrone (Irlandia) - 3000 p.n.e. (http://www.drakkart.com/eire/?p=68)

• Stonehenge (Salisbury, Anglia)

• Pedra Gentil (Brazylia)

Kręgi:

• Stonehenge (Salisbury, Anglia)

Średnica kręgu to 100 m.

Jest to symbol słońca, przykład kultu solarnego. 21/22 12. hipisi robili zjazd - Słońce wtedy pada na sam środek kręgu.

Ołtarz i podwójna podkowa były wzniesione 2800 p.n.e.

Pierwszy krąg powstał 2100 p.n.e.

Drugie, zewnętrzny krąg - 1800 p.n.e.

• Zagadkowe wzgórze w Walii (może tam był Camelot??)

• Carnac (Francja)

Jest tu największe skupisko megalitycznych kamieni - 1099 granitowych głazów

Przez 3 miejscowości ciągnie się 2600 kamieni - 11 szeregów menhirów.

• Krąg w Avebury

• Menhir w Saint Dubec (Francja)

Jako, że było już obecne chrześcijaństwo kościół adaptuje je na potrzeby wiary -na górze postawili krzyż (czarci głaz, poprzez postawienie na nim krzyża staje się znakiem chrześcijańskim)

• Kromlechy w Odrach (Bory Tucholskie) - około 400 p.n.e.

• Pomnik Męczeństwa i Martyrologii (Oświęcim Brzezinka) 1960 r.

Kamienne, ostre, nieprzyjemne w dotyku kamienie w kształcie komina.

• Pomnik Armii Konfederatów (Kamienna Góra, stan Georgia, USA) - początek XX w.

Wyrzeźbiona w skale (górze) armia na koniach. (Wprowadzono tutaj kolej dla potrzeb turystyki)

• Mount Rushmore (góry Czarne w południowej Dakocie, USA)1927-41

Góry 4 prezydentów - Washington, Roosevelt Lincoln, Jefferson. Wysokość: 1745, szerokość: 18m. Jest to dzieło niedokończone. Na dole miała być sala pamięci, gdzie miały być pamiątki po prezydentach. Obiekt ten został otwarty w 1991 roku. To pomnik narodowy.

• Pomnik Szalonego Konia - wodza Siudów (południowa Dakota)

Jest budowany od 50 lat przez rodzinę Ziółkowskich. Rozpoczął ojciec, synowie kontynuują. Ma być największym pomnikiem świata.

KULTURA ŁUŻYCKA 1800 - 400 p.n.e.

W Polsce około 30 000 lat temu pojawił się człowiek.

• Jaskinia mamucia w Wierzchowicach w Małopolsce

• Jaskinia nietoperzowa w Jerzmanowicach 20 tys. lat temu. W środku jest jezioro.

• Jaskinia Moszycka (koło Krakowa) - 13 tys. p.n.e.

Neolit 4,5 tys. p.n.e. w Polsce kończy się epoka brązu. 1800-400 p.n.e., potem epoka żelaza.

Miała 3 etapy po 400 lat. Przykłady:

• Gdańsk

• Biskupin (Kujawy) - najlepszy przykład

• Poznań

• Warszawa

• Kraków

To kultura prasłowiańska. Obecna głównie na Kujawach, Dolnym Śląsku i Wielkopolsce.

Na pograniczach Wielkopolski i Kujaw znajduje się wiele osiedli obronnych.

BISKUPIN

Powstał na wyspie jeziornej - 550-400 p.n.e., wtedy najechali na nich Celtowie i Scyci. Mieszkało tam około 1000-1200 osób. W 1934 roku wioska została odkryta, gdy obniżyła się woda. W tej chwili nie jest to wyspa, a półwysep na jeziorze Biskupskim. Całość ma kształt jajka. Znajduje się tam 106 domów. Jest 1 wyjście na zewnątrz. Przy bramie znajduje się plac zebrań i uroczystości. Domostwa mają wspólne ściany szczytowe.

Robili narzędzia do obróbki futer, były kuźnie kowalskie, tkano.

Zwłoki palono i chowano poza wyspą. Do grobów wkładano ozdoby z kości.

Kobiety robiły naczynia z gliny. Ceramika z abstrakcyjnymi wzorami.

wykłady - 15.03.08

• „Nietolerancja” - 1919 (W. Griffith) - pierwszy pościg samochodowy

• Wielcy twórcy amerykańskiego kina:

• Douglas Fairbanks

• Mary Picford

• Charlie Chaplin

• W. Griffith

Oni założyli stowarzyszenie, które teraz rozdaje Oscary - United Artists Corporation.

• Max Linder (1883-1925)

był nazywany francuskim bawidamkiem. To ojciec chrzestny Charciego Chaplina. Bawidamek zawsze sobie radzi, jest elegancki. Chaplin świadomie go naśladował, ale o 180^o odwrotnie - niedopasowany strój, ciągle się potykał i coś mu nie wychodziło. Max Linder popełnił samobójstwo. Jego żona podcięła sobie żyły (miała 22 lata, on 40). Popełnił samobójstwo, gdyż nie wytrzymał presji, kiedy kino dźwiękowe zaczęło wypierać kino nieme.

• „Max profesor tanga”

• „Max gra na fortepianie” (1912)

• „Max iluzjonista” (1913)

• „Max robi pedicure” (1914) - to jego film

• Charlie Chaplin

Urodził się w 1889 roku, w Londynie. W 1912 roku wyjechał do USA. Zmarł w 1977 roku w Szwajcarii. Nie przyjął obywatelstwa amerykańskiego.

Miał skłonność do młodych dziewczyn. Miał 4 żony w wieku: 16, 18, 17 i 19 lat. Spłodził 11 dzieci (z 4 żoną 8).

„Każda kobieta może zrobić z mężczyzny milionera pod warunkiem, że jest miliarderem.”

2 jego synów zostało aktorami, 1 kompozytorem.

Zagrał w 12 filmach, 13 wyreżyserował sam. W jego filmach są obecne wątki pomocy biednym i przez to podejrzewano go o komunizm.

• „Charlie i parasol” - 1914 - reż. M. Sanetta

• „Charlie włóczęga” - 1915 - jego film

• „Emigrant” - 1917

• „Psia dola” - 1919

• „Brzdąc” - 1921 - pierwszy jego długometrażowy film

• „Gorączka złota” - 1925

Tworzył kino nieme nawet jak weszło już kino dźwiękowe.

W 1919 roku założył wraz z Douglasem Fairbansem, Mary Picford, i W. Griffith'em stowarzyszenie United Artists Corporation. To wielka czwórka amerykańskiego kina. Przeistoczyło się ono w Akademię Filmową, która rozdaje teraz Oscary.

Kino nieme charakteryzuje się oszczędnymi ruchami i gestami. Nie można przerysować sceny.

• „Fantomas” - Rene Navarre - 1913 - pierwszy raz pojawia się zło

• „Student z Paryża” - 1913 - impresjonizm

• „Obrona Sewastopola” - 1911 - Wasilij Gonczarow. Pierwszy film polityczny. Pierwszy rosyjski przebój historyczny

• „Banici - Victor Sjosroma - 1917 - Szkoła szwedzka - obrazy przyrody. Jeśli coś złego się dzieje to przyroda to wzmaga; przyroda jest okrutna.

• Pola Negri (1894-1987)

Swoją sławę zawdzięcza egzotycznemu wyglądowi i demonicznemu sposobie gry.

Naprawdę nazywała się Apollonia Chałupie - to Polka pochodząca z Kujaw. Była kochanką m.in. Chaplina. Wprowadziła modę na chodzenie w sandałach na bosą nogę. Jako pierwsza miała pomalowane paznokcie u stóp.

Najlepszą rolę zawdzięcza „Madame Dubarry” z 1919 roku (Niemcy. Od 1923 w Hollywood)

• „Kaprysy losu” - 1919 - Gloria Swanson - zasłynęła sex appeal'em i skandalami. Z Polą Negri pobiły się o Chaplina.

• „Gabinet doktora Coligariego” - Niemcy 1920 - Robert Wienne - pierwszy horror.

Szkoła niemiecka - ekspresjonizm - zło zwycięża dobro. Scenografia też podkreśla grozę.

• „Nosferatu” - 1922 - reż. W.F.Murhang - Max Schrenck - pierwszy Racula

• „Zamęczona śmierć” - 1921

Śmierć jest formą sprawiedliwości społecznej - umiera i król, i biedak. Ostatnia klatka tego filmu: „Umierając masz szansę rozpocząć nowe życie”.

• „Ulica” - 1923 - reż. K.Grure - ulica jest złem.

• „Hamlet” - 1920 - reż. S.Gada i H.Shella. Aste Nielsen - kobieta gra rolę męską.

• „Znak Zorro” - Douglas Fairbanks - pierwszy film przygodowy

• „Robin Hood” - 1921 - D.Fairbanks - kino rycerskie

• Rudolph Valentino - 1895-1928

Amant lat dwudziestych. Pobiły się o niego Pola Negri z Glorią Swanson. Był chory na serce. Zmarł w wieku 32 lat. Kilkanaście kobiet podcięło sobie przez to żyły. Życie rodzinne mu nie wyszło. To pierwszy amant kina

• „Syn szejka” (1926)

• „Szejk” (1921) - to przełomowy film

• Dziga Wiertow - Denis Konfman - tworzył pierwsze kroniki filmowe. Rosja - propaganda. Socrealizm filmowy - polityka, propaganda. Ważny jest związek z malarstwem. KONSTRUKTYWIZM

• Szkoła włoska - monumentalna

• Siergiej Eisenstein - 1898-1948. Ojciec szkoły rosyjskiej.

• „Pancernik Patjomkin” -1925 - zalicza się do 3 najważniejszych filmów kina niemego

• „Stare i nowe” - 1929 - pojawia się poezja. Byk - symbol dynamizmu i płodności narodu rosyjskiego.

• „Matka” - 1926 - pierwszy raz pojawia się bohater indywidualny.

• „Nanuk Eskimos” - Roberta Flaherytego z USA 1929 - pierwszy film naukowy

• „Gorączka” - 1921 - Louis Delluka

To impresjonizm francuski. Ważna jest forma, a nie temat. NA człowiek i przyrodę patrzy się w sposób analityczny. Stosuje się dłuższe zbliżenia, żeby lepiej się przyjżeć.

• „Cisza” - 1921 - Louis Delluka

Nie ma dynamiki. Jest spokój i cisza. Trzeba poznać bliżej - mieć na to czas.

• „Nieludzka” - 1924 - reż. H. L'Hebiera. To przykład kubizmu - kubistyczne dekoracje.

• Herald Lloyd - 1893-1971

Stworzył postać „samotnego Luka”. Został nową twarzą komedii.

• „Jeszcze wyżej” - 1923 - to jego najlepszy film. Kreacja Lloyda - słomkowy kapelusz i rogowe okulary.

• Puryści - zwolennicy czystego kina, nawiązują do dadaistów. Gaworzenie na ekranie, filmy tworzone z przypadkowych scen

• Greta Garbo 1905 (Sztokholm) - 1990 (NY)

Greta Lorisa Gustafsson. Lepiej grała niż żyła. Umarła jako panna. Uciekała od ołtarza. Przed kamerą była zupełnie inna.

• „Buster Bokserem” - Buster Keaton (1895-1966) - komedia na poważnie.

• Pierwsze kino powstało w Berlinie - Kino Uniwersalne

• „Śpiewak jazzbandu” 6.10.1927 - pierwszy film udźwiękowiony - aktor mówi.

• „Światła Nowego Jorku” - 1928. Pierwszy film pełnodźwiękowy.

• Lang Fritz wprowadził dynamiczny sposób grania.

• Abel Ganva - wprowadził film romantyczny; kino panoramiczne, tryptykowe (3 kamery, 3 ekrany) -1927

• Ruttmann - 1927 - wykorzystana kamera

• Stan Laurel - Flip (1890-1965) i Oliwer Hardy - Flap (1892-1957)

• Walt Disney

• “Pies andaluzyjski” - film surrealistyczny - Luis Bunuel (1900-1983)

• 1927 - Academy of Motion Picture Arts and Science

• 1939 - Oscary

• 16.05.1929 - pierwsza ceremonia w LA

wykłady - 6.04.08

CYWILIZACJA DOLINY INDUSU (HARAPPY) - 2600 p.n.e. - 1500 p.n.e.

Najstarsze 4 kultury świata to:

• Mezopotamii

• Egipska

• Doliny Indusu (zasięg: 1500 km)

• Chińska

Została zidentyfikowana 1924 roku. Główne miasta to Harrapa i Mohenja Daro.

Była to społeczność rolnicza.

Ruiny Mohenja Daro:

Na samym środku była cytadela otoczona murem. Mieszkali tam „wielcy” - kapłani i królowie. Dalsza część nie była ogrodzona, gdyż było to społeczeństwo pokojowe.

Widać tu regularny układ miejski - ulice przecinają się pod kątem prostym. Mieszkania były 2 izbowe. Budowali domy z suszonej cegły - nie znali kamienia. Uszczelniane były mułem.

Okna wychodziły na wewnętrzną stronę, nie od ulicy. Okna były drewniane.

Nie znali łuków - tworzyli więc łuki pozorne.

Najdłuższy budynek- 70x22m. Budynki sięgały na wysokość 2 kondygnacji.

Ulice były szerokie - 10m.

Sanitariaty domowe były podłączone do ścieków. Byłą łaźnia miejska - 13x7m. Wierzyli, że człowiek umyty to człowiek oczyszczony. Wejście do łaźni było z 4 stron po schodkach. Na dole był odpływ. Nie wiadomo czy wszyscy mogli korzystać z łaźni publicznej czy tylko wybrani.

Mieli studnie, pompy. Była to cywilizacja dobrze rozwinięta.

Przy wjeździe do miasta były 4 bramy. Za wjazd pobierano opłaty.

Nie znali żelaza, ani kamienia. Nie znali wykorzystania koni - do zaprzęgów wykorzystywali woły.

Głównym ziarnem była pszenica. Mieli spichlerz miejski. Każdy chłop dawał daninę.

Ceramika była skromna. To nie jest cywilizacja wielkiej sztuki. Nie ma malowideł czy rzeźb. Sztuka wykonywana była z terakoty - głównie przedstawiała wozy zaprzężone w woły. Główne rzeźby przedstawiały kapłanów i tancerkę (nie wiadomo czy to tancerka czy kurtyzana). Rzeźby były realistyczne - pokazywały to w co się ubierali.

Rzeźba: Bogini Matki - 11cm.

Rzeźba: tors - czerwony piaskowiec - 2500 p.n.e. Ma kilka par rąk i głów.

Mieli za to swoje odważniki oraz pieczęci. Znaleziono ich około 2 tys. Na pieczęciach popularny był motyw byka. Podejrzewa się, że każdy kupiec miał swoją pieczęć.

Wszystkie cegły miały ten sam wymiar (były znormalizowane). Pokazuje to, że mieli jedno królestwo i była wydawana jedna decyzja względem budownictwa.

Pismo: miało 270 znaków. Jeszcze nie zostało rozszyfrowane.

Kobiety lubiły się stroić. Znaleziono mnóstwo paciorków. Żeby obrobić 1 taki paciorek trzeba było poświęcić około 10 dni pracy. Paciorki chowano do grobów. Zwłok nie palono - były cmentarze.

Obecnie w Mohandża Daro jest muzeum.

Około 1700 p.n.e. coś się zaczęło dziać. Ariowie najechali na tereny Doliny Indusu. To było około 1600 p.n.e. Ariowie tzn. szlachetni. Mieszkali na terenie dzisiejszego Iranu. (W Grcji byli to Dozowie, a w Turcji Hetyni). Znali konie - rydwany. Ariowie wnieśli ze sobą religię - braminizm. Zakładała ona podział społeczeństwa na klasy, kult ofiarny (nie tylko zwierzęta).

1500-600 p.n.e. - OKRES WEDYJSKI

Kształtuje się myśl indyjska. Nie znamy kultury materialnej z tamtych czasów, ale jest to okres bogaty w zabytki słowa.

WEDY - różne teksty w języku staroindyjskim o charakterze religijnym. Był to pierwotnie zbiór natchnionych hymnów świętych. Były 4 rodzaje:

RIGWEDA - wiedza hymnów

SAMAWEDA - wiedza śpiewów.

JADŻURWEDA - wiedza modlitw

ATHARWAWEDA - wiedza zaklęć magicznych

BUDDYZM PIERWOTNY - 550 - 350 p.n.e.

Po okresie wedyjskim był następujący podział na klasy społeczne:

Bramini i kapłani - najważniejsza grupa

Żołnierze i rycerze

Kupcy i rolnicy

Niewolnicy

Siddahartha Gamtama - założyciel buddyzmu. Pochodził z 2 grupy społecznej. Urodził się w 563 p.n.e., żył 80 lat. Ożenił się, miał syna. Był mędrcem. Pochodził z rodziny książęcej. Według przepowiedni miał zostać wielkim cesarzem jeśli nie zobaczy osoby chorej, starca, zmarłego, ani mnicha. Pewnego dnia wyszedł na spacer i zobaczył wszystkich. Wtedy zaczął zastanawiać się czemu człowiek cierpi i co zrobić, żeby nie musiał cierpieć.

Ariowie byli ludem, który wierzył w reinkarnację.

Rozmyślając jak człowiek może uniknąć cierpienia został wędrowcem. Wędrował 6 lat. Odkrył, że problem cierpienia nie zostanie rozwiązany poprzez skrajne zachowania.

Medytacja jest podstawą buddyzmu. Pewnego dnia w cieniu drzewa figowego w Bodh-Gaja doznał oświecenia. Został więc Buddą. Oświecenie to efekt osiągnięcia stanu nirwany.

3 UNIWERSALNE PRAWDY

1. w życiu wszystko jest nietrwałe i ulega zmianom

2. nietrwałość wznieca cierpienie

3. nie ma nieśmiertelnej duszy, a to co nazywamy jaźnią jest zbiorem zmieniających się cech.

4 SZLACHETNE PRAWDY

1. całe życie wiąże się z cierpieniem

2. powodem cierpienia jest pożądanie (uciech, władzy itp.)

3. pożądania i chciwości można się wyzbyć, osiągając stan nirwany

4. droga do nirwany prowadzi przez ośmioraką ścieżkę (pośrednia)

OŚMIORAKA ŚCIEŻKA (KODEKS POSTĘPOANIA)

1. Rozumienie życia wg 4 szlachetnych prawd.

2. Zamiast egoizmu i walki - rozwaga i życzliwość.

3. Unikanie gniewu, napastliwości, obmowy, kłamstwa i plotek.

4. Uczciwe i prawe życie (nie czynienie krzywdy istotom żywym).

5. Należyty sposób zarabiania na życie używanie broni było zakazane).

6. Pozytywne myślenie - zdrowy stan umysłu.

7. Ćwiczenia uspokajana umysłu (joga).

8. Medytacja.

Kwiat lotosu - symbol buddyzmu. Błoto (korzenie lotosu) obrazuje ludzkie życie, biały kwiat lotosu symbolizuje „oświecenie”. Dopiero po narodzeniu Chrystusa napisano Tiptaks (Trójkosz) - nauki Buddy i przypisy dla mnichów.

• Buddyzm Therewoda - nauczanie dorosłych. Budda jest wzorcem a nie bogiem. Mnisi mają największą szansę uzyskania oświecenia.

• Buddyzm Mahojana - odwrotnie: bóg jest bogiem

• Buddyzm Wadzorajona - tybetański. Wypowiada się Mantrę (posługuje się w niej Maudalą), aby ułatwić drogę do nirwany. To buddyzm czystej ziemi. Odłam powstały w Chinach.

Miejsca pielgrzymek:

• Gaj Lubiny - miejsce narodzin

• Sanath - miejsce pierwszego nauczania

• Kusinegara - miejsce śmierci

Uważają, że sztuka rozprasza medytację. Buddę pokazuje się symbolicznie: stopy lub pusty tron. Symbolem pochodzącym z pierwotnego buddyzmu był mały wóz. Jest to buddyzm ascetyczny.

Jak poznać, że figurka przedstawia Buddę? Ma 3 fałdy na szyi, wybrzuszenie na głowie symbolizujące oświecenie, ma duże uszy, dłońmi pokazuje koło świata i siedzi w pozycji kwiatu lotosu.

Według buddyzmu koniec świata był już kilka razy. Ale świat się odrodził - koło życia.

KULTURA MAURJÓW 300 p.n.e. - 300 n.e.

Maurowie wprowadzili buddyzm jako religię państwową. Uważali, ze może ona zjednoczyć kraj.

Candragupta był ich królem. Uważał, że trzeba cierpieć. Jego wnuk - Asioka - kontynuował jego rządy przez 8 lat. Zmienił je jednak na bardziej pokojowe. Wybudował domy starców, pomagał ubogim. Zjednoczył prawie całe Indie, bo wszyscy chcieli żyć w kraju tak rządzonym. Armię trzymał, ale nie używał. To on wprowadził buddyzm jako religię państwową.

Przykłady sztuki:

Kolumna Asioki - 4 lwy. Godło rodu Buddy. Na dole kolumny jest koło - symbol nauki. Kwiat lotosu - symbol czystości.

Na tych kolumnach pisano edykty (prawa).

Kolumny są godłem Indii. Mają tylko dodatkowy napis: „Tylko prawda zwycięża”

Sanci - III w.p.n.e. - wzgórze o wysokości 91 m. Są to 4 stupy. Kamienne ogrodzenie, 4 bramy (torany), taras otoczony wediką. Jeżeli na szczycie jest parasolka, tzn., że są tu prochy Buddy.

Na fragmencie bramy wschodniej nr 1 wyrzeźbione są słonie - symbol siły.

Jakszami symbolizuje płodność - dekoracje bramy.

Kanon piękna kobiety - silne nogi, duże piersi, wąska w pasie.

Gdzie są stupy:

• Bharhut - tutaj znajduje się najstarsza stupa. Zostały tylko jej fragmenty.

• Indonezja - Jawa - Borobudur - Stupa Górska z kamienia. To najsłynniejsza stupa świata. Ma 1212 płaskorzeźb. Ma 42 m. wysokości.

• Anadżanta - II w.p.n.e. - VII w.p.n.e. - do medytacji potrzebne było miejsce odosobnienia. Tutaj można być samemu, żeby medytować w spokoju. Wymyślono skalne świątynie, klasztory pod ziemią.

Wikara (klasztor) - prostokątna sala kolumnowa z przylegającymi małymi celami, gdzie mieszkali mnisi.

W podziemiach były malowidła wykonywane temperą. Statyczne, poważne, ułożone postaci. Małe usta (kojarzące się z Bizancjum).

• Groty w Kartli - II w.p.n.e. - na wejściu są portyki, posiadają okna i sklepienia (w Adżarcie tego nie było). To jest najdłuższa świątynia buddyjska - 41 m., wysokość 15 m.

• Bhadża - II w.p.n.e. - najstarsza buddyjska świątynia skalna. Stupa podziemna.

• Kanheni - zespół 109 grot, ściana skalna, gdzie wyrzeźbiono 100 budd.

KULTURA GRECKKO-BUDDYJSKA 200 p.n.e. - 300 n.e.

Szkoła Gandhora (Kusceni)

Szkoła Mathua

Szkoła Amorawati (Andora)

Gandhora 327 p.n.e. Inwazja Aleksandra Macedońskiego. W 326 r. p.n.e. wojska indyjskie poniosły klęskę.

Na figurkach Buddy widać wpływy greckie - fryzura i ubiór - mokre szaty.

Bodhisattwa Maitreja - symbol miłosierdzia - Książe to pośrednik między bogiem a człowiekiem.

To jest propaganda polityczna. Posłannik Buddy - władca regionu.

Kuszany

Mathua - szkoła ludowa. To buddyzm czystej postaci. Wyznawcy Buddy muszą być bardziej ascetyczni niż przeciętny człowiek.

Proste, schematyczne rysy ciała kobiety.NOWOCZESNE KONCEPCJE ZARZĄDZANIA

wykłady - 16.02.08

Hotele jako komponenty wypoczynkowe.

Wiele hoteli zaczyna spełniać rolę komponentów wypoczynkowych oferujących zaspokojenie …

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Lokalizacja takiego kompleksu podnosi walory miejscowości …

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Rola hotelarstwa w obsłudze ruchu turystycznego. Uwarunkowania kształtujące te role:

• Duża mobilność

• Łatwość w przemieszczaniu się

• Dynamiczny rozwój aglomeracji miejskich

• Człowiek przyswaja nowości technologiczne

• Postęp cywilizacyjny

• Urządzenia i wyposażenie

• Wymagania kategoryzacyjne w tyle za ofertą

• Standard sanitarny

• Przystosowanie dla niepełnosprawnych

• Stosowanie rozwiązań wielofunkcyjnych

Problemy polskiego hotelarstwa poza-systemowego

• Dostosowanie rozwiązań funkcjonalno technicznych budynków do oczekiwań gości

• Lepsze wykorzystanie potencjału

Kierunki strategiczne działalności hoteli.

Wewnętrzne

• Właściwy wybór lokalizacji na etapie budowy, utrzymanie budynku i otoczenia

• Zapewnienie na etapie planowania budowy właściwych rozwiązań otoczenia i wewnątrz budynku

• Zapewnienie właściwego standardu wyposażenia

• Zapewnienie odpowiedniego poziomu kultury obsługi

Zewnętrzne

• Atrakcja, oferta usługowo-handlowa

• Elastyczna polityka cen

• Mądrze prowadzony marketing połączony ze stałą troskę o markę i renomę

BAZA NOCLEGOWA JAKO MIERNIK WIELKOŚCI PODAŻY TURYSTYCZNEJ.

Na proces obsługi ruchu turystycznego składają się 3 komponenty:

• Dojazd do miejsca przeznaczenia

• Pobyt (zwiedzanie, wyżywienie, zakwaterowanie)

• Powrót

• Baza noclegowa pierwszorzędną rolę

• Istnienie i stan bazy noclegowej jest warunkiem organizacji przyjazdów, decyduje o wykorzystaniu, a więc możliwości utrzymania i rozwoju bazy noclegowej

FORMUŁOWANIE I STRATEGIA MISJI I STRATEGII PRZEDSIĘBIORSTWA. SEGMENTACJA RYNKU.

Misja firmy:

• Wyznacza zadanie do realizacji

• Wyznacza cel organizacji

• Ugruntowuje działanie

• Wymaga zaangażowania zasobów

• Wymaga akceptacji i zaangażowania wszystkich pracowników

Misja jest szczególnym powodem istnienia organizacji. Musi się przekładać na zadania.

Strategia jest ogólnym programem definiowania i realizacji celów organizacji pełniących jej misję.

Strategia wytycza jednolity kierunek firmy w postaci zadań oraz wyznaczenia zasobów umożliwiających ich realizację,

Strategia danej firmy jest bardzo istotna w prawidłowym funkcjonowaniu danej organizacji.

Strategia powinna być:

• Unikalna

• Przełomowa

• Zaskakująca

• Ważnym elementem dla pracowników

Strategia stanowi koncepcje działania, przez które realizuje się zadania.

Jaka powinna być strategia firmy?

• Poprawiająca rentowność

• Ważna dla personelu

• Unikatowa

• Zaskakująca (nie szokująca)

• Przełomowa

• Możliwa do osiągnięcia

• Niezmienna w czasie

Cechy strategii:

• Wymaga podejmowania decyzji

• Działa w określonym horyzoncie czasu

• Skupia określone wysiłki

• Wymusza wszechobecność

• Działa w stylu: dostawczym, przedsiębiorczym, planowym

STRATEGIA ROZWOJU HOTELARSTWA

• Nowoczesna infrastruktura

• Właściwy wybór lokali, nowoczesna architektura

• Wyposażenie obiektu turystycznego

• Promocja ośrodka

• Nowoczesna oferta marketingowa

• Właściwa promocja

• Dywersyfikacja zakresu usług

• Systemy jakości:

• Przyłączenie do programu oceny - „gwiazdki”

• Wdrożenie systemów jakości

• Nowoczesne zarządzanie:

• Wprowadzenie kontroli systemu i jakości personelu

• Nastawienie na ciągłą poprawę satysfakcji klienta

SEGMENTACJA JAKO NOWOCZESN NARZĘDZIE MENADŻERSKIE

• Rodzaje segmentacji rynku:

• Rodzaj świadczonej usługi

• Rodzaj i forma turystyki

• Cechy demograficzne

• Cechy społeczno-zawodowe potencjalnego turysty

• Kryteria czasowe i przestrzenne

Kryteria segmentacji rynku mogą byś wg:

• Dochodów (niskie, średnie, wysokie)

• Wieku (dzieci, młodzież, dorośli, III wiek)

• Popytu

• Podaży

• Rodzaju turystów (studenci, biznesmeni itp.)

• Rodzaju hoteli (ekonomiczne, biznesowe itp.)

Sposoby segmentacji:

• Badanie marketingowe

• Analizy i raporty zarządcze

Narzędzia informatyczne:

• Internet

• Aplikacje informatyczne

Przykłady segmentacji w przemyśle turystycznym są:

• Status materialny

• Wykształcenie

• Kultura

Wizje strategii firmy HYATT

Wizją firmy jest być najlepszym dostawcą usług na rynku międzynarodowym w zarządzaniu luksusowymi hotelami, kurortami oraz nieruchomościami w różnorodnym przeznaczeniu. Zamierza to osiągnąć, zapewniając stały poziom świadczonych usług i oferowanych produktów, podnosząc innowacyjność i perfekcyjność obsługi, zdobywając uznanie za przemyślane zarządzanie i dochodowość.

Wizje strategii firmy:

• Wizja marki

A być rozpoznawana przez obecnych i przyszłych klientów jako ogólnoświatowa firma hotelowa oferująca innowacyjne produkty i usługi, głęboko wpisane w kulturę lokalną.

• Wizja gastronomii

Tak projektować i zarządzać placówkami gastronomicznymi, by były liderami na rynku lokalnym.

• Wizja finansów

Doskonalić operacje finansowe i systemy zabezpieczające majątek właściciela oraz maksymalizując rentowność.

• Wizja zasobów zasobów ludzkich

Tworzyć zespół umotywowanych ludzi o różnorodnych zdolnościach, przechowującym wartości kulturowe, realizujących cele i wartości firmy w zmieniających się wartościach rynku.

• Wizja marketingowa

Być postrzeganym przez klientów, właścicieli i pracowników jako lider branży hotelowej, który rozumie ich potrzeby poprzez dostarczanie innowacyjnych produktów, usług …

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

• Wizja pokoi

Oferować obecnym i przyszłym klientom podróżującym służbowo i prywatnie najbardziej nowoczesne pokoje spełniając ich oczekiwania.

• Wizja technologii

Wykorzystując obecną wiedzę, nowe informacje i technologie w celu podejmowania lepszych decyzji handlowych, doskonalenia skuteczności, redukcji kosztów prowadzenia działalności, zwiększenie dochodów oraz zapewnienia …

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

CZYNNIKI DETERMINUJĄCE EFEKTYWNOŚĆ FUNKCJONOWANIA HOTELU NA WSPÓŁCZESNYM RYNKU TURYSTYCZNYM.

Podstawowe czynniki:

W hotelarstwie na efektywności funkcjonowania obiektu, stopień wykorzystania potencjału usługowego, a więc zysk, wpływa wiele czynników i uwarunkowań, a nieraz zdarzeń i okoliczności, przejściowej mody.

Niezbędne jest wyselekcjonowanie czynników najważniejszych, podstawowych, czyli:

• Cechy szczególne i specyficzne samej branży

• Czynniki i uwarunkowania zewnętrzne

• Czynniki wewnętrzne i bezpośrednio związane z obiektem, w tym sam obiekt - hotel jako kompleks składający się z budynku, wyposażenia i załogi.

Rozpoznanie szczegółowe wybranych grup czynników jest niezmiernie ważna, gdyż decydują one o:

Polityce cen i działalności marketingowej

Polityce ekonomicznej w szerokim rozumieniu działalności inwestycyjnej i operacyjnej

Zakresie świadczonych usług

Organizacji pracy, doborze i szkoleniu pracowników

Segmentacje rynku, na którym będzie działać firma

Wymaganiach w odniesieniu do standardów obiektu i wyposażenia oraz pracowników

wykłady - 15.03.08

Podstawowe czynniki decydujące o efektywności hotelu na rynku usług turystycznych:

1. ekonomiczne cechy branży, jej specyfika

2. uwarunkowania zewnętrzne

3. uwarunkowania wewnętrzne

Decydują one o:

• Polityce ekonomicznej przedsiębiorstwa w szerokim rozumieniu tego pojęcia

• Działalności inwestycyjnej

• Działalności operacyjnej, w tym w zakresie świadczonych usług

• Organizacji pracy

• Segmentacji rynku, na którym będzie działać firma

• Wymaganiach w odniesieniu do standardów obiektu i jego wyposażenia

• Działalności marketingowej

• Polityce cen

Z istoty hotelarstwa płyną określone zobowiązania hotelarza wobec gościa:

• Ma obowiązek zapewnić bezpieczny pobyt gościom i ochronę ich mienia wniesionego do obiektu

• Musi utrzymywać stale deklarowany standard obiektu, wyposażenia i usług

• W obiekcie powinna panować dobra atmosfera pobytu, co wymaga nie tylko odpowiedniego standardu budynku i wyposażenie, ale też wysokie klasyfikacje …… !!!!!!!!!!!!!

Cechy charakterystyczne hotelarstwa z punktu widzenia eksploatacji obiektów:

• Kapitałochłonność - inwestycje hotelarskie są uznawane za przedsięwzięcia obciążone dużym ryzykiem

• Wysokie nakłady inwestycyjne na budowę i wyposażenie

• Duża wartość majątku trwałego

• Długi okres spłaty nakładów, znaczny udział amortyzacji i w kosztach

• Wysokie nakłady finansowe

• Długotrwały proces inwestycyjny (programowanie - projektowanie - budowanie)

• Stały potencjał

• Potencjału hotelu i jego programu użytkowego nie można szybko dostosować do zmieniającego się popytu

• Raz wybudowanego obiektu hotelowego nie da się bez długotrwałego zabiegu powiększyć czy zmniejszyć

• Trudna jest zmiana przeznaczenia

• Ze stabilności potencjału wynika mała elastyczność i duża wrażliwość na sytuację rynkową, konkurencję, szczególnie ze strony nowych obiektów

• Bardzo duża wrażliwość na stopień wykorzystania, sezonowe wahania obłożenia, to dalszy rezultat tej cechy

• Konieczność utrzymania obiektu w stałej gotowości do świadczenia usług

• 24h gotowości do przyjęcia i obsłużenia gości

• Ma to decydujący wpływ na wielkość zatrudnienia i organizację pracy

• Sezonowość wykorzystywania potencjału usługowego

• Niestabilność popytu powoduje wrażliwość na popyt

• Nierównomierne obłożenie w ciągu roku w miejscowości turystyczno-wypoczynkowej i w ciągu tygodnia w aglomeracjach miejskich

• Pracochłonność

• Wysokość kosztów eksploatacji, w tym robocizny i pochodnych

• Pracochłonność zwiększa się wraz ze wzrostem kategorii hotelu

• W wyższych kategoriach nie stosuje się mechanizacji obsługi, gdyż konieczna jest bezpośrednia obsługa gościa przez wykwalifikowany personel

• W obiektach 5 gwiazdkowych nie stosuje się automatów do napoi

• Podstawowe znaczenie lokalizacji

• Decyduje ona o przekroju gości, zakresie usług, wykorzystaniu obiektu w układzie sezonów, kosztach budowy i eksploatacji

• Specyficzna struktura kosztów

• Wysoki udział kosztów stałych, wymuszający koncentrację uwagi przede wszystkim na stronę dochodowej działalności

• Zależności od decyzji gościa wyboru miejsca, terminu, czasu pobytu, zakresu zamawianych usług.

• Zależność ta może być względna jedynie wtedy, gdy w danej miejscowości czy rejonie istnieje deficyt miejsc noclegowych, a takie miejscowości jeszcze w Polsce występują. Ta cecha wymaga od hotelarza przemyślanej działalności marketingowej.

• Brak możliwości produkcji na zapas

• Z wyłączeniem w pewnym zakresie usług gastronomicznych

• Konieczność stosowania elastycznej polityki cen

• Stały potencjał, wysokie koszty stałe, które musi ponosić hotel nawet wtedy, gdy nie jest wykorzystywany, wymagają elastycznego systemu cen

• Zawsze kalkuluje się odzyskać chociaż część poniesionych kosztów w myśl zasady: łóżko raz niesprzedane już nigdy nie będzie sprzedane

• Ta cecha wymaga prorynkową orientację w polityce handlowej

• Duży udział obrotów gotówkowych

• Szczególnie przy obsłudze segmentu gości indywidualnych

• Turysta indywidualny zamawia nocleg ze śniadaniem, w czasie pobytu dokupuje szereg świadczeń

• Hotel jest obiektem nastawionym na obsługę przyjezdnych

• Dotyczy to w szczególności usług noclegowych

• Z pozostałych usług hotelu korzysta miejscowa ludność i miejscowe instytucje

• Znana jest też miastotwórcza rola budownictwa hotelowego

ZJAWISKA CHARAKTERYZUJĄCE BRANŻĘ HOTELARSKĄ

Wyraźnie ukształtowany rynek podaży usług przewyższający popyt, świadczą o tym wskaźniki wykorzystania …… !!!!!!!!!!!!!

MAKRO- I MIKROOTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA

Otoczenie przedsiębiorstwa:

• Uważane jest za istotny zespół czynników warunkujących jego funkcjonowanie na rynku

• Jest dzielone na makro i mikro, dalsze i bliższe

• Jest określane jako grupa takich czynników a: klimat, środowisko geograficzne, ekologia, urbanizacja

Podział elementów otoczenia:

• Naturalne (walory turystyczne)

• Ekonomiczne

• Społeczno-demograficzne

• Technologiczne

• Mikro-otoczenie

ZASOBY proces przekształceniowy PRODUKT TURYSTYCZNY

- gospodarcze

- ekologiczne

- społeczne

- polityczne

- prawne

- techniczne

MIKROOTOCZENIE

Tworzą je: społeczności, konkurencja, dostawcy, pośrednicy, nabywcy

Znajomość otoczenia i jego zmian jest podstawowym warunkiem właściwego zaprojektowania działań marketingowych przedsiębiorstwa.

CZYNNIKI MAKRO, MIKRO, CZYNNIKI WEWNĘTRZNE

Wg L. Mazurkiewicza

Do makrootoczenia zalicza się:

• Czynniki demograficzne - w tym liczbę i strukturę …… !!!!!!!!!!!!!

• Czynniki ekonomiczne, w tym koniunkturę gospodarczą, system podatkowy, kredyty, kursy walut

• Czynniki społeczno-kulturowe, w tym poziom wykształcenia ludności, wielkość wydatków gospodarstwa domowego

• Czynniki infrastrukturalne, w tym stan bazy noclegowej i transportowej

• Czynniki polityczno-prawne, w tym regulacje prawne i umowy międzynarodowe

• Czynniki środowiskowe, w tym stan środowiska, liczba …… !!!!!!!!!!!!!

Na wielkość rynku wpływają czynniki demograficzne,

na ilość środków pieniężnych tworzących pobyt - czynniki ekonomiczne,

na zachowania nabywcze - czynniki społeczno-kulturowe,

na podaż usług turystycznych - czynniki środowiskowe.

MIKROOTOCZENIE

Wg L. Mazurkiewicza

Do czynników mikrootoczenia należą:

• Nastawienie klientów do produktów sprzedawanych w segmencie rynku

• Lojalność wobec produktu

• Zachowania nabywcze klientów - gotowość nabycia

• Struktura siły nabywczej klientów tworzących segment rynku

• Wartość produktów oferowanych w segmencie rynku - stosunek jakości do ceny

• Sytuacje konkurencyjne

• Jakość systemu dystrybucji - gęstość sieci

• Jakość systemu produkcji - jego efektywność

Hotelarstwo należy do tych dziedzin, których proces eksploatacyjny uzależniany jest od wielu cenników …… !!!!!!!!!!!!!

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA DZIAŁALNOŚĆ ZAKŁADU HOTELARSKIEGO

Zewnętrzne:

• Stałe: lokalizacja, klimat, infrastruktura komunikacyjna, walory krajobrazowo-turystyczne

• Zmienne: warunki atmosferyczne, dynamika ruchu turystycznego, podaż miejscowych usług, ruch cen, stan zdrowotno-epidemiologiczny, stosunki społeczno-gospodarcze, udogodnienia w obsłudze ruchu przyjazdowego

Wewnętrzne:

• Stałe: stała gotowość świadczenia usług, praca wielozmianowa, stały stan zatrudnienia, wielozakładowość

• Zmienne: koszty własne, obłożenia, płynność kadr, zmienność zakresu świadczonych usług

Wymierne

• Amortyzacja

• Rentowność

Niewymierne

• Nierówność starzenia się konstrukcji, uzbrojenia technicznego i wyposażenia

• Zmienność wymagań odbiorcy

• Wielofunkcyjność

DOSTĘPNOŚĆ DO ŚRODKÓW Z FUNDUSZY UNII EUROPEJSKIEJ

• Przedsiębiorstwa hotelarskie, szczególnie małe i średnie, mogą ubiegać się o środki z funduszy UE.

• Dzięki dofinansowaniu z funduszy UE można obniżyć koszty inwestycji

• Przedsiębiorstw, które uzyska dotacje staje się bardziej wiarygodne

• W przyszłości będzie mu łatwiej uzyskać wsparcie z innych funduszy inwestycyjnych

PROJEKTY TURYSTYCZNE REALIZOWANE W RAMACH 4 PROGRAMÓW OPERACYJNYCH

1. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR)

2. Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO)

3. Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacji i Modernizacji Sektora Żywnościowego i Rozwoju Obszarów Wiejskich

WIEDZA NA TEMAT FUNDUSZY UE

• Strona internetowa Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości

• Wydawnictwa Ministerstwa Gospodarki

• Polskie Zrzeszenie Hoteli

• Polska Agencja Rozwoju Turystyki

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMÓW OPERACYJNYCH

• są to tematy, w ramach których przyznawana będzie pomoc z funduszy strukturalnych i funduszy spójności

• ich treść wynika z celów oraz strategii ich osiągania określonych w „Narodowym Planie Rozwoju”

• Każdy program operacyjny składa się z priorytetów

• Elementami priorytetów są poszczególne działania, będące szczegółowym określeniem sposobu osiągnięcia celów wyznaczonych w „Narodowym Planie Rozwoju"

• Polska przygotowała 7 programów operacyjnych

wykłady - 05.04.08

KRAJOWE I MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE ZAWODOWE HOTELARZY GASTRONOMIKÓW.

Polskie i światowe organizacje hotelarskie:

Ihra, Hotrec, PTSM, PH

Pierwsze organizacje i stowarzyszenia zrzeszające właścicieli hoteli zaczęły pojawiać się wraz z dynamicznym rozwojem usług hotelarskich pod koniec XIX wieku w Niemczech, Szwajcarii i Austrii. Początkowo były to organizacje krajowe, które stopniowo przekształcały się i łączyły tworząc związki o większym zasięgu.

Główne cele działań stowarzyszeń:

• Reprezentowane wspólnych interesów branży hotelarskiej

• Ochrona interesów hotelarzy

• Działanie na rzecz poprawy jakości usług hotelarskich

• Lobbing na rzecz kreowania norm prawnych

• Udzielanie rekomendacji swoim członkom

• Prowadzenie kursów i szkoleń

• Wydawanie wydawnictw branżowych

• Prowadzenie statystyk

Członkowie organizacji hotelarskich:

• Właściciele i zarządcy przedsiębiorstw

• Szkoły hotelarskie

• Osoby fizyczne

• Firmy turystyczne

• Inne firmy mające związek z usługami hotelarskimi

MIĘDZYNARODOWE ZRZESZENIE HOTELI I RESTAURACJI - IH&RA

International hotel & Restaurants Association

AIHR - francuska nazwa

Powstała 18.03.1946 roku w Londynie z połączenia najstarszych i najaktywniejszych międzynarodowych organizacji hotelarskich:

• Międzynarodowe Zrzeszenie Właścicieli Hoteli (1869 - Niemcy - Kolonia)

• Międzynarodowy Związek Hotelarski (1921 - Wielka Brytania - Londyn)

Siedziba: Paryż, Francja.

Członkami są najstarsze i najaktywniejsze organizacje hotelarskie na świecie, a także krajowe stowarzyszenia hotelarskie (po 1 z każdego kraju), międzynarodowe systemy hotelowe, restauracje, indywidualni hotelarze, szkoły hotelarskie i osoby fizyczne.

Organizacja afiliowana przy ONZ, reprezentuje około 300 000 hoteli, skupia ponad 100 narodowych zrzeszeń hotelarskich.

Hasło: „Hospes hospini sacer” - „Dla gospodarza gość jest święty”

To międzynarodowe hasło/motto hotelarstwa.

Główne cele i zadania:

• Ochrona zawodowych i osobistych interesów właścicieli oraz pracowników hoteli i restauracji

• Integracja międzynarodowych organizacji hotelarskich z całego świata

• Podnoszenie kwalifikacji personelu hotelowego poprzez szkolenia

• Prowadzenie statystyk branżowych

• Wydawanie międzynarodowego spisu hoteli, biur podróży i innych publikacji

• Stałe podnoszenie jakości, standardu i reputacji hoteli

Czynny udział w pracach:

• Międzynarodowa Federacja Dziennikarzy i Pisarzy Turystycznych (FIJET)

• Międzynarodowa Organizacja Pracy (ICO)

• WTO

• Zrzeszenie Międzynarodowych Towarzystw Lotniczych (IATA)

• Światowa Federacja Narodowych Związków Biur Podróży (UFTAA)

Usługi arbitrażowe:

W stosunku do sygnatariuszy „Praktycznego kodeksu postępowania” podpisanego między IH&RA I UFTAA - rozpatrywane na szczeblu międzynarodowym sporów między hotelami a biurami podróży, gdy procedury polubownego sporu nie przynoszą rezultatu.

Władze:

• Najwyższą władzą jest Kongres (zbiera się co rok)

• Wybór władz dokonywany jest przez kongres co 2 lata

• 2 razy w roku zbiera się Rada Administracyjna (200 członków)

• 4 razy w roku …….!!!!!!

W ramach IH&RA działa:

• Biuro rewindykacji wierzytelności

• Biuro marketingu i stosunków handlowych

• Biuro dokumentacji

Organy doradcze, m.in.:

• Komitet planowania i finansów

• Komitet biur podróży

• Komitet hoteli sezonowych

• Komitet stosunków ekonomicznych i handlowych

• Komitet ds. szkolnictwa zawodowego

• Podkomitet informatyki i technologii przemysłowej hotelarstwa

Polska jest reprezentowana przez Polskie Zrzeszenie Hoteli (PZH) od 1928 roku, z przerwą w latach 1939-68. Ostatnio bardzo luźne kontakty. W grupie sieci hotelowych natomiast przez Orbis Grupę Hotelową.

KONFEDERACJA KRAJOWYCH STOWARZYSZEŃ HOTELI I RESTAURACJI WE WSPÓLNOCIE EUROPEJSKIEJ - HOTREC

Siedziba: Bruksela, Belgia www.hotrec.org

Reprezentuje interesy zawodowych stowarzyszeń hotelarzy i restaurantów i właścicieli kawiarni w UE, krajach stowarzyszonych w Europejskiej Strefie Ekonomicznej

W skład wchodzi 40 stowarzyszeń z 25 krajów

Członkowstwo zarezerwowane jest dla krajowych stowarzyszeń szeroko pojętej branży hoteli, restauratorów, działających w ramach UE.

W HORTEC wyodrębnione są 4 kategorie członkowstw konfederacji:

• Pochodzących z państw UE

• Pochodzących z krajów utrzymujących bliskie stosunki z UE

• Należących do innej europejskiej organizacji, której działalność ma bliskie związki z problematyką mieszczącą się w kręgu zainteresowania HORTEC

Główny cel:

Maksymalizowanie korzyści płynące ze współpracy pomiędzy członkami oraz bronić interesów europejskich hoteli, restauracji i kawiarni

Cele i misja HORTEC to:

Maksymilizować korzyści płynące ze współpracy pomiędzy jej członami

Obrona interesów członków

Monitorowanie problemów europejskiego sektora gastronomicznego i opracowanie rozwiązań tych problemów

Współpraca z sektorem turystycznym

Główne rodzaje zainteresowań i najważniejsze kierunki działalności HORTEC to:

• Rynek turystyczny

• Wolność handlu

• Standaryzacja

• Polityka turystyczna

• Polityka podatkowa

• Ochrona konsumenta

• Sprawy socjalne

• Nieuczciwa konkurencja

• Środowisko naturalne

HORTEC monitoruje działalność Dyrekcji Generalnej do Spraw Przedsiębiorczości , która zajmuję się bezpośrednio problemami rozwoju turystyki w UE.
Ze względu na interdyscyplinarność tego zjawiska HORTEC śledzi również politykę UE w innych doczesnych dziedzinach ( np: Ochrona środowiska)

Konfederacja bierze aktywny udział w tzw. Europejskim Dialogu Społecznym.

W jego ramach kształtuje się przyszłość rynku hotelarskiego w UE.

Współpracuje też z ugrupowaniem Krajowych Stowarzyszeń Agentów Podróży i Touroperatorów w ramach UE (ECTAA). Opracowali kodeks etyki, zatwierdzony 10.01.1996 rok. Stanowi pomoc dla właścicieli hoteli, biur podróży i pilotów wycieczek. Kodeks ten definiuje podstawowe hasło używane w branży turystycznej; kontrakt hotelowy, rezerwacja itp.

Polskę reprezentuje IZBA GOSPODARCZA HOTELARSTWA POLSKIEGO

Pozostałe organizacje

• IYHF- Międzynarodowa Federacja Schronisk Młodzieżowych. Należy do niej PTSM. Funkcjonuje w 80 państwach

• AEHT- Europejskie Stowarzyszenie Szkół Hotelarskich i Gastronomicznych

( Paryż 1988) Do zadań należy współpraca między europejskimi instytucjami kształtującymi w zakresie hotelarstwa i turystyki.

• Europejskie Stowarzyszenie Nowoczesnych Restauracji EMRA

• Europejska Organizacja Szefów Kuchni

NAJWAŻNIEJSZE ORGANIZACJE HOTELARSKIE W POLSCE ( PZH)

Rodowód zrzeszenia nawiązuje do bogatych tradycji Naczelnej Organizacji Polskiego Przemysłu Hotelowego, która powstała w 1928 roku po połączeniu wielu mniejszych stowarzyszeń zawodowych właścicieli prywatnych hoteli.

Naczelna Organizacja Polskiego Przemysłu Hotelowego czynniki sprzyjające powstaniu:

• Sytuacja społeczno-gospodarcza kraju

• Niesprzyjająca turystyce i hotelarstwie koniunktura

• b. wysokie podatki w hotelarstwie

• coraz cięższe warunki kredytowe

• słabość poszczególnych hoteli i pensjonatów, które nie mają własnej organizacji pomagającej swoim członkom

Naczelna Organizacja Polskiego Przemysłu Hotelowego

W 1939 roku zrzeszała nawet 1000 hoteli o międzynarodowym standardzie

Działa w całym kraju, a siedzibę ma w warszawskim Hotelu Bristol

Reprezentuje hotele wobec władz, występowała m. in. w sprawach ochrony prawnej nazwy hotelu……………………………………………

Kontynuatorem NOPPH było w 1962 roku Zrzeszenie Polskich Hoteli Turystycznych (ZPHT)

noszące od 1996 roku nazwę PZH.

CELE I ZADANIA PZH.

• Przestrzeganie i rozwijanie zasad etyki zawodowej hotelarzy oraz utrwalanie tradycji polskiej gościnności

• ochrona interesów zawodowych, gospodarczych i podatkowych oraz warunków pracy hotelarzy i gastronomików, także wynikających z prawa i umów zbiorowych

• upowszechnianie wiedzy zawodowej oraz współpraca ze szkołami prowadzenie i wspieranie prac naukowo- badawczych w zakresie turystyki, hotelarstwa i gastronomii

• wspieranie modernizacji obiektów hotelarskich w zakresie ich dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych

• upowszechnianie wiedzy o prawnych warunkach funkcjonowania hotelarstwa i gastronomii w kraju i zagranicą

• reprezentowanie polskiego hotelarstwa w kraju i zagranicą

• prowadzenie działalności w zakresie ochrony środowiska i dziedzictwa kultury

PZH organizuje konkursy dla szkół i przedsiębiorstw branży hotelarskiej

Złoty klucz- na najlepszy obiekt hotelowy

Złota Patelnia- na najlepszego kucharza

Złoty wałek- konkurs deserów

PZH jest współorganizatorem konkursu „ Hotel bez barier” na najbardziej przyjazną osób niepełnosprawnych obiekt hotelowy

Ponadto zajmuje się rekomendacją zakładów hotelarskich i gastronomicznych ……………!!

IZBA GOSPODARCZA HOTELARTWA POLSKIEGO

Powstała w 11.2003 roku z inicjatywy PZH jest uczestnikiem środowiska biznesu hotelowego i gastronomicznego w kontaktach z administracja państwa na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym oraz w UE. Reprezentuje ona 126 hoteli

POLSKA IZBA HOTELARSTWA

powstała w 03.2002 jako organizacja gospodarcza zrzeszająca polskie przedsiębiorstwa hotelowe, producentów na rzecz hotelarstwa oraz szkoły hotelarskie

główne zadania to obrona interesów członków ………….!!!

PTSM- Polskie Stowarzyszenie Hotelarstwa i Turystyki

1996 rok

Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych PTSM

1926 rok jako 3 na świecie tego typu organizacja

Polskie Organizacje

PTTK- najstarsze stowarzyszenie

1873- Polskie Towarzystwo Tatrzańskie

1906-Polskie Towarzystwo Krajoznawcze

Połączenie tych dwóch

Stowarzyszenie Polskich kucharzy i Cukierników

Stowarzyszenie Polskich barmanów

• REGIONY TURYSTYCZNE

wykłady - 16.02.08

Literatura:

Dudkiewicz, Midura, Wysocka - „Turystyka i rekreacja jako czynnik podnoszenia atrakcyjności i konkurencyjności regionu” - ALMAMER

Warszczyński - „Geografia turystyczna świata” - PWN

Gołembski - „Regionalne aspekty rozwoju turystyki” - PWN

Brodecki - „Regiony”

REGION

To obszar mający granice

Obszar o promieniu wokół punktu „A”.

Bliżej nieokreślony obszar w okolicy punktu „A”.

EUROREGION - region położony między 2 krajami

REGION (słownik języka polskiego -1861 rok) - wielka przestrzeń na ziemi, w powietrzu i na niebie.

Profesor Jan Flis

Region jest to nazwany imieniem własnym obszar posiadający mniej lub bardziej ostre granice, na której powiązania pomiędzy elementami składowymi tworzą specyficzny i unikalny charakter.

To zbiór elementów oraz powiązania między elementami składowymi.

To powiązania powodują, że wewnątrz regionu obszar jest homogeniczny (podobny).

W geografii każdy punkt należy do jakiegoś regionu. W geografii pojęcie regionu jest używane w 3 znaczeniach:

1. region jako narzędzie badania

2. region jako narzędzie działania

3. region jako przedmiot poznania

Te 3 pojęcia wiążą się z 3 podstawowymi rodzajami regionalizacji.

REGIONALIZACJA - podział obszaru na regiony.

1. Regionalizacja analityczno - poznawcza

Mamy poznać strukturę regionu: zasięg, kształty, wielkość, co jest charakterystyczne.

2. Regionalizacja praktyczna

Regiony służą jako narzędzie do realizacji pewnych celów. Odnosi się do jednostki regionalizacji państwa. Podział pewnego obszaru na mniejsze części, aby lepiej sprawować władze na tych terenach.

3. Regionalizacja strukturalna

Region jako obiekt konkretny. Założeniem jest to, że regiony tworzą się same, niezależnie od nas.

W regionach społeczno-gospodarczych najważniejsze jest centrum. Siłą powiązań jest największa przy centrum tego regionu.

Po przeprowadzeniu regionalizacji weryfikujemy ją. Znajdujemy granice regionu jakie stworzyło społeczeństwo.

Region jest obszarem jednorodnym. Charakteryzuje się występowaniem cechy lub zmiennej, która nie występuje nigdzie indziej.

Regiony jednorodne dzielimy na:

1. jednolite

W każdym punkcie pod względem tej cechy jest identyczny. Natężenie tej cechy jest takie samo.

2. węzłowe

Charakteryzuje się tym, że występuje węzeł lub centrum, z którym powiązane są wszystkie punkty w tym regionie.

Jednorodność wyznacza powiązania punktów z centrum (np.: dojazdy do pracy lub to czy każdy! zakład produkcyjny ma powiązanie z centrum).

Regionalizacji dokonujemy na 2 sposoby:

1. Za pomocą klasyfikacji typologicznej

Łączymy obszary o podobnych cechach. Polega na łączeniu obszarów w region o podobnych cechach. Łączymy podobieństwa.

2. Za pomocą klasyfikacji regionalnej

Realizuje postulat jednorodności przylegania jednostek o innych cechach. Stawiamy granicę tam, gdzie jest coś innego. Każdy obszar jest zupełnie inny. Oddzielamy różnice.

Podział danego obszaru na regiony wymaga spełnienia 2 warunków:

1. wewnętrznych

Chodzi o to, aby tak dzielić obszar, aby tych granic nie postawić w miejscu tam, gdzie nie powinno ich być, żeby nie rozdzielić jednorodnych obszarów.

2. zewnętrznych

Chodzi o to, że mając obszar, który jest częścią większego obszaru, był podzielony na regiony według zewnętrznego obszaru. Musimy się dopasować do tego co jest na zewnątrz (nasz podział administracyjny musi być przeprowadzony według podziału administracyjnego UE).

ŚWIADOMOŚĆ REGIONALNA - POCZUCIE ŚWIADOMOŚCI ZBIOROWEJ

REGIONALIZM

Związek społeczeństwa z obszarem i ludźmi. Jednocześnie czuje różnice między innymi obszarami, ale uważamy naszą odmienność za coś pozytywnego co trzeba kultywować.

Zespół specyficznych cech zbiorowości ludzi występujących na danym obszarze.

Konsekwencją regionalizmu jest RUCH SPOŁECZNY.

Konsekwencje regionalizmu odnoszą się do większej samodzielności regionów, a obniżamy samodzielność państwową.

UE dąży do zwiększenia autonomii regionu. Cel do utworzenia się UE to zwiększenie znaczenia regionu, a zmniejszenie władzy państwa.

Mankamentem regionu politycznego jest to, że jego granice są nietrwałe.

UNIA EUROPEJSKA

Państwo - podstawowy region polityczny. Obszar mający granice, zamieszkiwane przez społeczeństwo, nad którym roztacza się władza.

3 rodzaje państw:

1. unitarne - wewnętrzna homogeniczność, zwykle zamieszkany przez 1 naród, każdy obywatel podlega tym samym prawom (Polska)

2. federacyjne - wszyscy obywatele podlegają konstytucji, ale jest ono złożone z subregionów, które mają pewną autonomię i niezależność od władzy centralnej. Mają swój budżet i parlament (Niemcy landy; Rosja - federacje; USA - stany)

3. regionalne - państwo historycznie ukształtowane, unitarne z prawnego punktu widzenia. Regiony posiadają autonomię w sferze kultury. (Hiszpania - Katalonia, Andaluzja; Włochy - Sycylia, Lombardia)

W UE

Wszystkie dzielą się na mniejsze jednostki. Od rangi 0 do 5. Kraje Europy dzielą się na: NUTSy - podział kraju na jednostki statystyczne.

• NUTS 0 - kraje lub grupy krajów (Polska, Czechy, kraje nad Bałtykiem)

• NUTS 1 - makroregiony. Np.: landy (16) w Niemczech, grupy województw (6 grup województw)

• NUTS 2 i 3 - to najważniejsze podregiony UE, bo mają one cementować UE. Dlatego do nich kierowane jest najwięcej pieniędzy.

• NUTS 2 - województwo (16)

• NUTS 3 - grupy powiatów (45) - nie ma statusu prawnego; dawne województwo

• NUTS 4 - powiaty (314 + 65 miast na prawach powiatu); W Niemczech nie ma tego podziału - jest on najmniej ważny

• NUTS 5 - gminy (2478 + 18 dzielnic Warszawy)

NUTS'y składają projekty unijne.

NIEMCY - NUTS 0

16 krajów związkowych - Landów - NUTS 1 ( w Polsce - grupy województw)

Austria - Federacje

3 kraje związkowe - Belgia (3 regiony), Dania (cały kraj), Luksemburg

Wielka Brytania - 11 regionów

NUTS 2 - Polska - 16 województw, w Niemczech 38

Poszczególne NUTS'y w danych krajach są tak podzielone, aby obszar poszczególnych NUTS'ów był podobny powierzchniowo, potencjału gospodarki, liczby ludności.

Wyjątkiem jest Luksemburg, gdzie NUTS 1-3 to cały kraj.

NUTS 5 - gminy

W Portugalii - parafie

REGIONY PRZYGRANICZNE

Regiony przygraniczne są ważne, bo mają scementować UE. Jest to region zlokalizowany przy granicy państwa. W Polsce najważniejsze są powiaty przygraniczne.

Region transgraniczny - region złożony z 2 lub więcej regionów przygranicznych. Reprezentuje jakąś jednorodność i kulturową; etniczność etc.

• Źródłem jednorodności tych regionów są pewne cechy, które je zbliżają

• Mogą wynikać z różnych komplementarności gospodarczych (my mamy dobre hurtownie buraków, a wy macie dobre gleby do uprawy) - uzupełnianie się gospodarki.

• Uzupełnianie się rynku pracy

• Regiony transgraniczne powstają, aby zminimalizować granice

EUROREGIONY REGIONY TRANSGRANICZNE

Siłą regionów transgranicznych jest to, że Unia patrzy na nich przychylnie i mogą składać wnioski o dofinansowanie.

3 rodzaje regionów transgranicznych:

1. między państwami będącymi w UE

2. należą do państw UE , a z 2 strony z państwem pretendującym do członkowstwa w UE

3. między państwami UE i państwami spoza UE

Regiony grupuje się w odpowiednie kategorie, np:

• przestarzałym przemyśle

• wymagające restrukturalizacji

• dużej stopie bezrobocia

Polityka regionalna jest jedną z najważniejszych w UE. Polityka regionalna realizuje 3 cele:

1.

• obszary biedne, których PKB brutto nie przekracza 7% średniej unijnej

• o niskiej gęstości zaludnienia - mniej niż 75 os/km²

2. obszary problemowe (przemysł, rolnictwo wymaga restrukturalizacji, w miastach)

3. Walka z bezrobociem

Cele są realizowane przez fundusze strukturalne.

4 fundusze:

1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

(1 i 2 cel) Nadrzędnym celem jest wyrównanie różnic w rozwoju regionalnym w UE (zajmuje się realizacją)

2. Europejski Fundusz Społeczny

(1, 2 i 3 cel) Zajmuje się społeczeństwem i bezrobociem. Wyrównuje różnice w znajdowaniu pracy wg płci (równouprawnienie)

3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

(cel 1). Zajmuje się rolnictwem i obszarami wiejskimi; stabilizacją cen produktów rolnych we wszystkich krajach.

4. Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa

(cel 1) Realizuje cel pierwszy, ale tylko no obszarach wybrzeża, tam gdzie ludność trudni lub trudniła się w rybołówstwie

GMINA

• Władzę sprawuje samorząd terytorialny

• Jest to jednostka autonomiczna

• Terytorium, na którym krzyżują się lokalne i ponad lokalne (międzynarodowe) podmioty gospodarcze

• Ma system nakazów i zakazów, które ukierunkowują działania podmiotów gospodarczych

• Wykonuje zadania własne, które są obowiązkiem:

• Zapewnienie ładu przestrzennego - nie można pójść na żywioł, gdyż są wyznaczone tereny konkretnie dla rolnictwa, przemysłu etc. W tym również ochrona środowiska

• Drogi gminne, place, mosty, chodniki komunikacja

• Zaopatrzenie w wodę i energię

• Odprowadzanie ścieków płynnych i stałych

• Ochrona zdrowia i opieka społeczna (gminny ośrodek zdrowia)

• Komunalne budownictwo mieszkaniowe

• Zapewnienie funkcjonowania obiektów kultury oraz sportu (gminny ośrodek kultury, gminny ośrodek sportu i rekreacji)

• Utrzymywanie porządku - policja, straż

• Utrzymywanie gminnych budynków ośrodków administracji

• Uchwalanie budżetu

• Sprawozdania z działalności finansowej

• Uchwalanie zagospodarowania przestrzennego

• Uchwalanie rozwoju gminy

• Każda gmina dysponuje innymi czynnikami rozwoju gminy:

• Zasoby środowiska przyrodniczego

• wolory przyrodnicze są tym bardziej cenne im bardziej są zróżnicowane

• Zróżnicowane mikroklimatu i szay roślinnej

• Potrzeby społeczeństwa (im są większe tym wiecej firm powstaje)

• Zasoby pracy (ile osób w wieku produkcyjnym; ile kobiet i mężczyzn; struktyra wykształcenia - technicy/humaniści)

• Inwestycje strukturalne - ile dróg, sieć gazowa, kolejowa, telekomunikacja itp.

• Istniejący potencjał gospodarczy - rynek wewnętrzny i zewnetrzny

• Kapitał - ile gmina ma pieniędzy do zainwestowania i ile inwestorzy mają

• Stosunki i współpraca międzynarodowa

wykłady - 15.03.08

Regiony rolnicze:

• Uprawia się podobne rośliny

• Hoduje się podobne zwierzęta

• Małe lub duże powierzchnie uprawy

Pasterstwo koczownicze

• Północna Afryka

• Środkowa Azja

Koczownik ma swoje stado, przemieszcza się ciągle ze swoim bydłem w poszukiwaniu trawy z miejsca na miejsce.

Pasterstwo (własność prywatna)

Argentyna

Rolnictwo samozaopatrzeniowe

• Polska

• Ukraina

• Jugosławia

• Grecja

Ten typ rolnictwa już się kończy. Uprawy dla siebie, a nadwyżka na sprzedaż.

• Rolnictwo towarowe roślinne i zwierzęce

Europa zachodnia

Wschodnie USA

• Rolnictwo mleczne

• Podlasie

• Wschodnie Mazowsze

• Północne Niemcy

• Dania

• Holandia

Chów krów do celów mleczarskich.

• Rolnictwo żarowo-odłogowe

Strefa wilgotnych lasów równikowych. Karczowanie - przyschnięcie - …… !!!!!!!!!!!!!

• Rolnictwo śródziemnomorskie

• Intensywna uprawa roślin na samo-zaopatrzenie

• Japonia

Głównie ryż.

REGIONY KLIMATYCZNE ŚWIATA

Klimat to powtarzające się stany pogody na danym obszarze, określony po wieloletnich obserwacjach.

Głównym czynnikiem klimatotwórczym jest

• szerokość geograficzna. Ona decyduje o ilości energii słonecznej jaka dociera na ziemię. Na równiku energii słonecznej dociera najwięcej.

Taka sama wiązka energii słonecznej w miarę przesuwania się do bieguna musi ogrzać więcej powierzchni.

• Bliskość oceanów (lato chłodniejsze, zima cieplejsza)

Klimat morski, wilgotny (ocean paruje) - Europa Zachodnia - deszczowa

Klimat kontynentalny - zimy srogie, lata gorące

Im klimat bardziej morski tym jest mniejsza amplituda temperatur.

• Wysokość nad poziomem morza - im wyżej tym chłodniej

TYPY KLIMATÓW

• Strefa klimatów równikowych

Typy:

• Równikowy wybitnie wilgotny

Warunki pogodowe są takie same przez cały rok. Nie ma pór roku, bo nad równikiem różnice wysokości słońca są mniejsze. Pada, jest parno i duszno.

We wrześniu i marcu jest równonoc - wtedy pada najwięcej, jest większe parowanie i więcej chmur.

Od marca do czerwca słońce oddala Siudo zwrotnika raka, więc mniej pada.

Są niskie amplitudy temperatur.

Średnia temp.: 24-27^oC

Amplituda dobowa: 30^oC

Roślinność:

Rosną wilgotne lasy równikowe. Są one wiecznie zielone - jedna gałąź wypuszcza liście, druga już je ma, trzecia ma kwiaty, a czwarta owoce.

Występowanie (z zachodu na wschód)

Ameryka:

Nizina Amazonki (Północna Brazylia, Gujana, Wenezuela, Kolumbia, wschodni Ekwador); wschodnie Peru, południowy Meksyk, Panama, Kostaryka, Karaiby

Afryka:

Zachodnia i środkowa (wschodnia nie. We wschodniej części lasy są wycięte. We wschodniej części Afryki jest klimat podrównikowy wilgotny, gdyż jest to obszar wyżynny.). Gwinea, Wybrzeże Kości Słoniowej, Kongo, Gabon

Azja Południowa:

Cejlon, Południowo-wschodnie Indie, Półwysep Indochiński, Indonezja, Papua Nowa Gwinea, Półwysep Jork, Wyspy Mikronezji i Polinezji (palmy kokosowe), Atole (kolonie koralowców)

• Strefa klimatów podrównikowych

Typy:

• Wilgotny

Sawanna wilgotna (gwinejska), lasy widne - występują tu trawy, gdyż korony drzew się nie stykają.

• Przejściowy

Sawanna sudańska (typowa), głównie trawa i pojedyncze drzewa - Tanzania, Kenia

• Suchy

Sawanna sahelska (sahel - skraj), krótka pora deszczowa (3 miesiące), długa pora sucha (9miesiecy), mało drzew, trawy

Występują 4 lub 2 pory roku. Deszczowa i wilgotna. Zależy to od położenia słońca - czy jest na północnej czy południowej półkuli.

Półkula północna

Od kwietnia do października jest pora deszczowa. Słońce jest wtedy na półkuli północnej. W tym samym czasie na półkuli południowej jest pora wilgotna - Paragwaj, Brazylia, Angola, Mozambik).

Występowanie (z zachodu na wschód)

Ameryka:

Środkowa, południowy Meksyk, Lienos Wenezuelskie (północ), południowe wyżyny brazylijskie, Paragwaj

Afryka:

Senegal, południowe Mali, Burkina Faso, środkowy Czad, Kenia, Tanzania, Uganda Angola

Azja:

Północna i środkowa część półwyspu Indyjskiego, południowe Chiny,

Australia zachodnia

• Strefa klimatów zwrotnikowych

Typy:

• Suchy

• Skrajnie suchy

• Wilgotny

Kalifornia, Kuba, Chiny

• Morski

Floryda, Luizjana, Kuba, południowe Chiny (północna półkula)

Brazylia/Urugwaj, wschodnia Australia, Góry Wododziałowe (południowa półkula)

Na zwrotnikach powietrze jest ciężkie, nie ma chmur.

Sahara, Irak, południowy Iran, Pakistan, pustynia Arabska, Półwysep kalifornijski

Pustynia Takama (Chile), Kalahari, Namib, środkowa i zachodnia Australia

Duża zmienność temperatur.

(półkula północna)

LATO

Słońce jest w zenicie - temperatura do 40^oC i więcej. Nocą do kilkunastu stopni.

Ciepło ucieka, bo nie ma chmur, które by je zatrzymały.

ZIMA (czerwiec-sierpień)

Słońce na półkuli północnej.

27-29^oC w dzień, w nocy poniżej 0^oC

Opady małe i nieregularne - do 200 mm

Nic nie rośnie. Występują pustynie żwirowe, ilaste, skaliste, piaszczyste (tzw. ERG). Wyjątkiem są oazy - tam jest płytka woda gruntowa. Wzdłuż cieków wodnych występuje jakaś roślinność. Rosną palmy daktylowe.

Występowanie:

Libia, Algieria, Egipt, Irak, Iran, Namibia, Chile

• Strefa klimatów podzwrotnikowych

Typy:

• Umiarkowany ciepły

Francja, Niemcy, Polska, USA, Kanada, Litwa, Łotwa, Estonia, Ameryka Południowa

4 pory roku (ostatnio mamy 2 - ciepłą i zimną).

Zima: 0-5^oC

Lato: 15-20^oC (lipiec)

Roślinność: lasy mieszane i liściaste

• Umiarkowany chłodny

Finlandia, środkowa Szwecja, Nizina Zachodniosyberyjska, środkowa Kanada

Mroźna zima - -10-0^oC

Lato chłodne - 10-15^oC

Roślinność: tajga, lasy liściaste

Zimy są mokre, deszczowe

Temperatura: 5-10^oC. Temperatura waha się w dzień do 15^oC, a w nocy 5^oC

lata suche, upalne, nie deszczowe.

Temperatura: 28-30^oC

Lasy zimozielone podzwrotnikowe (Liban, południowa Hiszpania, Maroko, Grecja) wycięte i zastąpione MAKJĄ - roślinność krzewiasta i kolczasta, winorośl, pistacje, olejki eteryczne

Basen Morza Śródziemnego, półwysep Bałkański, Turcja, Kreta, Hiszpania

Wschodnie Chiny, Japonia, Los Angeles

Południe:

Południowa Australia, Nowa Zelandia, południowe RPA, Południowy Paragwaj

• Strefa klimatów subpolarnych

Północna Europa, Kanada, Rosja

Lato: 0-5^oC

Topnieją lody, ale gleba nie odmarza. Dlatego nie rosną drzewa. Są trawy i wierzby (1m), tunga, wielkie mokradła - woda nie ma gdzie wsiąkać.

Żyją renifery

• Strefa klimatów polarnych

Zawsze ujemna temperatura. Tereny nie odmarzają - nie ma roślinności. Przez pół roku jest ciemno

Arktyka i Antarktyda

REGIONY FIZYCZNO - GEOGRAFICZNE

Góry:

• Ameryka:

Kordyliery (Ameryka Północna)

Góry Skaliste

Appalachy (Ameryka Wschodnia)

Andy (Ameryka Południowa)

• Europa

Pireneje (Hiszpania/Francja)

Granplion (g. szkockie)

Alpy (Włochy, Francja, Szwajcaria)

Wogezy (Francja)

Jura (Francja)

Apeniny (Półwysep Apeniński)

Skandynawskie (Norwegia, zachodnia Szwecja)

Karpaty (Polska, Słowacja, Ukraina, Rumunia)

Dynarskie

Rodopy (Bułgaria)

Ural (Rosja)

• Azja

Kaukaz

Himalaje (południowy Tybet, Indie/Nepal)

Czerskiego (wschodnia Azja)

Sajany (wschodnia Azja)

Ałtaj

Tienszan

Pamir

Karakorum

• Australia

Wododziałowe

Wyżyny:

• Ameryka

Wielkie Równiny Prerii

Wyżyna Brazylijska

• Afryka

Abisyńska (Etiopia)

Wschodnioafrykańska

• Europa

Bawaria + Polska

Doniecka (wschodnia Ukraina)

Irańska

Dekan

Tybet (najwyższa wyżyna)

• Azja

Indu (Pakistan - rzeka Indus)

Gangesu(północno-wschodnie Indie)

Chińska (najbardziej zaludniona)

Niziny:

• Ameryka

Nadatlantycka (południowe USA)

Amazonki (Ameryka Południowa)

Laplaty (północna Argentyna, południowa Brazylia)

POLSKA

• Góry

• Wyżyny

• Niziny

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• Góry

• Obniżenia podkarpackie (Kotlina Sandomierska, Oświęcimska, brama Krakowska zapadlisko tektoniczne)

• Obszary Wyżynne

• Pas nizin

• Pas Pojezierzy

• Pas pobrzeża

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• Prowincje (wyżyny polskie: lubelsko-lwowska, małopolska, śląsko-krakowska)

• Podprowincje (Konkretna wyżyna)

• Makroregion

• Mezoregion

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

• Prowincja: Karpaty (Polska/Słowacja/Ukraina/Rumunia)

• Podprowincja: Karpaty Zachodnie (głównie Polskie)

• Makroregiony: Tatry (konkretne łańcuchy)

• Mezoregiony: Tatry Wysokie/Tatry Zachodnie

• Mikroregion: Dolina Chochołowska

• Sudety (zachodnio-wschodnie):

• Góry Izerskie

• Karkonosze

• Kaczowskie

• Stołowe

• Sowie (najstarsze)

• Złote

• Bystrzyckie

• Kotlina Jeleniogórska

• Kotlina Kłodzka

• Masyw Śnieżnika

• Karpaty:

• Beskid Śląski

• Beskid Żywiecki

• Beskid Makowski

• Beskid Wyspowy

• Gorce

• Podhale (zapadlisko)

• Beskid Sądecki

• Beskid Niski

• Beskidy wschodnie Bieszczady

• Przedgórze Sudeckie

• Przedgórze Karpackie

• Przedgórze Wielickie

• Przedgórze Ciężkowickie

• Dynowskie

• Przemyskie

• Kotlina Sandomierska (zapadlisko/obniżenie)

• Brama Krakowska (zapadlisko/obniżenie)

• Kotlina Oświęcimska (zapadlisko/obniżenie)

• Wyżyny

• Śląska

• Krakowsko-Częstochowska

• Niecka Nidziańska

• Wyżyna Kielecko-Sandomierska (w tym Góry Świętokrzyskie)

• Lubelska (z Roztoczem)

• Wysoczyzny (Równiny) (pas)

• Wzgórza Dałkowskie (na zachód od Wrocławia; morena czołowa)

• Wzgórza Trzebnickie (na północ od Wrocławia)

• Wysoczyzna Piotrkowska (równina)

• Wysoczyzna Rawska

• Równina Radomska

• Wysoczyzna Siedlecka

• Wysoczyzna Bielska

• Polesie Lubelskie

• Niziny

• Śląska

• Wielkopolska

• Mazowiecka

• Podlaska

• Pojezierza

• Ziemia Lubuska

• Pojezierze Myśliborskie

• Pojezierze Leszczyńskie

• Pojezierze Poznańskie

• Pojezierze Wałeckie

• Pojezierze Drawskie

• Pojezierze Gnieźnieńskie

• Kujawy

• Pojezierze Krajeńskie

• Bory Tucholskie

• Pojezierze Kaszubskie

• Pojezierze Chełmińskie

• Pojezierze Iławskie (uważane za najpiękniejsze)

• Pojezierze Dobrzyńskie (najbardziej wysunięta na południe)

• Pojezierze Olsztyńskie

• Pojezierze Mrągowskie

• Kraina Wielkich Jezior Mazurskich

• Pojezierze Ełckie

• Pojezierze Suwalskie (Litewskie)

• Pobrzeża

• Nizina Szczecińska

• Pobrzeże Słowiańskie (środkowe)

• Żuławy Wiślane

• Półwysep Helski

• Półwysep Wiślany (mierzeja)

• Pobrzeże Pomorskie

ZALICZENIE: TEST + MAPKA (ŚWIAT I POLSKA) - ZAZNACZYĆ NA MAPIE + KRÓTKIE PYTANIE

MIEJSCOWOŚCI TURYSTYCZNE

Dzielą się na 3 rodzaje:

1. Centra turystyczne

Mają unikalne i zróżnicowane walory, na skalę światową. W Polsce jest ich 9:

1. Warszawa

2. Kraków

3. Poznań

4. Wrocław

5. Szczecin (Wały Chrobrego)

6. Gdańsk (Długi Targ, Westerplatte)

7. Częstochowa

8. Toruń

9. Lublin (Starówka, majdany)

2. Ośrodki turystyczne

Wybitne walory turystyczne o znaczeniu krajowym. W Polsce jest 100. To między innymi: Zakopane, Giżycko, Mikołajki, Ustroń.

3. Miejscowości turystyczne

Krajowe i regionalne

Możemy wyróżnić pewne obszary, gdzie są specyficzne trasy (posiadają pewną cechę):

• Szlak Polskich Zamków Gotyckich

• Szlak Twórców Ludowych w Puszczy Kruszyńskiej

• Szlak Cystersów

• Szlak Najstarszych Elektrowni Wodnych

Podział przestrzeni turystycznej w zależności od intensywności jej zagospodarowania i uczęszczania:

• Eksploatacji turystycznej (nie ma tu nic, ale docierają turyści)

• Penetracji turystycznej (ludzie miejscowi coś zaczęli budować; np.: schroniska)

• Asymilacji turystycznej (turyści przyjeżdżają i miejscowi z nich żyją)

• Kolonizacji turystycznej (sieci hoteli, szlaki turystyczne, pensjonaty - Mazury)

• Urbanizacji turystycznej ( wszystko działa pod turystykę - Zakopane, Ustroń)

REGIONY TURYSTYCZNE

Kaprowski

REGION - większy obszar o podobnym typie krajobrazu, charakteryzuje się podobnymi walorami turystycznymi, gdzie zagospodarowanie turystyczne stworzono na bazie tych walorów.

Wg. Kurczaka i Sachy (1995r.)Polska jest podzielona na 11 regionów.

---