Architektura romańska w Polsce rozwijała się od czasu odbudowy państwa przeprowadzonej przez Kazimierza Odnowiciela


Architektura romańska w Polsce rozwijała się od czasu odbudowy państwa przeprowadzonej przez Kazimierza Odnowiciela, czyli od ok. 1050 r. do ok. 1250 r. Jej korzenie sięgają do kamiennej architektury wczesnopiastowskiej. Znaczny wpływ wywierały na nią tradycje przyniesione przez przybywających do kraju dostojników kościelnych z Włoch, Francji i Niemiec, a także wzory przenoszone przez zakony o międzynarodowym zasięgu. Kościoły budowano najczęściej z kamienia. Pod koniec XII wieku pojawia się, zwłaszcza na Dolnym Śląsku i w Wielkopolsce, cegła. W okresie romańskim układano ją w wiązaniu zwanym wendyjskim wypartym dopiero pod koniec XIII wieku przez wątek gotycki. Jednak wśród zachowanych zabytków dominuje kamień o różnym stopniu obróbki. Większość budowli z tego okresu została przebudowana w okresie późniejszym (zwłaszcza w okresie gotyku i baroku). Wśród zabytków zachowały się przykłady budowli centralnych, kościołów jednonawowych i trójnawowych, a także zabudowań klasztornych.

Rotundy

Rotunda św.Gotarda w Strzelinie

Rotunda św. Prokopa

Donżon na Zamku w Lublinie.

Romańskie kolumny w kościele św. Trójcy w Strzelnie

Strzelno - Kolumna cnót

Kościół św. Andrzeja w Krakowie

kościół NMP w Inowrocławiu

Kościół św. Jana Jerozolimskiego za murami Poznaniu

Kolegiata w Tumie pod Łęczycą

Rotunda - kaplica zamkowa św. Mikołaja w Cieszynie

Krypta św. Leonarda na Wawelu

Romański kościół pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego w Sulejowie

Portal kościoła św. Jakuba w Sandomierzu

Do zachowanych rotund należą:

Kościoły jednonawowe i bazyliki

Na terenie Polski zachowały się także liczne przykłady kościołów jednonawowych oraz trójnawowych bazylik. Cechuje je dość znaczne zróżnicowanie. Obok często spotykanych na terenie Śląska budowli pozbawionych wież, występują także kościoły z jedną lub dwiema wieżami usytuowanymi od strony zachodniej, albo z jedną wieżą umiejscowioną pomiędzy nawą a prezbiterium. Ten typ rozplanowania kościołów był kontynuowany na Dolnym Śląsku w okresie gotyku. Jeszcze inaczej rozwiązano układ kościoła w Pożaryszczu (powiat świdnicki). Przy bokach nawy, przed prezbiterium, umieszczono dwie wieże zbudowane na planie podkowiastym. Całość tworzy plan krzyża o zaokrąglonych ramionach. Większość budowli zachowanych na Pomorzu Zachodnim ma bardzo oszczędny układ - nawa bez dobudowanego prezbiterium, bez wieży (w Brzesku k. Pyrzyc, w Swobnicy) lub z pojedynczą wieżą od strony zachodniej (w Czelinie k. Chojny, w Kamieniu Pomorskim). W pozostałych rejonach kraju spotyka się budowle o zróżnicowanych układach. Do innych przykładów kościołów jednonawowych należą:

Przykłady kościołów bazylikowych:

Opactwa

Duży wpływ na rozwój architektury romańskiej miały budowane opactwa. Najwięcej budowli zostało zrealizowanych przez cystersów. Do zachowanych, często tylko fragmentarycznie, zespołów należą:

Opactwa benedyktyńskie:

Opactwa cysterskie różnią się pomiędzy sobą, w zależności od tego czy były zakładane przez zakonników wywodzących się z Morimond we Francji, czy z Niemiec. Zakonnicy z Burgundii początkowo osiedlili się w Jędrzejowie, później założyli filie w Sulejowie, Wąchocku, Rudach k. Katowic. Budowane przez nich kościoły to trójnawowe bazyliki o nawach sklepionych krzyżowo. Jednemu przęsłu nawy bocznej odpowiada jedno przęsło nawy środkowej. Cystersi przybyli z Niemiec zakładają pierwsze opactwo w Lubiążu. Ich filia powstała w Mogile pod Krakowem, zbudowali także kościół w Henrykowie nad Oławą. Także z Niemiec pochodził zakon cystersek, który osiedlił się w Trzebnicy. Kościoły budowane przez cystersów przybyłych z Niemiec to trójnawowe bazyliki o sklepieniach krzyżowych w układzie wiązanym (jednemu przęsłu nawy głównej odpowiadają dwa przęsła naw bocznych).



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ARCHITEKTURA ROMAŃSKA W POLSCE
022 Architektura Romańska w Polsce
Malarstwo w dobie gotyku rozwijało się na terenie Polski równolegle do architektury i rzeźbyx
Od czasu katastrofy smoleńskiej rodziny ofiar wciąż muszą opowiadać się za lub przeciw czemuś
powstrzymanie się od pracy
Pewnego razu wszystko zaczęło się od stworzenia świata, Filozofia
Od czasu średniowiecznego do czasu nowożytnego, Filologia Polska, WOK
Uczeń zdolny różni się od innych dzieci, Ir Ist. Pedagogika Resocjalizacja
Kraje rozwijające się
ONANIZM jak się od tego uwolnić
architektura nowozytna w polsce
Innowacyjność w krajach rozwijających się, Ekonomia rozwoju, Chrzanowski
Architektura romanska, Architektura romańska

więcej podobnych podstron