Kalendarium historii Polski[edytuj]

• ok. 450 tys. lat p.n.e. - Pierwsze ślady łowców-zbieraczy z gatunku Homo erectus na ziemiach polskich odkryte w Trzebnicy pod Wrocławiem i w Rusku podStrzegomiem.

• ok. 300-100 tys. lat p.n.e. - Neandertalska kultura aszelska, czyli kultura pięściaków na terenach Śląska i Małopolski.

• ok. 250-40 tys. lat p.n.e. - Neandertalska kultura mustierska na terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i kultura prądnicko-mikocka na terenach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i całej Wyżynie Małopolskiej.

• ok. 200-35 tys. lat p.n.e. - Paleolityczne obozowiska łowców-zbieraczy z gatunku Homo neandertalensis w Polsce, m.in. w okolicach dzisiejszego Radomia iKrakowa.

• ok. 70-35 tys. lat p.n.e. - Zanik śladów pobytu człowieka wskutek silnego ochłodzenia klimatu.

• ok. 35-20 tys. lat p.n.e. - Pierwsi przedstawiciele Homo sapiens, zaludnienie Mazowsza, reprezentanci kultury oryniackiej i kultury graweckiej w Małopolsce.

• ok. 20-12 tys. lat p.n.e. - Ostatnie zlodowacenie na ziemiach polskich, zwane zlodowaceniem bałtyckim lub północnopolskim, i ponownie wyludnienie ziem polskich.

• ok. 12 tys. lat p.n.e. - Ocieplenie się klimatu po ostatnim zlodowaceniu. Ekspansja licznych grup łowców reniferów. Pojawienie się ludzi na Pomorzu i wWielkopolsce.

• ok. 8 tys. lat p.n.e. - Początek mezolitu na ziemiach polskich, okresu pomiędzy wycofaniem się lodowca a pojawieniem rolnictwa. Rozwój kultury komornickiej naDolnym Śląsku i w Wielkopolsce.

• ok. 7-4 tys. lat p.n.e. - Późnomezolityczna kultura janisławicka i chojnicko-pieńkowska na terenach Pomorza, Kujaw i Mazowsza.

• ok. 6-4 tys. lat p.n.e. - Początek neolitu na ziemiach polskich. Początki rolnictwa i hodowli zwierząt.

• ok. 3,5 tys. lat p.n.e. - Neolit objął tereny całej Polski. Początek kultury pucharów lejkowatych, nazwanej tak od kształtu naczyń o lejkowato pochylonych brzegach.

• ok. 2800-1800 r. p.n.e. - Rozwój kultury ceramiki sznurowej na ziemiach polskich.

• ok. 2700-2000 r. p.n.e. - Rozwój kultury amfor kulistych na ziemiach polskich.

• ok. 2200-1800 r. p.n.e. - Początek epoki brązu na ziemiach polskich.

• 2200-1700 r. p.n.e. - Rozwój kultury unietyckiej na Śląsku.

• 2000-1600 r. p.n.e. - Rozkwit mierzanowickiej kultury brązu w rejonie górnej Wisły.

• ok. 1700 r. p.n.e. - Epoka brązu objęła tereny całej Polski.

• ok. 1700-300 r. p.n.e. - Rozwój kultury łużyckiej, zwanej także kulturą pól popielnicowych, na ziemiach polskich.

• ok. 1000 r. p.n.e. - Pierwsze grody obronne, głównie na terenach Śląska.

• ok. 900 r. p.n.e. - Pojawienie się ludów czarnomorskich na terenach Małopolski i Śląska.

• ok. 750 r. p.n.e. - Początek epoki żelaza i kultury halsztackiej na ziemiach polskich.

• VIII w. p.n.e. - Złoty wiek kultury łużyckiej. Jej przykładem jest powstała około 740 r. p.n.e. osada obronna w Biskupinie.

• ok. 700 r. p.n.e. - Początki handlu bursztynem.

• ok. 500 r. p.n.e. - Kształtuje się kultura wejherowsko-krotoszyńska, zwana też pomorską.

• IV-II w. p.n.e. - Pojawienie się Celtów na południowych ziemiach polskich. Ich ośrodkami były m.in. Ślęża, Łysa Góra i Góra Świętej Anny.

• III w. p.n.e. - Początek rozwoju kultury przeworskiej.

• I-V w. n.e. - Wpływy cywilizacji rzymskiej na ziemiach polskich.

• 54-68 r. n.e. - Wyprawa rzymskiego ekwity po bursztyn nad Morze Bałtyckie, pierwsze wzmianki o Kalisii, dawniej identyfikowanej z Kaliszem

• I-II w. n.e. - Według rzymskich podań, ziemie między Wisłą i Odrą zamieszkiwali Lugiowie.

• I-III w. n.e. - Szczyt rozkwitu kultury przeworskiej.

• I-IV w. n.e. - Wandalowie ze Skandynawii zajęli tereny między górną Odrą a Dunajem, później zostali wyparci przez Gotów.

• III-IV w. n.e. - Wędrówka Gotów przez ziemie polskie.

• III-VI w. n.e. - Okres wędrówek ludów, które przyczyniły się do upadku kultury przeworskiej.

• IV-V w. n.e. - Najazdy Hunów wyparły Gotów z ziem polskich.

• V w. n.e. - Osiedlanie się pierwszych plemion słowiańskich przybyłych z terenów Ukrainy na ziemiach polskich.

• VIII w. n.e. - Pierwsze organizacje państwowe (państwo Wiślan).

• II połowa IX w. - Śląsk i część Małopolski (tereny Wiślan) w granicach Państwa Wielkomorawskiego.

• koniec IX w. - Pierwsze zapiski o plemionach zamieszkujących ziemie Polskie (głównie południowe i zachodnie tereny).

• II połowa IX w. - I połowa X w. - Pierwsi, legendarni władcy Polan - Piastowie (Ziemowit, Lestek, Siemomysł).

Wieki X-XII do roku 1138 (państwo pierwszych Piastów)[edytuj | edytuj kod]

• 940-941 - w Gnieźnie, na Wzgórzu Lecha, wzniesiono pierwszy gród, jeden z grodów centralnych plemienia Polan^[1].

Panowanie Mieszka I (ok. 960-992)[edytuj | edytuj kod]

• 963 - w pamiętniku żydowskiego kupca i podróżnika Ibrahima ibn Jakuba znalazła się pierwsza wzmianka o Mieszku, jako władcy najrozleglejszego z krajów słowiańskich^[2].

• 963-965 - możny saski Wichman dwukrotnie zwyciężył wojska Mieszka.

• 964-965 - walki Mieszka I z Pomorzanami.

• Mieszko walczył z margrabią wschodnioniemieckim Geronem.

• nawiązane zostały stosunki dyplomatyczne z cesarzem Ottonem I: książę polski zobowiązał się do płacenia trybutu z ziem aż po Wartę

• 965 - nawiązany został sojusz polsko-czeski, przypieczętowany ślubem Mieszka I i czeskiej księżniczki Dobrawy.

• pierwsze informacje Ibrahima ibn Jakuba o mieście „Karako” - Krakowie, należącym do Czech.

• 966, 14 kwietnia - Mieszko I został ochrzczony w obrządku łacińskim (najprawdopodobniej nastąpiło to w Ostrowie Lednickim^[3]): był to tzw. chrzest Polski, uznawany przez wielu za symboliczny początek polskiej państwowości.

• 967 - zwycięstwo Mieszka I nad Wichmanem i Wieletami. Rozpoczął się podbój Pomorza^[3].

• 968 - utworzone zostało zależne bezpośrednio od Stolicy Apostolskiej biskupstwo misyjne w Poznaniu z pierwszym biskupem Jordanem.

• ok. 970 - pojawiły się denary Mieszka I^[4].

• 972 - bitwa pod Cedynią: wojska Mieszka I odniosły zwycięstwo nad armią margrabiego Hodona.

• Polacy ostatecznie opanowali Pomorze Zachodnie^[5].

• 973 - odbył się sąd cesarski między Mieszkiem i Hodonem. Bolesław Chrobry, pierworodny syn Mieszka, stał się zakładnikiem w Niemczech.

• książę Mieszko I poparł Henryka Kłótnika w walce o tron niemiecki po śmierci Ottona I.

• 977 - śmierć Dobrawy: zerwany został sojusz z Czechami.

• 979 - nieudana karna wyprawa cesarska na Mieszka.

• 978-980 - ślub Mieszka i Ody - sojusz Polski z cesarstwem.

• 981 - książę kijowski Włodzimierz Wielki zajął Grody Czerwieńskie.

• 983 - śmierć Ottona II i elekcja Ottona III na króla Niemiec. Mieszko ponownie poparł jego kontrkandydata, Henryka Kłótnika.

• Ślub córki Mieszka I, Świętosławy z Erykiem Zwycięskim, królem Szwecji. Nawiązano przyjazne stosunki z tym państwem^[6].

• 985 - Mieszko posiłkował wyprawę niemiecką przeciwko Wieletom.

• 986 - Mieszko uznał zwierzchność Ottona III.

• 990 - wojna polsko-czeska: odebranie Czechom Śląska i prawdopodobnie także Małopolski i ich przyłączenie do państwa Mieszka I.

• ok. 991 - wydano dokument Dagome iudex, w którym Polskę (oprócz Śląska i Małopolski) oddano pod opiekę papieża, zobowiązując się do płaceniaświętopietrza. Jednocześnie Mieszko zapewnił sukcesję w państwie polskim synom swoim i Ody, pomijając pierworodnego Bolesława, zrodzonego z małżeństwa z Dobrawą^[5].

• 992, 25 maja - śmierć Mieszka I.

• 992-1025 - panowanie Bolesława Chrobrego.

• 995 - książę polski Bolesław Chrobry wsparł cesarza Ottona III w jego wyprawie przeciwko Obodrytom.

• 997 - Misja i śmierć św. Wojciecha.

• 999 - papież Sylwester II kanonizował biskupa Pragi Wojciecha i ustanowił arcybiskupstwo w Gnieźnie. Pierwszym arcybiskupem został Radzim Gaudenty.

• 1000, 7 marca - zjazd gnieźnieński.

• 1002 - śmierć Ottona III i wybór Henryka II na króla Niemiec.

• 1002-1018 - wojny ze Świętym Cesarstwem Rzymskim:

• 1002-1005 - pierwsza wojna.

• 1002 - Bolesław Chrobry zajął Milsko, Łużyce i Miśnię (z której ustąpił).

• 1002 - zjazd w Merseburgu i zamach na Bolesława Chrobrego.

• 1007-1013 - druga wojna.

• 1015-1018 - trzecia wojna.

• 1017 - bezskuteczne oblężenie Niemczy przez cesarza Henryka II.

• 1018, 30 stycznia - pokój w Budziszynie. Na jego mocy Milsko, Łużyce i Morawy pozostały przy Polsce.

• 1003 - interwencje Bolesława Chrobrego w Pradze.

• 1003-1004 - Bolesław Chrobry księciem Czech. Unia personalna z Czechami.

• 1007 lub 1018 - uniezależnienie się Pomorza Zachodniego.

• 1013 - wyprawa Bolesława Chrobrego na Ruś Kijowską.

• 1013 - Mieszko II złożył hołd Henrykowi II i poślubił Rychezę.

• 1016 - narodziny Kazimierza I Odnowiciela.

• 1018, 30 stycznia - pokój w Budziszynie. Na jego mocy Milsko, Łużyce i Morawy pozostały przy Polsce.

• 1018 - udana wyprawa na Kijów, przyłączenie Grodów Czerwieńskich.

• 1025, 18 kwietnia - koronacja Bolesława Chrobrego, pierwszego króla Polski.

• 1025, 17 czerwca - śmierć Bolesława Chrobrego.

• 1025-1031 - pierwsze panowanie Mieszka II Lamberta.

• 1025, 25 grudnia - koronacja królewska Mieszka II.

• 1026 - oddanie Kazimierza Odnowiciela do szkoły klasztornej.

• 1029 - Mieszko II po zawarciu sojuszu z Wieletami, zwanymi też Lucicami (poganami zamieszkującymi Połabie), odparł atak króla Niemiec Konrada II.

• 1029-1031 - utrata na rzecz księcia czeskiego Udalryka (Oldrzycha) zajętych przez niego Moraw^[7] i Słowacji^[8].

• 1030 - najazd odwetowy Mieszka II na Saksonię za atak Konrada II dokonany w 1029 r.

• 1031 - jednoczesne najazdy króla Niemiec Konrada II (utrata Milska i Łużyc) i księcia ruskiego Jarosława Mądrego (utrata Grodów Czerwieńskich), ucieczkaMieszka II do Czech, na tronie polskim zasiadł popierany przez Jarosława Mądrego brat Mieszka II - Bezprym.

• 1031-1032 - panowanie Bezpryma (Mieszko II w więzieniu w Czechach).

• 1032 - zabójstwo popełnione na Bezprymie.

• 1032 - zjazd w Merseburgu.

• Mieszko II zrzekł się tytułu królewskiego i złożył hołd cesarzowi Konradowi II.

• podział Polski na dzielnice.

• 1032-1034 - drugie panowanie Mieszka II.

• 1032 - powrót Mieszka II do Polski.

• 1033 - Mieszko II zjednoczył Polskę.

• 1034 - powrót Kazimierza Odnowiciela do Polski.

• 1034, 10 maja - śmierć Mieszka II.

• 1034 - prawdopodobnie krótkie rządy Kazimierza I Odnowiciela, zakończone jego ucieczką na Węgry.

• 1034-1039 - rozpad państwa polskiego.

• 1038 - wybuch powstania przeciwko duchowieństwu i możnym.

• 1038 - najazd Brzetysława I.

• 1039-1058 - panowanie Kazimierza I Odnowiciela.

• 1039 - powrót do kraju Kazimierza I Odnowiciela, odtworzenie Państwa Polskiego, w którego skład weszły Wielkopolska, Małopolska, Kujawy oraz ziemia sieradzko-łęczycka i ziemia lubuska.

• 1040 - Kazimierz Odnowiciel przeniósł stolicę Polski z Gniezna do Krakowa.

• 1041 - małżeństwo Kazimierza Odnowiciela z Dobroniegą.

• 1041 - pierwsza wspólna polsko-ruska wyprawa na Mazowsze.

• ok. 1042 - urodził się Bolesław II Szczodry.

• ok. 1043 - urodził się Władysław I Herman.

• 1046 - odnowienie biskupstwa w Krakowie.

• 1047 - pokonanie Miecława (Masława), przyłączenie Mazowsza i być może Pomorza Gdańskiego.

• 1050 - odzyskanie Śląska oraz Pomorza^[9] (powrót do granic zbliżonych do roku 992).

• 1054 - mediacja cesarska w Kwedlinburgu w sprawie Śląska. Henryk III Salicki orzekł pozostanie Śląska przy Polsce w zamian za coroczny trybut na rzecz Czech.

• 1058 - śmierć Kazimierza I Odnowiciela.

• 1058-1079 - panowanie Bolesława II Szczodrego.

• 1058 - Władysław I Herman objął władzę nad dzielnicą mazowiecką.

• 1060 - Bolesław II Szczodry wsparł księcia Belę w powrocie na Węgry i uderzył na Czechy.

• 1060 - Pomorze Gdańskie zrzuciło zależność od Polski.

• 1063 - druga interwencja Bolesława II Szczodrego na Węgrzech na rzecz księcia Beli.

• 1064 - odbudowa katedry gnieźnieńskiej.

• 1069 - Bolesław II Szczodry zbrojnie wprowadził na tron kijowski wygnanego z Rusi księcia Izjasława.

• 1069 - udział polskich oddziałów w wyprawie duńskiego króla Swena Estrydsena na Anglię.

• 1069 - narodziny syna Bolesława Szczodrego - Mieszka.

• 1070 - konflikt z Czechami.

• po 1070 - narodziny Zbigniewa.

• 1071 - zjazd w Miśni. Henryk IV Salicki nakazał Bolesławowi Szczodremu ponowić płacenie Czechom trybutu ze Śląska.

• 1072 - atak Bolesława Szczodrego na Czechy.

• 1076, 25 grudnia - koronacja królewska Bolesława Szczodrego.

• 1077 - wyprawy na Węgry i Ruś. Początek niepokojów wewnętrznych w Polsce.

• 1079 - śmierć biskupa Stanisława.

• 1079 - bunt przeciwko Bolesławowi Szczodremu, wygnanie króla na Węgry.

• 1079-1102 - panowanie Władysława I Hermana.

• ok. 1080 - ślub Władysława Herman z Judytą, córką księcia Czech Wratysława II.

• 1081 lub 1082 - śmierć Bolesława II Szczodrego.

• 1088 - ślub Władysława Herman z Judytą Marią niemiecką.

• 1093 - pierwszy bunt Zbigniewa.

• 1097 - bunt Zbigniewa i Bolesława Krzywoustego przeciw ojcu, Władysławowi Hermanowi.

• 1100 - drugie wystąpienie braci Zbigniewa i Bolesława Krzywoustego przeciw ojcu Władysławowi Hermanowi.

• 1102, 4 czerwca - śmierć Władysława Hermana.

• 1102-1106 - panowanie Bolesława Krzywoustego na południu (Śląsk i Małopolska) i Zbigniewa na północy (Wielkopolska, Kujawy i Mazowsze).

• 1106-1138 - panowanie Bolesława III Krzywoustego.

• 1113-1116 - powstanie kroniki Galla Anonima.

• 1138 - śmierć Bolesława Krzywoustego. Początek dwuwiekowego rozbicia dzielnicowego Polski w wyniku postanowień testamentu Krzywoustego.

 Osobny artykuł: Historia Polski (do 1138).

.

Wieki XII-XIV (czas rozbicia dzielnicowego)[edytuj | edytuj kod]

• 1138-1146 - Władysław II Wygnaniec princepsem.

• 1146 - bunt juniorów i wypędzenie Władysława Wygnańca. Godność princepsa przejął Bolesław IV Kędzierzawy.

• 1146-1173 - Bolesław IV Kędzierzawy princepsem.

• 1150 - książę Albrecht Niedźwiedź utworzył Marchię Brandenburską na terenach odebranych Słowianom połabskim.

• 1152 - biskup płocki Aleksander z Malonne ufundował drzwi płockie.

• 1154 - wyprawa księcia Henryka Sandomierskiego do Jerozolimy.

• 1157 - wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy do Polski w celu przywrócenia rządów Władysława Wygnańca. Bolesław Kędzierzawy złożył cesarzowi hołd lenny.

• 1173-1177 - Mieszko III Stary princepsem.

• 1177-1194 - Kazimierz II Sprawiedliwy princepsem.

• 1180 - zjazd książąt piastowskich w Łęczycy.

• 1194 - śmierć Kazimierza Sprawiedliwego.

• 1195 - panowie małopolscy odparli pod Mozgawą wyprawę Mieszka Starego na Kraków.

• 1198 - ugoda Mieszka Starego z możnowładcami małopolskimi, na mocy której książę przejął tron krakowski.

• 1202 - śmierć Mieszka Starego. Władzę w Krakowie przejął na krótko jego syn Władysław Laskonogi, ale stracił tron na rzecz Leszka Białego.

• 1202-1238 - rządy Henryka I Brodatego na Śląsku.

• 1211 - książę Henryk Brodaty dokonał lokacji na prawie magdeburskim Złotoryi. Była to pierwsza na ziemiach polskich lokacja na prawie niemieckim.

• 1215 - przywilej wolborski książąt dzielnicowych dla duchowieństwa.

• 1220 - wielki najazd Prusów na Mazowsze i ziemię chełmińską.

• ok. 1220 - kronika Wincentego Kadłubka.

• 1222-1223 - wyprawy krzyżowe Leszka Białego, Henryka Brodatego i książąt pomorskich na Prusów.

• 1223 - klęska książąt ruskich w bitwie z Mongołami nad rzeką Kałką.

• 1224 - król węgierski Andrzej II wypędził Krzyżaków z ziemi Borsa.

• 1226 - początek rokowań Konrada I mazowieckiego z Krzyżakami w sprawie ich osiedlenia na pograniczu mazowiecko-pruskim.

• 1228 - Konrad mazowiecki nadał Krzyżakom ziemię chełmińską.

• 1227 - zjazd w Gąsawie. Zamordowanie Leszka Białego przez ludzi księcia Władysława Odońca.

• 1228 - Władysław Laskonogi wydał w Cieni pierwszy przywilej dla rycerstwa małopolskiego (uważany za pierwszy przywilej nadany rycerstwu na ziemiach polskich).

• 1230 - bulla papieża Grzegorza IX potwierdzająca nadania i przywileje dla Krzyżaków, którzy osiedlają się nad Wisłą.

• 1232-1238 - panowanie Henryka I Brodatego w Małopolsce.

• 1232-1234 - we Wrocławiu powstał pierwszy w Polsce klasztor franciszkanów.

• 1234 - wielka wyprawa krzyżacko-polska na Prusów. Krzyżacy sfałszowali tak zwany dokument kruszwicki, twierdząc, że Konrad mazowiecki oddał im wszelkie zdobycze w Prusach jako darowiznę.

• 1236 - bitwa pod Szawlami. Klęska wojsk zakonu kawalerów mieczowych w starciu z Litwinami.

• 1237 - połączenie zakonu kawalerów mieczowych z Krzyżakami.

• 1237-1240 - najazd Mongołów na Ruś. Mongołowie narzucają zwierzchnictwo książętom ruskim.

• 1238-1241 - panowanie Henryka Pobożnego na Śląsku i w Małopolsce.

• 1241 - najazd Mongołów na Małopolskę i Śląsk.

• 1241, 9 kwietnia - bitwa pod Legnicą. W bitwie zginął Henryk Pobożny.

• 1242 - klęska Krzyżaków w bitwie z siłami Nowogrodu Wielkiego na jeziorze Pejpus.

• 1247 - śmierć Konrada mazowieckiego.

• 1248-1255 - wojny śląskie między synami Henryka Pobożnego, podział dzielnicy na kilka księstw.

• 1249-1252 - Marchia Brandenburska przejęła ziemię lubuską.

• 1251-1255 - książę Mendog zjednoczył państwo litewskie.

• 1253, 8 września - papież Innocenty IV kanonizował biskupa krakowskiego Stanisława ze Szczepanowa, zamordowanego w 1079 roku na rozkaz króla Bolesława Szczodrego.

• 1259-1260 - drugi najazd Mongołów (Tatarów) na ziemie polskie.

• 1267 - papież Klemens IV kanonizował księżnę śląską Jadwigę, żonę Henryka I Brodatego.

• 1279 - rządy Leszka Czarnego w Krakowie, Sandomierzu i Łęczycy.

• 1287 - układ sukcesyjny między księciem wielkopolskim Przemysłem II, gdańskim Mściwojem II i zachodniopomorskim Bogusławem IV.

• 1288-1289 - książę wrocławski Henryk Prawy objął tron krakowski.

• 1290 - po śmierci Henryka prawego panowie małopolscy przekazali rządy nad Krakowem w ręce Przemysła II.

• 1291-1292 - król Czech Wacław II zajął Małopolskę z Krakowem i ziemię sandomierską.

• 1292 - Wacław II wprowadził na zajętych ziemiach urząd starosty.

• 1295 - koronacja królewska Przemysła II.

• 1296 - przyłączenie Pomorza Gdańskiego do Wielkopolski.

• 1296 - zamordowanie przez margrabiów brandenburskich, przy współudziale rodów Zarębów i Nałęczów, króla Polski Przemysła II w Rogoźnie.

• 1300 - koronacja, w Gnieźnie, króla czeskiego Wacława II na króla Polski.

• 1305 - śmierć Wacława II i koronacja jego syna Wacława III. Wybuch powstania przeciwko niemu. Na czele powstania stanął wypędzony wcześniej Władysław Łokietek.

• 1306 - Zabójstwo Wacława III w Ołomuńcu.

• 1306 - Zajęcie przez księcia kujawsko-łęczyckiego Władysława Łokietka Małopolski i Pomorza Gdańskiego.

• 1308-1309 - Zajęcie przez Krzyżaków Pomorza Gdańskiego.

• 1312 - bunt wójta Alberta przeciwko Władysławowi Łokietkowi w Krakowie.

• 1320, 20 stycznia - koronacja Władysława Łokietka. Ponowne zjednoczenie Polski i koniec rozbicia dzielnicowego.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

 Osobny artykuł: Polska w okresie rozbicia dzielnicowego.

Wieki XIV-XVI do roku 1572 (koniec rządów Piastów oraz czasy Andegawenów i Jagiellonów)[edytuj | edytuj kod]

• 1320 - Proces polsko-krzyżacki w Inowrocławiu i Brześciu Kujawskim. Sąd papieski nakazał zakonowi krzyżackiemu zwrot Pomorza Gdańskiego i wypłatę odszkodowania. Wyrok nie został wykonany.

• 1325 - Przymierze Władysława Łokietka z księciem litewskim Giedyminem, umocnione ślubem polskiego następcy tronu Kazimierza z Aldoną Giedyminówną.

• 1327-1332 - Wojna polsko-krzyżacka. Sojusznikiem zakonu był król Jan Luksemburski.

• 1330 - Nieudany zamach rycerza Felicjana Zacha na węgierska parę królewską, rzekomo sprowokowany romansem księcia polskiego Kazimierza z jego córkąKlarą Zach.

• 1331, 27 września - Bitwa pod Płowcami.

• 1333 - Śmierć Władysława Łokietka.

• 1333-1370 - Panowanie Kazimierza Wielkiego.

• 1333, 25 kwietnia - Koronacja królewska Kazimierza Wielkiego.

• 1335 - Zjazd w Wyszehradzie.

• 1337 - Zjazd w Inowrocławiu. Zakon krzyżacki oddał Kujawy i ziemię dobrzyńską Janowi Luksemburskiemu, który część tych dóbr przekazał Kazimierzowi Wielkiemu.

• 1339 - Proces polsko-krzyżacki w Warszawie. Jego postanowieniem zakon krzyżacki miał oddać Polsce Pomorze i ziemię chełmińską, ale nie uznał tego wyroku.

• 1340-1366 - Podbój Rusi Halickiej.

• 1341 - Sojusz Kazimierza Wielkiego z Luksemburgami.

• 1342 - Początek budowy gotyckiej katedry w Gnieźnie.

• 1343 - Pokój kaliski z Krzyżakami.

• 1348 - Nieudana wyprawa Kazimierza Wielkiego na Śląsk.

• 1348 - Pokój namysłowski z Królestwem Czech.

• 1354-1355 - Układy z Ludwikiem Węgierskim, dotyczące sukcesji tronu polskiego.

• 1356 - Kazimierz Wielki powołał do życia Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego na zamku krakowskim.

• 1356 - Lwów uzyskał od Kazimierza Wielkiego prawa miejskie (Prawo magdeburskie).

• 1356, 1 maja - Układ polsko-czeski w Pradze. Kazimierz Wielki zrzekł się praw do Śląska w zamian za pomoc przeciwko zakonowi krzyżackiemu iBrandenburczykom.

• 1356-1360 - Statuty Kazimierza Wielkiego dla Wielkopolski i Małopolski.

• 1364, 12 maja - Założenie Akademii Krakowskiej.

• 1364 - Zjazd monarchów w Krakowie z udziałem cesarza i króla Czech Karola IV, króla Polski Kazimierza, króla Węgier Ludwika, króla Cypru Piotra, króla DaniiWaldemara IV, księcia mazowieckiego Siemowita, książąt śląskich i margrabiego brandenburskiego Ottona.

• 1364 - Zhołdowanie Wołynia i Podola.

• 1370 - Śmierć Kazimierza Wielkiego (ostatniego z Piastów).

• 1370-1382 - Panowanie Ludwika Węgierskiego.

• 1370 - Koronacja Ludwika Węgierskiego.

• 1374 - Przywilej w Koszycach.

• 1382 - Śmierć króla Węgier i Polski Ludwika Węgierskiego.

• 1384-1386 - Jadwiga Andegaweńska na tronie polskim.

• 1385 - Unia polsko-litewska w Krewie.

• 1386-1434 - Panowanie Władysława Jagiełły.

• 1386 - Chrzest, koronacja, ślub Władysława Jagiełły z Jadwigą.

• 1387 - Utworzenie biskupstwa katolickiego w Wilnie.

• 1397 - Utworzenie w państwie zakonu krzyżackiego organizacji szlachty chełmińskiej o nazwie Związek Jaszczurczy.

• 1398 - Odsprzedanie Krzyżakom Żmudzi przez Witolda.

• 1399, 17 lipca - Śmierć królowej Jadwigi.

• 1399, 12 lub 16 sierpnia^[10] - Bitwa nad Worsklą.

• 1401 - Unia wileńsko-radomska.

• 1401 - Wybuch powstania na Żmudzi przeciwko Krzyżakom.

• 1402 - Odkupienie od Brandenburczyków Nowej Marchii.

• 1404 - Pokój w Raciążu pomiędzy Polską i Litwą a Krzyżakami.

• 1409, kwiecień - Zakon krzyżacki zarekwirował polskie statki ze zbożem płynące na Litwę. Pretekstem był zarzut, że przewoziły broń dla Żmudzinów.

• 1409, maj - Wybuch kolejnego powstania na Żmudzi przeciwko zakonowi krzyżackiemu.

• 1409-1411 - Wielka wojna z zakonem krzyżackim.

• 1409, 1-6 sierpnia - Polskie poselstwo do Malborka: na deklarację o sojuszu z Litwą Krzyżacy odpowiedział wypowiedzeniem wojny.

• 1409, 12 sierpnia - Zakon krzyżacki rozpoczął działania wojenne i wkroczył na ziemię dobrzyńską i Kujawy.

• 1409, 6 października - Wojska polskie wyzwoliły Bydgoszcz.

• 1409, 8 października - Rozejm polsko-krzyżacki.

• 1409, 20 grudnia - Zakon krzyżacki zawarł antypolski sojusz z królem Węgier Zygmuntem Luksemburskim.

• 1409, 21 grudnia - Zygmunt Luksemburski wypowiedział wojnę Polsce.

• 1410, 24 czerwca - Atak wojsk polskich i litewskich na tereny krzyżackie.

• 1410, 30 czerwca-2 lipca - Przeprawa wojsk koronnych przez Wisłę pod Czerwińskiem, połączenie z wojskami litewsko-ruskimi, początek marszu naMalbork.

• 1410, 15 lipca - Bitwa pod Grunwaldem.

• 1410, 25 lipca-19 sierpnia - Bezskuteczne oblężenie Malborka przez wojska Władysława Jagiełły.

• 1410, 10 października - Zwycięstwo wojsk polskich nad posiłkami krzyżackimi z Nowej Marchii pod Koronowem.

• 1410, listopad - Najazd wojsk Zygmunta Luksemburskiego na ziemię sądecka.

• 1410, 9 grudnia - Rozejm polsko-krzyżacki w Nieszawie.

• 1411, 1 lutego - I pokój toruński.

• 1412 - Zygmunt Luksemburski zawarł pokój z Władysławem Jagiełłą i księciem Witoldem.

• 1413 - Unia horodelska.

• 1414 - Wojna głodowa.

• 1421 - Antykrzyżacki sojusz Polski z Brandenburgią.

• 1422 - Przywilej czerwiński.

• 1422 - Pokój z zakonem krzyżackim nad jeziorem Melno (Pokój melneński).

• 1423 - Statut warcki.

• 1430-1433 - Przywilej jedlneńsko-krakowski.

• 1430 - Śmierć wielkiego księcia litewskiego Witolda, jego następcą został Świdrygiełło.

• 1431-1435 - Wojna polsko-krzyżacka.

• 1431-1432 - Konflikt polsko-litewski o Wołyń i Podole, Świdrygiełło zawarł rozejm z zakonem krzyżackim.

• 1431 - Najazd krzyżacki na pogranicze wielkopolskie.

• 1432 - Zygmunt Kiejstutowicz, brat Witolda, obalił rządy Świdrygiełły na Litwie i zawarł w Grodnie nową unię z Polską.

• 1434 - Śmierć Władysława Jagiełły.

• 1434-1444 - Panowanie Władysława III.

• 1434 - Koronacja Władysława III na króla Polski.

• 1435 - Bitwa pod Wiłkomierzem. Wojska polskie ostatecznie pokonują siły Krzyżaków i Świdrygiełły.

• 1435 - Pokój w Brześciu Kujawskim.

• 1439 - Konfederacja Spytka z Melsztyna rozbita przez wojska królewskie w bitwie pod Grotnikami.

• 1444 - W bitwie pod Warna zginął Władysław III Warneńczyk.

• 1447-1494 - Panowanie Kazimierza Jagiellończyka.

• 1447 - Koronacja Kazimierza Jagiellończyka.

• 1454 - Przywilej cerekwicki, statuty nieszawskie,

• 1454 - Bitwa pod Chojnicami. Klęska pospolitego ruszenia z Zakonem krzyżackim.

• 1455 - 1480 - Powstawanie ,,Roczników, czyli kronik sławnego Królestwa Polskiego'' Jana Długosza

• 1462 - Bitwa pod Świecinem. Zwycięstwo polskich siła zaciężnych w Krzyżakami.

• 1463 - Bitwa na Zalewie Wiślanym.

• 1466 - II pokój toruński (koniec wojny trzynastoletniej).

• 1492-1501 - Panowanie Jana Olbrachta.

• 1493 - Pierwszy dwuizbowy sejm walny. Miał miejsce w Piotrkowie.

• 1497 - Bitwa w lesie bukowińskim. Klęska armii Korony z wojskami hospodara mołdawskiego Stefana III.

• 1501-1506 - Panowanie Aleksandra Jagiellończyka.

• 1505 - Przyjęcie przez sejm konstytucji Nihil novi.

• 1506-1548 - Panowanie Zygmunta Starego.

• 1512-1522 - Wojna litewsko-moskiewska.

• 1514, 8 września - Bitwa pod Orszą.

• 1517, 31 października - Wystąpienie Marcina Lutra.

• 1525 - hołd pruski, traktat krakowski.

• 1545-1563 - Sobór trydencki.

• 1561 - Hołd lenny zakonu kawalerów mieczowych, złożony Zygmuntowi II Augustowi.

• 1563-1570 - Wojny o Inflanty.

• 1569 - Zawarcie unii lubelskiej pomiędzy Polską i Litwą.

• 1572, 7 lipca - Śmierć Zygmunta Augusta. Koniec dynastii Jagiellonów na tronie Polski.

• 1572, 23/24 sierpnia - noc św. Bartłomieja.

 Osobne artykuły: Historia Polski (1320-1386), Historia Polski (1386-1492) i Historia Polski (1492-1572).

Wieki XVI-XVIII (czasy królów elekcyjnych)[edytuj | edytuj kod]

• 1573, 6-28 stycznia - sejm konwokacyjny w Warszawie^[11].

• 1573, 28 stycznia - uchwalenie konfederacji warszawskiej. Zapewnienie swobody wyznania dysydenckiej szlachcie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów^[12].

• 1573, kwiecień-maj - pierwsza wolna elekcja w Polsce^[13].

• 1573, 11 maja - prymas Polski po dość zgodnym głosowaniu ogłosił królem Polski Henryka Walezego^[14].

• 1573, 16 maja - marszałek wielki koronny Jan Firlej obwołał Henryka Walezego królem Polski^[15].

• 1574, styczeń - Henryk Walezy przybywa do Polski^[16].

• 1574, 21 lutego - koronacja Henryka Walezego^[17].

• 1574, 22 lutego-2 kwietnia - sejm koronacyjny w Krakowie^[18].

• 1574, 18-19 czerwca - ucieczka Henryka Walezego z Polski do Francji^[19].

• 1574, 24 sierpnia - zjazd senatorów w Warszawie. Decyzja o odebraniu Henrykowi Walezemu korony polskiej, jeśli ten nie wróci do Polski do 12 maja 1575 r.^[20]

• 1574, 30 sierpnia-18 września - sejm konwokacyjny w Warszawie^[21].

• 1575, maj-czerwiec - zjazd szlachty w Stężycy^[22].

• 1575, 3 października - sejm konwokacyjny, który ustalił datę kolejnej wolnej elekcji^[23].

• 1575, 7 listopada-15 grudnia - sejm elekcyjny^[24].

• 1575, 12 grudnia - prymas Polski Jakub Uchański ogłosił wybór cesarza Maksymiliana II na króla Polski^[25].

• 1575, 15 grudnia - królową wybrana została Anna Jagiellonka^[26].

• 1576, styczeń - zwolennicy Stefana Batorego przybyli pod Jędrzejów na pospolite ruszenie^[27].

• 1576, luty - opanowanie przez zwolenników Batorego Krakowa^[28].

• 1576, druga połowa marca - Stefan Batory uroczyście wjeźdza w granice Rzeczypospolitej Polskiej^[29].

• 1576, 7 kwietnia - Stefan Batory wjeźdza do Lwowa^[30].

• 1576, 23 kwietnia - uroczyste powiatnie Stefan Batorego w Krakowie^[31].

• 1576, 1 maja - ślub i koronacja Stefana Batorego i Anny Jagiellonki przez biskupa Stanisława Karnkowskiego^[32].

• 1578 - ustanowienie Trybunału Koronnego.

• 1578 - utworzenie piechoty wybranieckiej.

• 1581 - ustanowienie Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego.

• 1582 - pierwszy sejm zakończony uwzględnieniem sprzeciwu nielicznej mniejszości (17 posłów).

• 1586, 12 grudnia - śmierć króla Stefana Batorego.

• 1587, sierpień - sejm elekcyjny.

• 1587, 19 sierpnia - królem wybrany został Zygmunt Waza.

• 1587, 27 grudnia - koronacja Zygmunta III Wazy.

• 1591, grudzień - powstanie kozackie Krzysztofa Kosińskiego.

• 1593 - pogrom wojsk Kosińskiego pod Piątkiem, koniec powstania.

• 1594, 19 lutego - koronacja Zygmunta na króla Szwecji.

• 1595, 9 czerwca - narodziny królewicza Władysława.

• 1595 - wybuch kozackiego powstania Semena Nalewajki.

• 1595 - założenie Akademii Zamojskiej.

• 1596 - przenosiny dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy.

• 1596 - unia brzeska.

• 1597 - pierwsze wydanie Kazań Sejmowych Piotra Skargi.

• 1598 - 1599 - wyprawa Zygmunta III Wazy do Szwecji. Celem wyprawy było poskromienie buntu Karola Sudermańskiego.

• 1598 - Bitwa pod Linköping.

• 1599, lipiec - detronizacja Zygmunta Wazy przez sejm szwedzki.

• 1605 - bitwa pod Kircholmem

• 1606 - 1609 - rokosz Zebrzydowskiego

• 1607 - klęska rokoszan pod dowództwem marszałka koronnego Mikołaja Zebrzydowskiego z wojskami królewskimi w bitwie pod Guzowem.

• 1610, 4 lipca - wojska polskie pod dowództwem Stanisława Żółkiewskiego rozbiły liczniejsze wojska rosyjskie pod Kłuszynem.

• 1648-1651 - powstanie Chmielnickiego na Ukrainie.

• 1648 - śmierć Władysława IV Wazy, i elekcja Jana Kazimierza. Klęski wojsk polskich nad Żółtymi Wodami, Korsuniem, Piławcami

• 1649 - obrona Zbaraża

• 1651 - polskie zwycięstwo pod Beresteczkiem

• 1652 - Klęska pod Batohem

• 1652 - pierwszy sejm zerwany za pomocą liberum veto. Początki rządów oligarchii magnackiej w Polsce.

• 1654 - Ugoda perejasławska. Kozacy poddają się władzy cara rosyjskiego Aleksego I.

• 1654 - 1667 - Wojna polsko - rosyjska. Przyczyną jej wybuchu było zawarcie ugody perejasławskiej.

• 1654 - Bitwa pod Szkłowem.

• 1655 - Bitwa pod Ochmatowem.

• 1655-1660 - potop szwedzki.

• 1655 - Kapitulacja polskiego pospolitego ruszenia pod Ujściem i litewskiego pod Kiejdanami.

• 1655 - Oblężenie Jasnej Góry.

• 1655 - Zdobycie Warszawy i Krakowa przez Szwedów. Ucieczka Jana Kazimierza na Śląsk.

• 1655 - Szlachta polska zawiązuje konfederację tyszowiecką.

• 1656 - Śluby lwowskie Jana Kazimierza.

• 1668 - abdykacja Jana Kazimierza.

• 1683 - bitwa z Turkami pod Wiedniem.

• 1697, 15 września - koronacja Augusta II Sasa.

• 1704-1706 - wojna domowa w Polsce.

• 1733, 12 września - elekcja Stanisława Leszczyńskiego.

• 1733-1735 - wojna o sukcesję polską.

• 1734, 17 stycznia - koronacja Augusta III Sasa.

• 1764, 7 września - elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego.

• 1768 - zawiązanie konfederacji barskiej.

• 1772 - I rozbiór Polski.

• 1788-1792 - Sejm Czteroletni (Wielki).

• 1791, 3 maja - uchwalenie pierwszej polskiej konstytucji (Konstytucja 3 maja).

• 1792 - zawiązanie konfederacji targowickiej.

• 1793 - II rozbiór Polski.

• 1794 - insurekcja kościuszkowska.

• 1795 - III rozbiór Polski.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Lata 1795-1918 (okres zaborów)[edytuj | edytuj kod]

• 1795, 25 lipca - 23 polskich emigrantów założyło we Francji Deputację Polską, będącą namiastką polskiego rządu na emigracji^[33].

• 1795, 28 grudnia - cesarzowa Katarzyna II wydała manifest do mieszkańców ziem polskich włączonych do Rosji, w którym stwierdzała, że ziemie polskie przyłącza: „na wieczne czasy do imperium naszego”^[34].

• 1796, 6 stycznia - zawiązanie w Krakowie aktu konfederacji dążącej do odbudowania Polski z ziem zaboru pruskiego przy pomocy Austrii i Francji. Konfederacją kierowała Centralizacja Lwowska^[35].

• 1796, 26 listopada - car Paweł I wypuścił z więzienia Tadeusza Kościuszkę. Wkrótce więzienie opuścił Ignacy Potocki i inni polscy więźniowie polityczni^[36].

• 1797, 9 stycznia - podpisanie umowy pomiędzy Janem Henrykiem Dąbrowskim a rządem Rzeczypospolitej Lombardzkiej o utworzeniu Legionów Polskich^[37].

• 1797, 20 stycznia - ukazała się kilkujęzyczna odezwa Jana Henryka Dąbrowskiego wzywająca Polaków do wstępowania w szeregi Legionów Polskich^[38].

• 1797, 26 stycznia - trzy mocarstwa zaborcze podpisały konwencję, w której stwierdzono, że Królestwo Polskie „obecnie i na zawsze uznane jest jako nieistniejące”^[39].

• 1797, wiosna - nieudana próba zorganizowania powstania w Gdańsku przez gimnazjalistów, pod hasłami rewolucji francuskiej^[40].

• 1798 - księżna Izabela Czartoryska rozpoczęła w Puławach budowę Świątyni Sybilli, uznanej za pierwsze polskie muzeum”^[41].

• 1797, wiosna - wykrycie spisku geometry Franciszka Gorzkowskiego, który organizował chłopów w walce o zniesienie poddaństwa i wolną Polskę^[42].

• 1797, wiosna - nieudana próba zorganizowania powstania w Gdańsku przez gimnazjalistów, pod hasłami rewolucji francuskiej^[43].

• 1798 - w Gliwicach uruchomiono pierwszy na polskich ziemiach piec hutniczy opalany koksem”^[44].

• 1798 - ksiądz Józef Klemens Czartoryski w Horodnicy koło Korca manufakturę porcelany i fajansu, zwaną horodnicką”^[45].

• 1798, 12 lutego - zmarł ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski^[46].

• 1798, marzec - władze austriackie umieściły na Wawelu oddziały wojskowe”^[47].

• 1798, jesień - w Warszawie powstaje z inicjatywy Erazma Mycielskiego, Alojzego Orchowskiego i Andrzeja Horodyskiego Towarzystwo Republikanów Polskich^[48].

• 1800 - w Paryżu ukazał się traktat „Czy Polacy mogą wybić się na niepodległość”. Autorem był Tadeusz Kościuszko, który stwierdzał, że Napoleon Bonaparte nie odbuduje Polski^[49].

• 1800 - Jędrzej Śniadecki wydał pierwszy uniwersytecki podręcznik do nauki chemii, pt. „Początki chemii”^[50].

• 1800, 1 listopada - w Warszawie powstało Towarzystwo Przyjaciół Nauk^[51].

• 1802 - w Konarach koło Wołowa powstała pierwsza na świecie cukrownia buraczana^[52].

• 1802, wrzesień - księżę Adam Jerzy Czartoryski został zastępcą ministra spraw zagranicznych Cesarstwa Rosyjskiego^[53].

• 1803, 24 stycznia - Adam Jerzy Czartoryski został kuratorem wileńskiego okręgu szkolnego, dzięki czemu odegrał duża rolę w reformie szkolnictwa polskiego w zaborze rosyjskim^[54].

• 1803, 30 maja - w Wilnie na nowo został otwarty polski uniwersytet. Rektorem został Jędrzej Śniadecki]^[55].

• 1804, 7 lutego - Adam Jerzy Czartoryski został ministrem spraw zagranicznych Imperium Rosyjskiego^[56].

• 1805 - w Zwierzyńcu otwarto fabrykę maszyn i narzędzi rolniczych^[57].

• 1805, 30 września - na dwa tygodnie do Puław na zaproszenie Czartoryskich przybył car Aleksander I^[58].

• 1805, 13 października - w Krzemieńcu z inicjatywy Tadeusza Czackiego powstała 10-letnia szkoła średnia pod nazwą Gimnazjum Wołyńskie. W 1818 r. podniesiona do rangi liceum^[59].

• 1806 - Samuel Bogumił Linde wydał pierwszy z sześciu tomów „Słownika języka polskiego”^[60].

• 1806 - powstanie wielkopolskie^[61].

• 1806, 27 listopada - Napoleon I przybywa do Poznania^[62].

• 1806, 19 grudnia - Napoleon I przybywa do Warszawy^[63].

• 1807, 1 stycznia-29 stycznia - Napoleon I ponownie w Warszawie. Poznaje wówczas Marię Walewską, z którą miał romans^[64].

• 1807, 14 stycznia - dekretem Napoleona I powstała 7-osobowa Komisja Rządząca na czele której stanął Stanisław Małachowski^[65].

• 1807, 18 stycznia - Komisja Rządząca powołała 5 dyrektorów resortów: sprawiedliwości, spraw wewnętrznych, skarbu, policji i wojny^[66].

• 1807, 7 lipca - powstanie Księstwa Warszawskiego^[67].

• 1807, 22 lipca - Napoleon I podpisał i nadał Księstwu Warszawskiemu konstytucję^[68].

• 1807, 5 października - rozwiązanie Komisji Rządzącej. Jej miejsce zajmuje „ministerium”^[69].

• 1807, 21 grudnia - „dekret grudniowy”^[70].

• 1808, 27 stycznia - wprowadzenie w Księstwie Warszawskim Kodeksu cywilnego Napoleona^[71].

• 1808, 18 marca - powstała Szkoła Prawa ucząca sędziów^[72].

• 1808, 10 maja - układ w Bajonnie^[73].

• 1808, 7 września - Rząd Księstwa na 10 lat zawiesił prawa polityczne Żydów^[74].

• 1808, listopad - Rząd Księstwa Warszawskiego zabronił Żydom nabywania dóbr ziemskich^[75].

• 1809, 10 marca - otwarcie pierwszego posiedzenia sejmu Księstwa Warszawskiego^[76].

• 1809, 24 marca - w Księstwie Warszawskim zaczął obowiązywać francuski kodeks handlowy^[77].

• 1809, 14 kwietnia - początek wojny z Austrią. Do Księstwa Warszawskiego wkracza 32-tysięczny korpus arcyksięcia Ferdynanda d'Este^[78].

• 1809, 19 kwietnia - nierozstrzygnięta bitwa pod Raszynem^[79].

• 1810 - Abraham Stern skonstruował pierwszą polską kosiarko-żniwiarkę^[80].

• 1810 - ustalenie etatu wojska Księstwa Warszawskiego na 60 000 żołnierzy (17 pułków piechoty, 16 jazdy, 1 artylerii pieszej, 1 konnej i 1 batalion saprerów)^[81].

• 1810, 24 lutego - rozciągnięcie na ziemie przyłączone w 1809 r. od Austrii systemu konstytucyjnego Księstwa Warszawskiego^[82].

• 1811 - powstanie Szkoły Nauk Administracyjnych^[83].

• 1812, 22 czerwca - początek „drugiej wojny polskiej” - jak Napoleon określił wojnę z Imperium Rosyjskim^[84].

• 1812, 26 czerwca - w Warszawie zebrał się Sejm Nadzwyczajny, który wezwał do udziału w wojnie z Rosją i ogłaszał odrodzenie Królestwa Polskiego^[85].

• 1813, 1 lutego - Rząd Księstwa Warszawskiego opuścił Warszawę i udał się do Drezna^[86].

• 1813, 5 lutego - wojsko pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego opuściło Warszawę i udało się w kierunku Krakowa^[87].

• 1813, 8 lutego - Warszawę zajęły wojska rosyjskie. Car Aleksander I powołał Tymczasową Radę Najwyższą Księstwa Warszawskiego na czele z generałem Wasilijem Łanskojem. Koniec niezależności Księstwa Warszawskiego^[88].

• 1813, 27 czerwca - w Reichenbach, Rosja, Prusy i Austria na wniosek Klemensa von Metternicha podpisały umowę, w której zgadzano się, że jednym z warunków zawartego pokoju z Napoleonem I, będzie likwidacja Księstwa Warszawskiego i podzielenie jego terytorium pomiędzy te trzy państwa^[89].

• 1813, 19 października - książę Józef Poniatowski zginął w Bitwie pod Lipskiem.

• 1814, 3 maja - ostentacyjne spotkanie cara Aleksandra I i Tadeusza Kościuszki. Car zapowiedział, że Polacy wkrótce odzyskają swoją ojczyznę^[90].

• 1814, 30 sierpnia - car Aleksander I uwzględnił apel Tadeusza Kościuszki i ogłosił amnestię dla Polaków biorących udział w wojnie z Rosją. Jednocześnie zgodził się na sprowadzenie ciała księcia Józefa Poniatowskiego z Lipska do Warszawy^[91].

• 1815, 3 maja - powstanie Rzeczypospolitej Krakowskiej^[92].

• 1815, 20 maja - car Aleksander I powołał Rząd Tymczasowy^[93].

• 1815, 25 maja - car Aleksander I podpisał „Zasady Konstytucji Królestwa Polskiego”^[94].

• 1815, 20 czerwca - uroczyste proklamowanie powstania Królestwa Polskiego^[95].

• 1815, 16 listopada - car Aleksander I niespodziewanie mianował wielkiego księcia Konstantego naczelnym wodzem wojska polskiego^[96].

• 1815, 27 listopada - car Aleksander I podpisał nową konstytucję Królestwa Polskiego^[97].

• 1815 - w Borysewie odkryto złoża gazu ziemnego^[98].

• 1816, 6 lutego - z inicjatywy Stanisława Staszica w Kielcach została założona Szkoła Akademiczno-Górnicza^[99].

• 1816, 29 maja - na terenach Pomorza i Śląska rozpoczęła się tzw. reforma regulacyjna. Uwłaszczenie objęło gospodarstwa posiadające sprzężaj i utworzone przed 1763 r.^[100]

• 1816, 29 listopada - dyplom fundacyjny Szkoły Głównej, przemianowanej w 1817 r. na Uniwersytet Królewski Warszawski^[101].

• 1816 - Stanisław Staszic założył Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie^[102].

• 1816 - Alojzy Feliński i Antoni Gorecki napisali słowa pieśni „Pieśni narodowej za pomyślność Króla”, jako symbolu uwielbienia dla cara Aleksandra I. Muzykę napisał Jan Nepomucen Piotr Kraszewski^[103].

• 1817, 9 lutego i 1 marca - wprowadzenie w sądownictwie Wielkiego Księstwa Poznańskiego języka niemieckiego. Pierwszy akt ograniczający autonomię tego organizmu politycznego^[104].

• 1817, 12 marca - powołanie Korpusu Górniczego, instytucji dla górników państwowych kopalń Zagłębia Dąbrowskiego^[105].

• 1817, 13 kwietnia - cesarz Franciszek II zwołuje we Lwowie Sejm Stanowy dla Galicji i Lodomerii. Instytucja funkcjonuje do 1848 r.^[106]

• 1817, 1 października - utworzono tajne Towarzystwo Filomatów^[107].

• 1817, 4 czerwca - Józef Maksymilian Ossoliński zakłada Zakład Narodowy (zwany Ossolineum)^[108].

• 1817, grudzień - student UW Ludwik Mauersberg powołał tajny klub polityczny Związek Przyjacielski - Panta Koina^[109].

• 1817 - pierwsze zastosowanie na ziemiach polskich maszyny parowej w kopalni Potockich - Siersza^[110].

• 1817 - reaktywacja Uniwersytetu we Lwowie^[111].

• 1818 - obraduje sejm Królestwa Polskiego^[112].

• 1819, 3 maja - powstaje Wolnomularstwo Narodowe^[113].

• 1819, 22 maja - wprowadzenie cenzury prasy w Królestwie Polskim^[114].

• 1820 - obraduje sejm Królestwa Polskiego^[115].

• 1820, 18 czerwca - powstaje tajny Związek Filaretów^[116].

• 1822, grudzień - powstaje Związek Patriotyczny^[117].

• 1825 - obraduje sejm Królestwa Polskiego^[118].

• 1825, 13 lutego - car Aleksander I wprowadza poprawkę do konstytucji, która znosi jawność obrad sejmowych^[119].

• 1828, 29 stycznia - powstał Bank Polski^[120].

• 1828, połowa grudnia - Piotr Wysocki zakłada tajny Związek w Szkole Podchorążych Piechoty^[121].

• 1829, 24 maja - car Mikołaj I koronowany w Warszawie na króla Polski^[122].

• 1830 - obraduje sejm Królestwa Polskiego^[123].

• 1830, 29 listopada - „Noc Listopadowa”, początek powstania listopadowego.

• 1830, 3 grudnia - utworzenie Rządu Tymczasowego na czele z ks. Adamem Jerzem Czartoryskim^[124].

• 1830, 5 grudnia - generał Józef Chłopicki ogłosił objęcie władzy dyktatorskiej^[125].

• 1830, 11 grudnia - zniesiono cenzurę w Królestwie Polskim, która de facto istniała do końca powstania listopadowego^[126].

• 1830, 17 grudnia - car Mikołaj I zażądał od Polaków bezwarunkowej kapitulacji^[127].

• 1831, 19 stycznia - Sejm Królestwa Polskiego wznowił obrady^[128].

• 1831, 20 stycznia - nowym wodzem naczelnym został ks. Michał Radziwiłł^[129].

• 1831, 25 stycznia - Sejm Królestwa Polskiego zdetronizował cara Aleksandra I^[130].

• 1831, 29 stycznia - Sejm Królestwa Polskiego uchylił przepisy konstytucyjne określające związek Królestwa Polskiego z Imperium Rosyjskim i dynastią Romanowów^[131].

• 1831, 30 stycznia - utworzenie Rządu Narodowego na czele ks. Adamem Jerzym Czartoryskim^[132].

• 1831, 5 lutego i 6 lutego - siły rosyjskie wkraczają do Królestwa Polskiego^[133].

• 1831, 14 lutego - bitwa pod Stoczkiem

• 1831, 17 lutego - Bitwa pod Dobrem

• 1831, 19 lutego - bitwa pod Wawrem^[134].

• 1831, 24 i 25 lutego - bitwa pod Białołęką^[135].

• 1831, 25 lutego - bitwa o Olszynkę Grochowską^[136].

• 1831, 17 kwietnia - bitwa pod Wronowem^[137].

• 1831, 18 kwietnia - bitwa pod Kazimierzem^[138].

• 1831, 1 listopada - amnestia carska dla żołnierzy i podoficerów biorących udział w powstaniu listopadowym^[139].

• 1831, 6 listopada - w Paryżu kaliszanie utworzyli Komitet Tymczasowy Emigracji Polskiej^[140].

• 1831, 8 grudnia - powstał Komitet Narodowy Polski^[141].

• 1832, 17 marca - powstało Towarzystwo Demokratyczne Polskie^[142].

• 1846, 19 lutego - początek rzezi galicyjskiej.

• 1846, 21 lutego - początek powstania krakowskiego.

• 1849, 17 października - w Paryżu zmarł Fryderyk Chopin, polski kompozytor i pianista.

• 1855, 26 listopada - w Konstantynopolu zmarł Adam Mickiewicz, polski poeta uważany za największego poetę polskiego romantyzmu.

• 1863, 22 stycznia - początek powstania styczniowego.

• 1864 - utworzenie przez Ludwika Mierosławskiego Towarzystwa Demokratycznego.

• 1864 - pierwsza inscenizacja Strasznego dworu.

• 1864, 5 sierpnia - w Cytadeli Warszawskiej stracono przywódców powstania styczniowego m.in. Romualda Traugutta.

• 1865, 17 marca - został stracony ostatni naczelnik powstańczej Warszawy - Aleksander Waszkowski^[143].

• 1865, 24 maja - stracono ks. Stanisława Brzóskę, dowodzącego oddziałem złożonym z chłopów w powstaniu styczniowym^[144].

• 1865, 10 lipca - z inicjatywy Ludwika Mierosławskiego wznowiło działalność Towarzystwo Demokratyczne Polskie^[145].

• 1865, 13 września - na Litwie wprowadzono zakaz drukowania publikacji w języku litewskim i żmudzkim czcionką łacińską^[146].

• 1866 - powołanie Zjednoczenia Emigracji Polskiej.

• 1867 - likwidacja autonomii Królestwa Polskiego.

• 1869 - zamknięcie Szkoły Głównej w Warszawie.

• 1870 - założenie Banku Handlowego w Warszawie.

• 1872 - założenie Akademii Umiejętności w Krakowie.

• 1879 - założenie Muzeum Narodowego w Krakowie.

• 1881 - utworzenie Stowarzyszenia Socjalistycznego „Lud Polski”.

• 1882 - utworzenie Wielkiego Proletariatu.

• 1886 - utworzenie pruskiej Komisji Kolonizacyjnej.

• 1888 - powstanie II Proletariatu.

• 1888 - założenie Banku Ziemskiego w Poznaniu.

• 1889 - założenie Związku Robotników Polskich.

• 1893 - utworzenie PPS Zaboru Pruskiego.

• 1894 - utworzenie Polskiego Towarzystwa Demokratycznego w Galicji.

• 1901 - strajki szkolne w Poznańskiem (Września).

• 1903 - nagroda nobla w dziedzinie fizyki dla Marii Skłodowskiej-Curie.

• 1904 - nowa pruska ustawa o osadnictwie (sprawa Michała Drzymały).

• 1905 - nagroda Nobla w dziedzinie literatury dla Henryka Sienkiewicza.

• 1911 - nagroda Nobla w dziedzinie chemii dla Marii Skłodowskiej-Curie.

• 1914, 1 sierpnia - początek I wojny światowej^[147].

• 1914, 3 sierpnia - Józef Piłsudski utworzył I Kompanię Kadrową^[148].

• 1914, 6 sierpnia - z Olenadrów wyruszyła Pierwsza Kompania Kadrowa z zamiarem dotarcia do Kielc i wywołania powstania antyrosyjskiego w Królestwie Polskim^[149].

• 1914, 14 sierpnia - odezwa wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza Romanowa, wzywającą Polaków do połączenia się pod berłem carów, pod którym odrodzi się Polska^[150].

• 1914, 16 sierpnia - powstanie Naczelnego Komitetu Narodowego^[151].

• 1914, 27 sierpnia - władze wojskowe Austro-Węgier powołały do życia Legion Wschodni we Lwowie i Legion Zachodni w Krakowie^[152].

• 1914, 10 września - za zgodą władz rosyjskich powstał w Królestwie Polskim Centralny Komitet Obywatelski^[153].

• 1914, 21 września - rozwiązanie Legionu Wschodniego^[154].

• 1914, 12 października - Polonia amerykańska powołała Polski Centralny Komitet Ratunkowy^[155].

• 1914, 18 października - w Puławach rozpoczęto formowanie Legionu Puławskiego^[156].

• 1914, 22 października - powstanie Polskiej Organizacji Wojskowej^[157].

• 1914, 25 listopada - powstanie 27-osobowego Komitetu Narodowego Polski utworzonego przez zwolenników orientacji prorosyjskiej^[158].

• 1914, 6 grudnia - zajęcie przez wojska niemieckie Łodzi. Koniec operacji łódzkiej^[159].

• 1914, 22-25 grudnia - bitwa pod Łowczówkiem pod Tarnowem^[160].

• 1915, 8 stycznia - powołanie w Lozannie Generalnego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce^[161].

• 1915, 31 stycznia - Niemcy pod Bolimowem koło Łowicza użyli po raz pierwszy w historii wojen gazu bojowego, strzelając pociskami z bromkiem ksyliku^[162].

• 1915, 22 marca - wojska rosyjskie po 137 dnia oblężenia zdobyli Przemyśl^[163].

• 1915, 31 maja - Niemcy pod Bolimowem koło Łowicza ponownie użyli gazu bojowego, czyli chloru wypuszczonego z butli, który udusił ok. 11 tys. żołnierzy rosyjskich^[164].

• 1915, 3 czerwca - wojska niemieckie i austriackie odbijają twierdzę Przemyśl^[165].

• 1915, 11-17 czerwca - bitwa pod Rarańczą^[166].

• 1915, 5 sierpnia - Niemcy zajęli Warszawę^[167].

• 1915, 24 sierpnia - utworzenie Generał-Gubernatorstwa Warszawskiego na czele z gen. Hansem von Beselerem^[168].

• 1915, 12 września - niemieckie władze okupacyjne rozwiązały Centralny Komitet Obywatelski i podległe mu komitety lokalne^[169].

• 1915, 24 września - w Bobrujsku rozpoczęto formowanie Brygady Strzelców Polskich^[170].

• 1916, 10 października - spis ludności Królestwa Polskiego, w którym odnotowano ponad 1,4 mln mężczyzn w wieku od 16 do 45 lat

• 1916, 28 i 30 października - wizyta w Berlinie i Wiedniu „autodelegacji” przedstawicieli polskiego społeczeństwa, wezwanych do przedłożenia okupantom życzeń Polaków

• 1916, 5 listopada - proklamacja cesarza niemieckiego oraz cesarza Austrii i króla Węgier zapowiadająca utworzenie Królestwa Polskiego^[171]

• 1916, 8 listopada - wydanie przez władze okupacyjne odezwy werbunkowej do Polaków^[172]

• 1916, 12 listopada - wydanie przez władze okupacyjne Przepisów dotyczących dobrowolnego wstępowania do wojska polskiego^[173]

• 1916, 12 listopada - samowolne wydanie przez generalnego gubernatora warszawskiego rozporządzenia o Radzie Stanu i Sejmie w Królestwie Polskim (niewykonanego)^[174]

• 1916, 6 grudnia - ogłoszenie rozporządzenia o tymczasowej Radzie Stanu w Królestwie Polskiem^[175]

• 1916, 9 grudnia - utworzenie Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, jako banku emisyjnego dla obszaru Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego^[176]

• 1917, 11 stycznia - ogłoszenie reskryptu w sprawie powołania członków tymczasowej Rady Stanu

• 1917, 14 stycznia - inauguracja tymczasowej Rady Stanu^[177].

• 1917, 16 stycznia - Polska Organizacja Wojskowa podporządkowała się tymczasowej Radzie Stanu^[178].

• 1917, 17 stycznia - orędzie tymczasowej Rady Stanu do narodu

• 1917, 16-18 marca - Zjazd Krajowy, zwołany przez Departament Spraw Wewnętrznych tymczasowej Rady Stanu

• 1917, 10 kwietnia - przekazanie niemieckim władzom okupacyjnym przez Austro-Węgry zwierzchnictwa nad Polskim Korpusem Posiłkowym; formalne utworzeniePolskiej Siły Zbrojnej i objęcie urzędu Naczelnego Wodza Wojsk Polskich przez generalnego gubernatora warszawskiego^[179].

• 1917, 8 lipca - przyjęcie projektu konstytucji państwa polskiego przez Komisję Sejmowo-Konstytucyjną tymczasowej Rady Stanu

• 1917, 9 - 11 lipca - kryzys przysięgowy - odmowa złożenia przysięgi przez żołnierzy I i III Brygady Legionów Polskich^[180].

• 1917, 25 sierpnia - dymisja tymczasowej Rady Stanu^[181].

• 1917, 1 września - przekazanie zarządu wymiaru sprawiedliwości w Królestwie Polskim tymczasowej Radzie Stanu - Departamentowi Sprawiedliwości^[182]

• 1917, 12 września - wydanie patentu w sprawie Władzy Państwowej w Królestwie Polskiem przez generalnych gubernatorów warszawskiego i lubelskiego^[183]

• 1917, 30 września - przekazanie zarządu w dziedzinie szkolnictwa Komisji Przejściowej tymczasowej Rady Stanu^[184]

• 1917, 27 października - rozpoczęcie rządów przez Radę Regencyjną

• 1917, 7 listopada - początek rewolucji bolszewickiej w Rosji

• 1917, 26 listopada - powołanie rządu Jana Kucharzewskiego

• 1918, 8 stycznia - orędzie prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Woodrowa Wilsona do Kongresu, dotyczące m.in. stworzenia niepodległego państwa polskiego^[185].

• 1918, 9/10 lutego - zawarcie w Brześciu traktatu pokojowego pomiędzy państwami centralnymi a Ukrainą^[186].

• 1918, 11 lutego - dymisja rządu Jana Kucharzewskiego^[187].

• 1918, 15 lutego - skonfiskowanie przez cenzurę władz okupacyjnych Monitora Polskiego Nr 8, zawierającego odezwę Rady Regencyjnej do Wojska Polskiego^[188]

• 1918, 19 lutego - dymisja generalnego gubernatora lubelskiego gen. Stanisława Szeptyckiego

• 1918, 3 marca - zawarcie w Brześciu traktatu pokojowego pomiędzy państwami centralnymi a Rosją^[189].

• 1918, 4 kwietnia - powołanie rządu Jana Kantego Steczkowskiego^[190].

• 1918, 9 kwietnia - wybory do Rady Stanu^[191]

• 1918, 2 czerwca - otwarcie Rady Stanu

• 1918, 28 września - odezwa werbunkowa, wydana w imieniu prezydenta Ministrów^[192]

• 1918, 7 października - ogłoszenie przez Radę Regencyjną niepodległości Królestwa Polskiego, rozwiązanie Rady Stanu^[193]

• 1918, 12 października - przejęcie przez Radę Regencyjną zwierzchniej władzy nad Polską Siłą Zbrojną od generalnego gubernatora warszawskiego^[194]

• 1918, 21 października - złożenie przez generalnego gubernatora warszawskiego urzędu Naczelnego Wodza Wojsk Polskich

• 1918, 22 października - przekazanie Radzie Regencyjnej pełni władzy w Generalnym Gubernatorstwie Lubelskim

• 1918, 23 października - powołanie rządu Józefa Świeżyńskiego^[195].

• 1918, 28 października - powstanie w Krakowie Polskiej Komisji Likwidacyjnej, uniemożliwiające podporządkowanie Galicji władzy Rady Regencyjnej^[196].

• 1918, 31 października - rozbrojenie wojsk austro-węgierskich w Krakowie^[197].

• 1918, 1 listopada - zajęcie Lwowa przez wojska zachodnioukraińskie oraz ogłoszenie utworzenia Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej^[198].

• 1918, 3 listopada - próba obalenia Rady Regencyjnej przez rząd Józefa Świeżyńskiego^[199]

• 1918, 6 listopada - zajęcie Lublina przez Polską Organizację Wojskową oraz utworzenie się tam Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej, który postanowił o likwidacji Rady Regencyjnej^[200].

• 1918, 10 listopada - przyjazd Józefa Piłsudskiego do Warszawy^[201].

• 1918, 11 listopada - wielka manifestacja PPS w Warszawie i strajk powszechny na rzecz poparcia rządu Daszyńskiego

• 1918, 11 listopada - powołanie przez Radę Regencyjną pułkownika Józefa Piłsudskiego na stanowisko Naczelnego Dowódcy Wojsk Polskich^[202].

• 1918, 11 listopada - samorozwiązanie Polskiej Organizacji Wojskowej; koniec I wojny światowej.

• 1918, 12 listopada - wyjazd generalnego gubernatora warszawskiego Hansa von Beselera z Warszawy

• 1918, 14 listopada - przekazanie zwierzchniej władzy państwowej Naczelnemu Dowódcy Wojska Polskiego Józefowi Piłsudskiemu przez Radę RegencyjnąKrólestwa Polskiego, powierzenie Ignacemu Daszyńskiemu przez Józefa Piłsudskiego misji sformowania rządu^[203].

• 1918, 17 listopada - sformowanie rządu Jędrzeja Moraczewskiego i dymisja Ignacego Daszyńskiego ze stanowiska prezydenta ministrów^[204].

• 1918 - kobiety w Polsce uzyskały prawa wyborcze.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

 Osobne artykuły: Historia Polski (1831-1914) i Historia Polski (1914-1918).

Lata 1919-1939 (II Rzeczpospolita)[edytuj | edytuj kod]

• 1919, styczeń - wojska czeskie zajęły polską część Śląska Cieszyńskiego.

• 1919, styczeń - Ignacy Paderewski został pierwszym premierem rządu polskiego.

• 1919, 4/5 stycznia - zamach Januszajtisa^[205].

• 1919, 10 lutego - pierwsze obrady sejmu ustawodawczego.

• 1919, 18 stycznia - założono Polski Czerwony Krzyż^[206].

• 1919, 26 stycznia - odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego^[207].

• 1919, 8 lutego - dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego została utworzona Pocztowa Kasa Oszczędności (obecnie PKO BP SA).

• 1919, 13-16 lutego - zwycięstwo polskie w bitwie pod Berezą Kartuską.

• 1919, 14 lutego - wojna polsko-bolszewicka: starcie polskiego oddziału kapitana Mienickiego z oddziałem bolszewickim należącym do Frontu Zachodniego wBerezie Kartuskiej. Przeprowadzony o 7 rano polski atak na Berezę Kartuską Norman Davies w książce Biały Orzeł, Czerwona Gwiazda uznaje za początek wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920.

• 1919, 14 lutego - pierwszym marszałkiem Sejmu wybrano Wojciecha Trąmpczyńskiego, działacza endeckiego z Wielkopolski.

• 1919, 16 lutego - przerwanie działań zbrojnych w Wielkopolsce (powstanie wielkopolskie) - rozejm w Trewirze.

• 1919, 20 lutego - uchwalenie Małej Konstytucji^[208].

• 1919, 20 lutego - Józef Piłsudski został zatwierdzony przez Sejm Ustawodawczy jako Głowa państwa z tytułem Naczelnika Państwa. Piłsudski złożył swą władzę 14 grudnia 1922 roku na ręce wybranego przez Zgromadzenie Narodowe, na mocy konstytucji marcowej, prezydenta RP Gabriela Narutowicza^[209].

• 1919, 19 marca - ogłoszenie Gdańska Wolnym Miastem.

• 1919, 28 czerwca - podpisanie przez Polskę Traktatu Wersalskiego^[210].

• 1919, 16/17 sierpnia - wybuch I powstania śląskiego^[211].

• 1920, 10 stycznia - Gdańsk stał się Wolnym Miastem według postanowień traktatu wersalskiego.

• 1920, 10 lutego - gen. Józef Haller w Pucku dokonał zaślubin Polski z morzem^[212].

• 1920 - Wojna polsko-bolszewicka.

• 1920, 25 kwietnia - rozpoczęcie kampanii kijowskiej^[213].

• 1920, 7 maja - wojska polskie zajęły Kijów^[214].

• 1920, lipiec - podział Śląska Cieszyńskiego na część polską i czeską.

• 1920, 11 lipca - plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu^[215].

• 1920, 19/20 sierpnia - II powstanie śląskie^[216].

• 1920, 15 sierpnia - Bitwa warszawska, zwana cudem nad Wisłą^[217].

• 1920, 9 października - Bunt Żeligowskiego^[218].

• 1920, 12 października - zawarcie rozejmu z Rosją Radziecką^[219].

• 1920, 15 listopada - proklamowanie Gdańska Wolnym Miastem.

• 1921, 19 lutego - podpisanie sojuszu polsko-francuskiego przeciw Niemcom^[220].

• 1921, 3 marca - podpisanie sojuszu polsko-rumuńskiego przeciw Rosji^[221].

• 1921, 17 marca - Sejm ustawodawczy uchwalił Konstytucję marcową^[222].

• 1921, 18 marca - Traktat ryski. Podpisany w Rydze traktat ustalił przebieg wschodniej granicy Polski^[223].

• 1921, 20 marca - plebiscyt na Górnym Śląsku^[224].

• 1921, maj-czerwiec - III powstanie śląskie.

• 1921, październik - podział Górnego Śląska między Polskę a Niemcy.

• 1922, styczeń - przyłączenie Litwy Środkowej do Polski.

• 1922, 15 maja - Polska i Niemcy podpisały tzw. konwencję górnośląską. Polska część Górnego Śląska otrzymała autonomię.

• 1922, 23 września - decyzja o budowie portu w Gdyni.

• 1922, grudzień - I wybory prezydenckie w II Rzeczypospolitej. Gabriel Narutowicz został wybrany na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej^[225].

• 1922, 16 grudnia - Zamach na Gabriela Narutowicza.

• 1923 - Pakt lanckoroński.

• 1924 - Nagroda Nobla dla Władysława Reymonta za powieść Chłopi.

• 1925 - rozpoczęcie polsko-niemieckiej wojny celnej.

• 1925, 1 lutego - wyemitowano pierwszy polski program radiowy.

• 1926, 12-15 maja - Zamach majowy. Przejęcie władzy w państwie przez obóz sanacji.

• 1926, sierpień - uchwalono Nowelę Sierpniową.

• 1927, 28 czerwca - sprowadzenie zwłok Juliusza Słowackiego na Wawel.

• 1928, 27 sierpnia - podpisanie przez Polskę paktu Brianda-Kellogga.

• 1929, 9 lutego - podpisanie protokołu Litwinowa.

• 1929, 5 grudnia - powstanie Centrolewu.

• 1930, listopad - Wybory brzeskie.

• 1931 - połączenie PSL-Piast i PSL „Wyzwolenie” w Stronnictwo Ludowe.

• 1932, 25 sierpnia - podpisano polsko-radziecki pakt o nieagresji.

• 1934, 16 stycznia - podpisano polsko-niemiecki pakt o nieagresji.

• 1934 - powstanie obozu w Berezie Kartuskiej dla polskich komunistów, faszystów i ukraińskich nacjonalistów.

• 1935, 23 kwietnia - uchwalenie Konstytucji kwietniowej.

• 1935, 12 maja - W Warszawie zmarł marszałek Józef Piłsudski. Ogłoszono żałobę narodową.

• 1935, 13-18 maja - uroczystości pogrzebowe Józefa Piłsudskiego.

• 1935, październik - wybory do sejmu i senatu.

• 1936, styczeń - dekret o amnestii.

• 1936, marzec - Deklaracja Praw Młodego Pokolenia.

• 1937 - powołano Obóz Zjednoczenia Narodowego.

• 1937, luty - Wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski ogłosił plan budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP).

• 1938, marzec - wymuszone ultimatum polskim nawiązanie stosunków polsko-litewskich.

• 1938, 2 października - Polska zajęła Zaolzie, zagarnięte przez Czechów w 1919 roku.

• 1938, 24 października - żądania niemieckie w sprawie Gdańska i Pomorza.

• 1939, 2 stycznia - umiera Roman Dmowski (polski polityk, publicysta polityczny, Minister Spraw Zagranicznych, poseł na Sejm Ustawodawczy RP oraz II i III Dumy. Współzałożyciel Narodowej Demokracji (endecji, ruchu narodowego), główny ideolog polskiego nacjonalizmu.

• 1939, 2 kwietnia - Samobójstwo Walerego Sławka.

• 1939, 28 kwietnia - Hitler wypowiedział Polsce pakt o nieagresji.

• 1939, 30 sierpnia - Prezydent Ignacy Mościcki ogłosił mobilizację Wojska Polskiego.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Lata 1939-1945 (II wojna światowa)[edytuj | edytuj kod]

• 1939, 23 sierpnia - Podpisanie Paktu Ribbentrop-Mołotow.

• 1939, 1 września - hitlerowskie Niemcy, w porozumieniu ze Związkiem Radzieckim, napadły na Polskę. Początek kampanii wrześniowej w Polsce. Początek II wojny światowej.

• 1939, 7 września - kapitulacja Westerplatte.

• 1939, 9-18 września - bitwa nad Bzurą.

• 1939, 17 września - agresja ZSRR na Polskę.

• 1939, 28 września - kapitulacja Warszawy.

• 1939, 28 września - podpisanie przez III Rzeszę i ZSRR porozumienia dotyczącego podziału ziem polskich.

• 1939, 2 października-5 października - bitwa pod Kockiem.

• 1939, 12 października - utworzenie niemieckiej administracji na obszarze środkowej Polski, tzw. Generalnego Gubernatorstwa.

• 1939, 6 listopada - początek Sonderaktion Krakau, akcji niemieckiej skierowanej przeciwko inteligencji krakowskiej.

• 1940, 6 stycznia - masowa egzekucja Polaków w Poznaniu przeprowadzona przez hitlerowców.

• 1940, 3 kwietnia do 12 maja - Zbrodnia Katyńska na obywatelach polskich Katyń, Charków, Twer, Kijów, Mińsk.

• 1940, 20 maja - początek budowy obozu koncentracyjnego Auschwitz w Oświęcimiu, największego obozu zagłady zbudowanego przez Niemców na ziemiach polskich.

• 1940, 16 października - utworzenie getta żydowskiego w Warszawie.

• 1941, 15 lutego - pierwszy zrzut cichociemnych.

• 1941, 30 czerwca - wkroczenie wojsk hitlerowskich do Lwowa.

• 1941, 4-26 lipca - we Lwowie hitlerowcy aresztowali i w nocnej egzekucji, bez sądu, rozstrzelali na Wzgórzach Wuleckich 25 polskich uczonych, kilkunastu członków ich rodzin i domowników.

• 1941, 30 lipca - podpisanie Układu Sikorski - Majski

• 1942, 14 lutego - przekształcenie Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) w Armię Krajową (AK).

• 1943, 26 marca - akcja pod Arsenałem w Warszawie - odbicie więźniów z rąk Gestapo przez AK.

• 1943, 19 kwietnia - początek powstania w getcie warszawskim.

• 1943, 8 maja - koniec powstania w getcie warszawskim.

• 1943, 4 lipca - śmierć gen. Władysława Sikorskiego w katastrofie lotniczej pod Gibraltarem.

• 1943/1944, 31 grudnia/1 stycznia - powstanie w Warszawie Krajowej Rady Narodowej. W sklad KRN weszli działacze Polskiej Partii Robotniczej (PPR), część działaczy Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, kilku działaczy Stronnictwa Ludowego „Wola Ludu”. Przewodniczącym KRN został Bolesław Bierut. Wiceprzewodniczącym został Edward Osóbka-Morawski. W skład Prezydium wchodzili: Władysław Kowalski (SL) i Michał Rola-Żymierski^[226].

• 1944, 1 stycznia - Utworzenie Armii Ludowej - „zbrojnego ramienia KRN”. Pierwszym Naczelnym Dowódcą został Michał Żymierski „Rola”. Szefem sztabu został gen. Franciszek Jóźwiak^[227].

• 1944, 5 stycznia - ukazał się pierwszy numer „Rady Narodowej” organu prasowego KRN^[228].

• 1944, 1 lutego - zamach na Franza Kutscherę, dowódcę SS i policji w dystrykcie warszawskim, przeprowadzony w Warszawie przez żołnierzy AK.

• 1944, 20 lutego - KRN ustanowiła odznaczenie Krzyż Grunwaldu za wybitne zasługi w walce z Niemcami^[229].

• 1944, 23 maja - Związek Patriotów Polskich (ZPP) uznał KRN za najwyższy organ polityczny narodu polskiego^[230].

• 1944, 20 lipca - ZPP przekazał KRN zwierzchnictwo na Armią Polską w ZSRR^[231].

• 1944, 20 lipca - z inicjatywy Józefa Stalina w Moskwie delegaci komunistycznej KRN i ZPP powołali Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego. PKWN w tajnym porozumieniu zgodził się na nową polsko-sowiecką granicę, rezygnując z terenów na wschód od tzw. Linii Curzona.

• 1944, 22 lipca - oficjalna data utworzenia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN).

• 1944, 22 lipca - Początek walk o Lwów. Oddziały 5. Dywizji Kresowej Armii Krajowej i 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich zajęły miasto. Po aresztowaniu przez Sowietów część z nich została zesłana do łagrów w ZSRR.

• 1944, 1 sierpnia - początek powstania warszawskiego.

• 1944, między 1 a 7 sierpnia - w niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen zamordowany został Komendant Główny Armii Krajowej gen. Stefan Rowecki.

• 1944, 12 września - bitwa pod Ewiną. Bitwa stoczona pod wsią Ewina w województwie łódzkim przez oddział Armii Ludowej z jednostkami niemieckimi.

• 1944, 2 października - kapitulacja powstania warszawskiego.

• 1944, 21 sierpnia - bitwa AK z oddziałami sowieckimi pod Surkontami na Nowogródczyźnie, w której poległ płk Maciej Kalenkiewicz.

• 1944, 31 sierpnia - dekret PKWN „o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy” i „zdrajców narodu polskiego”, na mocy którego w następnych latach skazano na śmierć lub wieloletnie więzienie wielu polskich żołnierzy podziemia oraz polskich działaczy politycznych.

• 1944, 7-8 października - nieudana próba rozbicia przez oddziały Armii Krajowej więzienia Urzędu Bezpieczeństwa w Rzeszowie.

• 1944, 12 października - premier rządu RP, Stanisław Mikołajczyk złożył wizytę w Moskwie. Jednocześnie przedstawiciel delegacji komunistów polskich, Bolesław Bierut, potwierdził gotowość oddania ZSRR terenów wschodnich II Rzeczypospolitej (położonych na wschód od tzw. Linii Curzona).

• 1944, październik - obława NKWD na członków podziemia niepodległościowego na Białostocczyźnie. Aresztowano 2 tysiące żołnierzy, których wywieziono do obozów w głąb ZSRR.

• 1944, listopad - utworzona została organizacja antykomunistyczna Narodowe Zjednoczenie Wojskowe (NZW), powstała z połączenia Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) i Narodowych Sił Zbrojnych (NSZ) oraz niektórych oddziałów Armii Krajowej (AK).

• 1944, 29 listopada - dymisja Stanisława Mikołajczyka ze stanowiska premiera rządu RP na uchodźstwie. Nowym premierem został Tomasz Arciszewski z PPS.

• 1944, 31 grudnia - zmiana nazwy przewodniczącego KRN na prezydenta KRN. Prezydentem został Bolesław Bierut^[232].

• 1944, 31 grudnia - KRN podjęła uchwałę o powołaniu Rządu Tyczasowego. Na jego czele stanął Edward Osóbka-Morawski. I wiceprezesem Rady Ministrów zostałWładysław Gomułka (PPR) a II wiceprezesem Stanisław Janusz (SL)^[233].

• 1945, 12 stycznia - początek zimowej ofensywy Armia Czerwona z linii Wisły i Narwi w kierunkach na zachód i na północ. W jej wyniku Armia Czerwona zajęła obszar Polski środkowej, Prusy Wschodnie i Pomorze.

• 1945, 17 stycznia - wkroczenie 1 Armii Wojska Polskiego do Warszawy.

• 1945, 18 stycznia - rozpoczęcie tzw. marszów śmierci z Oświęcimia do Wodzisławia Śląskiego w ramach ewakuacji obozów Auschwitz-Birkenau.

• 1945, 19 stycznia - komendant główny AK, gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”, wydał rozkaz o rozwiązaniu struktur Armii Krajowej.

• 1945, 27 stycznia - wyzwolenie obozu Auschwitz-Birkenau przez 4 Front Ukraiński Armii Czerwonej.

• 1945, 3 lutego - KRN podjęło uchwałę o odbudowie Warszawy i skocentrowaniu w niej najważniejszych władz państwowych^[234]

• 1945, 4-11 lutego - konferencja jałtańska. W trakcie konferencji USA i Wielka Brytania pod naciskiem Stalina zgodziły się na oddanie ZSRR wschodnich terenów II Rzeczypospolitej, zagarniętych przez Związek Sowiecki po 17 września 1939 na mocy paktu Ribbentrop-Mołotow. Decyzję tę oprotestował rząd RP na uchodźstwie.

• 1945, 27-28 marca - pod pretekstem rozmów, NKWD aresztowało w Pruszkowie 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, których wywieziono domoskiewskiego więzienia na Łubiance, a następnie poddano śledztwu.

• 1945, 11 kwietnia - ucieczka 48 członków AK z obozu NKWD w Skrobowie. 10 dni później z obozu w Skrobowie do łagru w Stalinogorsku wywieziono 350 żołnierzy AK.

• 1945, 19 kwietnia - Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, gen. Władysław Anders, powołał Delegaturę Sił Zbrojnych na czele z płk. Janem Rzepeckim (istniała do8 sierpnia 1945).

• 1945, 21 kwietnia - polsko-radziecki układ o przyjaźni i współpracy.

• 1945, 3 maja - marszałkiem Polski został agent NKWD, Michał Żymierski.

• 1945, 7-8 maja - bitwa pod Kuryłówką na Lubelszczyźnie, stoczona pomiędzy oddziałami NZW płk. Franciszka Przysiężniaka a oddziałami sowieckimi.

• 1945, 8 maja - kapitulacja III Rzeszy. Koniec II wojny światowej w Europie. W tym czasie obozach NKWD w Polsce więziono 25 000 Polaków.

Lata 1945-1989 (okres Polski Ludowej)[edytuj | edytuj kod]

• 1945, 18-21 czerwca - proces szesnastu w Moskwie. Pokazowy proces 16 przywódców politycznych Polskiego Państwa Podziemnego aresztowanych podstępnie przez NKWD w Pruszkowie w marcu 1945 r.

• 1945, 28 czerwca - utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej^[235].

• 1945, 1 lipca - została rozwiązana Rada Jedności Narodowej, wydając odezwę programową do narodu polskiego - Testament Polski Walczącej, w której zażądała opuszczenia Polski przez wojska sowieckie i zakończenia prześladowań politycznych.

• 1945, 5 lipca - USA i Wielka Brytania wycofały uznanie dla rządu RP na uchodźstwie (pozostającego de iure nadal jedyną legalną władzą RP), tym samym usankcjonowały działalność Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej.

• 1945, 17-2 sierpnia - konferencja poczdamska. Na konferencji ustalony został przebieg zachodniej granicy Polski na linii rzeki Odry i Nysy Łużyckiej. Ziemie na wschód od tych rzek, tzw. Ziemie Zachodnie, weszły w skład państwa polskiego.

• 1945, 10-25 lipca - obława augustowska, zorganizowana przez oddziały NKWD w okolicach Augustowa. Aresztowano około 2000 członków podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, z czego 600 zamordowano w nieznanym miejscu.

• 1946, 3 stycznia - KRN uchwaliła ustawę o przejęciu na własność państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej^[236]

• 1946, 27 kwietnia - KRN uchwaliło ustawę o głosowaniu ludowym^[237]

• 1946, 28 kwietnia - KRN uchwaliło ustawę o przeprowadzeniu głosowania ludowego. Termin wyznaczono na 30 czerwca 1946^[238]

• 1946, 30 czerwca - W Polsce zostało przeprowadzone referendum ludowe. Wyniki zostały sfałszowane^[239]

• 1946, 5 lipca - utworzenie Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, czyli cenzury.

• 1947, 19 stycznia - wybory do Sejmu Ustawodawczego.

• 1947, 6 lutego - powołanie Józefa Cyrankiewicza na funkcję premiera.

• 1947, 8 lutego - odwołanie rządu Edwarda Osóbki-Morawskiego.

• 1947, 19 lutego - ogłoszenie Małej Konstytucji.

• 1947, 2 lipca - ustawa o planie trzyletnim.

• 1948, 31 sierpnia - powołanie Bolesława Bieruta na funkcję I sekretarza KC PPR.

• 1948, 12 października - mianowanie Stefana Wyszyńskiego prymasem Polski.

• 1948, 22 grudnia - wymuszone przez komunistów zjednoczenie Polskiej Partii Robotniczej (PPR) i Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR).

• 1950, 26 kwietnia - pierwsza polska audycja Radia Wolna Europa.

• 1950, 6 lipca - układ o przyjaźni pomiędzy Polską a NRD.

• 1950, 21 lipca - ustawa o planie sześcioletnim.

• 1952, 5 kwietnia - polsko-radziecka umowa o budowie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.

• 1952, 22 lipca - przyjęcie konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL).

• 1952, 25 października - wyemitowano pierwszy polski program telewizyjny.

• 1952, 26 października - wybory do Sejmu.

• 1952, 20 listopada - złożenie urzędu premiera przez Józefa Cyrankiewicza i dymisja rządu.

• 1952, 21 listopada - Bolesław Bierut premierem PRL.

• 1954, 12 marca - odwołanie Bolesława Bieruta z funkcji premiera.

• 1954, 18 marca - powołanie na urząd premiera Józefa Cyrankiewicza.

• 1954, 7 grudnia - rozwiązanie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

• 1955, 14 maja - utworzenie Układu Warszawskiego.

• 1956, 12 marca - śmierć Bolesława Bieruta w Moskwie. Ogłoszono żałobę narodową.

• 1956, 28-30 czerwca - Poznański Czerwiec zwany także powstaniem poznańskim, pierwszy w PRL strajk generalny i demonstracje uliczne.

• 1956, 19-21 października - VIII plenum KC PZPR. Władysław Gomułka został powołany na stanowisko I sekretarza KC PZPR.

• 1956, 28 listopada - przejęcie kompetencji Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MSW). Utworzenie Służby Bezpieczeństwa (SB).

• 1961, 15 lipca - przyjęcie ustawy o systemie oświaty wprowadzającym ośmioletnią szkołę podstawową.

• 1964, 22 lipca - obchody XX-lecia PRL. Amnestia dla więźniów.

• 1966 - obchody 1000-lecia Państwa Polskiego.

• 1968 - protesty studentów w związku z administracyjnym zakazem wystawiania „Dziadów” Adama Mickiewicza w Teatrze Narodowym w Warszawie.

• 1970, 12 grudnia - podwyżka cen produktów żywnościowych.

• 1970, 14-22 grudnia - tzw. wydarzenia grudniowe - wiece protestacyjne, demonstracje i strajki robotnicze przeciwko podwyżce cen żywności, szczególnie nasilone w Gdyni, Gdańsku i Szczecinie. Władze komunistyczne użyły wojska przeciwko robotnikom. Zginęły co najmniej 44 osoby, a 1160 zostało rannych.

• 1970, 20 grudnia - odsunięcie Władysława Gomułki od władzy. Pierwszym sekretarzem KC PZPR został Edward Gierek.

• 1970, 23 grudnia - odwołanie Józefa Cyrankiewicza ze stanowiska premiera. Premierem rządu został Piotr Jaroszewicz.

• 1975, 28 maja - uchwalenie ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym, likwidującej powiaty i wprowadzającej podział kraju na 49 województw.

• 1975, 5 grudnia - otwarcie Dworca Centralnego w Warszawie.

• 1976 - protesty robotnicze w Radomiu i Ursusie. Powstanie Komitetu Obrony Robotników (KOR).

• 1977, 25 marca - utworzenie Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO).

• 1978, 16 października - wybór kardynała Karola Wojtyły na biskupa Rzymu. Nowy papież przybrał imię Jan Paweł II.

• 1980, 14-31 sierpnia - strajki na Wybrzeżu zakończone podpisaniem porozumień sierpniowych - początek istnienia „Solidarności”.

• 1980 - nagroda Nobla w dziedzinie literatury dla Czesława Miłosza.

• 1981, 28 maja - śmierć prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego. Ogłoszono żałobę narodową.

• 1981, 13 grudnia - władze komunistyczne PRL wprowadziły w Polsce stan wojenny.

• 1982, 31 grudnia - zawieszenie stanu wojennego.

• 1983, 22 lipca - zniesienie stanu wojennego.

• 1983, 5 października - pokojowa nagroda Nobla dla Lecha Wałęsy.

• 1984, 19 października - zabójstwo księdza Jerzego Popiełuszki.

• 1989, luty-kwiecień - Obrady Okrągłego Stołu

• 1989, 4 czerwca - pierwsza tura wyborów do tzw. Sejmu kontraktowego, zwycięska dla Obywatelskiego Komitetu Wyborczego skupionego wokół „Solidarności”. Datę tę przyjmuje się najczęściej za koniec władzy komunistycznej w Polsce.

• 1989, 29 grudnia - zmiana konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej która m.in. zmieniła nazwę państwa na Rzeczpospolita Polska i przywrócono koronę orłu białemu w Godle Polski.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Od 1990 (początek nowej demokracji)[edytuj | edytuj kod]

• 1990, 25 listopada i 9 grudnia - Pierwsze w historii Polski powszechne wybory prezydenckie.

• 25 listopada - I turę wyborów wygrał Lech Wałęsa (39,7%) przed Stanisławem Tymińskim (23,1%), który niespodziewanie wyprzedził Tadeusza Mazowieckiego^[240].

• 9 grudnia - Prezydentem RP został Lech Wałęsa, zdobywając w II turze wyborów ponad 74%^[241].

• 1991, 27 października - Pierwsze po II wojnie światowej wolne wybory parlamentarne. Zwycięstwo Unii Demokratycznej (12,32%)^[242].

• 1992, 1 sierpnia - uchwalenie „małej konstytucji”^[243].

• 1993, 19 września - Wybory parlamentarne, w których wygrał Sojusz Lewicy Demokratycznej (SLD) (20,41%)^[244].

• 1995, 1 stycznia - Denominacja złotego (w stosunku 1:10.000).

• 1995, 7 kwietnia - W Warszawie oddany do użytku został pierwszy w Polsce odcinek metra.

• 1995, 5 i 19 listopada - Wybory prezydenckie.

• 5 listopada - I tura wyborów wygrana przez Aleksandra Kwaśniewskiego (35,11%) przed Lechem Wałęsą (33,11%)^[245].

• 19 listopada - II tura wyborów wygrana przez Aleksandra Kwaśniewskiego (51,72%)^[246].

• 1996, 18 lutego - Referendum uwłaszczeniowe (32% frekwencji).

• 1996 - nagroda Nobla w dziedzinie literatury dla Wisławy Szymborskiej.

• 1997, 2 kwietnia - uchwalenie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez Zgromadzenie Narodowe.

• 1997, 25 maja - Referendum konstytucyjne (42,86% frekwencji).

• 1997, 31 maja-10 czerwca - pielgrzymka Jana Pawła II w Polsce^[247].

• 1997, lipiec - największa w historii Polski powódź.

• 1997, 21 września - Wybory parlamentarne. Zwycięstwo Akcji Wyborczej Solidarność (AWS) (33,83%)^[248].

• 1999, 1 stycznia - Wprowadzenie nowego podziału administracyjnego państwa: 16 województw o nazwach nawiązujących do nazw regionów, w obrębie województw przywrócono powiaty^[249].

• 1999, 12 marca - Przyjęcie Polski do NATO^[250].

• 2000, 8 października - Wybory prezydenckie. Wybory ponownie wygrał Aleksander Kwaśniewski (53,3%)^[251].

• 2001, 23 września - Wybory parlamentarne. Wygrana SLD (41,04%)^[252].

• 2002, 2 maja - Pierwszy w Polsce przypadek tzw. choroby szalonych krów (BSE), stwierdzony w ubojni w Mochnaczce Wyżnej koło Krynicy.

• 2003, 7-8 czerwca - Ogólnopolskie referendum w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

• 2004, 1 maja - Przyjęcie Polski do Unii Europejskiej^[253].

• 2005, 2-8 kwietnia - Żałoba narodowa po śmierci papieża Jana Pawła II^[254].

• 2004, 21 września - naturalne trzęsienie ziemi o sile 4,5 stopnia skali Richtera w północno-wschodniej części Polski.

• 2005, 25 września - wybory parlamentarne. Zwycięstwo Prawa i Sprawiedliwości (PiS)^[255].

• 2005, 9 października - I tura wyborów wygrana przez Donalda Tuska (36,33%) przed Lechem Kaczyńskim (33,10%)^[256].

• 2005, 23 października - II tura wyborów wygrana przez Lecha Kaczyńskiego (54,04%)^[257].

• 2006, 28 stycznia - katastrofa budowlana na Śląsku. Zginęło 65 osób, 140 zostało rannych.

• 2006, 5 marca - w Toruniu wykryty został wirus ptasiej grypy H5N1 u łabędzia. Jest to pierwszy przypadek w Polsce i pierwszy w Europie w dużym mieście.

• 2006, 24 marca - metropolita krakowski, arcybiskup Stanisław Dziwisz został mianowany kardynałem przez papieża Benedykta XVI.

• 2006, 2 maja - wprowadzenie nowego wzoru tablic rejestracyjnych. Jedyną zmianą jest dodanie eurobandu - symbolu Unii Europejskiej.

• 2006, 25-28 maja - I pielgrzymka do Polski papieża Benedykta XVI.

• 2006, 8 września - Sejm uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji, dopuszczającą ekstradycję obywatela polskiego.

• 2006, 21 listopada - Wybuch metanu w kopalni Halemba w Rudzie Śląskiej. Zginęło 23 górników.

• 2007, 10 stycznia - Koniec 6-letniej kadencji prezesa Narodowego Banku Polskiego (NBP) Leszka Balcerowicza.

• 2007, 11 stycznia - Zaprzysiężenie Sławomira Skrzypka na stanowisko prezesa NBP.

• 2007, 7 września - Rząd przyjął ustawę o samorozwiązaniu sejmu.

• 2007, 21 października - Wybory parlamentarne. Zwycięstwo Platformy Obywatelskiej (PO).

• 2007, 21 grudnia - Przystąpienie Polski do strefy Schengen.

• 2008, 23 stycznia - Katastrofa samolotu wojskowego w Mirosławcu. Zginęło 20 żołnierzy.

• 2008, 14 sierpnia - Podpisanie umowy o tarczy antyrakietowej z USA.

• 2009, 14 lipca - Jerzy Buzek został Przewodniczącym Parlamentu Europejskiego.

• 2010, 10 kwietnia - W katastrofie lotniczej w Smoleńsku zginął prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński wraz z żoną. Śmierć poniosły także inne osoby, m.in.: ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, Jerzy Szmajdziński, Władysław Stasiak, Aleksander Szczygło, Paweł Wypych, Mariusz Handzlik,Andrzej Kremer, szef sztabu generalnego WP gen. Franciszek Gągor, Andrzej Przewoźnik, Grzegorz Dolniak, Przemysław Gosiewski, Zbigniew Wassermann,Janusz Kochanowski, Sławomir Skrzypek, Janusz Kurtyka, bp Tadeusz Płoski.

• 2010, 10 kwietnia-18 kwietnia - Żałoba narodowa po katastrofie lotniczej w Smoleńsku.

• 2010, 18 kwietnia - Pogrzeb Lecha i Marii Kaczyńskich.

• 2010, maj-czerwiec - druga po powodzi tysiąclecia największa powódź i zarazem największa powódź w Polsce w XXI wieku.

• 2010, 20 czerwca - I tura Wybory prezydenckie wygrana przez Bronisława Komorowskiego (41,54%).

• 2010, 26 czerwca - Abp. Henryk Muszyński wprowadza nowego Prymasa - Józefa Kowalczyka na katedrę arcybiskupów gnieźnieńskich.

• 2010, 4 lipca - II tura wyborów wygrana przez Bronisława Komorowskiego (53,01%).

• 2010, 8 lipca - prezydent elekt Bronisław Komorowski zrezygnował z mandatu poselskiego i z funkcji marszałka Sejmu, a tym samym przestał wykonywać obowiązki prezydenta RP, które kilka godzin wypełniał marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, a wieczorem z mocy Konstytucji obowiązki głowy państwa przejął nowo wybrany marszałek Sejmu Grzegorz Schetyna. W jednym dniu Polska miała trzech polityków pełniących obowiązki prezydenta.

• 2010, 15 lipca - obchody 600-lecia bitwy pod Grunwaldem.

• 2010, 6 sierpnia - zaprzysiężenie Bronisława Komorowskiego na urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

• 2010, 24 września - Sejm ustanowił dzień 6 stycznia (uroczystość Objawienia Pańskiego) ponownie dniem ustawowo wolnym od pracy.

• 2010, 12 października - 18 osób zginęło w zderzeniu busa z ciężarówką pod Nowym Miastem nad Pilicą.

• 2010, 19 października - miało miejsce zabójstwo Marka Rosiaka.

• 2010, 21 listopada - odbyła się pierwsza tura wyborów samorządowych.

• 2011, 1 marca - po raz pierwszy obchodzono nowe święto państwowe: Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”.

• 2011, 25 marca - Sejm RP przyjął rządowy projekt zmniejszający składki emerytalne przekazywane do OFE^[258].

• 2011, 1 lipca - objęcie przez Polskę prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, trwającej do 31 grudnia 2011.

• 2011, 5 sierpnia - samobójstwo przewodniczącego partii Samoobrony, byłego wicepremiera, ministra rolnictwa i rozwoju wsi Andrzeja Leppera.

• 2011, 9 października - Wybory parlamentarne. Ponowne zwycięstwo Platformy Obywatelskiej, która była pierwszym po 1989 ugrupowaniem politycznym, które utrzymało władzę.

• 2011, 8 listopada - I posiedzenie VII kadencji Sejmu i I posiedzenie VIII kadencji Senatu

• 2011, 8 listopada - Ewa Kopacz jako pierwsza kobieta w III RP zostaje wybrana na marszałka Sejmu VII kadencji

• 2011, 8 listopada - Bronisław Komorowski odwołał i desygnował Donalda Tuska na prezesa Rady Ministrów

• 2011, 11 listopada - zamieszki na ulicach Warszawy w wyniku manifestacji środowisk prawicowych i lewicowych z okazji Święta Niepodległości

• 2011, 18 listopada - zaprzysiężenie Drugiego rządu Donalda Tuska i exposé Donalda Tuska w Sejmie.

• 2012, 3 marca - w wyniku czołowego zderzenia dwóch pociągów pasażerskich pod Szczekocinami zginęło 16 osób, a 57 zostało rannych.

• 2012, 11 maja - sejm uchwalił tzw. reformę emerytalną, wydłużającą i stopniowo zrównującą wiek emerytalny kobiet i mężczyzn do 67 lat.

• 2012, 8 czerwca-1 lipca - organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012 wraz z Ukrainą. Jest to pierwsza tak dużego wymiaru impreza sportowa w historii Polski.

• 2012, 26 lipca - Prokuratura Okręgowa w Katowicach umorzyła śledztwo w sprawie katastrofy w kopalni Wujek-Śląsk w Rudzie Śląskiej przed blisko trzema laty. Śledczy nie dopatrzyli się związku między działaniem człowieka a zaistnieniem katastrofy, w której zginęło 20 górników.

• 2012, 26 lipca - Główny Urząd Statystyczny opublikował szczegółowe wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011, które wykazały, że w dniu referencyjnym spisu, czyli 31 marca 2011, ludność faktyczna Polski wynosiła 38 511 824 osób^[259][260].

• 2012, 17 sierpnia - patriarcha moskiewski i całej Rusi Cyryl I oraz przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski arcybiskup Józef Michalik podpisali na Zamku Królewskim w Warszawie wspólne przesłanie Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i Kościoła rzymskokatolickiego, wzywające do pojednania polsko-rosyjskiego.

• 2012, 9 grudnia - Mężczyzna ze Świdnicy koło Wałbrzycha zaatakował Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej na Jasnej Górze, rzucając farbą w obraz. Obraz dzięki ochronnej szybie nie został zniszczony, wydarzenie to wywołało poruszenie wiernych w Polsce.

• 2013, 28 października - śmierć pierwszego niekomunistycznego premiera III RP Tadeusza Mazowieckiego.

• 2014, 27 kwietnia - Kanonizacja Jana Pawła II (i Jana XXIII)

• 2014, 25 maja - śmierć generała Wojciecha Jaruzelskiego.

• 2014, 4 czerwca - obchody 25. rocznicy wyborów do Sejmu Kontraktowego

• 2014, 30 sierpnia - decyzją Rady Europejskiej premier Donald Tusk został wybrany Przewodniczącym Rady Europejskiej. Urząd ten ma objąć 1 grudnia.

• 2014, 22 września - zaprzysiężenie Rządu Ewy Kopacz.

• 2014, 1 grudnia - Donald Tusk objął funkcję przewodniczącego Rady Europejskiej.

---