6.NoCZ Znaczenie hormonu wzrostu, amin katecholowych, tyroksyny, trijodotyroniny.

Hormon wzrostu (GH)

wydzielany w części gruczołowej przysadki przez komórki kwasochłonne somatotropowe.Największa ilość tego hormonu wydzielana jest u dzieci przed osiągnięciem dojrzałości płciowej.Zawartość hormonu wzrostu we krwi podlega znacznym wahaniom w ciągu doby a największa jego ilość występuje w nocy w pierwszych godzinach snu.

Bierze on udział w:

• syntezie białek organizmu (ułatwia wnikanie aminokwasów do komórki)

• przemianie węglowodanów (zwiększa zasoby glikogenu w mięśniach szkieletowych i mięśniu sercowym)

• przemianie tłuszczów (uruchamia wolne kwasy tłuszczowe)

• przemianie mineralnej (zatrzymuje większość kationów i resztę kwasu fosforowego w organizmie, zwłaszcza jony wapniowe)

• wzroście tkanek (m.in.wydłużają się kości)

Uwalnianie GH regulowane jest przez dwa hormony podwzgórza:

-somatokrynina - uwalnia hormon wzrostu z przysadki

-somatostatyna - hamuje uwalnianie hormonu wzrostu z przysadki

Aminy katecholowe

adrenalina 80%, noradrenalina 20%, najmniej dopamina wytwarzane są przez rdzeń kory nadnerczy.

Zwiększenie wydzielania adrenaliny i noradrenaliny odbywa się pod wpływem następujących bodźców:

-obniżenie ciśnienia tętniczego krwi na skutek utraty krwi i zmniejszenia całkowitej objętości krwi

-zmniejszenie zawartości glukozy we krwi wywołane działaniem egzogennej insuliny

-obniżenie prężności tlenu we krwi tętniczej

-obniżenie temperatury ciała

-czynniki emocjonalne

Adrenalina wydzielona do krwi wywołuje:

-rozszerzenie naczyń krwionośnych w mięśniach szkieletowych oraz zwężenie naczyń w skórze, w błonach śluzowych i w narządach jamy brzusznej

-przyspieszenie częstości skurczów serca, zwiększenie pojemności wyrzutowej serca i podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi

-rozkurcz mieśni gładkich w ścianach przewodu pokarmowego, oskrzeli i pęcherza moczowego

-zwiększenie zawartości glukozy we krwi

-przyspieszenie rozpadu trójglicerydów w tkance tłuszczowej i przechodzenie do krwi wolnych kwasów tłuszczowych

-pobudzenie ośrodkowego układu nerwowego, zwłaszcza ośrodków w podwzgórzu

Tyroksyna(aminokwas zawierający cztery atomy jodu w cząsteczce) i Trijodotyronina(aminokwas zawierający 3 atomy jodu w cząteczce)

Wydzielane są przez gruczoł tarczowy (tarczycę).Tyroksyna jest głownym hormonem wydzielanym przez tarczycę natomiast trijodotyronina wydzielana jest w mniejszych ilościach.

Czynność gruczołu tarczowego wiąże się z :

-wychwytywanie z krwi krążącej jodu nieorganicznego i aminokwasu tyrozyny przez komórki nabłonka pęcherzyków tarczycy

-syntezą tyroksyny i trijodotyroniny wewnątrz komórek nabłonka pęcherzyków tarczycy

-magazynowaniem hormonów tarczycy wewnątrz pęcherzyków tarczycy w postaci zwanej tyreoglobuliną

-uwalnianiem do krwi hormonów tarczycy przez ich odczepianie od tyreoglobuliny w kom.pęcherzyków tarczycy

Wydzielanie T3 i T4 przez gruczoł tarczowy jest regulowane bezpośrednio i pośrednio.

Do czynników zwiększających wydzielanie hormonów tarczycy należą:

-hormon tyreotropowy - Tsh z części gruczołowej przysadki.Wzmaga on wychwytywanie jodu przez tarczycę i wiązanie jodu z białkiem.Przyspiesza uwalnianie do krwi T3 i T4.

-podwzgórzowy hormon uwalniający hormon tyreotropowy z przysadki -TRH.Działa na tarczycę pośrednio poprzez TSH.

-zimno - nieznaczne obniżenie temperatury krwi dopływającej do podwzgórza pobudza termodetektory w ośrodku termoregulacji.termodetektory pobudzają podwzgórze do wydzielania TRH które z kolei pobudza wydzielanie TSH.

-wazopresyna, adrenalina i inne hormony oddziałujące na naczynia krwionośne uwalniają z tarczycy T3 i T4.Mają dwufazowy wpływ.W pierwszej fazie zwiększają wydzielanie T3 i T4, natomiast wolne T3 i T4 we krwi hamują tworzenie TSH i w ten sposób pośrednio hamują czynność tarczycy.

-długo działający czynnik pobudzający tarczycę -LATS

Czynniki hamujące wydzielanie hormonów przez gruczoł tarczowy:

-długotrwały wzrost średniej temeratury otoczenia i nieznaczny wzrost temperatury krwi dopływającej do podwzgórza

-wzrost zawartości we krwi T3 i T4 - hamowanie wydzielania TSH

-jod nieorganiczny

-niedobór jodu nieorganicznego

-inne aniony jednowartościowe takie jak chlorany i azotany, które wypierają aniony jodowe wychwytywane przez hormony tarczowe z krwi.

-związki egzogenne blokujące wiązanie jodu z tyrozyną

Wolne T3 i T4 po wniknięciu do wnętrza komórek w całym organizmie pobudzają syntezę białek komórkowych, w tym również białek enzymatycznych.

T3 i T4 powodują:

-zwiększenie zapotrzebowania na tlen

-przyspieszenie spalania wewnątrzkomórkowego z czym wiąże się wytwarzanie ciepła i wzmożona podstawowa przemiana materii

-zwiększenie wydzielania hormonu wzrostu w wyniku bezpośredniego działania na część gruczołową przysadki

-wzmożoną syntezę białek (nadmiar T3 i T4 przyspiesza rozpad białek )

-wzmożoną resorpcję węglowodanów w jelitach, w komórkach natomiast przyspieszenie glikogenolizy

-wzmożoną syntezę i rozpad cholesterolu w komórkach atroby oraz jego wychwytywaniem z krwi.

-zwiększoną przemianę wodno-mineralną.T3 i T4 przyspieszają wydalanie z organizmu wody i soli mineralnych.

---