Zadania sprawdzające wiedzę
i umiejętności z biologii
w szkole ponadgimnazjalnej
część III
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadanie 1. (2pkt)
Na rysunkach przedstawiono trzy sposoby połączeń naczyń włosowatych. Strzałki obrazują
kierunek przepływającej przez nie krwi, natomiast cyfry  odpowiednie naczynia doprowadzające
i odprowadzające krew.
a) Wskaż połączenie (spośród A, B, C), występujące w ciałku nerkowym oraz podaj nazwę
tego typu połączenia.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Podaj, w którym naczyniu (1 czy 2) we krwi przepływającej przez ciałko nerkowe
znajduje się mniejsza zawartość związków azotowych - zbędnych produktów przemiany
materii. Wybór uzasadnij jednym argumentem.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 2. (2pkt)
Poniżej przedstawiono reakcje zachodzące w czasie wymiany gazowej w organizmie człowieka
(w płucach i tkankach innych narządów organizmu).
A. H  HbCO2 + O2 HbO2 + CO2 + H+
B. HbO2 + CO2 + H+ H  HbCO2 + O2
C. H2CO3 H2O + CO2
D. H2O + CO2 H2CO3
E. H2CO3 H+ + HCO3-
Zaznacz dwie reakcje zachodzące w trakcie wymiany gazowej w płucach.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadanie 3. (3pkt)
Na poniższych schematach przedstawiono dwa rodzaje naczyń krwionośnych: A  tętnicę, B  żyłę.
a) Skonstruuj tabelę, w której porównasz cechy budowy tętnicy i żyły pod względem:
elementów je budujących (obecne, brak), podpisanych na rysunku oraz grubości ścian
naczyń (cienkie, grube).
b) Wyjaśnij, jaki jest związek między grubością ścian tętnic a pełnioną przez nie funkcją.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Zadanie 4. (1pkt)
Zaznacz prawidłową odpowiedz
.
Najszybciej krew płynie w:
A. żyłach
B. tętnicach
C. naczyniach włosowatych
D. żyłach i tętnicach
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadanie 5. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono zapis pracy serca (krzywa EKG) zdrowego człowieka mierzony
w czasie spoczynku.
a) Załamki P, QRS oraz T przyporządkuj odpowiednio poniższym opisom.
I. Jest efektem depolaryzacji włókien mięśniowych w komorach w początkowym okresie
skurczu komór. Pokrywa się z repolaryzacją przedsionków powstającą tuż przed ich
rozkurczem & & & .
II. Jest efektem depolaryzacji włókien mięśniowych w przedsionkach bezpośrednio przed ich
skurczem & & & .
III. Oznacza szybką repolaryzację włókien mięśniowych w komorach występującą bezpośrednio
przed rozkurczem komór & & & .
b) Prawidłowy rytm serca to rytm zatokowy , podczas którego węzeł zatokowo - przedsionkowy
generuje impulsy nerwowe z częstością 60-100 pobudzeń na min. w czasie spoczynku. Częstość
akcji serca powyżej 100 / minutę określana jest mianem tachykardii.
Określ, jak zmienią się odległości pomiędzy załamkami przedstawionymi na powyższym
wykresie (zmniejszą się, czy zwiększą), u pacjenta chorującego na tachykardię. Odpowiedz

uzasadnij jednym argumentem.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadanie 6. (2 pkt)
Analizując kolejne rysunki określ, w jakiej sytuacji (rysunek A), oraz wyjaśnij, w jaki sposób
(rysunki B, C, D) dochodzi do powstania konfliktu serologicznego.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
Zadanie 7. (3 pkt)
Choroby układu krążenia są przyczyną dużej liczby zgonów w Polsce. Najczęściej występujące to:
miażdżyca tętnic, choroba nadciśnieniowa, zawał serca.
Podaj, wpisując do tabeli, po jednej, różnej przyczynie wywołanej niewłaściwym
postępowaniem człowieka, która doprowadza do powstawania każdej z wymienionych
chorób.
Choroba Przyczyna Postępowanie człowieka
Miażdżyca tętnic
Choroba nadciśnieniowa
Zawał serca
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadanie 8. (3 pkt)
Na schemacie przedstawiono mechanizm krzepnięcia krwi z zaznaczonymi miejscami działania
jonów Ca2+ oraz heparyny. W miejsca A i B wpisz nazwy właściwych substancji.
a) W miejsca A, B i C wpisz nazwy substancji, będących produktami kolejnych przemian
przedstawionego procesu.
A & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
B & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
C & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
b) Określ rolę jonów wapnia oraz heparyny w procesie przedstawionym na schemacie.
Rola Ca2+
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Rola heparyny
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 9. (2 pkt)
W tabeli przedstawiono kilka informacji dotyczących układu krążenia człowieka.
Jeżeli stwierdzenie jest prawdziwe wpisz literę P we właściwym miejscu tabeli, jeżeli fałszywe
literę F.
Stwierdzenie P/F
A. Sieć naczyń krwionośnych w organizmie człowieka tworzy dwa obiegi krwi.
B. Krew powracająca z tkanek i narządów do serca zawsze jest pozbawiona tlenu.
C. Żyły płucne prowadzą krew utlenowaną z płuc do lewego przedsionka.
D. Naczynia włosowate są cienkościennymi przewodami rozmieszczonymi w tkankach
łączącymi zwykle tętnice z żyłami.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadanie 10. (2 p)
Tabela zawiera wyniki badań moczu dwóch pacjentów.
Wyniki badań moczu Pacjent A Pacjent B Norma
białko (mmol / dm3) 115 0 0
glukoza (mmol / dm3) 0 10,1 0,06
mocznik (mmol / dm3) 4,5 3,9 2,5 - 6,5
pH moczu 6,0 6,5 5,7  6,7
bakterie (szt. / dm3) nieliczne nieliczne pojedyncze
Na podstawie analizy wyników badań moczu wskaż choroby, na jakie mogą cierpieć pacjenci.
W każdym przypadku odpowiedz
uzasadnij.
Pacjent A
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Pacjent B
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Zadanie 11. (2 pkt)
Poniżej podano przykłady różnych mechanizmów mających wpływ na obronę organizmu przed
patogenami.
Zaznacz wszystkie te mechanizmy, które decydują o odporności swoistej organizmu.
A. Wytwarzanie przeciwciał.
B. Występowanie barier ochronnych, np. naskórek.
C. Namnażanie się limfocytów B oraz T.
D. Obecność w płynach ciała substancji bakteriobójczych, np. lizozymu.
E. Wytwarzanie interferonu.
Zadanie 12. (1 pkt)
Na rysunku przedstawiono gospodarkę wodno  mineralną ryby.
Określ środowisko życia (morskie, czy słodkowodne) ryby przedstawionej na rysunku.
Odpowiedz
uzasadnij jednym argumentem, uwzględniając mechanizm osmoregulacji ryby.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadanie 13. (3 pkt)
Tabela przedstawia zmiany zawartości wybranych substancji w moczu przepływającym przez
nefron.
Części nefronu Glukoza (g) Mocznik (g) Chlorek Woda (dm3)
sodu (g)
Kłębuszek nerkowy 120 30 1500 170
Pętla nefronu 0 30 100 20
Kanalik kręty dalszy 0 30 5 5
Kanalik zbiorczy 0 30 5 1
a) Wyjaśnij przyczynę zmian zawartości chlorku sodu i wody w poszczególnych częściach
nefronu.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) Narysuj wykres słupkowy ilustrujący zmiany zawartości wody w przepływającym przez
nefron moczu.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadanie 14. (1 pkt)
Na schemacie przedstawiono budowę układu krążenia płaza. Strzałkami zaznaczono kierunek
krążenia krwi.
Podaj, na podstawie schematu, jaki rodzaj krwi (bogata w tlen, bogata w dwutlenek węgla czy
mieszana) wpływa do prawego przedsionka serca płaza. Odpowiedz
uzasadnij jednym
argumentem.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............
Zadanie 15. (3 pkt)
Na schemacie przedstawiono trzy drogi transportu wody przez komórki korzenia, oznaczone
cyframi 1, 2 i 3.
a) Przyporządkuj rodzajom transportu: transport apoplastyczny, transport symplastyczny
cyfry od 1 do 3.
transport apoplastyczny & & & & & & & & .
transport symplastyczny & & & & & & & & .
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
b) Podaj, na podstawie rysunku, jedną cechę wspólną oraz jedną cechę różniącą transport
oznaczony cyfrą 2 i transport oznaczony cyfrą 3.
Cecha wspólna
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............
Cecha różniąca
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ............
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego