OPINIE
Rozdział 5/2.A.7.
5/2.A.7. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku
pracy operatora żurawia
Dariusz Płochocki zawodowego operatora żurawia
RozdziałOcena ryzyka
5/2.A.7. 5/2.A.7.
5. Ryzyko zawodowe
pax
dziernik 2008
Spis treS
ci
1. Opis stanowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
2. Zakres obowiązków operatora . . . . . . . . . . . . . . . . 2
3. Organizacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
4. Wymagane kwalifikacje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
5. Identyfikacja zagrożeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
6. Stosowane S
rodki profilaktyczne . . . . . . . . . . . . . . . 8
7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy
za ostatnie 5 lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
8. Karta oceny ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . . 9
1. Opis stanowiska
Operator żurawia pracę swą wykonuje na zamkniętych placach budów, przez co Miejsce oraz
stosowane
należy rozumieć przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz
środki pracy
z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy. Teren prowadzo-
nych robót jest ogrodzony w sposób uniemożliwiający swobodne wejS
cie tam osób
niezatrudnionych. Teren budowy jest dodatkowo oznakowany znakami bezpie-
czeństwa informującymi o potencjalnych zagrożeniach dla osób mogących znalex
ć
się w strefie wykonywanych prac. Jest to o tyle istotne, że prace prowadzone są
często w pasie drogowym (uwaga ta dotyczy w sposób szczególny żurawi samo-
jezdnych) przy:

całkowicie zamkniętym ruchu na drodze lub

wyłączeniu z ruchu drogowego częS
ci jezdni, pasa ruchu jezdni albo jego częS
ci,

znacznie ograniczonej prędkoS
ci pojazdów poruszających się na remontowanym
odcinku jezdni, w przypadku gdy roboty są prowadzone na poboczu drogi.
Operator obsługuje:

żurawie samojezdne,

żurawie wieżowe,

szybkomontujące żurawie przewox
ne,

żurawie szynowe.
Operator prowadzi obsługę z kabiny urządzenia bądx
też z poziomu terenu lub po-
ziomu kondygnacji wznoszonego obiektu budowlanego, w przypadku sterowania
żurawiem wieżowym drogą radiową.
Z kabiny urządzenia obsługiwane są, np. żurawie: wieżowe, szynowe i samojezdne. PRZYKA
AD
Praca prowadzona jest na otwartej przestrzeni, oczywiS
cie przy uwzględnieniu pa-
nujących warunków atmosferycznych. Maszyny nowe wyposażone są w klimaty-
paz
dziernik 2008 1
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/2.A.7.
zowane kabiny, a w przypadku maszyn starszych (np. żuraw wieżowy typ ŻB-75
bądx
ŻB-100) kabina operatora nie jest klimatyzowana.
Operator dodatkowo wykorzystuje w pracy narzędzia ręczne, np.: klucze nasa-
dowe i oczkowe, skrobaczki, itp.
2. Zakres obowiązków operatora
Do obowiązków operatora należy:

rozładunek przywiezionych elementów, materiałów, itp.,

przenoszenie ich na wyznaczone place składowania (lub bezpoS
rednio na miej-
sca montażu),

właS
ciwe układanie na stosach, a także

załadowywanie podstawionych S
rodków transportu.
Do obowiązków operatora należy:

zapoznać się z zapisem w książce dyżurów dokonanym przez operatora z po-
przedniej zmiany,

Obowiązkowe skontrolować stan narzędzi,
kontrole

sprawdzić, czy na żurawiu nie znajdują się osoby niepowołane,

dokonać ogólnego przeglądu konstrukcji,

obejrzeć i sprawdzić wszystkie mechanizmy, łożyska, częS
ci ruchome lub trące
i nasmarować je w miarę potrzeby,

sprawdzić, czy są założone właS
ciwe bezpieczniki i sprawdzić ich stan,

sprawdzić hamulce i stan okładzin szczęk hamulcowych,

skontrolować zblocze hakowe i w miarę potrzeby nasmarować je,

dokonać oględzin stanu linek pomocniczych i zabezpieczających,

sprawdzić (np. przy żurawiach szynowych), czy żuraw jest odhamowany,

odbezpieczyć (przy żurawiach z kabiną obrotową) hamulec mechaniczny obro-
tu kabiny,

sprawdzić, czy wszystkie nastawniki i urządzenia sterownicze w kabinie są
w położeniu zerowym,

sprawdzić właS
ciwe działanie wszystkich mechanizmów przez dokonanie
próbnych poruszeń: żurawia, wysięgnika, wózka i wyciągarki,

skontrolować poprawnoS
ć działania wyłączników krańcowych.
Po skontrolowaniu urządzenia i przejęciu narzędzi, operator wpisuje swoje uwagi,
nazwisko i godzinę rozpoczęcia pracy do książki dyżurów i od tej chwili jest
odpowiedzialny za działanie i pracę żurawia.
Ponadto operator powinien:

przestrzegać, aby wszystkie mechanizmy i częS
ci trące były odpowiednio sma-
rowane,

nadzorować działania urządzeń elektrycznych (bez dokonywania napraw),

przestrzegać, aby nie było iskrzenia szczotek i nadmiernego grzania się silni-
ków elektrycznych,

meldować o zauważonych usterkach bezpoS
redniemu przełożonemu (w razie
niebezpieczeństwa przerwać pracę),

sprawdzić, czy tor (żurawie szynowe) i teren działania żurawia są wolne od ja-
kichkolwiek przeszkód,
2 paz
dziernik 2008
5/2.A.7. Ocena ryzyka zawodowego operatora żurawia OPINIE
Rozdział 5/2.A.7.

przestrzegać, aby stanowiska pracy żurawi samochodowych były tak wybrane,
żeby podwozie żurawia było poziome,

dawać odpowiednie sygnały dx
więkowe w czasie ruchu żurawi,

przystąpić do przeładunku dopiero po otrzymaniu polecenia od przełożonego.
Operator żurawia powinien wykonywać swą prace zgodnie z instrukcją użytko-
wania żurawia oraz instrukcją bezpiecznej pracy i konserwacji maszyny.
3. Organizacja pracy
W zakładzie pracy zatrudnionych jest dwóch operatorów obsługujących jeden żu- Czas pracy
raw. Praca jest dwuzmianowa (zmiana pierwsza od godziny 600 do 1400, a druga od
1400 do 2200) i trwa przez 5 dni w tygodniu. W porach roku, kiedy dzień jest krótszy
 po zapadnięciu zmroku teren pracy żurawia jest oS
wietlony. Podobnie oS
wietle-
nie zapewnione jest w gorszych warunkach atmosferycznych.
Dx
wigowemu nie wolno pracować przy złej widocznoS
ci oraz przy zbyt silnym
wietrze. Przy sile wiatru do 5 stopni skali Beauforta (10 m/sek.) praca może odby-
wać się normalnie. Natomiast przy sile wiatru:

7 stopni skali Beauforta (14 m/sek.) należy zmniejszyć obciążenie o 25%,

8 stopni (17 m/sek.) należy żuraw zakotwiczyć i pracować przy zmniejszonym
o 50% obciążeniu,

9 stopni (20 m/sek.) pracę należy przerwać, opuS
cić hak lub chwytak, unieru-
chomić mechanizmy obrotowe, wyłączyć dopływ prądu i zejS
ć z żurawia.
Operator odpowiada za zgodne z instrukcją użytkowania eksploatowanie żurawia.
Zastosowanie niezgodne z przeznaczeniem, to:

opuszczanie kabiny lub stanowiska przy urządzeniach sterowniczych (jeżeli
w czasie pracy operatora musi z ważnych powodów opuS
cić swoje stanowisko,
powinien najpierw powiadomić hakowego, opuS
cić ciężar, ustawić urządzenia
sterownicze w położenie zerowe i wyłączyć główny wyłącznik w kabinie  od-
stępstwa od tych zasad dopuszczalne są, jeS
li wyrax
nie okreS
lono je w instruk-
cji użytkowania),

pozostawienie zawieszonego ciężaru w czasie przerw lub po zakończeniu pra-
cy (w przypadku zaniku prądu operator powinien ustawić urządzenia sterow-
nicze w położenie zerowe, wyłączyć główny wyłącznik w kabinie i powiado-
mić hakowego o przerwie w pracy, a przejS
cie pod ciężarem powinno być
zabronione przez wystawienie posterunku),

używanie wyłączników krańcowych jako normalnego sposobu wstrzymania
wózka, haka lub żurawia,

podciąganie pojazdów przy pomocy żurawia,

wyrywanie przedmiotów zagłębionych w ziemi lub przymarzniętych,

podnoszenie ciężarów przy ukoS
nym (w stosunku do pionu) położeniu liny,

balansowanie ciężarem,

podnoszenie żurawiem przedmiotów o nieznanej masie,

zmienianie ustawienia wyłączników krańcowych,

zmienianie położenia lub ciężaru przeciwwagi,

dokonywanie przemieszczeń lub przeróbek częS
ci składowych urządzeń żu-
rawia,

przenoszenie ludzi na haku, chwytaku lub przenoszonym ciężarze.
paz
dziernik 2008 3
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/2.A.7.
Prace konserwacyjne i naprawcze powinny być wykonywane przez uprawnionego
konserwatora.
4. Wymagane kwalifikacje
Na stanowisku operatora żurawia może być zatrudniona osoba, która:

ukończyła 18-ty rok życia,

posiada kwalifikacje do obsługi danego typu żurawia,

ma odpowiedni stan zdrowia udokumentowany aktualnym orzeczeniem le-
karskim o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku operatora żurawia,

jest w stanie fizycznym i psychicznym, pozwalającym na prawidłowe wykony-
wanie powierzonych mu obowiązków,

jest przeszkolona odpowiednio do zakresu obowiązków z tematyki dotyczącej
bezpieczeństwa i higieny pracy,

zna i zrozumiała dokumentację techniczną urządzenia, w tym instrukcję użyt-
kowania.
Operator powinien być badany przez lekarza co najmniej raz na 6 miesięcy celem
kontroli dalszej przydatnoS
ci do pracy na zajmowanym stanowisku.
5. Identyfikacja zagrożeń
Podczas identyfikacji zagrożeń i póx
niejszego szacowania ryzyka zawodowego nie
podano konkretnego typu żurawia, np. żuraw wieżowy bądx
żuraw samojezdny,
ponieważ zarówno identyfikując zagrożenia, jak oceniając ryzyko zawodowe
uwzględniono aspekty występujące w pracy operatorów różnych typów maszyn
tak, aby Czytelnik miał do dyspozycji szerszy zakres danych, z których mógłby sko-
rzystać przy szacowaniu ryzyka dla konkretnego stanowiska obsługi, okreS
lonego
typu żurawia, w swoim zakładzie pracy.
Lp. Zagrożenie lub czynnik ródło zagrożenia Możliwe skutki
niebezpieczny,
szkodliwy, uciążliwy
1 234
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
1. MożliwoS
ć zapalenia się Zapalenie się paliwa w NajczęS
ciej dochodzi do
żurawia (pożar). przypadku żurawi samo- poparzeń i zatrucia dyma-
jezdnych, najczęS
ciej pali- mi pożarowymi (zwłasz-
wa rozlanego w trakcie cza tlenek węgla), w skraj-
tankowania zbiornika. nych przypadkach do
S
mierci poszkodowanego.
Zwarcie w instalacji elek-
trycznej. Palenie tytoniu
w kabinie.
4 paz
dziernik 2008
5/2.A.7. Ocena ryzyka zawodowego operatora żurawia OPINIE
Rozdział 5/2.A.7.
1 234
2. Wysoka temperatura Gorące elementy silnika Poparzenia  najczęS
ciej
powierzchni. (układ wydechowy dochodzi do poparzeń
i chłodzenia) w przypad- I i II stopnia dłoni.
ku żurawi samojezdnych,
zwłaszcza przy prowadze-
niu prac konserwacyjnych.
3. Ruch S
rodków transportu Poruszające się po placu Stłuczenia, skaleczenia,
na placu budowy. budowy pojazdy (pojazdy ale także ciężkie uszko-
mechaniczne obsługiwane dzenia ciała (złamania,
przez osoby wykonujące zmiażdżenia, obrażenia
prace na placu budowy, organów wewnętrznych)
jak i samochody osobowe lub nawet S
mierć.
i ciężarowe obsługiwane
przez uczestników ruchu
pasów drogi, które nie zo-
stały wyłączone z ruchu).
4. Przemieszczające się Transportowane ładunki. Ciężkie urazy ciała
wyroby i materiały. W przypadku żurawi sa- (złamania, zmiażdżenia),
mojezdnych możliwoS
ć obrażenia organów
przewrócenia się maszy- wewnętrznych, nawet ze
ny, w sytuacji ustawienia skutkiem S
miertelnym.
jej na niesprawdzonym
podłożu gruntowym bez
wymaganej stabilizacji.
W przypadku żurawi szy-
nowych do przewrócenia
może dojS
ć w sytuacji, kie-
dy zostaną zdemontowa-
ne wyłączniki krańcowe.
5. Położenie stanowiska pra- R
liskie (błoto, oblodzenie) Urazy ciała (zwłaszcza
cy na poziomie wyższym schody wejS
cia do kabiny. stłuczenia, złamania
od otaczającego terenu i zwichnięcia) szczególnie
W trakcie obsługi żurawi
zagrażające upadkiem kończyn oraz bardzo nie-
wieżowych drogą radio-
z wysokoS
ci. bezpieczne urazy głowy.
wą, np. z poziomu stropu
nowo wznoszonego bu- W przypadku prowadze-
dynku w przypadku nie nia prac na wysokoS
ci 
zastosowania zbiorowych ciężkie urazy ciała, także
S
rodków ochrony zabez- obrażenia wewnętrzne,
pieczających przed upad- nawet ze skutkiem S
mier-
kiem z wysokoS
ci (balu- telnym.
strad).
Podczas przemieszczania
się po ramieniu wysięgni-
ka żurawia w czasie wy-
miany, np. liny stalowej
(prace konserwacyjne pro-
wadzone przez operatora
mającego uprawnienia
konserwatora).
paz
dziernik 2008 5
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/2.A.7.
1 234
6. Powierzchnie sprzyjające Nierówne i S
liskie drogi Złamania, zwichnięcia
upadkowi na tym samym komunikacyjne na placu kończyn, stłuczenia ciała
poziomie. budowy. i urazy głowy.
7. Wystające nieruchome Elementy konstrukcyjne Stłuczenia i inne urazy
elementy na przejS
ciach. żurawia, zwłaszcza przy ciała  szczególnie
wejS
ciach do kabiny ope- kończyn i głowy.
ratora.
8. Ruchome elementy Ruchome elementy silni- Urazy ciała  szczególnie
obsługiwanego żurawia. ka, pokrywa silnika, klapa dłoni (skaleczenia, zerwa-
serwisowa (szczególnie nia paznokci, zmiażdże-
w trakcie prac konserwa- nia, a nawet amputacja
cyjnych), w przypadku urazowa palców).
żurawi samojezdnych.
Ruchome elementy silni-
ków elektrycznych w tym
przekładnie linowe,
w przypadku żurawi po-
zostałych (prace konser-
wacyjne).
9. Ostre, wystające i chro- Elementy składowe Urazy ciała  szczególnie
powate elementy. urządzeń, obluzowane palców i głowy (skalecze-
osłony, wykorzystywane nia, otarcia).
narzędzia ręczne.
10. CiS
nienie oleju w prze- Silny strumień gorącego Urazy ciała w przypadku
wodach. oleju wyciekającego pęknięciu przewodów hy-
z pękniętego przewodu draulicznych będących
hydraulicznego. pod ciS
nieniem najczęS
ciej
podczas przeprowadzania
prac konserwacyjnych.
Zaprószenia oczu, ciężkie
uszkodzenia gałki ocznej,
poparzenia, w skrajnych
przypadkach nawet S
mierć.
11. Używanie narzędzi Narzędzia ręczne  młot- Skaleczenia, stłuczenia,
ręcznych. ki, klucze, skrobaczki, itp. zakłucia, najczęS
ciej dłoni.
NiewłaS
ciwie dobrane lub Uderzenia odpryskami
niesprawne narzędzia fragmentów narzędzi.
(najczęS
ciej uszkodzone
uchwyty).
6 paz
dziernik 2008
5/2.A.7. Ocena ryzyka zawodowego operatora żurawia OPINIE
Rozdział 5/2.A.7.
1 234
12. Niebezpieczne napięcie Zagrożenie występuje Ciężkie urazy ciała.
w przewodzie elektrycz- podczas przeprowadzania Obrażenia wewnętrzne ze
nym. przeglądu okresowego skutkiem S
miertelnym.
żurawia (np. co 30 dni
w przypadku żurawi
wieżowych, szynowych).
Podczas tych czynnoS
ci
operator współpracuje
z konserwatorem.
Zagrożenie występuje
również w przypadku
pracy żurawiem w bli-
skim sąsiedztwie linii
energetycznych.
13. Zmienne warunki Praca na otwartej prze- Choroby układu oddecho-
atmosferyczne. strzeni. Wysoka tempera- wego, w tym: przeziębie-
tura i przeciągi w kabinie. nia, zapalenia oskrzeli,
Nagłe zmiany temperatur płuc, zatok.
po wyjS
ciu z klimatyzo-
wanej kabiny.
14. Obciążenie statyczne. Wymuszona pozycja ciała Długotrwałe i nawraca-
podczas wielogodzinnej, jące dolegliwoS
ci układu
nieprzerwanej pracy mięS
niowo-szkieletowego.
w kabinie.
15. Hałas. Ruch pracujących na bu- Obniżenie sprawnoS
ci
dowie maszyn, uderzenia psychofizycznej, szybsze
młotem, silnik pracujące- pojawianie się stanu zmę-
go żurawia. czenia i sennoS
ci, co
w konsekwencji może
prowadzić do wypadków.
16. Wibracja ogólna. Układ napędowy żurawia. Zaburzenia w funkcjono-
waniu narządów wew-
NierównoS
ci drogi pod-
nętrznych klatki piersio-
czas jazdy żurawiem sa-
wej i jamy brzusznej oraz
mojezdnym.
dolegliwoS
ci układu mię-
S
niowo-szkieletowego.
17. Niedostosowanie stano- Kabina operatora, siedzi- Zmęczenie fizyczne i psy-
wiska pracy do cech sko, urządzenia do stero- chiczne.
fizycznych i psychicznych wania pracą żurawia.
operatora.
18. Obciążenie nerwowo- Wielogodzinna praca wy- Obniżenie sprawnoS
ci
-psychiczne, stres. magająca wytężonej uwa- psychofizycznej, szybsze
gi, zwłaszcza podczas pojawianie się stanu zmę-
złych warunków atmosfe- czenia i sennoS
ci, co może
rycznych. prowadzić do wypadków.
19. Uczestnictwo w ruchu Przemieszczanie żurawi Potłuczenia, złamania,
drogowym. samojezdnych po drogach urazy organów wew-
publicznych. nętrznych.
paz
dziernik 2008 7
OPINIE 5. Ryzyko zawodowe
Rozdział 5/2.A.7.
1 234
Zagrożenia biologiczne
Lp. Zagrożenie ródło zagrożenia Możliwe skutki zagro-
żenia.
Grupa Droga zakażenia
20. Wirusy grypy (typu A, B, Ludzie. Grypa, zapalenie płuc.
C) Orthomyxoviridae.
Gr. 2, szczepienia. Powietrzno-kropelkowa.
21. Salmonella choleraesuis. Woda, produkty roS
linne Salmonelloza, zapalenie
i zwierzęce. żołądka i jelit, zatrucia
pokarmowe.
Gr. 3, szczepienia. Posiłki.
22. Kropidlak biały Candida, Ludzie. Kandydoza paznokci,
albicans. skóry, alergia.
Gr. 2, brak szczepień A. BezpoS
rednia, wilgotne
S
rodowisko. Korzystanie
z wyposażenia wspólnych
toalet.
23. Laseczka tężca Gleba. Tężec.
Clostridium tetani.
Gr. 2 BezpoS
rednia po zranie-
niach.
6. Stosowane S
rodki profilaktyczne
Ubrania Operatora żurawia wyposażono w odzież i obuwie robocze oraz dodatkowo pod-
robocze i środki
czas uczestniczenia w pracach konserwacyjnych  w rękawice ochronne.
ochronne
Operator jest także wyposażony w specjalną torbę do transportu narzędzi oraz
urządzenie radiowe do komunikowania się z sygnalistą  hakowym (w przypadku
pracy na żurawiu wieżowym).
Operator ma na stanowisku pracy do dyspozycji także:

instrukcje  użytkowania maszyny, bezpiecznej obsługi i konserwacji, przeciw-
pożarową oraz

wykaz transportowanych elementów z podaniem ciężaru każdego z nich.
Inne środki Inne S
rodki profilaktyczne, to:
profilaktyczne

regularne przeglądy konserwacyjne maszyny,

okresowe szkolenia bhp i badania lekarskie.
Szkolenia prowadzone są zawsze w przypadku wprowadzenia zmian w organiza-
cji ruchu na placu budowy (także zmian samego placu budowy).
Ponadto operator ma dostęp do:

podręcznego sprzętu ppoż.,

apteczki pierwszej pomocy.
8 paz
dziernik 2008
5/2.A.7. Ocena ryzyka zawodowego operatora żurawia OPINIE
Rozdział 5/2.A.7.
7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy za
ostatnie 5 lat
W omawianym okresie nie zanotowano żadnego wypadku przy pracy, któremu
uległby operator żurawia.
W analogicznym okresie nie zanotowano także żadnego przypadku choroby zawo-
dowej (podejrzenia o taką chorobę).
8. Karta oceny ryzyka zawodowego
Poniższa karta oceny ryzyka zawodowego został opracowana w skali trójstopnio-
wej wg PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne
wytyczne do oceny ryzyka zawodowego. Należy pamiętać, że jest to karta przykładowa
i jak już wczeS
niej wspomniano, uwzględnia zagrożenia mogące pojawiać się
w trakcie pracy różnymi rodzajami żurawi. OczywiS
cie na konkretnych stanowi-
skach pracy w Państwa zakładach częS
ć ze zidentyfikowanych zagrożeń nie będzie
występowała (np. z racji rodzaju wykorzystywanej maszyny, organizacji pracy,
itp.), ale mogą pojawiać się inne, nieuwzględnione w powyższej ocenie.
Zwracamy uwagę, że w poniższej ocenie ryzyka zawodowego uwzględniono
stosowanie S
rodków ograniczających zagrożenia.
Przypominamy także, że pracownik powinien być zapoznany z kartą oceny razem
z kartą identyfikacji zagrożeń. Dowodem potwierdzającym zapoznanie się pracow-
nika jest podpisana przez niego karta oceny ryzyka zawodowego z datą i adnotacją
 Zapoznałem się .
paz
dziernik 2008 9
Rozdział 5/2.A.7.
Rozdział 5/2.A.7.
KARTA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO Data & ........... Numer Karty .................................................
Sporządził zespół
Liczba .......................................................................
narażonych .......................................................................
Stanowisko pracy Operator żurawia budowlanego
........................ ........................................................................
Charakterystyka stanowiska pracy. Praca operatora polega na: Dokumenty odniesienia:
" przygotowaniu żurawia do pracy (czynnoS
ci kontrolne),  rozp. MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bhp (tj. Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.),
" obsłudze ww. urządzenia zgodnie z instrukcją użytkowania oraz instrukcją bezpiecznej obsługi
i konserwacji,  rozp. MK oraz A,GTiOR
z 10.2.1977 r. w sprawie bhp przy
wykonywaniu robót drogowych i mostowych (Dz.U. Nr 7,
" przeprowadzeniu czynnoS
ci po zakończeniu pracy.
poz. 30),
Operatora wyposażono w:
 rozp. MPiOS oraz z 20.3.1954 r. w sprawie bhp przy obsłudze
" odzież i obuwie robocze,
żurawi (Dz.U. Nr 15, poz. 58),
" rękawice ochronne (dodatkowo podczas prac konserwacyjnych),
 rozp. MI z 6.2.2003 r. w sprawie bhp podczas wykonywania
" torbę do transportu narzędzi oraz
robót budowlanych (Dz.U. Nr 47, poz. 401),
" urządzenie radiowe do komunikowania się z sygnalistą  hakowym (w przypadku żurawi wie-
 PN-N-18002:2000,
żowych).
 instrukcja użytkowania żurawia (np. wieżowego),
Operator ma na stanowisku pracy:
 instrukcje zakładowe.
" instrukcje  użytkowania maszyny, bezpiecznej obsługi i konserwacji maszyny, przeciw-
pożarową,
" wykaz transportowanych elementów z podaniem ciężaru,
" apteczkę pierwszej pomocy oraz
" podręczny sprzęt ppoż.
Operator wykorzystuje w pracy narzędzia ręczne, np.: klucze nasadowe, oczkowe, skrobacz-
ki, itp.
Lp. Zagrożenie ródło zagrożenia CiężkoS
ć Prawdopodo- Oszacowanie Działania
Wyniki pomiarów szkód bieństwo ryzyka profilaktyczne
12 3 45 6 7
Zagrożenia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne
1. MożliwoS
ć zapalenia się Zapalenie się paliwa w przypad- Duża Mało R
rednie  Zakaz używania otwartego ognia i palenia ty-
żurawia (pożar). ku żurawi samojezdnych, prawdopodobne dopuszczalne toniu poza miejscami specjalnie do tego wy-
najczęS
ciej paliwa rozlanego znaczonymi. Zapewnienie podręcznego
w trakcie tankowania zbiornika. sprzętu ppoż. na stanowisku pracy operatora.
Rozdział 5/2.A.7.
10
WZÓR
12 3 45 6 7
Zwarcie w instalacji elektrycz- Stosowanie obowiązujących instrukcji
nej. Palenie tytoniu w kabinie. (zwłaszcza dotyczących wykorzystywania
materiałów łatwopalnych). Zwrócenie uwagi
na zachowanie należytej ostrożnoS
ci w trak-
cie tankowania żurawi samojezdnych.
2. Wysoka temperatura Gorące elementy silnika (układ R
rednia Prawdopodobne R
rednie  Zwrócenie uwagi na elementy maszyny
powierzchni. wydechowy i chłodzenia) dopuszczalne o podwyższonej temperaturze. Zakaz samo-
w przypadku żurawi samojezd- dzielnego wykonywania napraw. WłaS
ciwa
nych, zwłaszcza przy prowa- organizacja pracy. Działania ograniczające
dzeniu prac konserwacyjnych. poS
piech.
3. Ruch S
rodków trans- Poruszające się po placu budo- Duża Prawdopodobne Duże Zalecenie stosowania się do projektu organi-
portu na placu budowy. wy pojazdy (dotyczy zarówno zacji ruchu. Stosowanie kamizelek odblasko-
pojazdów mechanicznych wych. Oznakowanie i doS
wietlenie miejsc
obsługiwanych przez osoby niebezpiecznych. Działania ograniczające
wykonujące prace na placu bu- poS
piech. Zalecenie zachowania należytej
dowy jak i samochodów oso- ostrożnoS
ci.
bowych i ciężarowych obsłu-
giwanych przez uczestników
ruchu pasów drogi, które nie
zostały wyłączone z ruchu).
4. Przemieszczające się Transportowane ładunki. Duża Mało R
rednie  Wymóg ustawiania sprzętu wyłącznie na
wyroby i materiały. W przypadku żurawi samojezd- prawdopodobne dopuszczalne sprawdzonym pod względem stabilnoS
ci
nych możliwoS
ć przewrócenia terenie. Zakaz demontowania wyłączników
się maszyny, w sytuacji usta- krańcowych, a w przypadku stwierdzenia
wienia jej na niesprawdzonym uszkodzenia wyłącznika  obowiązek
podłożu gruntowym bez wy- niezwłocznego poinformowania bezpoS
red-
maganej stabilizacji. W przy- niego przełożonego. Działania ograniczające
padku żurawi szynowych do poS
piech. Zalecenie zachowania należytej
przewrócenia może dojS
ć w sy- ostrożnoS
ci.
tuacji, kiedy zostaną zdemonto-
wane wyłączniki krańcowe.
WZÓR
Rozdział 5/2.A.7.
11
12 3 45 6 7
5. Położenie stanowiska R
liskie (błoto, oblodzenie) Duża Mało R
rednie  Pozwolenie na wykonywanie prac wyłącznie
pracy na poziomie wyż- schody wejS
cia do kabiny. prawdopodobne dopuszczalne w strefie, gdzie zamontowane są S
rodki
szym od otaczającego ochrony zbiorowej (np. balustrady). Obo-
W trakcie obsługi żurawi wie-
terenu zagrażające wiązek stosowania S
rodków ochrony indywi-
żowych drogą radiową, np.
upadkiem z wysokoS
ci. dualnej. Działania ograniczające poS
piech.
z poziomu stropu nowo wzno-
Zalecenie zachowania należytej ostrożnoS
ci.
szonego budynku w przypadku
nie zastosowania zbiorowych
S
rodków ochrony zabezpie-
czających przed upadkiem
z wysokoS
ci (balustrad).
Podczas przemieszczania się po
ramieniu wysięgnika żurawia
w czasie wymiany, np. liny sta-
lowej (prace konserwacyjne
prowadzone przez operatora
mającego uprawnienia konser-
watora).
6. Powierzchnie sprzy- Nierówne i S
liskie drogi komu- R
rednia Prawdopodobne R
rednie  DbałoS
ć o ład i porządek, zwłaszcza na dro-
jające upadkowi na tym nikacyjne na placu budowy. dopuszczalne gach komunikacji wewnątrzzakładowej.
samym poziomie. Działania ograniczające poS
piech. Zacho-
wanie należytej ostrożnoS
ci.
7. Ruchome elementy Elementy konstrukcyjne żura- R
rednia Mało Małe  Działania ograniczające poS
piech. Zalecenie
obsługiwanego żurawia. wia, zwłaszcza przy wejS
ciach prawdopodobne dopuszczalne zachowania należytej ostrożnoS
ci.
do kabiny operatora.
8. Ruchome elementy Ruchome elementy silnika, po- R
rednia Mało Małe  Stosowanie odzieży roboczej o S
ciS
le przyle-
obsługiwanego żurawia. krywa silnika, klapa serwisowa prawdopodobne dopuszczalne gających mankietach rękawów, połach, itp.
silnika (szczególnie w trakcie częS
ciach garderoby, które mogą zostać po-
prac konserwacyjnych) w przy- chwycone. Zwrócenie uwagi na zachowanie
padku żurawi samojezdnych. należytej ostrożnoS
ci. Przed otwarciem po-
Ruchome elementy silników krywy silnika należy zawsze najpierw wy-
elektrycznych w tym przekład- łączyć silnik i wyjąć kluczyk zapłonowy
nie linowe w przypadku żurawi (w przypadku żurawi samojezdnych).
pozostałych (prace konser-
wacyjne).
Rozdział 5/2.A.7.
12
WZÓR
12 3 45 6 7
9. Ostre, wystające i chro- Elementy składowe urządzeń, Małe Mało Małe  Działania ograniczające poS
piech. Przepro-
powate elementy. obluzowane osłony, wykorzy- prawdopodobne dopuszczalne wadzanie przeglądów codziennych i usuwa-
stywane narzędzia ręczne. nie na bieżąco usterek, np. obluzowanych
osłon, niesprawnych narzędzi ręcznych, itp.
10. CiS
nienie oleju w prze- Silny strumień gorącego oleju R
rednie Mało Małe  Stosowanie się do instrukcji użytkowania
wodach. wyciekającego z pękniętego prawdopodobne dopuszczalne wydanej przez producenta żurawia. Stoso-
przewodu hydraulicznego. wanie osłon węży elastycznych. Regularne
kontrole stanu węży zasilających oraz zapi-
nek. Zakaz samodzielnej naprawy uszkodzo-
nych elementów instalacji.
11. Używanie narzędzi Narzędzia ręczne  młotki, klu- Mała Mało Małe  Działania ograniczające poS
piech. Stosowanie
ręcznych. cze, skrobaczki, itp. NiewłaS
ci- prawdopodobne dopuszczalne sprawnych narzędzi (przeglądy i eliminowanie
wie dobrane lub niesprawne narzędzi nie nadających się do użytku).
narzędzia (najczęS
ciej uszko-
dzone uchwyty).
12. Niebezpieczne napięcie Zagrożenie występuje podczas R
rednie Prawdopodobne R
rednie  Prace konserwacyjne powinny być przepro-
w przewodzie elek- przeprowadzania przeglądu dopuszczalne wadzane przez osoby z odpowiednimi kwali-
trycznym. okresowego żurawia (np. fikacjami  zakaz wykonywania napraw sa-
co 30 dni w przypadku żurawi modzielnie.
wieżowych, szynowych). Pod-
Przestrzeganie instrukcji wykonywania prac.
czas tych czynnoS
ci operator
Zakaz wykonywania prac w bezpoS
redniej
współpracuje z konserwato-
bliskoS
ci napowietrznych linii wysokiego na-
rem.
pięcia.
Zagrożenie występuje również
w przypadku pracy żurawiem
w bliskim sąsiedztwie linii ener-
getycznych.
13. Zmienne warunki Praca na otwartej przestrzeni. R
rednia Mało Małe  Używanie przydzielonych sortów ubranio-
atmosferyczne. Wysoka temperatura i prze- prawdopodobne dopuszczalne wych z uwzględnieniem aktualnych warun-
ciągi w kabinie samochodu. ków atmosferycznych. Zapewnienie po-
Nagłe zmiany temperatur po mieszczeń do ogrzania się w porze zimowej.
wyjS
ciu z klimatyzowanej kabiny. Zapewnienie napojów zimnych i gorących.
WZÓR
Rozdział 5/2.A.7.
13
12 3 45 6 7
14. Obciążenie statyczne. Wymuszona pozycja ciała pod- R
rednia Mało Małe  Odpowiednia organizacja pracy. Stosowanie
czas wielogodzinnej, nieprze- prawdopodobne dopuszczalne przerw w pracy.
rwanej pracy w kabinie.
15. Hałas. Pracujące na budowie maszyny, R
rednia Mało Małe  Izolacja akustyczna kabiny. Nakaz stosowa-
uderzenia młotem, silnik pra- prawdopodobne dopuszczalne nia ochronników słuchu.
cującego żurawia.
16. Wibracja ogólna. Układ napędowy żurawia R
rednia Mało Małe  DbałoS
ć o stan techniczny żurawia, szczegól-
(w przypadku żurawi samo- prawdopodobne dopuszczalne nie układu amortyzującego siedzisko.
jezdnych). NierównoS
ci drogi Zmniejszenie prędkoS
ci jazdy po nierównym
podczas jazdy żurawiem samo- terenie.
jezdnym.
17. Niedostosowanie stano- Kabina operatora, siedzisko, R
rednia Mało Małe  Zapewnienie łatwoS
ci wchodzenia do i wy-
wiska pracy do cech fi- urządzenia do sterowania prawdopodobne dopuszczalne chodzenia z kabiny operatora. Odpowiednia
zycznych i psychicznych ładunkiem i pracą żurawia. przestrzeń do sterowania. Zapewnienie czy-
operatora. telnych i jednoznacznych informacji o funk-
cjonowaniu mechanizmów i podzespołów
żurawia oraz dobrej widocznoS
ci.
18. Obciążenie nerwowo- Wielogodzinna praca wyma- R
rednia Mało Małe  DbałoS
ć o kondycję fizyczną i zdrowotną
-psychiczne, stres. gająca wytężonej uwagi, prawdopodobne dopuszczalne pracownika. Zwracanie uwagi czy operator
zwłaszcza podczas złych wa- rozpoczynający pracę nie wykazuje oznak
runków atmosferycznych. zmęczenia. Prawo powstrzymania się pra-
cownika (po uprzednim zawiadomieniu
przełożonego) od wykonywania pracy wy-
magającej szczególnej sprawnoS
ci psychofi-
zycznej, przypadku gdy jego stan nie zapew-
nia bezpiecznego wykonywania pracy i stwa-
rza zagrożenie dla innych osób.
19. Uczestnictwo w ruchu Przemieszczanie żurawi samo- Duża Mało R
rednie  WłaS
ciwe planowanie jazdy  korzystanie
drogowym. jezdnych po drogach publicz- prawdopodobne dopuszczalne z tras najmniej uczęszczanych i poza godzi-
nych. nami szczytu. Zakaz korzystania z telefonu
komórkowego oraz palenia tytoniu w czasie
Rozdział 5/2.A.7.
14
WZÓR
12 3 45 6 7
jazdy. DbałoS
ć o stan techniczny. Okresowa
kontrola stanu zdrowia kierowców. Prze-
strzeganie Prawa o ruchu drogowym.
Wzmożona uwaga.
Zagrożenia biologiczne
Lp. Zagrożenie ródło zagrożenia CiężkoS
ć Prawdopodo- Oszacowanie Działania profilaktyczne
szkód bieństwo ryzyka
Grupa ryzyka Droga przenoszenia Przechowywanie akt
20. Wirusy grypy (typu A, Ludzie. Duża Mało R
rednie  Szczepienia tylkoAi B.
B, C) Orthomyxoviridae. prawdopodobne dopuszczalne
Gr. 2, szczepienia. Powietrzno-kropelkowa. Nie.
21. Salmonella choleraesuis. Woda, produkty roS
linne Duża Mało R
rednie  Bezwzględne przestrzeganie zasad higieny,
i zwierzęce. prawdopodobne dopuszczalne spożywanie posiłków w pewnych punktach
żywienia zbiorowego.
Gr. 3, szczepienia. Posiłki. Nie.
22. Kropidlak biały Candida, Ludzie. Korzystanie z publicz- R
rednia Mało Małe  Stosowanie mydeł i zasypek z dodatkiem
albicans. nych łax
ni i toalet. prawdopodobne dopuszczalne S
rodków przeciwgrzybicznych, S
rodki
ochrony indywidualnej.
Gr. 2, brak szczepień A. BezpoS
rednia, wilgotne S
rodo- Nie.
wisko. Korzystanie z wyposa-
żenia wspólnych toalet.
23. Laseczka tężca Gleba. Duża Mało R
rednie  Szczepienia ochronne, natychmiastowe
prawdopodobne dopuszczalne opatrywanie ran.
Clostridium tetani.
Gr. 2. BezpoS
rednia po zranieniach. Nie
Uwagi: Brak lub niestosowanie zabezpieczeń powoduje podwyższenie kategorii ryzyka, tzn. zwiększa prawdopodobień- Zatwierdził:
stwo zaistnienia wypadku, choroby.
WZÓR
Rozdział 5/2.A.7.
15
Rozdział 5/2.A.7. WZÓR
16