dla początkujących
Enlightenment
E17  menedżer okien
dla wymagających
Grzegorz Chojnacki
Od kilku miesięcy w środowisku linuksowym ogromną furorę robi menedżer okien Enlightenment DR17
(z ang. oświecenie), zwany popularnie E17. Gdy użytkownicy GNOME i KDE wciąż kłócą się, które
środowisko jest lepsze, na boku powstaje cudowny konkurent. Choć wciąż jest to wersja rozwojowa,
już teraz można mówić o sukcesie producentów. Ci, którzy go nie znają, pytają:  Po co komu menedżer
okien? Czyż nie można zadowolić się tym, co już posiadają GNOME i KDE? . Ci zaś, którzy go poznali,
z niecierpliwością czekają, co nowego jeszcze wyprodukują magicy od E17. Albowiem zaiste magikami
nazywać ich trzeba.
nlightenment był pomysłem Carstena Haitzle- ści zostawiają popularne środowiska graficzne GNO-
ra (zwanego Rasterem), którego podczas uży- ME i KDE daleko w tyle. Jeśli dalej nie jesteś przeko-
wania systemów typu Unix ogromnie raziła nany, rozsiądz
się wygodnie, wrzuć płytę EliveCD do
Ebrzydota ówczesnych okienek. Postanowił napędu i pozwól zabrać się w podróż po nowym śro-
stworzyć lekki i zarazem dobrze się prezentujący mene- dowisku.
dżer okien dla Linuksa. Tak oto 30 paz
dziernika 1996
roku światło dzienne ujrzała pierwsza wersja tego nie- EliveCD  nowy wymiar Linuksa
zwykłego środowiska. Wyewoluował on z menedżera EliveCD to system operacyjny odpalany z płyty (nie
FVWM (F Virtual Window Manager) i używał obrazów wymaga instalacji) prezentujący to, co już teraz potrafi
XPM. Wkrótce stał się on samodzielnym produktem nowa E17. Możemy go ściągnąć ze strony producenta,
przepisanym zupełnie od podstaw. W wersji DR8 Ra- polecam jednak skorzystanie z wydania dołączonego
ster zrezygnował z bibliotek libXPM i stworzył własne do tego numeru Linux+, ponieważ za darmo dostępny
 używane w Enlightenmencie do dziś biblioteki Imlib. jest tylko wolny serwer, z którego ściąganie może
Do wersji DR10 były one częścią środowiska, potem zy- przynieść zadowolenie jedynie masochistom. System
skały własną paczkę. ten zbudowany jest na jednej z najlepszych dystrybu-
Dziś oficjalną stabilną wersją jest E16 i pozostaje cji Linuksa  Debianie 4.0 (Etch). Pozwoli ci cieszyć się
ona równocześnie ostatnią enklawą starego Enlighten- pięknem E17 nawet na słabym sprzęcie  minimalne
menta. Wersja DR17 została rozpisana od nowa, stwo- wymagania to procesor 100 Mhz i 64 Mb RAM-u (choć
rzono nowe biblioteki, nowe narzędzia i wyznaczono twórcy zalecają 300 Mhz i 128 Mb). Nie potrzebujesz ak-
nowe standardy. E17 w niczym nie przypomina swoich celeracji w karcie graficznej! Dla porównania możesz
poprzedników  poza głównymi założeniami: jest ślicz- także uruchomić E16, ale na pewno szybko wrócisz do
na i zabójczo szybka. Jej niesamowite nowe możliwo- DR17. Istnieje także możliwość doinstalowywania pa-
14 maj 2007
[e-mail]
dla początkujących
Enlightenment
Notabene czy zauważyłeś już, że za pię-
cioma okienkami z filmem na pulpicie znajdu-
je się tapeta, na której przez cały czas mrugają
gwiazdki? To kolejna niespodzianka nowego
E17  animowane tapety. Pewno myślisz sobie,
że mrugające gwiazdki robią małe wrażenie?
W takim razie zapraszam na stronę get-e.org,
gdzie możesz zdobyć wiele innych animowa-
nych tapet, dużo bardziej zapierających dech
w piersiach. Oczywiście nic nie stoi na przeszko-
dzie, by używać także standardowych tapet.
Druga opcja z menu Demos to prezenta-
cja działania E17 na urządzeniach typu Em-
bedded (np. palmtopy). Niewiele mogę o niej
napisać, bo nie działa u mnie prawidłowo. Po
skalibrowaniu wielkości ekranu wirtualnego
palmtopa, włącza się embedded E17 i potem
nie mogę już nic zrobić. Możesz jednak spró-
bować. Na stronie EliveCD znajduje się zrzut-
Rysunek 1. Entrance  nowy menadżer logowania
ka z działania programu (widać go także na
kietów za pomocą apta w uruchomionym Wszystko pięknie, ale gdzie jest przycisk zdjęciu 3.), więc na pewno działać powinien.
z płyty systemie. Generalnie mamy zatem menu? Dobre pytanie. Zapewne właśnie na Opcja trzecia to prezentacja działania
system nie ustępujący w niczym dzisiej- niego patrzysz. To twój pulpit. Klikając na nie- emulatora komputera PC w E17. Jak widać na
szym dystrybucjom. go lewym przyciskiem myszki, uruchamiasz zdjęciu 4., uruchomić można w ten sposób
Po wystartowaniu systemu z płyty naj- menu. Jest to pełne menu E17. Na samej gó- EliveCD wewnątrz uruchomionego już Eli-
pierw zostaniemy zapytani o to, w jakim języ- rze mamy rozwijaną opcję ulubionych aplika- veCD. Taka ciekawostka.
ku ma się do nas zwracać system. Po dokona- cji. Jeśli zależy nam tylko na menu aplikacji, To już wszystkie przewidziane demon-
niu wyboru decydujemy, którą opcję chcemy klikamy na pulpicie prawym przyciskiem stracje, ale dopiero początek atrakcji. Jeśli klik-
uruchomić (jeśli nie wiesz, co wybrać, wybierz myszki. Dziwnie? To dopiero początek. Środ- niemy na pulpicie lewym przyciskiem my-
Default). Po chwili wczytywania zostaniemy kowy przycisk pozwala przełączać się mię- szy, możemy wybrać opcje konfiguracji E17.
jeszcze zapytani, czy chcemy Enlightenmenta dzy oknami. Przetestujmy więc trochę to E17. Możemy zmienić temat (do wyboru są nieste-
w domyślnym temacie graficznym, czy woli- Klikamy prawym guzikiem myszy na pulpi- ty tylko 3), samą tapetę (jeszcze mniejszy wy-
my temat Night (ciemniejszy). Ze szczerego cie, wybieramy Demos i uruchamiamy pier- bór), a także skonfigurować moduły. Tu pro-
serca polecam ten drugi ze względu na więk- wszą opcję. Jest to prezentacja tego, jak płyn- ponuję zatrzymać się na dłużej. Ponieważ Eli-
szą estetykę wykonania. Jeśli EliveCD nie wy- nie w nowym E17 można odtwarzać filmy veCD jest systemem już skonfigurowanym,
kryje modelu naszego monitora, czeka nas (patrz Rysunek 3.). Filmik jest może mało nasze opcje zmian są mniejsze niż w standar-
jeszcze pytanie o rozdzielczość ekranu, a po- ciekawy, ale chodzi płynnie w 5 okienkach, dowym E17. Niemniej jednak możemy do-
tem włączy się system. a to już o czymś świadczy. dać parę dodatkowych modułów. Mamy za-
Już menedżer logowania (Entrance 
patrz Rysunek 1.) pokazuje nam, czego do-
konali twórcy Enlightenmenta. Podajemy
nazwę użytkownika (eliveuser) i hasło (elive)
i wybieramy, jakiego menedżera okien uży-
jemy. Domyślnie wybrany jest E17, więc może-
my ten krok pominąć. Po zalogowaniu poja-
wia się w całej okazałości nowe E17 (patrz
Rysunek 2.). Możesz się poczuć trochę oszo-
łomiony nowym wyglądem i dz
więkiem uru-
chamiania (ten jest rzeczywiście okropny),
ale to wszystko kwestia konfiguracji. Ponie-
waż jest to płyta Live CD, nie będziemy
zmieniać ustawień, bo i po co? Jeśli wybra-
liśmy temat Night, to w górnym lewym ro-
gu powinniśmy widzieć pager (narzędzie
przełączania między pulpitami), na dole zaś
 w lewym rogu  jest lista okien, w prawym
moduły pomiaru baterii i temperatury proce-
sora, a po środku iBar  znana z MacOSX pół-
ka z ikonami programów. Rysunek 2. E17 z tematem Night
www.lpmagazine.org 15
dla początkujących
Enlightenment
sprawa jest prosta. Do pliku /etc/apt/sources.list
dodajesz jako root dwa repozytoria:
deb http://edevelop.org/pkg-e/ubuntu
edgy e17
deb-src http://edevelop.org/pkg-e/
ubuntu edgy e17
Potem wydajesz komendy wget http://lut-
1n.ifrance.com/repo_key.asc, a następnie
sudo apt-key add repo_key.asc, aby apt nie
czepiał się o brak klucza. Teraz wystarczy tylko
wydać komendę sudo apt-get update i mo-
żesz instalować E17 (komendą sudo apt-get
install e17 lub poprzez Synaptic).
Użytkownicy Debiana czynią podobnie.
Powinni dodać do /etc/apt/sources.list wpisy:
deb http://edevelop.org/debian
unstable main
deb-src http://edevelop.org/debian
etch unstable main
Rysunek 3. Prezentacja wydajności E17 i E17 Embedded
tem do wyboru m.in. wywołanie wirtualne- Wystarczy spojrzeć na stopień zaawansowania następnie wydać komendę sudo apt-get
go deszczu na pulpicie, moduł sprawdza- E16, żeby zrozumieć, jaki będzie pełny E17. update i można instalować apt-get install
nia pogody, moduł, który wyświetla mi- e17 e-modules.
niaturki fotografii ze zdefiniowanego kata- Ale ja lubię i E17 Jeżeli używasz Fedory, Red Hata lub Au-
logu i wiele, wiele innych... Proponuję po- i moją dystrybucję roxa, paczki znajdziesz pod adresem http://
bawić się tutaj trochę, zanim przejdziesz do Co począć w takiej sytuacji ? Możesz oczy- sps.nus.edu.sg/~didierbe/. Jeśli używasz instala-
następnych opcji. A co jeszcze jest do od- wiście zainstalować E17 w swojej dystry- tora yum, powinieneś do pliku /etc/yum.repos.d/
krycia? bucji! Nie jest to może proste i szybkie, bę- didier.repo dodać wpis
Możesz poeksperymentować z programa- dziesz musiał poświęcić trochę czasu na
mi z płyty. Większość z nich działa znakomi- konfigurację modułów, ale zadowolenie [Didier]
cie i, co najważniejsze  szybko. Część z nich z tak zdobytej E17 jest nieporównywalnie name=Didier's yum repository for e17
oparto na bibliotekach nowego E17  warto po- większe. apps/lib
patrzeć jak doskonale współgrają ze środowi- Jeśli jesteś użytkownikiem Ubuntu (Ku- baseurl=http://www.atsweb.neu.edu/
skiem. Gdybyś chciał poprzeglądać katalogi buntu, Xubuntu i wszelkich innych odmian), to bcasse/fedora/X/en/i386
na dysku, musisz najpierw zamontować par-
tycje (pomoże ci w tym narzędzie Elive Con-
trol Panel  Rysunek 5.), a następnie uruchomić
z menu Utils aplikację Thungar (patrz Rysu-
nek 6). Znajduje się tam także nierozwijany już
Evidence, który porzucono z powodu złego za-
rządzania pamięcią. Możesz i na niego rzucić
okiem, choć zostaniesz ostrzeżony i poinstru-
owany jak zamknąć go po użyciu, by nie kradł
wolnej pamięci.
Gdy skończysz już zabawę i przekonasz
się do nowego E17, możesz zainstalować Eli-
veCD na dysku. Twórcy tej edycji stworzyli
bardzo sympatyczny instalator graficzny, któ-
ry pomoże ci przenieść system na dysk. Jeśli
polubiłeś E17, ale nie jesteś do niego do koń-
ca przekonany, wróć do używanych do tej po-
ry GNOME/KDE, a zapewne ze zdumieniem
zauważysz, że nagle stały się powolne i topor-
ne. Jeśli natomiast nie spodoba ci się, cóż  każ-
dy ma swoje zdanie. Nie zapominaj jednak
o E17, bo to, co widziałeś, to dopiero początek. Rysunek 4. EliveCD uruchomione w EliveCD  prezentacja Qemu
16 maj 2007
dla początkujących
Enlightenment
To pozwoli im pobrać wersje z CVS-u. Moż-
na też zmienić wyrażenia  -* na  -x86 i cie-
szyć się snapshotami CVS-u. Następnie wy-
konujemy operację emerge eet evas ecore embryo
edje e i E17 się instaluje.
Posiadacze innych dystrybucji oraz ci,
którzy chcieliby skorzystać z najświeższych
rozwiązań, mogą pobrać E17 z CVSu i insta-
lować go w sposób opisany na stronie: http://
www0.get-e.org/E17_User_Guide/English/_pages/
3.1.html
Można także skorzystać ze skryptu au-
tomatyzującego prace z CVS-em, ale jego po-
prawności nie jestem w stanie zagwarantować.
Znajdziesz go pod adresem http://omicron.
homeip.net/projects/easy_e17/easy_e17.sh. Radzę
jednak poczytać więcej o tym skrypcie w in-
ternecie, gdyż wymaga on delikatnych mo-
dyfikacji ścieżek systemowych (przynajm-
niej w Ubuntu).
Na stronach podanych w stopce można
Rysunek 5. Panel konfiguracyjny EliveCD - Elpanel
znalez
ć także mnóstwo ciekawostek o E17 oraz
http://dr17.saaf.co.uk/fedora/X/en/ 2007.0/i586/media/contrib/ tapety, animowane ikony, kursory i inne ga-
i386, release/ dżety do środowiska. Czy warto robić własne
with media_info/synthesis.hdlist.cz E17? Na 100% tak. Ja sam używam tego środo-
gdzie X zastępujesz numerem wersji Fedory. wiska w Ubuntu i działa wspaniale. Miałem
Po zapisaniu pliku wydajesz polecenie yum i już możemy zainstalować E17 w Panelu trochę problemów z obsługą klawiszy głośno-
check-update, a potem yum install enlighten- Sterowania. Użytkownicy Gentoo mają wię- ści w laptopie, jednak da się to skonfigurować,
ment. cej zabawy. Do pliku /etc/portage/package.key- uruchamiając moduł mixer i ustawiając skró-
Dla korzystających z Mandrivy także words powinni dodać wpisy: ty klawiszowe (bądz
myszkowe). Dzięki temu
przygotowano paczuszki. Musimy wydać możecie ściszać tak, jak chcecie (np. ja używam
polecenie: urpmi.addmedia FTP_FTP_PBO- x11-wm/e -* klawisza Alt w połączeniu z pokrętłem myszy
NE_NET_DEVEL_2007.0_CONTRIB x11-libs/evas -*  szybkie i wygodne).
dev-libs/eet -*
ftp://ftp.pbone.net/mirror/ x11-libs/ecore -* Zakończenie
carroll.cac.psu.edu/pub/linux/ media-libs/edje -* Teraz już tylko od ciebie zależy, jak będzie
distributions/mandrakelinux/devel/ dev-libs/embryo -* wyglądać twoje życie z E17. Jeśli pokochałeś
go tak mocno jak ja, możesz rozważyć przy-
łączenie się do projektu. Możesz także zająć
się czymś mniejszym, jak np. tworzenie tapet,
ikon czy innych gadżetów. Możesz też po
prostu rozkoszować się nowym menedżerem
i czekać na finalną wersję. Cokolwiek wybie-
rzesz  ostrzegam: E17 wciąga.
W Sieci
" Główna strona projektu
Enlightenment:
http://enlightenment.org
" Strona z wszelkiej maści dodatkami
do E17 oraz z opisami instalacji
i konfiguracji:
http://get-e.org
" Oficjalna strona dystrybucji
EliveCD:
http://www.elivecd.org/
Rysunek 6. Menadżer plików Thungar w akcji
www.lpmagazine.org 17