Pomiar stożków i kątów

Do zwymiarowania kątów lub stożków potrzebne są takie narzędzia jak :

- suwmiarka uniwersalna

- płyta pomiarowa

- mikrometry zewnętrzne o różnych zakresach pomiarowych

- głębokościomierz mikrometryczny

- liniał sinusowy

- kątomierz uniwersalny

- kątomierz optyczny

- komplet płytek wzorcowych klasy

- czujnik zegarowy

- wałeczki łożyskowe

- kulki łożyskowe

Jak obliczyć dany kat :

Pomiar kątomierzem polega na przyłożeniu bez szczelin, obu ramion kątomierza do boków 

mierzonego kata. Wskazania kątomierzów optycznych odczytuje się z podziałki kreskowej, 

przez wbudowaną w przyrząd lupę, natomiast w kątomierzach uniwersalnych bezpośrednio 

z podziałki. Zarówno jedno jak i drugie kątomierze mają noniusze zwiększające dokładność 

odczytywania wskazań. Noniusz kątomierza uniwersalnego jest dwukierunkowy. Przy 

odczytywaniu wskazania należy posługiwać się tą częścią noniusza, którego kierunek 

rosnących wartości podziałki jest zgodny z kierunkiem podziałki głównej.

rys. 1.0

Pomiar kątomierzem uniwersalnym

1 - ramię stałe

2 - uchwyt

3 - tarcza z podziałką kątową

4 - trzpień

5 - noniusz

6 - uchwyt

7 - ramię przesuwne

Przykłady zastosowań kątomierza uniwersalnego do pomiaru różnych kątów :

Pomiar kątów za pomocą liniału sinusowego

.Liniał sinusowy składa się z liniału opartego na dwóch wałkach, jednakowej średnicy, 

których osie są równoległe do siebie i leżą w płaszczyźnie równoległej do górnej 

płaszczyzny liniału. Odległość między osiami wałków wynosi zazwyczaj 100 lub 200 mm.

sin h/l

Liniał ustawia się na kąt , mierzony uprzednio kątomierzem. Pod jeden wałek liniału 

ustawia się stos płytek wzorcowych o wysokości obliczonej w/g wzoru h= 100 x sin ( 

przy czym 100 jest wartością L liniału, a sin wyznacza się z tablic trygonometrycznych ). 

Po ustawieniu liniału sinusowego należy na nim umieścić przedmiot sprawdzany, a następnie 

za pomocą czujnika sprawdzić równoległość górnej krawędzi przedmiotu do płaszczyzny. 

Różnicę δ między kątem ustawienia liniału, a rzeczywistym kątem  przedmiotu oblicza się 

wg. wzoru :

δa=( δn/L ) x 3438

δn - odchyłka czujnika w ( mm )

L - odległości między skrajnymi położeniami czujnika w mm

3438 - współczynnika wynikający z przeliczenia radiana na minuty ( δa jest wyrażona w 

minutach kątowych )

Pomiar kąta stożka zewnętrznego parą wałeczków i mikrometrem.

Podczas pomiaru kąta stożka zewnętrznego stożek ustawia się pionowo na podstawce z zaciskiem. Po obu stronach jego pobocznicy układa się wałeczki o równych średnicach dw , a następnie taką samą parę wałeczków opiera się na dwóch stosach płytek wzorcowych o równych wysokościach. Odległość wałeczków M1i M2 mierzy się mikrometrem zewnętrznym.

rys. 1.3

Kąt  oblicza się w/g wzoru :

tg (/2)= ( M1- M2 )/( 2ls)

M1- mniejsza odległość wałeczków

M2- większa odległość wałeczków

ls - długość płytek wzorcowych

Pomiar kąta stożka wewnętrznego kulkami i głębokościomierzem.

Pomiar wykonuje się metodą pośrednią dwiema, różnymi metodami, odpowiednio

dobranymi kulkami pomiarowymi oraz głębokościomierzem mikrometrycznym.

rys. 1.4

 

Kąt stożka  oblicza się w/g wzoru : 

sin ( /2 )= [ (d2 - d1 )/2( ( M1- M2 )- (d2 - d1 )]

gdzie :

d2 i d1 - średnice kulek pomiarowych

M1i M2 - wielkości zmierzone głębokościomierzem mikrometrycznym

 

---