Najnowsza historia powszechna
prof. dr hab. Witold Mazurczak
zaliczenie: tylko wykłady, dlatego ocena z ćwiczeń nie zwalnia z niczego! Zaliczenie pisemne!
24.02.2011
Czy historia jest potrzebna?
Historia jest potrzebna nam jako społeczeństwu - siła więzi społecznych, nie ma czegoś co spaja naród, wzrost agresji. Dlaczego istnieje proces dezintegracji?Bo ludzie nie chcą pamiętać, a pamięć jest bardzo ważna, bo poczucie wspólnoty wzmacnia więzi, a razem można robić rzeczy naprawdę wielkie (1980-1981 - NSZZ „Solidarność” rzucił na kolana ZSRR, żeby w 1989 roku dokonać rozpadu systemu jałtańskiego!). Żeby się rozwijać poza kapitałem ekonomicznym jest potrzebny kapitał społeczny, a kapitał społeczny w Polsce jest na strasznie niskim poziomie i to zadanie stanie się w końcu siłą hamującą.
Historia i jej znaczenie dla nauki - najczęściej zajmujemy się kwestią teraźniejszości. A musimy wiedzieć skąd pochodzimy, musimy znać proces, to co było, bo bez tego nie będziemy wiedzieć, tego co będzie w przyszłości.
Kwestia dotycząca ludzi zajmujących się polityką - powinni mieć swoje zdanie na temat historii! Bo dzięki temu możemy negocjować, zawierać traktaty, nawiązywać kontakty z różnymi organizacjami. Bez tego jesteśmy bezradni. Nie wiemy co będzie jutro, bo nie wiemy co było wczoraj!
Kapuściński: Uważamy, że wszystko możemy mieć zaraz, za chwilę, znajdziemy to w Internecie. Przez to zaniedbujemy pamięć. Nadmiar danych - ilość informacji jest zbyt duża dla ludzi. Ogromne przyspieszenie historii coraz więcej się dzieje. Żeby wszystko zrozumieć potrzeba fachowców, którzy pomogą zrozumieć ludziom świat, a nie tylko go opisać.
Cyceron: Nie znać historii, to zawsze być dzieckiem.
Książka: prof. Jerzy Topolski „Świat bez historii”
Problemy z chronologią. Narodziny wieku - I temat z rozpiski
I wojna światowa to była wojna totalitarna. Toczyła się na wielu kontynentach. Służyła wynalezieniu nowych środków do zabijania. Niektórzy uważali, że jest to wojna, który skończy wszystkie wojny. Ostatnia wojna. Że innych wojen nie będzie.
Jej przyczyny były takie same jak przyczyny II wojny światowej. Może się zdarzyć tak, że np. za 200 lat ludzie będą się uczyć już nie o dwóch osobnych wojnach, ale o II wojnie 30-letniej (1618 - 1648 - wojna 30-letnia). Bo w czasie tej wojny w XVII wieku był czas pokoju, a potem znów się zaczynało źle dziać. Tak samo może być w przypadku I i II wojny światowej. Można by było ich nie rozdzielać, skoro wybuchły z tego samego powodu. Można by było uznać te dwie wojny za jedną podzieloną latami pokoju.
Dlaczego I wojna światowa była inna? Dlaczego rozdzieliła dwie epoki?
Lipiec 1914 roku to początek I wojny światowej. U źródeł leży Sedan - bitwa francusko-pruska, Sadoma (?) - bitwa austriacko -pruska. Te dwie bitwy leżą u podstaw Zjednoczenia Niemiec.
1870 - 1871 - Zjednoczenie Niemiec. Wynikły z tego dwie wojny światowej. Wyszycki (historyk) uważał, że ta wojna dała początek I wojnie światowej.
Wojna francusko-pruska doprowadziła do zjednoczenia Niemiec. Niemcy zawsze były potężne. Za potężne na Europę. Ale były też za słabe na stanie się mocarstwem światowym.
1871 - Zjednoczenie Niemiec
1876 - pojawiło się państwo Austro-węgierskie (?)
1861 (?) - Zjednoczenie Włoch
!(sprawdzić Kongres wiedeński - postanowienia itp.)
Na to wszystko nakładają się przemiany społeczno - kulturalne.
1815 rok - Ład Wiedeński zapoczątkował warunki dla industrializacji. Powstało radio, żarówki, silnik spalinowy, samolot itd.
Rewolucja przemysłowa przeobraziła świat, społeczeństwo miało nowe pole działania.
Przemiany w kulturze, polityce. Przemiany w kulturze - o tym jak bardzo świat się zmienił może świadczyć m.in. cytat „Rysy to ostatni szczyt w Tatrach jaki może osiągnąć niewiasta bez utraty czci niewieściej” (;p)
1908 Helena Łuska (?) zaliczyła szczyt w Tatrach bez mężczyzny i tym sposobem rozpoczęła polskie taternictwo
1893 - francuski kodeks etykiety mówił, że szanujący się młody mężczyzna nie usiądzie na jednej kanapie z młodą kobietą
1913 - balet Diagilewa do muzyki Strawińsiego „Święto wiosny” - parę lat po tym kodeksie powstaje balet pełen erotycznych scen, które do dzisiaj zapierają dech w piersiach
1907 obraz Picassa „Panny z Avignon”
Francja zmieniła się po aferze Alfreda Dreyfusa, który był żydem. Został skazany na dożywocie za szpiegostwo na rzecz Niemiec. Wyrokiem sądu wojskowego Dreyfus skazany został na dożywotni karny obóz na "Diabelskiej Wyspie" w Gujanie w Ameryce Południowej.
1894 - „Oskarżam” Emila Zoli - pamflet
1898 - wojna amerykańsko - hiszpańska
1901- 1909 - Theodor Roosvelt i jego przemiany
1907 - Wielka Brytania - nowa sesja parlamentarna,Herbert Asquit, David Loyd Georg (pierwsi posłowie, którzy nie pochodzili z arystokracji)- ta ekipa doprowadziła do ograniczenia praw Izby Lordów
Stosunki międzynarodowe:
Trójprzymierze -polityka Bismarcka, zjednoczenie Niemiec, Bismarck zawierał je myśląc o czasach pokoju.
Trójporozumienie
Kolonializm - II połowa XIX wieku - wzrost zapotrzebowania na surowce i towary z kolonii, związane było to z rozwojem ustroju kapitalistycznego
1885 - podział Afryki między wielkie mocarstwa
1914 - wybuchła I wojna światowa, ale był to już zupełnie inny świat. Ta wojna była inna, bo świat był inny. Był nowy. Po rewolucji kulturalnej, społecznej i politycznej. Wojna była rezultatem tego nowego świata. Ta wojna rozdzieliła dwie epoki.
Wiek XX rodził się na wiele lat wcześniej. Koniec XX wieku - dość powszechnie uważano, że przypada na lata 1989 - bo ta data kończyła zimną wojnę. Jesień narodów i rozpad ZSRR zapoczątkowały zmiany na całym świecie (Chiny, Ameryka Łacińska).
* starożytność, średniowiecze i epoka nowożytna (tak dzielimy w historii).
Niektórzy po 1989 roku uważali, że żyjemy w 4. epoce. Że ten 89' kończy nowożytność.
Jeden Amerykanin napisał nawet książkę „Koniec historii” i pisał tam o zakończeniu historii na roku 1989. Uważał, że najlepszym ustrojem na świecie jest demokracja parlamentarna i wspierał hasła: równość, wolność i braterstwo.
Wniosek: świat po 1989 jest zupełnie innym światem!
Hanington - zderzenie cywilizacji
Następny wykład - I wojna światowa!
3.03.2011
I Wojna Światowa
I wojna światowa była inna niż wszystkie. Świat był inny (porównaj ostatni wykład). Na każdą wojnę składają się czynniki:
społeczne
ekonomiczne
polityczne
Czynniki polityczne, które wywołały I w. światową:
Zjednoczenie Niemiec
polityka antyniemiecka we Francji i polityka antyfrancuska w Niemczech, po wojnie francusko-pruskiej
utworzenie Trójprzymierza (1879) - Austro-Węgry (zjednoczyły się w 1867), Niemcy i Włochy (dołączyły w 1882) - chodziło o izolację Francji. Póki Bismarck żył to ten układ w miarę funkcjonował.
1892 - 1893 podpisanie sojuszu militarnego Francji z Rosją i Francji z Wielką Brytanią (Serdeczne Porozumienie) - żeby dopełnić w 1907 roku Wielka Brytania podpisała sojusz z Rosją i tak mamy Trójporozumienie
rywalizacja Trójprzymierza i Trójporozumienia - główna przyczyna I wojny światowej, ale tu nie należy zapominać o bardzo ważnej przyczynie jaką był konflikt między Francją a Niemcami.
*Uzupełnienie:
konflikt Niemiec z Francją, bo chciała odzyskać Alzację i Lotaryngię, a Niemcy chcieli mieć więcej kolonii
konflikt Niemiec z Wielką Brytanią o kolonie (Niemcy chcieli kolonii Wielkiej Brytanii)
konflikt Włoch z Francją i Anglią o kolonie w Azji Środkowej
teren Płw. Bałkańskiego, na którym ścierały się interesy wielkich mocarstw, które chciały mieć tam wpływy - chodzi o Austro-Węgry i Niemcy - chodziło im o wpływy w Turcji, Rosję - chciała zdobyć cieśninę Bosfor i Dardanele, pokonać Turcję i mieć dostęp do Morza Śródziemnego i mieć wpływy również na Płw. Bałkańskim
1878 - Układ Trzech Cesarzy:
Niemcy - Wilhelm I Hohenzolern
Austro - Węgry - Franciszek Józef I Habsburg
Rosja - Aleksander II Romanow
Jest to powtórzenie Świętego przymierza - sojuszu skierowanego przeciwko Francji. Ale ten sojusz długo nie trwał. Rozpadł się po krótkim czasie istnienia z powodu między innymi rywalizacji na Płw. Bałkańskim i powstały w ten sposób inne bloki wojskowe.
I BLOK:
1879 rok - Niemcy zawarły sojusz z Austro-Węgrami
1882 rok - Niemcy, Austro-Węgry + Włochy
Był to sojusz na najbliższe 30 lat. Nazywany TRÓJPRZYMIERZEM lub Państwami Centralnymi.
II BLOK:
W 1893 roku został zawarty układ między Rosją a Francją - sojusz bardzo szokujący - Rosja w tym okresie miała rządy absolutne, Aleksander II miał silną władzę, a Francja miała najbardziej rozwiniętą demokrację w Europie. Te dwa państwa zbliżyła do siebie antyniemieckość i interesy gospodarcze.
*Do Paryża przybył Aleksander II, który był uroczyście przyjmowany i od tamtej pory jeden z mostów na Sekwanie nosi nazwę „Most Aleksandra II”
Dla Polaków to porozumienie było przykre - bo Francja połączyła siły z ich największym wrogiem.
W 1904 został zawarty układ między Wielką Brytania a Francją - Entente Cordiale (Serdeczne Porozumienie). Układ ten dotyczył zakończenia rywalizacji w koloniach (czyli Anglia i Francja nie będą już ze sobą rywalizowały o kolonie). Nie było tu mowy o sojuszu przeciwko Niemcom. Poza koloniami nie było żadnych innych konfliktów między tymi państwami.
W 1907 roku Wielka Brytania zawarła układ z Rosją (układ nazywał się ENTENTE)
Od 1907 roku układ między Francją, Rosją i Wielką Brytanią nazywa się ENTENTE (ANTANTA) lub TRÓJPROZUMIENIE.
Obydwa bloki się zbroiły. Największe zbrojenia trwały w Niemczech (flota morska i lądowa). Rosja dostała pieniądze na zbrojenia od Francji i Wielkiej Brytanii. Niemcy w 1903 roku o mało nie rozpętali I wojny światowej, bo zaatakowali Maroko.
Czynniki ekonomiczne:
wyścig o surowce
wyścig o rynki zbytów - państwa się „zamykały”. Niemcy bardzo szybko się rozwijali (kontrybucja jaką musiała zapłacić Francja po wojnie francusko-pruskiej dała Niemcom możliwość do rozwoju).
Rywalizacja niemiecko-brytyjska w koloniach
Rywalizacja kolonialna: dążenie by w ramach granic celnych było szersze terytorium państwa, bo im większe mocarstwo tym lepsze i silniejsze - tak wtedy uważano. Na kongresie berlińskim w 1884-1885 podzielono Afrykę - ale z tym nie było problemów. Konflikt między Anglią a Francją o Sudan.
Wojna wybuchła na Bałkanach - tutaj skupiły się różne konflikty europejskie:
konflikt o imperium osmańskie - Turcja od 1912 roku zajmowała większą część płw. Bałkańskiego
konflikt między mocarstwami - Rosja chciała zdobyć cieśninę Bosfor i Dardanele - chciała dostępu do morza, chciała też wszystkiego nad Morzem Czarnym
Austro -Węgry też coś chciały, Królestwo Włoch zainteresowane było, bo to tereny obok niego, Francja i Wielka Brytania chciały części wschodniej Morza Śródziemnego - bo to było blisko Kanału Sueskiego, a to oznaczało drogę do Indii
W Turcji były Niemcy 1888 i uzyskali koncesję na interesy w Turcji, a w 1889 Wilhelm I był w Turcji i zaoferował pomoc, armia turecka była szkolona przez oficerów niemieckich
1912 i 1913 - wojny bałkańskie. W 1912 roku cztery państwa: Czarnogóra, Serbia, Bułgaria i Grecja zawarły czwórprzymierze by wywalić Turcję z ich Płw. Udało im się odsunąć Turcję aż pod Stambuł, ale te państwa pokłóciły się między sobą o terytorium Macedonii. Bo Serbia chciała jej, bo uważała, że Macedonia to Słowianie, a oni są słowiańskim państwem, więc im się należy. Grecja stwierdziła, że kultura Macedonii to kultura dawnej Grecji. I tak Serbia kłóciła się z Grecją a Bułgaria z Rumunią. A Turcy postanowili się odsunąć i spróbować zabrać coś Bułgarii. No i te państwa pokłóciły się ze sobą. Bułgaria była protegowaną Austro- Węgier, Rumunia była członkiem Trójprzymierza, więc Austria się kompromitowała. Rosja popierała Trójprzymierze i działała tak aby wszyscy byli w zgodzie, a tak naprawdę nie miała żadnego wpływu więc jako mocarstwo była słaba i nielicząca się. To wszystko można nazwać przegraną Niemiec, bo Turcja przegrała. Serbia wygrała. Chciała uzyskać dostęp do morza. Rezultatem tych wojen było powstanie Albanii, przez co Serbia utraciła dostęp do morza. Między Austrią a Serbią był konflikt. Jugosławia (?).
*Uzupełnienie
Na Płw. Bałkańskim posiadłości tureckie stopniowo się zmniejszały i powstawały państwa:
1821 było powstanie w Grecji, która w 1830 roku uzyskała niepodległość
1877 -1878 wybuchło antyniemieckie powstanie na terenie Serbii i Bułgarii. Turcy mogli je krwawo stłumić, ale nie zrobili tego, bo Rosja przyszła na pomoc (chciała osłabić Turcję, a wspierała te 2 państwa, bo były one prawosławne i słowiańskie).
Płw. Bałkański:
na tym terenie mieszkało wiele małych narodów i każdy chciał mieć państwo i chciał zająć teren, gdzie mieszkały inne narody. Powoływano się na historię.
Przez kilka wieków Płw. Bałkański był pod władzą Turcji i te narody przemieszały się i dlatego trudno było ustalić granice, tak by w jednym państwie mieszkał sobie jeden naród. W każdym byłyby mniejszości narodowe. Najbardziej „przemieszana” był Bośnia i Hercegowina. Podobna sytuacja była na Kakukazie.
Kiedy w 1887 roku w Bułgarii i Serbii wybuchło powstanie Rosja głosiła PANSLAWIZM czyli pogląd, że wszystkie narody słowiańskie powinny być zjednoczone i wzajemnie się wspierać, pod przewodnictwem Rosji - bo jest największa i najsilniejsza.
W 1878 roku odbył się kongres w Berlinie i na tym kongresie zabrano Turcji pewne terytoria i one uzyskały niepodległość:
Serbia uzyskała niepodległość
Bułgaria uzyskała niepodległość
Rumunia (utworzona z Mołdawii i Wołoszczyzny) uzyskała niepodległość
Po kongresie Turcji zostały tereny na północ od Grecji.
Serbia był wspierana przez Rosję, a Bułgaria przez Niemcy (! Ważne !)
Serbia i Bułgaria rywalizowały ze sobą tzn. że jest to także rywalizacja Rosji i Niemiec, które próbowały uzyskać jak najwięcej wpływów na płw.
1908 rok - KRYZYS BOŚNIACKI - Austro-Węgry włączyły Bośnię do siebie (aneksja Bośni) a to było złamanie postanowień kongresu z Berlina i o mało co po raz drugi doszłoby to I wojny światowej (1903 - pierwszy raz Niemcy na Maroko).
I Wojna Bałkańska
W 1912 roku rozpoczęła się I Wojna Bałkańska. Trwała do 1913 i chodziło o to by wyzwolić ziemie słowiańskie spod panowania tureckiego. Były 4 państwa, które otaczały Turcję: Serbia, Bułgaria, Grecja i Czarnogóra (małe państwo położone w górach, którego Turcy nigdy nie zdobyli) i 13 marca 1912 roku Bułgaria i Serbia zawarły traktat sojuszniczy, który zakładał atak na Turcję i odebranie jej Macedonii. Podobny układ z Bułgarią zawarła Grecja, a w lipcu Czarnogóra. Wojnę Turcji po kolei wypowiadały:
8.10.1912 - Czarnogóra
17.10.1912 - Serbia i Bułgaria
19.10.1912 - Grecja
Turcja po kolei odnosiła klęski. A 8.11.1912 była kapitulacja tureckiego garnizonu w Salonikach. W listopadzie wojska serbskie zajęły pn Albanię i dotarły do Adriatyku, Bułgarzy doszli do Czataladży i to było zagrożenie dla Stambułu. W grudniu odbyły się nieudane rokowania w Londynie. W styczniu 1913 był przewrót państwowy w Turcji, zamordowano głównodowodzącego N.Paszę. W kwietniu 1913 roku Turcja poprosiła o zawieszenie broni i rokowania pokojowe, które odbyły się 3 maja 1913 roku w Londynie.
Serbia miała dostać Macedonię - czyli dostęp do Morza Egejskiego i miała dostać „Albanię” czyli dostęp do Adriatyku. To wszystko zwiększyłoby znaczenie Rosji, ale na to nie zgodziły się inne państwa i powołano do życia Albanię. Nie dano Serbii całej Macedonii, dzięki czemu powiększono Bułgarię i Grecję. Turcja utraciła posiadłości na kontynencie europejskim z wyłączeniem Konstantynopola i terenów przyległych. Rozpoczęły się spory terytorialne pomiędzy państwami Ligii Bałkańskiej o tereny uzyskane od Turcji i w efekcie wybuchła II wojna bałkańska.
II wojna bałkańska
Główną przyczyną były spory między państwami i o terytorium, które utraciła Turcja. A także Turcja chciała odzyskać coś ze swoich dawnych europejskich posiadłości.
20 kwietnia 1913 roku Bułgaria uderzyła na Serbię i Grecję. Bułgaria została odepchnięta, a po stronie Serbii solidarnie stanęła Czarnogóra. 10 lipca Rumunia wypowiedziała wojnę Bułgarii. W lipcu na Bułgarię uderzyła też Turcja. W lipcu Bułgaria poprosiła o zawieszenie broni. 10.08.1913 traktat pokojowy w Bukareszcie.
Skutki:
większa część Macedonii należąca do Bułgarii przeszła na stronę Serbii (Bułgaria miała tylko tę część, która dawała jej dostęp do Morza Egejskiego)
Południowa Macedonia i port Kawala (należące do Bułgarii) przeszły na stronę Grecji
południowa Dobrudża (należąca do Bułgarii) doszła do Rumunii
Adrianopol (był Bułgarii) doszedł do Turcji
zaognienie sporów między państwami bałkańskimi
wzrost politycznego znaczenia Serbii (była Piemontem narodów - wspierała dążenie do niepodległości narodów słowiańskich w Austro-Węgrach, co powodowało konflikty między tymi państwami)
osłabienie polityczne, ekonomiczne i społeczne Bułgarii.
To wszystko było nazywane „KOTŁEM BAŁKAŃSKIM”
___
28 czerwca 1914 rok w Sarajewie (stolicy Bośni) przebywał Franciszek Ferdynand - austro-węgierski następca tronu. Objeżdżał on państwa i akurat przyjechał do Sarajewa. Był on bratankiem cesarza i podczas swojego pobytu w Sarajewie został zamordowany. Zamachowcem był Gawriło Princip (Bośniak). Zamach był przygotowany przez grupę studentów bośniackich, którzy chcieli by Bośnia była przyłączona do Serbii lub by była niepodległa, ale by nie należała do Austro-Węgier. Grupą bośniacką kierował serbski wywiad wojskowy - Czarna Ręka. I w związku z tym Austro-Węgry obwiniały Serbię za zamach. Wysłały do Serbii ultimatum z żądaniem by Serbia wzięła na siebie odpowiedzialność za ten zamach, żeby wstrzymała się od działań przeciwko Austro -Węgrom. I Serbia godziła się na wszystko, tylko nie na to, żeby śledztwo było przeprowadzone na terenie Serbii, ale potem już Serbia się ugięła i stwierdziła, że może nawet i to wziąć na siebie. Ale Austro-Węgry w końcu stwierdziły, że mimo przyjęcia ultimatum, to nie przejdzie i 28 lipca 1914 roku wypowiedziały wojnę Serbii, a 29 lipca wojna się rozpoczęła.
Na początku oczywiście wydawało się, że to będzie kolejna bałkańska wojna, ale wydarzenia potoczyły się lawinowo:
Rosja ogłosiła mobilizację by pomóc Serbom (musiała to zrobić, żeby nie wyszła na słabą), Niemcy zażądali by Rosja przestała, na drugi dzień Rosja po tym żądaniu ogłosiła POWSZECHNĄ mobilizację
1 sierpnia 1914 roku Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji
3 sierpnia 1914 roku Niemcy wypowiedziały wojnę Francji - tu nie było specjalnego pretekstu, ale musieli zaatakować Francję, więc to zrobili bez powodu
4 sierpnia 1914 roku Anglia wypowiedziała wojnę Niemcom i początek morskiej blokady Niemiec -dlatego, że Niemcy zaatakowali Francję naruszając terytorium Belgii, której gwarantem neutralności była Wielka Brytania
6 sierpnia 1914 Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Rosji
Walki na zachodzie:
Jak Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji i Francji to wcieliły w życie plan wojny błyskawicznej (Plan Schlieffena), który był opracowany jeszcze przed wybuchem wojny. Zakładał on, że należy zaatakować Francję bardzo szybko, zmusić ją do kapitulacji i wszystkie wojska przerzucić na front wschodni. Chodziło o to, że plan zakładał, że zanim Rosja zbierze siły to trochę potrwa, więc żeby się nie rozdrabniać, to należy z całej mocy zaatakować Francję i na wszystkie działania na jej terenie plan zakładał 6 tygodni. Niemcy zaatakowali Francję przechodząc przez Belgię, która była państwem neutralnym (znów powtórzenie sytuacji z 1870 roku). Gwarantem neutralności Belgii była Wielka Brytania. Niemcy szli w stronę Paryża. We wrześniu 1914 roku toczyły się ciężkie walki nad rzeką Marną. Atak niemiecki został zatrzymany, Niemcy zostali odepchnięci od Paryża, ale nie z Francji.
( Przy wypowiadaniu wojny ambasador USA, minister spraw zagranicznych Rosji, ambasador Niemiec, Churchill i wiele innych osób PŁAKAŁO).
Wojna błyskawiczna przekształciła się w wojnę pozycyjną - dwie walczące strony tak samo silne nie mogą się pokonać. Jak Niemcy zostali pokonani pod Marną ustaliła się linia frontu (od Morza do Szwajcarii) i do czasu do czasu ktoś tę linię przekraczał, a ona się przesuwała raz w jedną a raz w drugą stronę. Bitwy nie dawały rozstrzygnięcia, bo żadna ze stron nie była na tyle silna by odepchnąć drugą stronę - klęska planu Schlieffena.
Międzyczasie na terenie Francji wylądowały wojska angielskie, które wspierały Francję.
Twierdza Verdun - kilkakrotnie przechodziła z rąk do rąk. Zginęły tam steki tysięcy żołnierzy.
1916 - bitwa nad Sommą - zginęło tak około miliona żołnierzy. Tam po raz pierwszy zastosowano czołgi, które były dla Niemców zaskoczeniem. Stosowali miotacze ognia, a Anglicy stwierdzili, że lepiej będzie jak osłonią się czymś pancernym i przejadą przez ostrzał. Niemcy nie ogarnęli i nie dało się im wytłumaczyć, że wystarczy się kawałek dalej położyć i przeczekać, to im się nic nie stanie.
Najsłynniejsza książka o wydarzeniach z tego frontu to „Na zachodzie bez zmian” - tytuł taki, bo w prasie były doniesienia z frontu, a że sytuacja to wojna pozycyjna, więc cały czas to samo, tytuły w nagłówkach to „na zachodzie bez zmian”
22 kwiecień 1915 - Ypres (Belgia) zastosowanie przez Niemców broni chemicznej - chloru
1916 - Niemcy zastosowali okręty podwodne
Zastosowanie przez Niemców samolotów - o drewnianej konstrukcji. I bombardowanie to zrzucanie granatów z samolotów. Ale od tego dużo osób nie ginęło. Bo zmarło 11 Paryżan, dlatego, że wyszli na ulicę pooglądać ostrzał.
Front Wschodni:
W sierpniu 1914 roku Rosjanie zaatakowali w Prusach Wschodnich (na Mazurach). Wielka bitwa rozegrała się mniej więcej pod Grunwaldem - pod Tannenbergiem - Niemcy wyparli Rosjan i zaatakowali Królestwo. Pierwsze walki toczyły się na początku sierpnia. Najpierw zdobyto Kalisz, Niemcy go spalili, potem Niemcy weszli na teren Królestwa Polskiego, do nich włączyli Austriacy. W 1915 roku Niemcy i Austriacy zajęli cały teren Królestwa Polskiego (1915). Rosjanie opuścili KP. Władze rosyjskie zostały ewakuowane, a Rosjanie już nigdy do KP nie wrócą. Stolicą okupacji Niemiec była Warszawa, a stolicą okupacji Austrii był Lublin. Niemcy i Austriacy szli dalej na wschód - Rosja wojnę przegrywała mimo że podjęła w walce wiele ataków i ofensyw. Dla Niemców to, że Rosja zaatakowała to był szok. Miała się zbierać 6 tygodni, a tu proszę..
Front Włoski:
Włochy miały sojusz z Niemcami i Austro-Węgrami, ale się z niego wycofały i przeszły na stronę ENTENTY, bo obiecano im że jak Austro-Węgry zostaną pokonane to dostaną Dalmację (wybrzeże) i wtedy Adriatyk byłby morzem wewnętrznym. Front włoski to walka Włoch z Austrią - tzw. front wenecki - były to bardzo krwawe walki, trudny teren.
25 maja 1915 Włochy wypowiedziały wojnę Austro-Węgrom
Front Bałkański:
Dwa państwa: Bułgaria i Turcja stanęło po stronie Niemców i Austro-Węgier. Powstało w ten sposób Czwórprzymierze (z Trójprzymierza). Pozostałe państwa stanęły po stronie ENTENTY. Austro-Węgry zaatakowały Serbię.
8 sierpnia 1914 wypowiedzenie wojny Niemcom przez Czarnogórę
wrzesień 1918 kapitulacja Bułgarii
Front Kaukazki:
Granice Rosji i Turcji (przeciwne bloki polityczne). W trakcie tej wojny Turcy dopuszczali się masowych mordów na Ormianach.
Front Japoński:
Japonia stanęła po stronie ENTENTY próbowała zajmować terytoria wysp należących do Niemiec.
23 sierpnia 1914 wojnę Niemcom wypowiedziała Japonia.
Październik i grudzień 1914 Japonia i Australia zajmują niemieckie kolonie na Pacyfiku
Front morski
Walki toczone na morzach przy wybrzeżach wysp. Największa bitwa morska była 1 1916 roku to tzw. bitwa jutlandzka. Ale była ona nierozstrzygnięta.
Warte odnotowania:
1905 wojna rosyjsko - japońska
1917 rewolucja w Rosji
traktat w Brześciu
(na ćwiczeniach omawiane)
Ogólny charakter I wojny światowej:
wojna imperialistyczna, dążenie do panowania nad światem
brak podziału na agresorów i atakowanych
najbardziej pogwałcona była Belgia
pierwsze czołgi, karabiny, broń chemiczna, samoloty, maski przeciwgazowych
znaczenie piechoty na froncie zachodnim, spada znaczenie kawalerii, większego znaczenia nabrała flota morska i artyleria, wykorzystywano samochody ciężarowe do przewożenia żołnierzy
ogromne znaczenie rozwoju gospodarczego, dostęp do surowców, postawa ludności wobec wojny, pojawia się kino, filmy, radio - to miało na początku wspierać działania wojenne
W 1917 roku pojawia się:
Niemcy na dużą skalę zaczęli wojnę na morzu, bo brakowało im surowców. A państwa ENTENTY skutecznie blokowały Niemców, by ci nie mogli ich sprowadzać. Dlatego Niemcy rozpoczęli tzw. totalną wojnę podwodną - zatapiali bez uprzedzenia okręty i statki należące do państw ENTENTY. Usiłowali z nimi walczyć Anglicy.
6 kwietnia 1917 do wojny przystąpiły USA, prezydent: Woodrow Wilson chciał wprowadzić USA do wojny, ale społ. Amerykańskie było temu przeciwne - (doktryna Monroa) Na zmianę stanowiska Ameryki wpłynęły 2 rzeczy: a. Niemcy zatopili pasażerski statek „Lusitania” (120 Amerykanów na pokładzie) b. Depesza Zimmermana (I depesza, która wywołała wojnę) - Zimmerman był to dyplomata z Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec i wysłał depeszę do ambasadora Meksyku i namawiał do ataku na USA obiecując pomoc od strony niemieckiej. Depesza wydostała się na światło dzienne, USA się obawiało, że Niemcy chcą popchnął Meksyk do ataku na nich. Opinia publiczna była oburzona, poprała plany Wilsona i włączyła się do wojny.
Do państw ENTENTY płynęła pomoc zbrojeniowa z USA.
Początek listopada 1917 - Rosja wycofała się z wojny
Wiosną 1918 roku w Brześciu nad Bugiem Rosja i Niemcy podjęły rokowania pokojowe. Było to ważne dla Niemców, bo zmniejszały się im możliwości militarne (tak samo jak Austro-Węgrom). Brakowało ludzi i surowców. W przeciwieństwie do państw ENTENTY, które dzięki USA miały nieograniczone możliwości.
Jesienią 1918 roku Austro-Węgry wycofały się z wojny.
28.10.1918 roku Czesi i Słowacy ogłosili, że tworzą Czechosłowację
28.10.1918 roku oddzieliła się Galicja - przystąpiła do tworzącego się państwa polskiego
29.10.1918 Serbowie, Chorwaci, Słoweńcy ogłosili, że tworzą Królestwo SHS później zmieniono nazwę na Jugosławię
20.10.1918 powstała osobna Austria, cesarz Karol I po kilku dniach abdykował i Austria stała się republiką
16.11.1918 - odrębność ogłosiły Węgry
11 listopada 1918 roku Niemcy podpisali rozejm w Campiegne. Na terenie państwa niemieckiego nie było żadnych obcych armii, a ich wojska były na terytorium Francji i Rosji oraz Belgii. Niemcy nie byli rozbici militarnie. Podpisali zakończenie wojny ponieważ:
odczuwali brak surowców i ludzi
sytuacja wewnętrzna Niemiec była niespokojna, wybuchła rewolucja ludności, która miała dość wojny. Zaczęło się w Kolonii, gdzie marynarze ogłosili koniec walk i wywiesili sztandary i ogłosili rewolucję. 9 listopada 1918 oku przeniosło się to do Berlina, tego dnia cesarz abdykował i wyjechał do Holandii. Niemcy stały się republiką. Władzę objęli socjaldemokraci. I naczelne dowództwo niemieckie uznało, iż czas wojnę zakończyć.
Dowódcy liczyli się z tym, że trzeba skierować armię do tłumienia rewolucji w Berlinie.
Podpisanie rozejmu miało miejsce na małej stacji kolejowej w Compiegne, w wagonie kolejowym. Ze strony ENTENTY - marszałek Ferdynand Fooh.
Na podstawie rozejmu Niemcy musieli wycofać się z Francji i Belgii. Wojska okupacyjne miały pozostać na wschodzie, żeby rewolucja rosyjska się nie szerzyła. W 1919 roku miała być konferencja pokojowa, która ustaliłaby warunki pokoju.
Skutki wojny:
udział: 33 państwa
w wyniku wojny upadły 3 cesarstwa - Cesarstwo Niemieckie Hohenzollerów, Cesarstwo Austriackie Habsburgów, Cesarstwo Rosyjskie Romanowów
powstały nowe państwa: Polska, Czechosłowacja, Węgry, Jugosławia, Austria, Litwa, Łotwa, Estonia, Finlandia
w Rosji wybuchła rewolucja - zaczęło się budować państwo komunistycznego
USA powróciły do swojej polityki i nie wtrącały się do Europy
zginęło ponad 10 mln ludzi
po zakończeniu wojny wybuchła epidemia grypy Hiszpanki
zmiana mody kobiecej - kobiety zaczęły nosić krótkie spódnice, spodnie - było wygodniej jak mężczyzn nie było - rewolucję przeprowadziła COCO CHANNEL
Ciekawostki z wykładu:
Wilhelm II o brytyjskiej armii mówił, że „to wojsko niegodne uwagi” - a oni się zmobilizowali i zgłosiło się 3 mln ludzi
do swoich ludzi Wilhelm mówił, że to będzie krótka wojna i „będziecie w domach zanim opadną liście z drzew” - no i się przeliczył
kłótnia o mundury - Francja miała czerwoną górę niebieskie spodnie, Anglicy czerwoną górę i żółty dół, bo twierdzili, że „a co, niech ich wróg widzi! Że nadchodzą”, Rosjanie i Niemcy byli sprytniejsi i mieli mundury szare. I potem Anglicy i Francuzi też się ustosunkowali.
Były dziwne sytuację. W wigilię zawieszono wojnę i śpiewano sobie kolędy. NA drugi dzień rozdawano sobie prezenty, a kolejnego dnia znów się zabijano.
10/03/2011
Narodziny potęgi - Stany Zjednoczone w latach 1914-1941
Woodrow Wilson (1913-1921)
Warren Harding (1921-1923)
Calvin Coolidge (1923-1929)
Herbert Hoover (1929-1933)
Franklin Delano Roosevelt (1933-1945)
Po I wojnie światowej ciężar polityki przeniósł się na Amerykę Północną. Stany Zjednoczone odrzucając postanowienia traktatu wersalskiego uciekły w politykę izolacjonizmu - Doktryna Monroego („Ameryka dla Amerykanów, Europa dla Europejczyków”).
W 1920 roku wybory przegrali demokraci, na północy i południu USA zdecydowały się powrócić do wspaniałego odosobnienia.
W 1920 roku prezydentem był W. Harding (w wyborach otrzymał 60% głosów) i republikanie zaczęli dominować wszędzie.
USA odrzucając traktat wersalski uciekły powrotem w politykę izolacjonizmu- doktryna Monreogo- Europa nie będzie się angażować w Amerykę i odwrotnie. Propozycja Wilsona. Zwyciężyła partia demokratyczna w 1920r. - izolacjonizm.
W 1920 r. prezydentem był Warren Harding, partia demokratyczna zaczęła dominować. Harding otrzymał w spadku jeden z najostrzejszych kryzysów (bezrobocie związane z decyzją o demobilizacji, trzeba było zapewnić pracę, problem nadprodukcji), już od czerwca 1921 został opanowany i nastąpił nowy boom gospodarczy. Harding ograniczył się jedynie do ograniczenia wydatków rządowych, oczekiwano, że musi przyjść ożywienie po tej recesji. Leczono kryzys klasycznymi metodami gospodarki liberalnej (czekano na dno i ożywienie -cykliczność gospodarki). Rządy Hardinga cechował przyjemny liberalizm, nie lubił się wtrącać w życie ekonomiczne („Nie heroizm, a zdrowie”), nie lubił gwałtownych działań. Nie stronił od alkoholu. To jest ważne, bo w styczniu 1921 roku w Stanach wprowadzono prohibicję (tzw. „szlachetny eksperyment”). Wprowadzona stopniowo przez kolejne stany, aż ¼ stanów jakąś prohibicję miała. Po raz pierwszy wprowadzono w May. 1919r. ratyfikowanie poprawki do konstytucji- zakaz produkcji, dystrybucji i spożywania alkoholu (Od 16.01.1920r obowiązywała - „Nie będzie Niemiec rozpijał nam narodu”).
Przestrzeganiem zajmowały się jednostki policyjne zajmujące się jedynie prohibicją, obliczano że żeby przypilnować potrzeba by 35 tys. agentów. Okazało się, że po kilku miesiącach było trzeba cześć zwolnić (1000, bo brali łapówki). Były stany `mokre'- wystarczyło przyjść do restauracji i mrugnąć okiem (Boston, San Francisco) i `suche'- w Michigan można było dostać nawet karę śmierci. Amerykanie przywozili alkohol z Karaibów, albo produkowali go sami. Nigdy spożycie alkoholu nie spadło poniżej 50%. W 1922r. wypito 53,8 % tego, co przed prohibicją, potem ponad 70%.
Skutki były dość poważne: powstanie zorganizowanego świata przestępczego (wielkie gangi zaczęły dzielić strefy wpływów, dostawcy alkoholu, wzrost brutalność, wojny gangów i agentów FBI, w latach 20. Stany Zjednoczone z wiejskiego państwa stały się w większych miastach wyraźnie brutalne).
Harding coraz częściej był krytykowany, odkrywane były łapówki, defraudacje, większość tych oskarżeń była na wyrost, może nie miał szczęścia do ludzi, a może to przez alkohol. Była to opinia mocno krzywdząca. Analiza papierów Hardinga (Paul Johnson pisał, że Harding był uczciwym człowiekiem i gdyby miał więcej czasu to może by się oczyścił). Zmarł na wylew w 1923. Historia pokazuje jego rząd jako najbardziej skorumpowany w historii Stanów, jednak w 1969 roku otworzono archiwa i okazało się, że nie było tak źle.
Został prezydentem wiceprezydent- Alvin Coolidge, który wygrał wybory w 1924r. 2 czynniki o tym zadecydowały:
naturalna sympatia dla partii, która straciła przywódcę
mówiono że był najuczciwszym prezydentem, konsekwentny (strajk policjantów w Bostonie- zwolnił wszystkich z pracy i rozpoczął nowy nabór). Małomówny, z purytańskiej rodziny. Inny niż Harding- uważał, że trzeba być stanowczym, przypilnować, wymagać od społeczeństwa.
Stany przeżywały wtedy stan rozkwitu. Poradzono sobie z bezrobociem 1921- ustawa imigracyjna, kwoty stanowiące górny pułap imigracji z danego kraju. Głownie wynikało ono jednak z tego rozkwitu gospodarczego.
Trzy przesłanki ożywienia gospodarczego:
szybko postępująca rewolucja techniczna (elektryfikacja kraju 1922-1930)
Zmiany w organizacji i zarządzaniu (podstawy pod nowoczesne zarządzanie przedsiębiorstwem, okazało się, że istotne jest ustawienie maszyn, taśma produkcyjna doprowadziła do wzrostu produkcji, umiejętność sprzedaży, początek reklamy w latach 20., wyspecjalizowane firmy, które potrafiły sprzedać całą produkcję
Przemysł samochodowy (po I wś. Rozwinęła się w niebywały sposób, obniżka kosztów produkcji, obniżka cen, w 1929r. 56% rodzin posiadało samochód, najważniejsza dziedzina gospodarki- 12,7% całej produkcji przemysłowej, do tego trzeba dodać budowę dróg, handel ropą naftową, od 1922r. 40% stawianych budynków było w osiedlach podmiejskich, domkach jednorodzinnych, bo było można się łatwiej przemieszczać).
Pierwsza audycja radiowa ze Spitsburga, w 1926r. National Brodcasting Corporation, nadawanie spektaklu `wojna światów' w radiu.
Film dźwiękowy - rewolucja, na 120 mln mieszkańców 100 mln chodziło do kina (warto dodać, że 60 mln chodziło do kościoła ;p), Warner Bros.
Prasa wielkonakładowa- 1923r. Time, Newsweek
To, co powinien mieć w tamtych czasach szanujący się obywatel Ameryki w szafie: 20 ubrań, 12 kapeluszy, 8 kompletów bielizny ;p
Jedność kulturalna społ. amerykańskiego tworzyła atmosferę lat 20. Wielkie przemiany społeczne, kulturowo-obyczajowe. Następna taka dopiero w latach 60.
Niebywała przewaga gospodarcza, izolacjonizm- Amerykanom mogło się wydawać, że reszta świata jest im niepotrzebna, dobrobyt sięgnął niemal wszystkich. Wtedy przyszła katastrofa.
WIELKI KRYZYS:
Amerykanie mieli co raz więcej pieniędzy i lokowali je w akcje. Wzrost notowania na giełdzie, olbrzymie wzrost zapotrzebowania na akcje, spowodowało to uruchomienie kredytów, pożyczek w bankach, aby móc kupować akcje. Ten wzrost notowań akcji był już zupełnie sztuczny i nie odpowiadał realnej wartości. Ta cena była zbyt mocno podniesiona. W czerwcu 1929 coraz tańsze akcje. W poniedziałek 25 października- tysiące ludzi ruszyło na Wall Street, bo nie można było skontaktować się z maklerem. Cena spadła do zera, bo nikt nie chciał kupować. Doszło do zakupu wielkiej piątki- te interwencyjne zakupy dały chwilę wytchnienia, 28 października- dalszy spadek akcji, te zakupy wielkiej piątki nic nie dały, nie było już kolejnej interwencji wielkiej piątki. Wybuchła panika. Makler oferuje 10 tys. Akcji I nikt nie chciał kupić. W końcu ktoś kupił po dolarze. Załamał się popyt konsumpcyjny, trzeba było zwolnić ludzi- bezrobocie, pojawił się wielki kryzys gospodarczy. Najpierw dotknął banki, Amerykanie nie mieli pieniędzy, żeby pospłacać kredyty, które wzięli.
Herbert Hoover- niebywale popularny po pomocy Europie zrujnowanej po I wś. Został wybrany prezydentem. Coolidge w ogóle nie startował. Hoover próbował ratować sytuację, w odróżnieniu do Hardinga, który tez musiał walczyć z kryzysem, interweniował. Uważał, że obniżenie podatków dochodowych pomoże. Zmalały wpływy do budżetu państwa. Konieczność przezwyciężenia bezrobocia, uruchomienie programu prac publicznych, ale nie było pieniędzy w budżecie. Hoover zwiększył po roku podatki, a nie ma nic gorszego. Następną jego decyzją było podniesienie ceł na towary sprowadzane spoza Stanów Zjednoczonych. Miało to doprowadzić do wzrostu konkurencyjności amerykańskich towarów, Europejczycy nie mieli gdzie sprzedawać swoich towarów- kryzys w Europie i szkoda dla samych stanów (Nadwyżka eksportu nad importem- Europa przestała kupować od Amerykanów). Nawet WB wprowadziła cła (wolny handel i wolności obywatelskie to przecież największe wartości!).
Demonstracje, niezadowolenie, demonstracja weteranów wojennych, którym odmówiono pomocy, demonstracje rozpędzono przy pomocy wojska. Błyskaiwczy spadek popularności Hoovera i partii demokratycznej (w 1932 miano najgorszego w historii Stanów).
W 1932 r. Franklin Delano Roosevelt został prezydentem. Demokraci od Republikanów jeżeli chodzi o wyjście z kryzysu prawie niczym się nie różnili. Akty prawne wydawane przez Roosevelta były kontynuacją Hoovera.
Szereg ustaw Roosevelta od 1933- New Deal (Nowy ład)- rozwinięty interwencjonizm państwowy, reforma finansowa- 5 marca 1933r. ogłosił święto bankowe (nie pracują banki) na 10 dni. Przez ten czas miała nastąpić weryfikacja banków. Otwieranie banków pewnych. Powołano korporacje ubezpieczeń depozytowych. Roosevelt wygłosił apel przez radiu, aby Amerykanie zaufali bankom i przynieśli pieniądze do banków, nawet jednego dolara. Mówił, że jest to obowiązek obywatelski. Miliard dolarów w ciągu 2 tyg. ustabilizowano rynek finansowy. Wypłacano subsydia dla farmerów, aby ograniczyć produkcję, aby nic nie robili, żeby powrócić do zdrowych proporcji. Specjalna administracja dla uzdrowienia gospodarki narodowej- regulacja czasu pracy, ustalanie płacy, normy jakości, rozmiary produkcji. Wyjście z kryzysu było powolne.
W 1937 r. konwulsje gospodarcze, ale nastąpiło rozłączenie gospodarki europejskiej i amerykańskiej.
Jeszcze w 1938 Amerykanie nie uporali się ze wszystkimi skutkami kryzysu, wojna była okazją dla gospodarki amerykańskiej, dopiero wtedy Ameryka mogła przekroczyć prosperity z lat 20. Po II wś kryzys się nie powtórzył. W 1947 - plan Marshalla, Amerykanie nauczyli się, że najważniejsze da ich gosp jest zapewnienie rynku zbytu i że nie można się całkowicie odciąć i izolować.
USA mimo kryzysu pozostawało mocarstwem.
17/03/2011
Socjaliści u władzy - Wielka Brytania w okresie międzywojennym. Upadek Marianny - Francja w okresie miedzywojennym
WIELKA BRYTANIA:
Wielka Brytania po I wojnie światowej. Konserwatyści i liberałowie.
Socjaliści u władzy 1923-1924. Upadek liberałów.
Era Baldwina 1924-1929
Powrót socjalistów 1929-1931
Kryzys 1931r. Dramat McDonalda (1931- 1935)
Dylematy Baldwina.
Katastrofa- Neville Chamberlain
Premierzy: David Lloyd georgem Eamon Valera, Bonar Law, Ramsey McDonald, Stanley Baldwin, Wallis Simpson.
Jest to okres, w którym wiele państw odchodzi od demokracji i wybiera dyktaturę- 14 takich państw. Warto się zatrzymać na historii dwóch mocarstw, państwach demokratycznych, które chociaż się różnią- WB- demokracja wynikająca z tradycji, nowoczesnych instytucji demokratycznych (1918 powszechne prawo wyborcze objęło kobiety, ale mogły głosować tylko te, które ukończyły 30 rok życia), Francja- demokracja zagrożona (próba puczu), Francja faszystowska współpracująca z Niemcami.
WB Znalazła się w gronie państw zwycięskich po Iwś. Brała uział w konferencji paryskiej, decydowała o treści traktatu wersalskiego. Przystępowała do wojny w 1914 nie całkiem jednomyślnie, ale zdecydowała się na udział w tej wojnie. Przyniosła ona wiele strat- straciła 38% floty handlowej, spadł poziom importu i eksportu. WB koszty wojenne mogła przerzucić na imperium, ale utraciła swoją wielką przewagę na morzu, handlu i w przemysłu. Rząd koalicyjny z Lloydem Georgiem w czasie wojny. Po wojnie wybory w grudniu 1918r. (glosowały też kobiety- 8,5 mln nowych wyborców, kobiety od 30 r życia). Wygrali konserwatyści, kontynuowano koalicję, nowy gabinet Lloyda Georga była gabinetem wielkich osobistości, rząd jeden z najlepszych.
Stawiano przed nim wielkie zadania:
wygrać pokój- zbliżała się konferencja pokojowa w Paryżu, czas rozstrzygnięć), WB wygrała ten pokój, wiele decyzji było po myśli Londynu,
pokój społeczny- obawiano się rewolucji w WB- angielski ruch robotniczy zajmował dużą pozycję, był największy, wzmocnił się po I wś. Centrala związkowa zagroziła nawet strajkiem generalnym, zafascynowanie socjalizmem w WB. Dzisiaj wiemy, że była to obawa mocno na wyrost.
problem Irlandii- zgoda na autonomię dla Irlandii w 1914r. (home rule), wybuchła wojna i przeniesiono to, powstanie wielkanocne w 1916r. krawo stłumione przez WB- to wykopało wielką przepaść między Wb a Irlandią. Posłowie irlandzcy odmówili zasiadanie w IG, ukonstytuowali się jako parlament irlandzki, który proklamował w 1919r. utworzenie niepodległej republiki irlandzkiej. Brytyjczycy tej niepodległości nie uznali. Walki partyzanckie do połowy 1921r. - Lloyd George stwierdził, że nie może tak być- 6 grudnia- Irlandia brytyjskim członkiem narodów. Uzyskiwała niepodległość jako dominium brytyjskie. Układ nie obejmowała jednak 6 hrabstw Irlandii Północnej, gdzie była ludnośc protestancka i nie chciała katolicyzmu. Podział na Irlandię Północną i Irlandię właściwą. Pojawiła się rozłam- 1. bierzmy to, co jest, 2. nie możemy się na to zgodzić. Przeciwnikiem był Valara - w 37 r. doprowadził do tego, że Irlandia stała się republiką.
Partia konserwatywna krytykowała niepodległość Irlandii. Partia konserwatywna wypowiedziała koalicję z liberałami. Rozwiązano parlament. Nowe wybory powszechne- wygrali konserwatyści- premierem Boner Law. Musiał zrezygnować z urzędu z powodu choroby. Zastąpił go Stanley Baldwin. Po śmierci Law'a, Baldwin rozpsiał nowe wybory (6 grudnia 1923) całkiem niepotrzebnie, ale rozpisał je dlatego, że nie miał własnego zaplecza politycznego i chodziło o to, by utworzyć wokół własnej osoby własne zaplecze polityczne i to mu się udało, ale wybory partia konserwatywna przegrała.
Liberałowie nie lubili konserwatystów, do tego doszła dyskusja odnośnie ceł- konserwatyści byli za, liberałowie- handel przynosi zyski, a istota handlu jest wolny handel, byli przeciw. Wykopano przepaść między liberałami i konserwatystami. Wybory 1923r. wygrała parta konserwatywna, ale na 615 zdobyła 258. Liberałowie 158. Pojawiła się trzecia partia- 191 mandatów. Konserwatyści nie mogli sami, z liberałowie nie chcieli. Zaproponowano utworzenie rządu socjalistom. Przywódcą partii socjalistycznej był Ramsey MacDonald. Partia miała za sobą zaledwie kilkanaście lat istnienia. Król zaproponował utworzenie mu rządu, MacDonald się wahał, nie miał doświadczenia, ale odwag dodało oświadczenie Lloyda, że partia liberalna poprze ten rząd. Był to pierwszy socjalistyczny premier. Partia liberalna poparła ten rząd, ale nie chcieli do niego wejść. Lloyd popierał MacDonalda, bo się przestraszył, więc postanowił skompromitować partię pracy. Chciał tylko skompromitować MacDonalda. Robił wszystko, aby utrącić każdą inicjatywę partii pracy. MacDonald widząc, że nie da rady samemu rządzić postanowił ustąpić w październiku 1924r. Nowe wybory w tym samym miesiącu- wygrali konserwatyści, Liberałowie dostali po łapach, że nie warto być w tym wypadku nielojalnym. Partia pracy zwiększyła procent oddanych na nią procent. Partia liberalna swoim dwuznacznym stanowiskiem Lloyd Georga wyeliminowała siebie z polityki. Utworzono drugi rząd Baldwina.
Baldwin- Miał już swój włazu obóz polityczny, sprawował urząd aż do 1929r. Polityk b. pragmatyczny, zręczny działacz, sprytny, potrafił wygrywać różne interesy, przewodzić partii konserwatywnej. Nie był typem przywódcy ludowego. Rządził sprawnie. Strajk generalny był największym problemem, ale sobie poradził- szereg antyzwiązkowych ustaw, uniemożliwiono strajk powszechny- uderzało to pośrednio w partię pracy. Każdy członek związku zawodowego był członkiem partii pracy, Spowodowało to, że Baldwin zaczął tracić poparci, Wybory w maju 1929r. przegrali konserwatyści. Król zwrócił się z propozycją utworzenia rządu do MacDonalda, ale trzeba było szukać poparcia liberałów. Zgodzono się na ta propozycję. Liberałowie byli już lojalni. Rząd miał jednak pecha- kryzys gospodarczy w 1929r. Korzystny układ cen na rynkach światowych dla WB, towary utrzymywały swoją cenę, ale importowanych malała, na tym sporo zarabiali, ale to się skończyło. Budżet było trzeba układać w warunkach kryzysu. Trzeba było uchwalić nowy budżet, który uwzględniał nową sytuację- potrzebne było cięcia. Zaczęły się problemy, komu obniżyć a komu zachować płace- różnice zdań, część posłów partii pracy postanowiło nie popierać rządu. MacDonald podał się do dymisji, bo nie czuł poparcia własnej partii. Wszystko było niepewne, królowi zależało, żeby uspokoić sytuację, poprosił MacDonalda, aby ratował WB (poprosił socjalistę o ratowanie sytuacji!). MacDonald się zgodził. Utworzono rząd partii pracy i partii konserwatywnej. Glosowanie w Izbie Gmin 242 posłów wypowiedziało posłuszeństwo MacDonaldowi. Jego partia się od niego odwróciła. Rozwiązanie parlamentu i rozpisanie nowych wyborów. Październik- wygrali konserwatyści, mogą rządzić dalej, ale postanawiają rządzić z MacDonaldem. Zostaje on premierem, mimo że konserwatyści mają tak wielką przewagę. Hołd ze strony całkowicie niezapowiedzianej dla MacDonalda. Premierem był do następnych wyborów w 1935r.
WB w odróżnieniu do USA nie zdecydowała się na interwencjonizm państwowy, spokojnie czekali ąż osiągnie swoje dno i że musi przyjść ożywienie gospodarcze (osiągnął dno w 1933r, ale w 1934 już ożywienie). Wybory w 1935r. przynoszą zwycięstwo partii konserwatywnej. Partia Lloyda Georga przestała się liczyć. Baldwin wraca (MacDonald był schorowany). Roztrwonił jednak to wszystko- WB nie rozpoczęła procesu zbrojenia. Jedynym wielkim problemem Baldwina był problem romansu królewskiego- Edward VIII wstępuje na tron, jego bliską przyjaciółka była Simpson, wystąpiła o rozwód, a Edward zapowiedział, że się z nią ożeni. Premier zaprotestował, kościół anglikański też. Próbowano rozwiązać to kompromisowo (Churchill poparł Edwarda). Premier jednak nie poparł- król ustąpił, wybrał Panią Simpson. Ożenił się z nią w 1937r. Zafascynowany był potem Hitlerem (spotkali się w Austrii). Chodziło więc o odsuniecie polityka zafascynowanego Hitlerem, Pani Simpson była tylko pretekstem (dzieci mogły nie mieć przecież praw dynastycznych- małżeństwo morganatyczne). Hitler liczył na Edwarda, był wykorzystywany w przemówieniach dla Brytyjczyków.
Baldwin ustąpił. Zastąpił go Chamberlain- najgorszy premier, ustępstwa wobec Hitlera. Największa konsekwencja Baldwina- że zastąpił go taki człowiek.
FRANCJA
Francja po I wś. Sytuacja społeczno- polityczna w latach 1918-1924.
Rządy centrowo- lewicowe (1924-1926)
gabinet Raymonda Poincare i jego następców (1926-1932)
Powrót lewicy
Pucz faszystowski w 1934
Front Ludowy u rząd Leona Bluma
Francja przed wojną. Edward Daladier.
Francja też była państwem zwycięskim. Ojcem zwycięstwa nawet. Za to zwycięstwo musiała jednak zapłacić zniszczeniami. Na ziemi francuskiej toczyły się bowiem dzialania zbrojne (zniszczenia liczono na 28 mln franków złocie).
Spowodowało to problemy gospodarcze, bezrobocie, powszechne niezadowolenie. Liczono na to, że Niemcy zapłacą reparacje wojenne, uznano bowiem, że są winne. Obliczano to na olbrzymią sumę, więc Niemcy nie płacili. Francja musiała wypłacać renty, a pieniędzy nie było. Francja chciała uzyskać w trakcie obrad paryskich granicę na Renie (nie chciano jednak tak osłabiać Niemiec). Nadrenia była Niemiecka, obiecano Francji gwarancję bezpieczeństwa ale jednak nie doszło do tej gwarancji. Rządziła we Francji prawica- Blok Narodowy wygrał w 1919r. Najbardziej prawicowy parlament. Dlaczego nagle stali się prawicowi? Konsekwencja wojny (tradycje patriotyczne, tendencje nacjonalistyczne), obawa przed rewolucją (bolszewicka w Rosji, w Niemczech, w Bawarii). Prawica kompletnie nie dawała sobie rady- Brand nie miał pomysłu, co zrobić z tą trudną syt. Paul Deschanel- prezydent. Był bez znaczenia, wybór był pomyłką. Rząd przyjął jego dymisję. Wybrano premierem Raymonda Poincare- albo płacicie, albo sami sobie weźmiemy. Niemcy wprowadzili politykę biernego oporu (robotnicy nie przychodzili do pracy). Jak Francja nie wycofa wojsk to maja spłacić natychmiastowo dług USA, Francja musiała wycofać się z Zagłebia Rury. Przywódcą został….. Nienawiść do prawicy. Problem uchwalenia budżetu. Rząd upadł. Próbowano znowu rządu radykałowie- socjaliści. Radykałowie postanowili stanąć znowu po stronie prawicy. Ten sam parlament mógł wyłonić rząd Poincare. Rząd uzyskał niezwykłe uprawnienia do wydawania dekretów z mocą ustawy. Mając to wysokie poparcie, w 1928r. dewaluacja franka. Ustawa o stabilizacji franka- można swobodnie wymienić banknoty na złoto. Wzmocniono wartość franka (w momencie wielkiego kryzysu gospodarczego, cała masa inwestycji trafia do Paryża, światowych zapasów złota. Inwestuje się we Francji, bo nie ma ryzyka).
Poincare znowu wygrywa wybory, w 1929 r. jednak został jego następcą Herriot, potem Tardieu (niezależny polityk)- afera bankowa, w którą zamieszani byli ministrowie, musiał więc upaść jego rząd.
Następnie Lavel- zmieniał poglądy, marksista, potem po stronie prawej, mistrz brutalnej insynuacji, przemówienia naładowane agresją. Potem współpracował z Niemcami- dostał karę śmierci. Coś się dzieje nie tak z państwem, skoro jest taki premier. Coraz większą popularność zyskiwała lewica. Znowu powtórka tego, co było po 1924r, ale innym końcem. Afera stawiskiego- kredyty wziął pod zastaw za nic niewarta biżuterię (prawie jak Nikodem Dyzma). Popełnił samobójstwo. Nagonka prawicy na to, że tolerowała stawiskiego (był Żydem). Można było wrócić do tego, że lewica to Żydzi, że nie powinno się na nią głosować. Do dymisji podał się cały gabinet (śmierć Stawiskiego pociągnęła za sobą więc pewne wydarzenia). Postanowiono wykorzystać oburzenie- 6 lutego na Placu Zgody w Paryżu. Plan- żeby tłum ruszył na budynki użyteczności publicznej, chciano je przejąć i przejąć władzę. Interwencja policji, całą noc trwało starcie. Pucz się nie powiódł.
12 lutego druga demonstracja, ale demokratyczna- milion ludzi, więcej niż demonstracja prawicy. Antyfaszystowska demonstracja, poparta przez komunistów.
Współdziałanie komunistów i socjalistów. Front Ludowy uzyskał 386 mandatów, przejął władzę w 1936r. Francuzi bardziej boją się faszystów niż komunistów- to pokazały wybory. Premierem został Blum.
Blum- inteligentny, ataki prawicy na tego człowieka (sam był Żydem). Polityk wybitny, jako pierwszy premier podjął decyzję o roziwązaniu ugrupowań faszystowskich, był b. konsekwentny. Pierwszy premier, który zaczął wprowadzać program socjalistyczny (nacjonalizacja przemysłu, wprowadzanie państwowej gospodarki, zasiłki, kredyty dla najbiedniejszych). Rząd Bluma upadł, bo nie było pieniędzy. Próbowano wariantów w ramach Frontu Ludowego, ale nic nie wychodziło.
Daladier chciał powrócić do Poincarego- utworzyć rząd zgody narodowej. Przyjął propozycję prawicy. Rząd centrowo-prawicowy. Prowadził prawicową politykę- stłumienie strajku generalnego- 1938r. (początek- strajki zakładu Renault). Wprowadził tam armię, aby spacyfikować strajk. Daladier odpowiadał za nieprzygotowanie Francji do wojny w 1939r. Nie wiedział o co chodzi, gdy rozpoczęła się wojna. `Nie chcieli umierać za Gdańsk'.
24/03/2011
Problem bezpieczeństwa zbiorowego: Liga Narodów, Locarno, Pakt Brianda - Kelloga, Pakt Czterech i Pakt Wschodni
I wojna światowa to wojna, która miała kończyć wszystkie wojny. Następna miała przynieść wielką zagładę cywilizacyjną.
Narodził się pomysł utworzenia Ligii Narodów, która miałaby pilnować bezpieczeństwa I srogo karać agresorów. Głównym pomysłodawcą był W. Wilson (pomysł był zawarty w tzw. Czternastu Punktach Wilsona).
Dlaczego Wilson tego chciał?
polityka izolacji w USA. Wilson był zwolennikiem przystąpienia do wojny. Uważał, że przy pomocy takiej organizacji Stany Zjednoczone mogłyby się włączyć w światową politykę
przekonanie, że nie wszystkie decyzje z Paryża są w porządku, zdawał sobie sprawę, że przyjdzie taki moment w przyszłości, że będzie trzeba ten porządek zmienić, ale chciał aby zaszło to pokojowo, a nie za pomocą wojny - założenie bardzo idealistyczne.
Artykuł 19 Ligii Narodów mówił o tym, że jeżeli w świecie tak się wszystko ukształtuje, że Loga Narodów nie będzie mogła w jakiś sposób nad tym zapanować, to traktat LN można zmienić. Delegacja niemiecka stale odwoływała się do tego artykułu, co pokazywało, że Niemcy prowadzą politykę rewizjonistyczną (czyli chcieli zmienić porządek, który został ustanowiony w Paryżu).
Francja wygrała wojnę, Niemcy zostali upokorzeni. A tak naprawdę w Niemczech ucierpiały tylko Prusy Wschodnie.
Niby wszyscy chcieli LN, ale był problem jakiego rodzaju to ma być organizacja, bowiem każdy widział ją inaczej:
Francji była potrzebna LN (LN jako “światowy policjant”, gwarant bezpieczeństwa traktatu wersalskiego) - żeby broniła ją przed Niemcami. Dla Francji liczyły się siły zbrojne, możliwość działania.
Wielka Brytania przystąpiła do wojny tylko dlatego, że Niemcy weszli na terytorium Belgii. Do I wojny światowej prowadziła ona politykę “wspaniałego odosobnienia”. WB obawiała się, że jeżeli powstanie LN to, ona jako państwo będzie musiała się zaangażować w politylę europejską i światową. Brytyjczycy chcieli by LN miała jak najmniejsze wpływy, żeby ją odsunąć. Posunęli się nawet do takiego kroku, że zaproponowali, żeby uwtorzyć specjalną komisję ds. powołania LN (a jak wiadomo jak taka komisja powstaje, to nic nie zostaje uchwalone, podjęte itp.)
LN miała charakteryzować zasada jednomyślności - decyzję miała podejmować Rada Ligii Narodów, ale miała ją podejmować jednomyślnie (w przeciwieństwie do ONZ w LN “za” musiał być każdy członek LN, a nie tylko największe mocarstwa). I była to zasada zawarta w traktacie.
Pakt Ligii Narodów w końcu ustalono, znalazły się tam między innymi zasady dotyczące sankcji ekonomicznych wobec agresora (dzięki WB były nieobowiązkowe, czyli praktycznie klapa), zasada arbitrażu, która mówiła o tym, że arbitraż zależał od dobrej woli, był nieobowiązkowy. Nawet jak był arbitraż I nie ma porozumienia to zostawia się wolną rękę stronom skłóconym (czyli też klapa, a nie zasada).
Ta niezgodność wynikała z tego, że wszystkich chciano zadowolić, ale zdawano sobie z tego sprawę i próbowano to naprawić Protokołem Genewskim z 1924 roku, ale nie wszedł on w życie, gdby jednak tak się stało, to LN byłaby inną organizacją (z korzyścią dla Francji). W tym Protokole znalazły się między innymi zasady:
arbitraż miał być obowiązkowy - jeżeli jakieś państwo nie będzie go chciało, to zostanie uznane za agresora
Rada LN będzie mogła podejmować decyzję większością głosów (2/3)
członkowie LN mieli być zobowiązani do wykonywania zasad LN. Państwa musiałyby się podporządkować decyzjom Rady.
Chciano wzmocnić LN I jej kompetencje ponieważ Wielka Brytania miała wyrzuty sumienia w stosunku do Francji, bo na konferencji nie ustalono granicy Nadrenii, USA i Wielka Brytania się na nią nie zgodziły, ale Francja miała mieć gwarancję bezpieczeństwa, ale USA się nie zgodziły być gwarantem, a jak USA się nie zgodziły, to Wielka Brytania wolała nie ryzykować i też się nie zgodziła. Francja chciała dostać odszkodowanie od Niemiec, ale Niemcy tak postawili sprawę, że Francja musiała się wycofać. I za to, co Francja przeszła to zmiana zasad w LN miała być dla niej “nagrodą”. Ale żeby było zabwnie Protokołu Genewskiego nie podpisała właśnie Wielka Brytania. Później już się nie udało zmienić LN.. Wybuchła II wojna światowa, a LN nie spełniła swoich oczekiwań, bo nie potrafiła jej zapobiec.
Liga Narodów działała na trzech płaszczyznach:
rozbrojenie - udało się zwołać konferencję w Genewie w 1932 roku. Ale to nieszło. Miało być całkowite, powszechne i natychmiastowe rozbrojenie. Ale nikt się na to nie zgodził. Ponieważ Francja chciała likwidacji najpierw środków ofensywy (np. Lotnictwa), WB chciała zlikwidować powszechny obowiązek służby wojskowej, a Niemy chciały żeby wszystkie państwa rozbroić tak jak ich po I wojnie światowej - wszystkie armie do 100 tys liczebności, brak lotnictwa. Konferencja przyniosła jednak limity wojskowe, co było zabawne, bo w wyniku wyliczeń Niemcy miały się do zbroić (wyliczenia wskazały, że Niemcy powinni mieć 15o tys. Armię). I to była jedyna decyzja podjęta na tej konferencji.
Pokojowe rozpatrywanie sporów, występowanie przeciwko agresorm. Dopóki chodziło o małe państwa i małe spory było ok. Ale jak do akcji wkraczały duże konflikty, to LN nie była na tyle silna, by cokolwiek zrobić. W 1931 roku Japonia napadła na Chiny. Japonię krytykowano, ale ona robiła to, co chciała. Zdenerwowała się i wystąpiła z LN. Inna sytuacja: podczas agresji Włoch na Abisynię potępiono Włochy, nałożono na nie sankcję (po raz pierwszy i ostatni). W 1937 roku Włochy wystąpiły z LN. Inna sytuacja: agresja ZSRR na Finlandię. Rezultat - wyrzucono ZSRR z LN.
szeroko rozumiana współpraca narodowa - to była jedyna płaszczyzna, na której LN odniosła sukces. Chodziło tu między innymi o to, że:
* narody ze sobą współpracowały
* opracowano normy etyki
* “presja” moralna - LN wydawała rezolucje i opinię dot. wydarzeń
* powstała m.in. Międzynarodowa Organizacja Pracy
Jednak LN nie udało się zapewnić pokoju I ta organizacja nie mogła być pozytywnie oceniana. Nigdy też w skład LN nie wchodziły wszystkie państwa.
21.10.1933 - wystąpiły Niemcy
1939 - wyrzucono z LN ZSRR
1937 - wystąpiły Włochy
1933 - wystąpiła Japonia
Tylko Wielka Brytania oraz Francja były od początku w LN. Do połowy lat 20 LN miała jakiś wpływ na to, co się działo, później już było coraz gorzej.
Pakt Reński - LOCARNO - państwa zagwarantowały granice zachodnie: belgijsko-niemiecką I francusko-niemiecką. Polska oraz Czechy tej gwarancji nie dostały. Przez ten pakt granice podzieliły się na bezpieczne (nienaruszalne) i niebezpieczne.
Pakt Brianda-Kelloga, “O wyrzeczeniu się wojny jako środka rozwiązania sporów”. Chodziło o to, że każde państwo miało się wyrzec wojny (chodziło też o pokazanie czegoś Polsce, “drodzy Polacy, martwimt się o Was!”). Ten pakt wywołał powszechne poparcie, wielki entuzjazm. Pakt zakładał, że można jedynie prowadzić wojnę obronną. 63 pańtwa podpisały ten pakt - ale jak wiadomo, jeżeli wszystkie państwa podpisały ten pakt, to coś tu nie gra.
Powstała także inicjatywa radziecka w lutym 1929 roku, aby nie czekać na ratyfikację tego paktu, tylko od razu wcielić go w życie i był to tzw. Pakt Litvinova.
Początek lat 30. to nowe napięcia:
napaść Japonii na Chiny
konflikty w Ameryce Południowej
problemy z Łotwą i Estonią
problemy z Jugosławią
wielki kryzys gospodarczy - państwa się zamknęły w swoich granicach celnych. Konflity ekonomiczne (rywalizacja między koncernami) stały się konfliktami międzynarodowymi.
Zamówienia publiczne - zbrojenia.
30 stycznia 1933 roku Hitler został kanclerzem. Mussolini wyszedł z ideą Paktu Czterech (marzec 1933). Chodziło o współpracę z mocarstwami takimi jak: Francja, Wielka Brytania, Niemcy oraz Włochy, ale można też było Pakt rozszerzyć na inne państwa (o czym mówił art. 1). Artykuł 4 mówił o rewizjach postanowień kolonialnych. To wszystko nie podobało się Francji oraz małym państwom. I w rezultacie 7 czerwca 1933 roku w Rzymie podpisano bardzo okrojony traktat. Gdyby te 4 mocarstwa współpracowałyby ze sobą idealnie, to II wojny światowej by nie było. Pakt Czterech miał działać w ramach LN, ale przecież Niemcy w 1933 roku wystąpiły z tej organizacji I Włochy tak samo. Wielka Brytania ratyfikowała ten pakt, Francja nie ratyfikowała. Dlaczego Hitler to podpisał? Był on przeciwny układom wielostronnym. Podpisał to, bo dopiero objął władze, a na początku zaufania do Hitlera nie było. Dopiero z czasem ludzie i państwa nabierały do niego zaufania.
Po Pakcie Czterech wyszła nowa propozycja związana z polityką ZSRR. W 1934 roku (Bałtu?) zaproponowano Pakt Wschodni - chodziło o to, by pakt z Locarno rozszerzyć na Europę Wschodnią. I ten pakt nazywany był Wchodnim Locarno. Gwarantami miały być Francja i ZSRR.
Pakt Śródziemnomorski - Bałkany i Południowa Europa. Gwaranci: Włochy, Francja, ZSRR.
Były to 3 oddzielne pakty, których gwarantami miały być wielkie mocarstwa, ale to nie było realne, bo:
czy Niemcy mogłyby uznać granicę z Polską?
Czy Litwa mogłaby uznać Wilno za polskie/
czy śląsk cieszyński mógłby być przyłączony do Czech?
A Bałkany? Tam nikt nikgo nie uznawał przecież!
Wg Polski to Wielka Brytania powinna być także gwarantem, ale ona się nie zgodziła na to.
Ten koleś, co zaproponował ten pakt zginął w zamachu terrorystyczntm dokonanym przez Chorwarów. Jego następcą był Pierre Nabar (Nawar, Navar?) - francuski faszysta.
Żadna z tych organizacji nie mogła zaprowadzić porządku. Bo były państwa takie jak Niemcy czy Włochy, Japonia, ZSRR albo Japonia, które prowadziły politykę rewizjonistyczną. Tylko Francja broniła tego traktatu.
31/03/2011
Etapy agresji niemieckiej w Europie w latach 1914 - 1939. Rok 1939 w dyplomacji europejskiej.
Od połowy lat 30. sytuacja międzynarodowa była napięta, coraz bardziej skomplikowana, a konflikty istniały już nie tylko w Europie.
Państwem, które dyktowały wyda i doprowadziły do wojny był Niemcy.
W styczniu 1933 roku Hitler doszedł do władzy. Chciał realizować program rewizjonistyczny. A to zostało przyjęte w Europie z mieszanymi uczuciami.
Jesień 1933 Niemcy wystąpiły z LN. Hitler zdawał sobie sprawę z nieufności jaką darzyły go inne państwa, więc próbował działać ostrożnie.
W 1934 roku był pucz w Austrii, który zakończył się fiaskiem. Próba przejęcia władzy przez faszytów austriackich się nie powiodła. Antyniemiecka postawa Mussoliniego odwiodła Hitlera od działań w Austrii. A to dlatego, że Delfus, który został zamordowany (rządził Austrią) był bliskim przyjacielem Mussoliniego, więc duce był zły na Hitlera. Ale z drugiej strony nie chciał by on przejął władzę a Austrii, bo wtedy Niemcy graniczyłyby z Tyrolem, o który mogłyby się Niemcy upomnieć i nie byłoby już tak miło.
1934 rok - ZSRR kontynuuje proeuropejską politykę. Przystąpił do LN, co dało znak Hitlerowi, że będzie większy opór ze strony Związku Radzieckiego niż się tego spodziewał.
Wojna prewencyjna z Niemcami, to był pomysł, że póki Niemcy są słabe można spróbować tak sprowowkać Niemców do ataku, żeby była możliwa interwencja militarna LN, co miałoby nie dopuścić do militaryzacji Niemiec (był to pomysł Piłsudskiego). Ale tak się nie stało.
30 stycznia 1935 odbył się plebiscyt o przynależności Zagłębia Sary (na kongresie ustalono, że na 15 lat będzie ono włączone do Francji, a po tym upływie czasu ma być plebiscyt i ludność ma zdecydować, gdzie chce należeć). Zdecydowanie ludność chciała należeć do Niemiec - tylko ok 2000 głosów oddano na Francję, na Niemcy było to ponad 16 tysięcy głosów.
9 marca 1935 roku Hitler ogłosił zamiar utworzenia lotnictwa wojskowego. Było to zabronione przez traktat wersalski. Przez następne tygodnie nikt się nie wypowiedział. 16 marca Hitler zapowiedział, że Niemcy wprowadzą powszechny obowiązek służby wojskowej oraz zwiększą armię ze 150 tysięcy do 500 tysięcy, co było drugim pogwałceniem traktatu.
Francja zdecydowała się pogrozić Niemcom. 2 maja 1935 roku zawiązała sojusz z ZSRR, które celem było oskrzydelenie Niemiec. Ale można to nazwać jedynie “grożeniem szabelką”, bo z tego sojuszu nic nie wynikało. Świadczy o tym to, że gdy Francja w 1937 roku wykonywała manewry swojej armii to nie zaproszono nikogo z Rosji, w obawie przed ZSRR.
Wielka Brytania 18 czerwca 1935 roku zawarła z Niemcami Układ Flotowy. Stosunek floty niemieckiej do brytyjskiej to 35:100, więc miało nastąpić podwyższenie floty do takiej samej liczby jaką miała WB. (Wielka Brytania podjęła najgorszą decyzję, jaką mogła podjąć. Sama powiedziała “Panie Hitler, łamie pan zasady, to nie zapominaj pan o flocie”).
Dwa ważne wydarzenia na przełomie 1935/1936:
październik 1935 rok - Włochy napadły na Abisynię (członka LN) - niby za cichym przyzwoleniem Francji, ale ciężko to dziś określić, bo brak danych historycznych na ten temat.
Na początku 1935 roku spotkali się premierzy Francji, WB i Włoch i był to Front Stresa, który miał oznaczać konieczność działania tych państw.
Kiedy Francja oraz WB nakładały sankcję na Włochy, Niemcy zachowały neutralność. 7 stycznia 1936 roku Mussolini poinformował ambasadora Niemiec, że ceni sobie politykę Niemiec oraz politykę Berlina w kwestii Austrii. I tym samym Włochy zbliżyły się do Niemiec.