Adam Mickiewicz Dziady część II
"Dziady wileńsko - kowieńskie" to piękny, wzruszający utwór. Powstały w latach 1820 - 1823. Opublikowane zostały w drugim tomie poezji Adama Mickiewicza, który ukazał się w Wilnie w 1823 roku. Koncepcja i osnowa dramatu ma charakter obrzędowy - dziady to obrzęd na pamiątkę zmarłych, odprawiany na obszarach Białorusi, Litwy i Ukrainy cztery razy do roku. Pierwotnie miał charakter pogański, później połączył się z religią chrześcijańską. Osnową teologiczną utworu jest przekonanie o istnieniu wspólnoty żywych i umarłych oraz chrześcijańska idea wstawiennictwa. Jest to arcypolski i głęboko zakorzeniony w tradycji utwór. Motto zaczerpnięte jest z dramatu Szekspira, deklaracja romantycznego irracjonalizmu.
W kaplicy pojawiają się duchy zmarłych. Józio i Rózia - Adam Mickiewicz podzielił grzechy na słabe, średnie i ciężkie - dzieci te ponoszą konsekwencje grzechu słabego. Przebywają w przedsionku niebieskim. Nie mogą wejść do raju, ponieważ nie zaznały cierpienia.
Widmo złego Pana - ponosi konsekwencje grzechu ciężkiego. Był okrutny dla poddanych, teraz jest szarpany przez ptactwo - dusze tych, którzy zmarli przez niego bez spowiedzi. Nie doświadczy miłosierdzia.
Zosia popełniła grzech pośredni. Nie zaznała ludzkości istnienia - drwiła z kochanka. Za nieobdarzenie nikogo miłością zawieszona jest pomiędzy niebem z ziemią.
Duch kochanka - nie słucha zaklęć Guślarza, jest duchem powrotnikiem. Otwiera nawiązanie do części IV.