12

Powiatowy konkurs historyczny

Odkrywamy naszą przeszłość. Pięćset lat Polski średniowiecznej - 966-1466

Kod ucznia (nr stolika) ………………..

Część I

1. Podkreśl szereg kolejno panujących władców polskich ułożony chronologicznie:

1. Mieszko I – Bolesław Chrobry – Kazimierz Odnowiciel - Mieszko II;

2. Mieszko I – Mieszko II – Kazimierz Odnowiciel – Bolesław Chrobry;

3. Bolesław Chrobry – Mieszko I – Mieszko II – Kazimierz Odnowiciel;

4. Mieszko I – Bolesław Chrobry – Mieszko II – Kazimierz Odnowiciel; (0-1 p.)

2. Podkreśl ciąg wydarzeń, który jest uszeregowany chronologicznie:

1. Zjazd gnieźnieński – koronacja Bolesława Chrobrego – wyprawa Chrobrego na Kijów – wojny Chrobrego z Niemcami;

2. wojny Chrobrego z Niemcami - zjazd gnieźnieński - koronacja Bolesława Chrobrego– wyprawa Chrobrego na Kijów;

3. Zjazd gnieźnieński – wojny Chrobrego z Niemcami - wyprawa Chrobrego na Kijów – koronacja Bolesława Chrobrego;

4. Zjazd gnieźnieński – koronacja Bolesława Chrobrego – wojny Chrobrego z Niemcami - wyprawa Chrobrego na Kijów

(0-1 p.)

3. Trybut to:

1. Oznaka władzy książęcej; C. Rodzaj miecza wojownika;

2. Rodzaj płaconej daniny; D. Sąd książęcy; (0-1 p.)

4. Głównym osiągnięciem zjazdu gnieźnieńskiego było:

1. arcybiskupstwo w Gnieźnie i trzy biskupstwa; B. Zakończenie wojny z Niemcami;

3. Zdobycie relikwii św. Wojciecha; D. Założenie biskupstwa w Poznaniu; (0-1 p.)

5. Uzupełnij poniższy tekst wstawiając odpowiednie informacje w wykropkowane miejsca.

Jednym z elementów umacniania międzynarodowej pozycji Polski przez Bolesława Chrobrego były starania o utworzenie własnego (pierwszego w Polsce) ................................. Było to niezwykle ważne, ponieważ władze niemieckiego arcybiskupstwa w ........................ dążyły do poddania im ziem polskich, natomiast Chrobry kontynuując politykę swojego ojca ....................... unikał ściślejszych więzi z Niemcami. Papież wyraził zgodę na utworzenie metropolii w .............................., a decyzję tą uroczyście ogłosił władca niemiecki – cesarz ................., który w roku ............. przybył z pielgrzymką do grobu ................................ Cesarz chcąc zrealizować swoje plany polityczne, chciał pozyskać przychylność polskiego księcia, nakładając na jego głowę ............................... i ofiarowując mu włócznię ........................ – relikwię uważaną za symbol władzy monarszej. ( 0-9 p. )

6. Uszereguj chronologicznie następujące wydarzenia.

( ............. ) koronacja Mieszka II

( ............. ) pokój w Budziszynie

( …......... ) powrót Kazimierza Odnowiciela

( ............. ) rządy Bezpryma

( ............. ) kryzys wczesnopiastowskiego państwa polskiego

( ............. ) koronacja Bolesława Śmiałego ( 0-1 )

7. Rozstrzygnij, czy podane informacje są prawdziwe czy fałszywe, dopisując w kolejnych rubrykach odpowiednie określenia: prawda, fałsz.

1. Papież Grzegorz VII za swojego pontyfikatu sporządził dokument tzw. Dictatus papae, będący programem reformy, w którym sformułowano zasady uniwersalizmu papieskiego ...............

2. W wyniku nałożenia klątwy przez papieża Urbana II na cesarza Henryka II, ten ostatni musiał udać się w 1077 roku do Canossy ................

3. Konflikty papiestwa z cesarstwem o inwestyturę urzędów kościelnych zakończył konkordat zawarty w 1122 roku w Wormacji ...................

4. Inwestytura była to coroczna danina duchowieństwa w całej Europy przekazywana Stolicy Apostolskiej ...............

5. Uczestnikami krucjat byli słynni władcy europejscy, m.in. Ryszard Lwie Serce, Filip Piękny i Fryderyk Barbarossa ............... ( 0-5 )

8. Papież Urban II wezwał całe chrześcijańskie rycerstwo do pierwszej krucjaty na synodzie w :

   1. Rzymie

   2. Cluny

   3. Clermont

   4. Awinion

( 0-1 )

9. Władcami, którzy zostali koronowani na króla Polski, byli :

   1. Bolesław Śmiały, Bolesław Krzywousty, Przemysł II

   2. Bolesław Krzywousty, Władysław Łokietek, Władysław Herman

   3. Bolesław Śmiały, Bolesław Krzywousty, Władysław Łokietek

   4. Bolesław Śmiały, Przemysł II, Władysław Łokietek ( 0-1 )

10. Połącz w pary postacie z określonymi faktami historycznymi. Odpowiedzi w postaci właściwej litery wpisz
    w wykropkowane miejsca (jedna z odpowiedzi nie pasuje do żadnego z władców).

1. Henryk Pobożny ............ A. koronacja w 1320 r.

2. Władysław Łokietek ......... B. Wojna polsko-niemiecka z 1109 r.

3. Przemysł II ............ C. śmierć biskupa Stanisława

4. Wacław II ............... D. koronacja w 1300 r.

5. Bolesław Krzywousty ............. E. koronacja w 1295 r.

F. Bitwa pod Legnicą w 1241 r. ( 0-1 )

11. Które z wymienionych niżej ziem dwaj ostatni królowie polscy z dynastii Piastów zdobyli (odzyskali), a które utracili? Niektóre ziemie mogą się pojawiać kilkakrotnie.

Pomorze Gdańskie, Wielkopolska, Małopolska, Kujawy, ziemia sieradzko-łęczycka, Ruś Halicka, Mazowsze (lenno), Śląsk (zrzeczenie się praw)

	Ziemie utracone	Ziemie zdobyte/odzyskane
Władysław Łokietek
Kazimierz Wielki

( 0-11 )

12. Uzupełnij tabelkę, wpisując odpowiednie do celu działania i reformy Kazimierza Wielkiego

Cel	Działania i reformy
Wzmocnienie obronności
Rozwój gospodarczy
Prawodawstwo i sądownictwo
Administracja
Szkolnictwo

(0-5 p.)

13. Wymień 4 postanowienia pokoju w Kaliszu:

1. …………………………………………………………………………………………………………….

2. ……………………………………………………………………………………………………………

3. ……………………………………………………………………………………………………………

4. ……………………………………………………………………………………………………………

(0-4 p.)

14. Podaj miejsce wydania tego przywileju szlacheckiego:

„…chcemy zadowolić się tym tylko, aby corocznie [...] nam i następcom naszym [...] płacono po dwa grosze zwykłej monety, w Królestwie obieg mającej, [...] z każdego osiadłego i dzierżonego łanu lub jego części”

……………………………………………………………………. (0-1 p.)

1

1. Bitwa pod Chojnicami

2. Bitwa pod Grunwaldem

3. Wojna z Turkami

4. Inkorporacja Prus do Polski

5. Wydanie przywileju jedlnieńsko-krakowskiego

(0-5 p.)

5. Połącz wydarzenia z władcami (wszystkie):

A. Władysław II Jagiełło ………………

B. Władysław III Warneńczyk ………………

C. Kazimierz IV Jagiellończyk ………………

16. Odpowiedz na pytania

1. Jaki teren odzyskała Polska po pierwszym pokoju toruńskim? …………………………………………...

2. Jak się nazywał wybitny prawnik, rektor Akademii Krakowskiej, członek delegacji polskiej na sobór w Konstancji. ……………………………………………………………………………………………...

3. Jak się nazywał faktyczny dowódca armii chrześcijańskiej walczącej w latach 1443-1444 z Turkami na terenie Węgier. …………………………………………………………………………………………….

4. Podaj datę wydania przywileju cerekwicko-nieszawskiego. ……………………………………………... (0-4 p.)

1
7. Przyjrzyj się mapie, a następnie odpowiedz na znajdujące się poniżej pytania:

1. Na podstawie mapy wskaż, które ziemie utracił Mieszko I:

1. Pomorze Zachodnie; C. Słowację;

2. Grody Czerwieńskie; D. Morawy; (0-1 p.)

2. Wskaż gdzie zostały utworzone biskupstwa i arcybiskupstwa po zjeździe gnieźnieńskim:

1. Kołobrzeg, Wrocław, Kraków;

2. Kołobrzeg, Wrocław, Kraków i Gniezno;

3. Kołobrzeg, Wrocław, Kraków i Poznań;

4. Kołobrzeg, Wrocław, Kraków, Gniezno i Poznań; (0-1 p.)

3. Którą ziemię odziedziczoną po Mieszku utracił Bolesław Chrobry:

1. Słowację; C. Grody Czerwieńskie;

2. Milsko i Łużyce; D. Pomorze Zachodnie; (0-1 p.)

4. Po wojnie z Cesarstwem Niemieckim w 1018r. Bolesław Chrobry przyłączył do Polski:

1. Kijów; C. Grody Czerwieńskie;

2. Milsko i Łużyce; D. Część Małopolski; (0-1 p.)

Część II

1. Najstarsze dzieje Polski znamy z opisów i relacji kronikarzy i podróżników. Wymień trzech z nich, podaj tytuły ich dzieł.

1. ……………………………………………………………………………………………………………

2. ……………………………………………………………………………………………………………

3. …………………………………………………………………………………………………………… (0-6 p.)

2. Jaką nazwę przyjął dokument Mieszka I z roku 991, zawierający opis ówczesnych granic państwa przekazywanego pod opiekę Stolicy Apostolskiej? …………………………………………………………………….

3. W jakich okolicznościach Mieszko I został zmuszony do wysłania na dwór cesarski swojego 7 letniego syna jako zakładnika? Kiedy i gdzie go odesłał? …………………………………………………………………….………………… ………………………………………………….…………………………………………………………………….……… …………………………………………. ………………………………………………………………………………...(0-3 p.)

4. Pierwsza żona Mieszka I – Dobrawa była siostrą księcia czeskiego Bolesława. Kim była druga żona Mieszka- Oda?

…………………………………………………………………………………………………………………………… (0-1 p.)

2. Wymień 2 przyczyny założenia Związku Pruskiego.

…………………………………………………. ……………………………………………………………………. ………… …………………………………………………………. ……………………………………………………………………. …

…………………………………………………. ……………………………………………………………………. … (0-2 p.)

2. Wskaż miasta, w których w 1440 r. zawarto akty o założeniu Związku Pruskiego

a) Malbork i Toruń b) Chełmno i Królewiec c) Elbląg i Kwidzyn (0-1 p.)

2. Podaj imię i nazwisko rycerza stojącego na czele związku, który w na początku lat 50-tych XV w. przygotowywał oddanie się pod władzę króla Polski Kazimierza Jagiellończyka. ……………………………………………………………….. (0-1 p.)

3. Wymień 3 ziemie przyznane Polsce w traktacie toruńskim II z 1466 r. …………………………………………………. ……………………………………………………………………. …………………………………………………….. (0-3 p.)

9. Wymień dwóch władców WĘGIER, którzy zasiadali na tronie bezpośrednio przed Władysławem Warneńczykiem

…………………………………………………. ……………………………………………………………………. … (0-2 p.)

10. Dlaczego Władysław Warneńczyk został ukoronowany jako król Węgier koroną z relikwiarza św. Stefana?

…………………………………………………. ……………………………………………………………………. … ………

…………………………………………………. ……………………………………………………………………. … (0-1 p.)

11. Jak się nazywał mąż Jadwigi, córki Władysława Jagiełły, który był głównym kontrkandydatem Władysława Warneńczyka do tronu polskiego? ……………………………………………….. (0-1 p.)

12. Jak się nazywał główny przeciwnik biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, przywódca opozycji rycerskiej, pokonany pod Grotnikami w 1439 roku? …………………………………………………………………….. (0-1 p.)

13. Który z poniższych władców żył w XII w.? (podkreśl właściwą odpowiedź)

a) Bolesław Wstydliwy b) Konrad Mazowiecki c) Bolesław Kędzierzawy

d) Przemysł II e) Henryk Pobożny (0-1 p.)

14. Podaj imię księcia głogowskiego, znanego z okrucieństwa (zamknął stryjecznego brata w klatce)? ………………… (0-1 p.)

15. Komu w 1282 r. Mszczuj II Pomorski zapisał Pomorze Gdańskie, jako „darowiznę życia”? ………………………….. (0-1 p.)

16. Wymień książąt, którzy w 1287 mieli zawrzeć „układ o wzajemnym dziedziczeniu”.

……………………………………………. ……………………………………………………………………. ……… (0-4 p.)

17. Kto był dziadkiem Kazimierza Odnowiciela? (podkreśl właściwą odpowiedź)

Mieszko I Henryk II Otton II Fryderyk Barbarossa (0-1 p.)

18. W jakim kraju przebywał Kazimierz Odnowiciel podczas najazdu Brzetysława na Wielkopolskę? …………………… (0-1 p.)

19. Podaj imię żony Kazimierza Odnowiciel, córki księcia ruskiego Jarosława Mądrego. …………………………………. (0-1 p.)

20. W 1054 r. w Kwedlinburgu cesarz Henryk III rozstrzygnął konflikt o Śląsk. Jaki był werdykt?

…………………………………………………. ……………………………………………………………………. …

…………………………………………………. ……………………………………………………………………. … (0-1 p.)

Klucz

Część I

1-D 2-C 3-B 4-A

5. arcybiskupstwa – Magdeburgu - Mieszka I – Gnieźnie - Otton III – 1000 - św. Wojciecha
– diadem/diadem cesarski - św. Maurycego.

6. pokój w Budziszynie - koronacja Mieszka II – rządy Bezpryma – kryzys wczesnopiastowskiego państwa polskiego – powrót Kazimierza Odnowiciela – koronacja Bolesława Śmiałego

7. a) prawda b) fałsz c) prawda d) fałsz e) prawda

8-C 9-D

10. 1-F 2-A 3-E 4-D 5-B

11.	Ziemie utracone	Ziemie zdobyte/odzyskane
Władysław Łokietek	Pomorze Gdańskie, Kujawy	Pomorze Gdańskie, Kujawy, ziemia sieradzko-łęczycka, Małopolska, Wielkopolska
Kazimierz Wielki	Śląsk	Ruś Halicka, Mazowsze, Kujawy

12.

Cel	Działania i reformy
Wzmocnienie obronności	Reforma armii, budowa zamków, otaczanie miast murami
Rozwój gospodarczy	Lokacja wsi i miast, udzielanie miastom prawa składu, przymus drogowy, rozwijanie żup solnych, ujednolicenie monety
Prawodawstwo i sądownictwo	Utworzenie w Krakowie sądu najwyższego dla miast, ujednolicenie prawa (statuty)
Administracja	Kształcenie urzędników (Akademia Krakowska)
Szkolnictwo	Powstanie Akademii Krakowskiej

13. 1. Zrzeczenie się Pomorza Gdańskiego przez Kazimierza Wielkiego

2. Zrzeczenie się ziemi chełmińskiej przez Kazimierza Wielkiego

3. Odzyskanie przez Polskę Kujaw.

4. Odzyskanie przez Polskę ziemi dobrzyńskiej.

5. Kazimierz zatrzymuje tytuł „pana i dziedzica Pomorza”, zaś Pomorze nazywane jest „wieczystą jałmużną króla polskiego”.

14. Koszyce

15. A-2-5 B-3 C-1-4

16. 1. ziemię dobrzyńską 2. Paweł Włodkowic 3. Jan Hunyady 4. 1454

17. 1-B 2-B 3-D 4- C (B?)

Część II

1. Widukind – Dzieje saskie; Ibrahim Ibn Jakub – Relacja z podróży do krajów słowiańskich; Thietmar – Kronika; Anonim tzw. Gall – Kronika Polska; Nestor – Powieść minionych lat/ doroczna; Kosmas – Kronika Czechów

2. Dagome iudex

3. Po bitwie pod Cedynią w 972 roku Mieszko został uznany przez cesarza Ottona I za winnego naruszenia pokoju i został zmuszony wysłać swego syna Bolesława na dwór cesarski jako zakładnika. Mieszko odesłał go pod groźbą do Kwedlinburga na Wielkanoc 973 roku.

4. Oda była córką margrabiego Dytryka, mniszką wyprowadzoną z klasztoru w Kalbe.

5. nadmierny fiskalizm (obciążenia finansowe); brak reprezentacji stanowej rycerstwa i mieszczan; nierespektowanie przywilejów rycerstwa; represje wobec opornych

6. c) 7. Jan Bażyński

8. chełmińska, michałowska, Pomorze Gdańskie, Warmia

9. Zygmunt Luksemburski, Albrecht Habsburg

10. tradycyjną koronę królewską wywiozła wdowa po Albrechcie Habsburgu, Elżbieta by koronować swego kilkumiesięcznego syna

11. Fryderyk brandenburski

12. Spytek z Melsztyna 13. c)

14. Henryk 15. Przemysłowi II

16. Leszek Czarny, Henryk Probus, Henryk Głogowski, Przemysł II

17. Otton II 18. na Węgrzech 19. Maria

20. Śląsk pozostaje przy Polsce, która płaci Czechom rocznie 500 grzywien srebra i 30 złota.