Założenia miasta park i ogrody

W średniowieczu

miasto było wypełnione zabudową, zamknięte linią fortyfikacji fosy bastiony mury. Miasto posiadało układ szachownicowy prostokątne kwartały zabudowy wydzielony ulicami, pozostawienie kwartału pustego. Prostokątne kwartały zabudowy jeden jako główny plac. Place pozbawione zabudowy na rynku blok śródrynnowy o przeznaczeniu handlowym np. sukiennice. Zieleń na placach pojawia się dopiero w XVIII w początek XIX w.

Pełniły funkcję reprezentacyjną, były to miejsca puste., funkcje targowe handlowe

Ogrody- stanowiły otoczenie kościołów klasztorów- tradycyjne ogrody

1. ogrody klasztorne

2. sfera prywatna parcele przy kamienicach

(partele- podzielone na portele w którym właściciel mógł założyć prywatny ogród (ograniczony)łączyły funkcje ozdobne z gosp.

- miejsca poza granicami miasto był ozdobne przeznaczone do odpoczynku

Miejsca oddalone od miasta, łąki, pastwiska, źródło inspiracji parków publicznych)

I. wzorzec

- pratum – łąka miejsce wypoczynku jeden z wzorców, które inspiruje twórców, łąka pastwisko gminne pełniące też funkcję rekreacyjna, otoczony tez drzewami dawały one cień, dzielone ograniczone alejami miejsca wykorzystywane publicznie np. londyńskie

- aleja przecinająca pastwiska łąk miejskich

II wzorzec

-komercyjne ogrody- własność prywatna albo wypożyczona ogrody zamknięte , płatne nastawione na użytkownika masowego.

- ogród w granicach miasta, kompozycja zamknięta murem i archite.

- w środku obiekty architektoniczne, gospody, lokale, wesołe miasteczka, strzelnice, teatry, masowa rozrywka miejska z rozwojem kultury

- kompozycja układ barokowy, gęsto zadrzewione fragmenty, boskiety

- miejsca dla muzyków taneczne kilka ławek dwie altany

III. wzorzec

- ogród królewski King garten (parki prywatne należące do książąt),

- zaczęto udostępniać te parki np. lasek buloński w Paryżu, kirgarden w Berlinie

- postanawiają otwierać prywatne ogrody stały się one wzorcem dla pierwszych parków miejskich

Tereny spacerowe

 XVII\XIX pojawiają się tereny spacerowe

 rekreacyjne miejsca powstałe w miejscu wyburzonej fortyfikacji.(tereny pofortyfikacyjne)

linia fosy murów bastionów, zygzakowaty układ to fosa

- miasto decydowało że wyburzy fortyfikacje

 pierwsze formy parków publicznych nazywano terenami fortyfikacyjnymi

 promenada, nazwano ciąg spacerowy wyznaczony w miejscu dawnej fortyfikacji

długie obszary, fosa została przekopana do długich kanałów wodnych

 proste aleje, promenada wrocławska w latach 20 40 XIX przybierały formę swobodną

 imitacja parku romantycznego, krajobrazowego , wew. polany , pojedyncze solitery, strumień zamiast fosy w imitacji rzeczki która przepływa przez to założenie

Przykład Szprotawa

 założenie otacza miasto, jest roślinność swobodnie rozmieszczona, imitujący strumień, punkty widokowe, altany

 zagłębienie z wodą sadzawka aby spacerowicz czuł się jak w prywatnym parku

We Wrocławiu- uproszczono układ promenad wytyczone po liniach prostych

 fosa przekopywana na długie kanały wodne

 początek XIX w wytyczono aleje tradycyjne

Ewolucja połowa lat 50

 miasto po fortyfikacji rozwija sie wiele połączeń komunikacyjnych kołowych aby przemieszczać się z centrum miasta na zew.

wstała nowa koncepcja likwidacja fortyfikacji promenady

I. wzorzec wiedeński

*historyczne centrum, pas pofortyfikacyjny (zostały zlikwidowane po 50 roku XIX w)

*wygrała nowa koncepcja nie miała być główną funkcją spacerowania wokół centrum ale przekształciła się w funkcję komunikacyjną, drogi tworzą gęstą sieć, nie ma ruchu spacerowego ale komunikacja- ruch odśrodkowy-nie ruch dookoła centrum ale komunikacja od centru na zewnątrz

*nowatorskość założenia wykazała że skupiają się tam inwestycje budowlane, potrzebują dużo przestrzeni

*obiekty związane z władzą gminną, nowe ratusze z działalnością gospodarczą, budynki, giełdy, pierwsze miejskie teatry, muzea, znajdowały miejsce przy promenadach

*lokalizowano zakłady, hotele, promenady stały się coś w rodzaju salonu mieszczańskiego

*zaczęły się pojawiać cenniejsze pomniki tu mieszczanie upamiętniali swych bohaterów, stanowiły miejsce dydaktyczne

*pomniki stały się elementem gdzie lokowano kwiaty dywany kwiatowe tworzenie bogatych kompozycji kwiatowych

Symbolika założeń

dowartościowanie się do arystokracji (mieszczanie) mają świadomość że rządzi pieniądz

 mieszczanie zazdroszczą arystokracji ich ogrodów, parków. Promenady zastępują jakby prywatne własności

 w Anglii zwyczaj fundowania ławek (niekiedy z myślą o jakiejś osobie nawet z rodziny, osobista forma

 fundowanie mostków, altan staje się to modne, chcą oni przejść do historii

 w Wiedniu zaistniały kilka nowych obiektów miały wyznaczyć rangę nowego założenia, opera, muzeum, ratusz, kościół

 pojawia się nowy termin

RING- forma obwodnicy układ kolisty wokół centrum np. Głogów jest miastem właśnie takim które wyparło nazwę promenada na ring

 obiekty typu hotel, teatr zostały regularnie rozmieszczone wzdłuż całości założenia każdy dostał swoją oprawę ogrodową, kompozycyjnie stanowiły niezależnie w całości

 wszystkie zaprojektowano w różnych stylistykach

 ogród przy budynku nawiązywał do baroku

 otoczenie budynku było dopełnieniem tej stylistyki „neo” (gotyk renesans)

Promenada ring w koloni

- gęstwina dróg ścieżek dla pieszych, które pozwalały na łatwą komunikację

Pojawia się problem: Między dzielnicą mieszczańską a parkiem publicznym:

pojawiają się w latach 20 gdzie park miał stanowić centrum założenia, a zabudowa miała otaczać park

*przybierała dwie formy,

zabudowa pełna zwarta Riges Park długie ciągi wielorodzinne,

otoczenie tych parków pasem gdzie dookoła znajduje się szereg parcel o przeznaczeniu willowym, chęć stworzenia komfortu posiadania własnego parku

prywatny ogród był otoczony ażurowym płotem, dawało to wrażenie jakby miało się park, za oknem rozpościerał się widok, związek był naturalny wielohektarowy widok na park

Funkcje:

 chęć stworzenia mieszczanom komfortu posiadania własnego parku

 tworzenie prywatnego parku w majątku ziemskim

 ażurowość ogrodzenia powodowała że ten związek był naturalny

 dzielnica mieszkaniowa zaczyna być założeniem miasto- ogród (powstanie na przełomie XIX i XX w.)

kilkadziesiąt lat wcześniej pojawia się kościół spełniający potrzeby duchowe , szkoła , szpitale, teatr, biblioteka, zapewnienie ludziom pełnego komfortu

 wszystkie te elementy planowano miały być zatopione w wielkiej masie

W kolejnym typie następuje wywrócenie do góry nogami założenia

*wew. Dzielnice otoczone pasami zieleni

*Riverside, organiczne projektowanie nie ma

matematycznych podziałów, przełamać monotonie , stawiano na efektywność malowniczość

*układ przypomina przekrój przez komórkę urbanistyka malownicza

Typowe parki miejskie:

parki londyńskie przełom lat 40 50 XIX wieku Batter- Sea Park nawiązują do tego co było w parkach prywatnych

polany, stawy, wzniesienia z punktami widokowymi, mała architektura, akcenty regularne

 istotą parku publicznego jest masowość tego użytkownika

wewnątrz promenady obsadzone szpalerami drzew

Założenia paryskie :

 Bulwar, ciąg komunikacyjny spełniający wszystkie funkcje posiadające jezdnie, między jezdniami szeroki pas zieleni po środku szkielet łączący wszystkie parki miejskie

 Przed ogrody, zieleń która znajduje się już na przestrzeni prywatnej, należały do kamienic ale spacerującemu dawały uczucie optycznego poszerzenia zieleni miejskiej

* strefa ozdobna wokół architektury, część oddalona krajobraz nie zmieniony imituje III strefę

* idealna realizacja parku prywatnego

* restauracja teatr, gmachy użyteczności publicznej

pod koniec XIX w. zaczyna się rewolucja

 masowe uprawianie sportów , place zabaw sportowe gdzie maja się znajdować korty tenisowe

 park miejski staje się idealnym miejscem

 forma hipodromu świadomie wybrana dla projektantów park grecki, rzymski w połączeniu z chęcią naśladowania ich form

 emancypuje się park publiczny od prywatnego, nowe potrzeby spowodowały że przybierał nowe formy geometryczne, reprezentacyjność, umożliwia wprowadzenie obiektów bogactwa,

* strefowy układ

* zmiana doboru gatunkowego chciano tworzyć parki jako arboreta parku dendrologicznego z podziałem na roślinność nizinną leśną, górską, na wzniesieniach wokół stawu