MATERIAŁY DO WYPEŁNIEŃ CZASOWYCH

Do grupy tych materiałów (potocznie zwane opatrunkowymi) należą:

• Gutaperka

• Cement cynkowo-siarczanowy

• Cement tlenkowo-cynkowo-eugenolowy

• Materiały samotwardniejące

  • chemoutwardzalne w warunkach jamy ustnej

  • Światłoutwardzalne

• Cementy prowizoryczne

• Są to materiały stosowane czasowo,przejściowo-przed założeniem materiału ostatecznego.Trwałość tych materiałów okreslona jest na kilkanaście dni do kilku tygodni.

Tymczasowe zaopatrzenie ubytku

Cechy:

• Proste w użyciu

• Szczelna przyleganie brzeżne

• Nieprzepuszczalne dla leków zakładanych do ubytków

• Nie reagujący z lekami

• Trwałość (względna)

• Nieszkodliwy dla tkanek zęba i przyzębia

Forma:

• Do zarabiania ręcznego (proszek + płyn)

• Gotowa pasta

Gutaperka

Jest to żywica roślinna, podobna do kauczuku

W celu uszlachetnienia właściwości użytkowych dodaje się do żywicy gutaperkowej: tlenek cynku, kredę, olejki eteryczne, woski, sole metali ciężkich, przeciwutleniacze i barwniki.

Mimo tych dodatków gutaperka, poza dobrą plastycznością i łatwością nakładania, modelowania i usuwania z ubytku oraz niepodrażniania tkanek miękkich przyzębia (ubytki poddziąsłowe), nie wskazuje dostatecznie korzystnych cech użytkowych, aby mogła powszechnie stosowana.

Największymi wadami gutaperki są:

- Słaba szczelność z powodu braku adhezji do ścian ubytku;

- Wrażliwość na ślinę oraz czynniki mechaniczne jamy ustnej;

- Bardzo mała trwałość;

- Reaktywność z lekami stomatologicznymi;

- Szybkie porowacenie na skutek rozpadu chemicznego.

- Gutaperka częściej znajduje obecnie zastosowanie w postaci ćwieków dokanałowych, usczelniających kanały wypełniane pastami endodontycznymi.

Ćwieki gutaperkowe do wypełniania kanałów korzeniowych

Gutaperka stomatologiczna jest materiałem, który nie drażni tkanek okołowierzchołkowych i jest z nimi zgodny biologicznie. Gutaperka nie przepuszcza promieni Roentgena, co pozwala na jej dopasowanie oraz kontrolę radiologiczną przed wypełnieniem kanału. Dzięki takiej właściwości możliwa jest korekta długości oraz grubości ćwieków.

WŁAŚCIWOŚCI różowy kolor, dzięki któremu można odróżnić ćwieki gutaperkowe od sączków papierowych

• ćwieki zakończone różnymi kolorami w zależności od rozmiaru

• doskonałe do wierzchołkowej oraz bocznej kondensacji

• elastyczne, a jednocześnie mocne i zwarte

• higieniczne

• biokompatybilne

Cement cynkowo-siarczanowy

F leczer-bezpośrednio przed użyciem-zarabia się metalową szpatułką na matowej powierzchni płytki szklanej, mieszając proszek z równą ilością płynu i dosypując porcjami proszek czas konsystencji masy, wynosi od 15 do 25 s, czas wiązania po zarobieniu do konsystencji stałej od 1,5-3 min, w zależności od konsystencji masy, temperatury otoczenia, temperatury płynu i w pewnym stopniu od techniki sporządzania (mieszania). Cement cynkowo-siarczanowy poza przeznaczeniem opatrunkowym znajduje zastosowanie do czasowego mocowania elementów protetycznych, np. koron(zarabia się go wówczas do konsystencji gęstej śmietany).

Dla celów opatrunkowych sporządza się pastę o konsystencji kitu.

Cement cynkowo – siarczanowy zarabiamy do 2 konsystencji:

- Pasty-do zamknięcia ubytku

- Gęstej śmietany-do zamknięcia wkładki dewitalizującej

Szorstka strona płytki, łopatka metalowa. Do ubytku przenosimy nakładaczem. Kondensujemy upychadłem kulkowym.

Po związaniu można wygładzić powierzchnię nasączoną w wodzie kuleczką z waty.

Tymodentin- z dodatkiem tymolu, o działaniu antyseptycznym (odkażającym)

Thymodentin
(Chema) z dodatkiem tymolu

Aquadentin, Oxidentin, Fletscher C, Artidentin, Providentin, Aquatin, Proviplen

Cement cynkowo-siarczanowy

P ostacie cementu cynkowo-siarczanowego:

Multidentin (3 kolory):

Dentyna "D"
czerwona, bez dodatków antyseptycznych. Przeznaczona do zamykania wkładek dewitalizacyjnych (zatrucie zęba).

Dentyna "P"
biała, zawiera 0,10% tymolu działającego silnie antyseptycznie. Przeznaczona do wypełniania ubytków próchnicowych, jako samodzielny opatrunek (przy powierzchniowych ubytkach), lub jako pokrycie wkładek stosowanych w leczeniu próchnicy zębów.

Dentyna "K"
żółta, antyseptyczna lecz bezwonna, zawiera domieszkę 0,15%chinosolu (siarczanu 8-hydroksychinoliny). Zaleca się pokrywać nią opatrunki stosowane w leczeniu kanałów korzeniowych.

Do grupy cementów cynkowo-siarczanowych zalicza się także samotwardniejące preparaty chemoutwardzalne, zwane pastami fleczerowymi. Stanowią one nową generację materiałów do czasowych wypełnień, charakteryzując się zdolnością do wiązania (utwardzania)pod wpływem śliny i temperatury w jamie ustnej, dzięki aktywatorom wrażliwym na działanie środowiska śliny.

Powszechnie i chętnie stosowanymi pastami są: Provident, Cavit G i M ,Improvin,Provimat,Ultradur,Temprit,Cimpat,Centrix,Citodur,Coltosol,Provipast, Temstik,Temporary Filling Material, oraz światłoutwardzalne-Fermit i Fermit-N,Clip F.

Materiały te nie wymagają przygotowania, są gotowe do użycia w postaci pasty fabrycznej (tubki, słoiczki) łatwo się je dozuje.

Cement cynkowo-siarczany – Fleczer – Dentyna wodna

Zalety:

• Nieszkodliwy dla tkanek

• Dobre przyleganie do ścian ubytku

• Działa p-bakteryjnie (tymol)

• Izolator termiczny
  i chemiczny

• Łatwy do usunięcia

Wady:

• Nietrwały, szybko się wypłukuje z ubytku

• Nieszczelny, kruchy (kruchość rośnie wraz z dostępem śliny
  w czasie wiązania)

• Powstawanie odleżyn dziąseł

• Twardnieje 30 sek.

• Nieestetyczny

Cement tlenkowo-cynkowo-eugenolowy

Podstawowy skład materiału to płyn i proszek.

Proszek:

tlenek cynku-60%,dwutlenek krzemu-34% i kalafonia-6%

Płyn:

eugenol-37,5%,kwas ortoksybenzoesowy-62,5%

Ponadto skład uzupełniają składniki uszlachetniające, modyfikujące, plastyfikujące i zespalające, np.: poliwinyl, glikolazetol, chlordiazetol , trójtlenek glinu.

Technika zarabiania

Na matowej powierzchni płytki szklanej szpatułką metalową do odmierzonej ilości płynu dodaje się porcjami proszek-nieustannie mieszając, aż do uzyskania jednorodnej, połyskliwej masy, o plastelinowej konsystencji. Efektywny czas zarabiania, w zależności od ilości materiału, wynosi od 60 90 s. Dobrze zarobiony materiał zachowuje plastyczność użytkową do 3 godzin, którą można przedłużyć przechowując go w zamkniętym szczelnie słoiczku.

Czas wiązania zależy od:

• Rodzaju proszku-wielkości cząsteczek

• Dodatku środków przyspieszających wiązanie

  • Octan cynku

  • Kwas octowy

• Stosunku płynu do proszku

• Obecności wilgoci w trakcie rozrabiania (dodanie niewielkiej ilości wody przyspiesza wiązanie cementu)

• Temperatury

Tlenek cynku z eugenolem

• Zarabiany (ex tempore) do 2 konsystencji:

  • Pasty- do zamknięcia ubytku

  • Gęstej śmietany- do wypełnienia kanału korzeniowego w leczeniu endodontycznym, do osadzania koron

Szorstka strona płytki, łopatka metalowa. Do ubytku przenosimy nakładaczem. Kondensujemy upychadłem kulkowym / można watką obtoczoną w proszku. Cementy złożone z 2 past mieszamy do uzyskania jednolitego koloru.

Tlenek cynku-proszek Eugenol-(Chema)
płyn (Chema)

Cement tlenkowo-cynkowo-eugenolowy

Zalety użytkowe:

• Działanie lecznicze- odontropowe,przeciwbólowe,wysuszajace

• Działanie bakteriobójcze (eugenol)

• Dobra adhezja do ścian ubytku, zapewniająca hermetyczność

• Homogenność masy

• Wiązanie w obecności śliny

• Duża trwałość w jamie ustnej (sięgająca kilku tygodni)

• Długi czas plastyczności poza jamą ustną (jednorazowe zarobienie większej ilości materiału)

Do wad materiału zalicza się:

• Aktywność chemiczna z innymi materiałami, np. kompozycyjnymi

• Możliwość uszkodzenia miazgi przy niewłaściwym zarobieniu

• Utrzymujące się zaburzenia smaku (goździkowy)

Przeznaczenie ZnO+E

• Tymczasowe zaopatrzenie ubytku

  • Zęby mleczne

  • Niecierpliwość pacjenta

• Caries profunda (próchnica głęboka)

• Leczenie biologiczne miazgi (pośrednie przykrycie miazgi)

• Zaopatrzenie czasowe ubytków w leczeniu planowym próchnicy

• Czasowe osadzanie koron protetycznych

Materiały fabryczne

• Caryosan (Spofa Dental) – w wersjach Rapid i Normal, inaczej szybko- i wolnowiążący, stosowany jako materiał opatrunkowy o dużej trwałości do czasowego wypełniania kanałów zębowych, szczególnie w endodoncji dziecięcej, do czasowego mocowania elementów protetycznych i jako cement podkładowy

• O xyzine- cechuje go duża trwałość w warunkach jamy istnej, długa plastyczność poza jamą ustną, odporność na działanie śliny

Vival-ma właściwości cementów podkładowych i podobne zastosowanie, stosowany jako materiał do czasowych wypełnień o przedłużonej trwałości, np. w lecznictwie pedodontycznym (zęby mleczne)

Super EBA- zmodyfikowany polimerami i żywicami syntetycznymi cement z kwasem etoksybenzoesowym,o bardzo dużej trwałości użytkowej i szerokim zastosowaniu w praktyce stomatologicznej.

Do najnowszej generacji cementów cynkowo-eugenolowych należą: Alumina EBA Cement, B.D.M., Cavitec, Funal, IRM, Harvard Eugenat, Iso-Pulp, Kalsogen, Kariofil, Pulpal, Pulpisol, Technadent Super EBA, Zinkoxid SHR+, Nelkend, Zoe-Plus, Zinoment

Tlenek cynku z eugenolem

Zalety:

- Trwały (do 6 miesięcy)

- Szczelny

- Wiąże w obecności śliny

- Twardnieje 30 min.

- Izolator termiczny i elektryczny

- Naturalne pH

- Antyseptyczny, znieczulający

- ODONTOTROPOWY (pobudzenie odontoblastów do tworzenia zębiny)

Wady:

- Zaburza polimeryzację materiałów kompozytowych i cementów krzemowych

- Przebarwia tkanki zęba (kolor żółty) - wielokrotnie zakładany do ubytku

- Goździkowy posmak

Gotowe materiały tymczasowe

Chemoutwardzalne

- Skład podstawowy:

- Tlenki i siarczany cynku oraz wapnia i wodorotlenek wapnia

- Plastyfikatory typu poliwinylu i chlordiazotylu oraz glikolazetol itp.

Światłoutwardzalne

- Skład podstawowy

- Dimetyloakrylany i SiO₂

Są to materiały oparte na dimetyloakrylanowych tworzywach wzmacnianych dwutlenkiem krzemu, charakteruzujące się dobrymi walorami użytkowymi.

Do utwardzenia należy nakładać materiał warstwowo, naświetlając każdą warstwę oddzielnie przez około 40s.

Można wypełnienie czasowe wypolerować gumką silikonową w celu zmniejszenia adsorpsji i ułatwienia utrzymania higieny.

Gotowe materiały tymczasowe cechy:

• Szczelne-dobre przyleganie brzeżne

• Twarde

• Sprężystość i wytrzymałość mechaniczna

• Wygodne w pracy – łatwość zakładania i usuwania

• Neutralność wobec aktywnych leków zakładanych do ubytku

• Nie wymagają dodatkowego przygotowania

• W znacznym stopniu homogeniczne

• Twardnieją pod wpływem śliny / powietrza

• Proces wiązania polega na wymianie jonowej lub uwalnianiu niektórych plastyfikatorów w wilgotnym środowisku jamy ustnej

Chemoutwardzalne:

• Coltosol F (Coltene)

• Prowident (Zhermapol)

• Cavit (ESPE) -3 różne twardości o różnym oznaczeniu kolorystycznym (Cavit, Cavit W, Cavit G)

Światłoutwardzalne

• F ermit (Vivadent)

• Clip, Clip F (Voco)

Cementy prowizoryczne

W poszukiwaniu materiałów trwalszych użytkowo, szczelniejszych od omówionych materiałów opatrunkowych, a jednocześnie łatwiejszych w użyciu od cementów krzemowych, wprowadzono tzw. cementy prowizoryczne.

Materiały te oparte są na mieszaninie tlenków cynku i krzemu, termicznie spreparowanych, zarabianych roztworem kwasu fosforowego techniką analogiczną do techniki sporządzania cementów fosforanowych czy krzemowych.

Zastosowanie tych materiałów jest rozległe, od długoterminowych opatrunków do przejściowych, czasowych wypełnień.

Wskazaniami do stosowania cementów prowizorycznych są:

• Konieczność założenia hermetycznego opatrunku leczniczego na pośrednie lub bezpośrednie przykrycie miazgi preparatami wodorotlenku wapnia

• Konieczność założenia szczelnego, długoterminowego opatrunku w leczeniu endodontycznym

• W trudnych warunkach dla retencji materiału typu fleczer lub podobnego

• W przypadku przewidywanych długich przerw w leczeniu (urlop, choroba)

• W razie klinicznej potrzeby odroczenia ostatecznego wypełnienia

Na rynku dostępne są m.in.: Multiplen, Plerodont, Harvard Veschluss-cement, Septo-Pack, Tem-Pack, Ultraphos Temporary-Pack, Vonder-Pack