PSYCHOLOGIA EMOCJI, MOTYWACJI I POZNANIA

Sylabus seminarium

Tryb zaoczny, zima 2013/2014

Dr Mateusz Zatorski

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SEMINARIUM

Cele seminariów

1. Zapoznanie się z wybranymi kierunkami, teoriami lub problemami stanowiącymi przedmiot psychologii poznawczej, emocji i motywacji.

2. Zadaniowe podejście do omawianych aspektów teoretycznych:

• studia przypadków, a także analiza zjawisk społecznych

• tworzenie programów i procedur postępowania psychologa w oparciu o wiedzę dotyczącą psychologii poznania, emocji i motywacji

Formy pracy

Aktywna praca nad tekstami teoretycznymi i materiałami multimedialnymi wspierającymi zajęcia;

1. Zadania bezpośrednio odnoszące się do literatury obowiązkowej i prezentowanych tematów.

2. Dyskusja nad wybranymi i interesującymi studentów problemami.

Wymagania wobec studentów

• Studenci zobowiązani są do systematycznego przygotowywania się do zajęć i czytania lektury obowiązkowej. Przejawem przygotowania do zajęć jest aktywny udział: w zadaniach grupowych i dyskusji / odpowiedzi na nurtujące, ważne pytania.

• Udział w końcowym sprawdzianie wiedzy z zakresu wybranych pozycji lektur obowiązkowych.

• Studenci są zobowiązani do przygotowania prezentacji (referatu). Temat prezentacji powinien być ściśle związany z tematem zajęć i uzgodniony z prowadzącym. Może to być przedstawienie literatury (spoza literatury obowiązkowej), artykułu z aktualnego czasopisma psychologicznego lub wyników eksperymentu. Prezentacja powinna trwać nie więcej niż 15 minut i powinna być prowadzona w ciekawy, angażujący całą grupę sposób, z wykorzystaniem środków audiowizualnych. Studenci mogą przygotowywać się i prezentować pracę w max. trzyosobowych zespołach. Do każdego tematu seminarium podana jest literatura dodatkowa, z której można korzystać przygotowując prezentację.

• Warunkiem zaliczenia jest też obecność na zajęciach. Dopuszczalna jest nieobecność podczas dwóch spotkań. Nieobecność na trzech spotkaniach oznacza brak możliwości zaliczenia zajęć.

Oczekiwane efekty kształcenia

1. Usystematyzowanie, a także wzbogacenie wiedzy zdobytej podczas wykładów z

psychologii emocji, motywacji i poznania.

2. Umiejętności praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy w różnych kontekstach życia

zawodowego.

3. Umiejętność interpretacji wybranych aspektów zachowania człowieka w oparciu o wiedzę

z zakresu; emocji, motywacji i poznania.

4. Umiejętność płynnego przechodzenia w interpretacji złożonych zachowań osobniczych między izolowaniem, a integrowaniem aspektów poznawczych, i emocjonalnych

Zasady oceniania i skala ocenNa podstawie spełnienia powyższych wymagań stawianych przed studentem zostanie wystawiona ocena końcowa. Podstawą oceny końcowej są punkty uzyskane z:

• Wynik końcowego sprawdzianu wiadomości – do 22 pkt.

• punkty za aktywność podczas zadań grupowych / punkty za aktywności indywidualną podczas spotkań – do 10 pkt.

• punkty za przygotowanie referatu – do 8 pkt.

Skala ocen: od 15 pkt. dostateczna, od 17 pkt. dostateczna plus, od 25 pkt. dobra, od 27 pkt. dobra plus, od 35 pkt. bardzo dobra, od 40 pkt. celująca.

Sprawdziany wiedzy

Celem sprawdzianu wiedzy jest potwierdzenie, że student przeczytał ze zrozumieniem literaturę obowiązkową do zajęć. Sprawdzian będzie zawierał od 15 do 20 pytań testowych (test jednokrotnego wyboru) i otwartych (opisowe). Test stanowi esencję informacji wyłącznie z lektur obowiązkowych (w zakresie uwzględnionym w sylabusie). Konkretne pozycje z listy lektur obowiązkowych wchodzące w zakres sprawdzany egzaminem końcowym zostanie ustalony wraz z studentami pod koniec cyklu spotkań.

Nie jest przewidziana możliwość „zaliczania” sprawdzianu w przypadku osób, które sprawdzian napisały i uzyskały niesatysfakcjonującą ilość punktów. W przypadku osób nieobecnych na zajęciach, na których był sprawdzian formą jego zaliczenia będzie egzamin ustny lub pisemny w terminie uzgodnionym indywidualnie z prowadzącym.

Prezentacja na zajęciach

Wyboru tematów i podziału na grupy dokonuje się na pierwszym spotkaniu spotkania.

Celem prezentacji nie jest omówienie tematu zajęć (to zadanie prowadzącego), ale przedstawienie koleżankom i kolegom czegoś ciekawego, rozszerzającego ich wiedzę z zakresu tematyki zajęć.

Kryteria oceny prezentacji:

• Indywidualny dobór odpowiedniej lektury do prezentacji tematu (do 2 pkt. ) – adekwatne dobór literatury stanowiącej podstawę referatu do tematu seminarium / jej aktualność / wiarygodność prezentowanych treści / oryginalność źródła, z jakiego pochodzi (cenne materiały niestandardowe)

• Opracowanie literatury (do 2 pkt.) – dobre zrozumienie przedstawianego materiału, nowych pojęć i terminów; właściwa interpretacja wyników (jeśli prezentacja dotyczy badań empirycznych); krytyczna analiza poglądów prezentowanych w przedstawianym materiale, odniesienie ich do literatury obowiązkowej do zajęć, odpowiedni dobór (selekcja, wybranie najważniejszych rzeczy) prezentowanych treści.

• Forma prezentacji, zaangażowanie grupy (do 2 pkt.) – prowadzenie w ciekawy, angażujący całą grupę sposób, wywołanie zainteresowania tematem, dobra komunikacja nastawiona na interakcję ze słuchaczami

• Materiały do zajęć, pomoce audiowizualne (do 1 pkt.) – przygotowanie i stosowanie właściwych materiałów audiowizualnych – w tym konspektu, pisemnego streszczenia prezentacji dla kolegów, folii i ew. prezentacji multimedialnej.

• Zachowanie rygoru czasu i pojemności prezentacji ( do 1 pkt.)

Kontakt

1. Zapraszam do odwiedzania platformy. Jest to miejsce gdzie publikuję wszystkie aktualne, ważne informacje HASŁO: Podam na pierwszym spotkaniu

2. Zapraszam również na dyżury. Miejsce, daty i godziny dyżurów podam na jednym z pierwszych spotkań.

3. Kontakt również przez e-mail: [e-mail], a także w sytuacjach pilnych - odpowiedzi telefonicznie: 509078785

SPOTKANIE PIERWSZE

Przedstawienie celów i zakresu tematycznego seminarium oraz wymagań wobec studentów. Dookreślenie zadań na najbliższe spotkania.

Emocje. Podstawowe pojęcia i pytania w problematyce emocji.

Zróżnicowanie zjawisk afektywnych: emocje, nastroje, uczucia, oceny, dyspozycje afektywne, postawy. Główne teorie emocji. Emocje pierwotne i wtórne. Ekspresja emocji

Motywacja. Podstawowe pojęcia i pytania w problematyce motywacji.

Klasyfikacja i charakterystyka motywów; biologiczne, społeczne, osobiste. Przegląd badań dotyczących motywów i teorii je opisujących.

Literatura

Ekman P. i Davidson R.J. (1998). Natura emocji (s. 50-90). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Strelau, J., Doliński, D. (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki (t. 1, s. 588-598).

Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

SPOTKANIE DRUGIE

Procesów poznawczych i ich rola w interakcjach społecznych.

Rola motywacji w nabywaniu wiedzy. Procesy leżące u podstaw potrzeby domknięcia poznawczego. Sytuacyjne i dyspozycyjne wyznaczniki potrzeby domknięcia. Sposoby badania potrzeby domknięcia poznawczego.

Studium wyjściowe . Odbiór zdarzeń społecznych, ich interpretacja i reakcja na nie jako konsekwencja procesów emocjonalnych , motywacyjnych i poznawczych.

Literatura

Kahneman, D.(2012). Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym (s.29-43). Media Rodzina.

Maruszewski, T. (2003). Psychologia poznania (s.17-31). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Kossowska, M. (2005). Umysł niezmienny. Poznawcze mechanizmy sztywności (s. 67-77). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Literatura dodatkowa – wybór do prezentacji obowiązkowych

• Doliński, D. (2011). Regulacja Emocji. W: D. Doliński i W.Błaszczak (red.) Dynamika Emocji. Teoria i praktyka . Wydawnictwo Naukowe PWN.

SPOTKANIE TRZECIE

Świadome vs nieświadome mechanizmy wzbudzania emocji – czy afekt wyprzedza poznanie? Efekt ekspozycji, badania w paradygmacie poprzedzania - efekt asymilacji i kontrastu oraz próby ich wyjaśnienia. Emocje a percepcja, uwaga, pamięć, dokonywanie ocen – przykłady badań.

Literatura

Oatley K. i Jenkins, J.M. (2003). Zrozumieć emocje (s. 260-284). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ohme, R.K., Pochwatko, G. i Błaszczak, W. (1999). Paradygmat afektywnego poprzedzania: w poszukiwaniu nowej procedury badawczej. Studia Psychologiczne, 37, 1, 7-26.

Literatura dodatkowa – wybór do prezentacji obowiązkowych

• Grabowska, A. (1999). Lateralizacja emocji w mózgu – dane eksperymentalne i kliniczne. W: A. Herzyk i Borkowska, (red.). Neuropsychologia emocji (s. 59-76). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

• Sacks O. (1994) Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem. Poznań, Zysk i S-ka. Rozdziały: Mowa prezydenta; O dowcipnym Rayu i jego tikach. (ss. 108-114; 122-133)

• Zagrodzka, J. (2011). Mózgowe mechanizmy regulacji emocji. W: D. Doliński i W. Błaszczak (red.) Dynamika Emocji. Teoria i praktyka . Wydawnictwo Naukowe PWN.

SPOTKANIE CZWARTE

Co, jak i dlaczego właśnie to spostrzegamy. Analiza wybranych koncepcje spostrzegania (cykl percepcyjny Neissera, koncepcja Brunera, percepcja bezpośrednia Gibsona) i uwagi (teoria filtra Broadbenta, teoria Treisman, teoria alokacji zasobów uwagi Kahnemana).

Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o konsekwencje zaangażowania w odbiór informacji ze świata zewnętrznego. Świadomość, refleksyjność

( refleksyjność-impulsywność Kagana , refleksyjność w ujęciu Langer) i uważnością (dwuczynnikowy model uważności Bishopa).

Literatura

Maruszewski, T. (2003). Psychologia poznania (s.53-67, 91-96). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Nęcka, E., Orzechowski, J. i Szymura, B. (2006). Psychologia Poznawcza (s.221-228). Warszawa: Academica Wydawnictwo SWPS.

Maruszewski, T. (2003). Psychologia poznania (s. 109-116). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

lub

Maciuszek, J.(2012). Automatyzm i bezrefleksyjność w kontekście wpływu społecznego (s.45-55). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Literatura dodatkowa – wybór do prezentacji obowiązkowych

• Nęcka, E., Orzechowski, J. i Szymura, B. (2006). Psychologia Poznawcza (s.229-251). Warszawa: Academica Wydawnictwo SWPS.

• Fortuna, P. (2007). Zmiana przekonań w wyimaginowanym świecie. Rola wyobraźni w perswazji narracyjnej. W: Francuza, P. (red.). Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią.Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

• Brown K.W., Ryan R.M. (2003). The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 84 ,(s.822-848).

SPOTKANIE PIĄTE

Różnice indywidualne w rozwoju emocjonalności

Regulacja emocji. Przywiązanie – czynniki wpływające na styl przywiązania, relacje znaczące. Przywiązanie a relacje społeczne. Styl przywiązania – pomiar kwestionariuszowy. Socjalizacja emocji w obrębie relacji.

Inteligencja emocjonalna – rozwój i pomiar

Rozwój inteligencji emocjonalnej – temperament, socjalizacja. Pomiar inteligencji emocjonalnej. Inteligencja emocjonalna w biznesie, organizacji i zarządzaniu – praktyczne zastosowania.

Literatura

Oatley K. i Jenkins, J.M. (2003). Zrozumieć emocje (s. 190-205). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Franken, R.E. (2005). Psychologia motywacji (s. 419-427). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Salovey P., Bedell B.T., Detweiler J.B. i Mayer J.D.(2005). Aktualne kierunki w badaniach nad inteligencją emocjonalną. W: M. Lewis i J.M. Haviland – Jones (red.), Psychologia emocji (s. 634-651).Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Literatura dodatkowa – wybór do prezentacji obowiązkowych

• Zeidner, M. (2008). Rozwój inteligencji emocjonalnej. Czego dowiedzieliśmy się do tej pory. W: J. Orzechowski i M, Śmieja (red.), Inteligencja emocjonalna – fakty, mity, kontrowersje (s. 82-110). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

SPOTKANIE SZÓSTE

Co i jak pamiętamy, a także jaki to ma wpływ na teraźniejszość. Zmiany w informacjach powstające podczas kodowania (badania Loftus). Wpływ poziomów przetwarzania na kodowanie informacji (koncepcja Crika i Lockharta). Charakterystyka pamięci autobiograficznej.

Literatura

Jagodzińska, M. (2008). Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania (s. 249-267)

Gliwice: Wydawnictwo Helion.

Maruszewski, T. (2003). Psychologia poznania (s.211-224, 236-251, 293-299). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Literatura dodatkowa – wybór do prezentacji obowiązkowych

• Wojciszke, B., Baryła, W. (2006). Perspektywa sprawcy i biorcy w spostrzeganiu

siebie i innych. Psychologia Społeczna, 01(1), 9-32.

• Tulving, E. (1989). Memory: Performence, knoeledge and experience. W: Chlewiński, Z. (red.). Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku. Gdańsk 2007: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

• Maruszewski, T. (2006). Ślepe uliczki w badaniach nad pamięcią działającą na zasadzie lampy błyskowej. W: B. Janusz, K. Godowska, B. De Barbaro (red.), Narracja. Teoria i praktyka (s. 313-327). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

SPOTKANIE SIÓDME

Konstrukcyjne teorie procesów psychicznych. Stres i radzenie sobie

Atrybucyjne teorie emocji. Emocja jako rezultat procesu interpretacji i nadawania znaczenia doświadczeniu - proces oceny poznawczej w stresie. Style i strategie radzenia sobie ze stresem – pomiar, kwestionariusze, wyniki badań. Emocje a zdrowie. Rola emocji w psychopatologii dorosłych.

Emocje a ciało.

Złożone relacje emocji i funkcjonowania organizmu w procesie zdrowia i choroby.

Literatura

Oatley K. i Jenkins, J.M. (2003). Zrozumieć emocje (s. 315-347). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Heszen, I. i Sęk, H. (2008). Zdrowie i stres. W: J. Strelau i D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. (s. 681-734). Gdańsk : Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Leventhal, H. i Patrick-Miller, L. (2005). Emocje a choroba somatyczna. Przyczyny i wskaźniki podatności na zachorowania. W: M. Lewis i J. M. Haviland-Jones (red.) Psychologia emocji. (s. 657-670). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Literatura dodatkowa – wybór do prezentacji obowiązkowych

• Booth, R. J., I Pennebaker, J. W. (2005). Emocje a odporność W: M. Lewis i J. M. Haviland-Jones (red.) Psychologia emocji. (s. 701-712). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

• Zdankiewicz-Ścigała, E. i Przybylska, M. (2002). Trauma. Proces i diagnoza. Mechanizmy psychoneurofizjologiczne. Warszawa: Wyd. Instytutu Psychologii PAN (s.13-52)

SPOTKANIE ÓSME

O czym, w jaki sposób i w jakim celu myślimy. Pojęcia; umysł, myślenie i rozumowanie. Myślenie autystyczne i realistyczne. Myślenie dywergencyjne i konwergencyjne. Rozumowanie indukcyjne i dedukcyjne. Rozwiązywanie problemów.

Literatura

Maruszewski, T. (2003). Psychologia poznania (s.332, 341-349, 361-362, 367-375). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Nęcka, E., Orzechowski, J. i Szymura, B. (2006). Psychologia Poznawcza (s.99-108, 129-133). Warszawa: Academica Wydawnictwo SWPS.

Literatura dodatkowa – wybór do prezentacji obowiązkowych

• Rumelhart, D. E. (1980). Schemata: The building of cognition. W: Chlewiński, Z. (red.). Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku. Gdańsk 2007: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

• Kahneman, D.(2012). Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym (s.120-143). Media Rodzina.

SPOTKANIE DZIEWIĄTE

Emocje w relacjach społecznych. Emocje spójne z celem i ich rola

Miłość i szczęście. Gniew i jego rola w relacjach i funkcjonowaniu w grupie. Emocje spójne z celem – optymizm i nadzieja – rola w radzeniu sobie ze stresem i wyzwaniami (badania), pomiar.

Motywacja a sukces

Zachowanie motywowane potrzebą sukcesu. Poczucie własnej wartości - model samooceny. Samowiedza, samoregulacja a wyjaśnienie przyczyn sukcesów i porażek. Rola emocji i motywacji w rozwoju i zmianie - case study.

Literatura

Oatley K. i Jenkins, J.M. (2003). Zrozumieć emocje (s. 285-314). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Franken, R.E. (2005). Psychologia motywacji (s. 413-419, 461-488). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Łaguna, M. (2010). Przekonania na własny temat i aktywność celowa. Badania nad przedsiębiorczością (rozdz. 3). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Literatura dodatkowa – wybór do prezentacji obowiązkowych

Lęk i strach

• Öhman, A. (2005). Strach i lęk z perspektywy ewolucyjnej, poznawczej i klinicznej. W: M. Lewis i J. M.Haviland-Jones (red.) Psychologia emocji, (s. 719-740). Gdańsk: GWP.

• Bauman, Z. (2008) Płynny lęk. Kraków: Wydawnictwo Literacki

Szczęście

• Averill, J. R. i More, T. A. (2005). Szczęście. W: M. Lewis i J. M. Haviland-Jones (red.) Psychologia emocji. (s. 831-845). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

• Tatarkiewicz, W. (2003). O szczęściu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

• Mandal, E. (2011). Dynamika stanów emocjonalnych w bliskich związkach . W: D. Doliński i W.Błaszczak (red.) Dynamika Emocji. Teoria i praktyka . Wydawnictwo Naukowe PWN.

SPOTKANIE DZIESIĄTE

Dynamika procesów emocjonalnych na przykładzie kryzysu utraty i żałoby.

Mechanizmy doświadczania straty. Interwencja wobec osoby dotkniętej kryzysem straty.

Praktyka przeciw wypaleniu zawodowemu osób pozostających w stałym kontakcie z doświadczeniem śmierci.

Egzamin końcowy

Literatura

Kubacka-Jasiecka, D.(2010). Interwencja kryzysowa. Pomoc w kryzysach psychologicznych (s. 267-290). Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Literatura dodatkowa wybór – do prezentacji obowiązkowych

• Walden-Gałuszko, K (2011). Dynamika stanów emocjonalnych w opiece paliatywnej W: D. Doliński i W.Błaszczak (red.) Dynamika Emocji. Teoria i praktyka . Wydawnictwo Naukowe PWN.

2

Dr M.Zatorski, Sylabus do seminariów „Psychologia emocji, motywacji i poznania”, tryb zaoczny, semestr zima 2013/2014