Maps courtesy of 

www.theodora.com/maps

 used with permission. 

menu:

 

Głó wna Artykuły Baza Państw Dokumenty Kalendarz Słownik Praca w UE Książki

Hiszpania

Baza Państw  » 

polityka zagraniczna  

 

stosunki dwustronne  

 

problemy  

 

Hiszpania ­ Separatyzm baskijski 

Ostatnio uaktualnione: 2009 ­08­10 23:27:45

     POCZĄTKI SEPARATYZMU BASKIJSKIEGO  
 
     Baskowie s ą   jednym z najstarszych narod ów europejskich, obecnie zamieszkuj ącym p ółnocną   Hiszpanię   oraz w mniejszej ilo ści po łudniowo­
zachodnią Francję. Pod panowaniem hiszpańskim Baskowie znajdują się od XVI wieku.  
     Tendencje niepodległościowe w Kraju Bask ów si ęgają  końca XIX wieku, kiedy rząd centralny odebrał  prowincji przywileje autonomiczne po wygraniu
wojen z karlistami, mającymi oparcie w Katalonii Kraju Basków. W 1895 roku powstała Nacjonalistyczna Partia Basków (PNV), która stała się główną
siłą polityczną w Baskonii. Jej dążenia do przywrócenia samorządu nie osiągnęły jednak efektu. Podczas wojny domowej 1936­39 Baskonia była jedną z
głównych aren konfliktu, jako że cz ęść  Basków popierała republikanów, a cz ęść  –  wojska generała Francisco Franco. 26 kwietnia 1937 roku baskijskie
miasteczko Guernica stało się celem pierwszego w historii masowego nalotu; pod bombami niemieckiej Luftwaffe zginęło wówczas ponad 1600 osób.  
     Rząd Franco charakteryzowały represje ludności baskijskiej, co zaskutkowa ło wzrostem nastroj ów nacjonalistycznych. 31 lipca 1959 roku lewicowi
studenci i intelektuali ści rozczarowani umiarkowan ą  polityką  dominującej PNV za łożyli organizację  Euskadi Ta Askatasuna (Baskijska Ojczyzna i
Wolność), znaną  powszechnie pod skrótem ETA. Celem było wywalczenie niepodległości Kraju Basków poprzez walkę zbrojną.  Rozpoczęta w 1961
roku dzia łalnoś ć   ETA, pocz ątkowo ograniczona do rozrzucania ulotek i sabota żu, z czasem przybra ła ostrzejsze formy. 7 czerwca 1968 roku w
przypadkowej strzelaninie z cz łonkiem ETA Xabi Etxebarrietą zginął członek gwardii cywilnej Jose Pardines Arcay. 2 sierpnia 1968 roku ETA wykonała
pierwsze planowane zabójstwo, kt órego ofiarą padł  szef tajnej policji politycznej w San Sebastian Meliton Manzanas, oskarżany o torturowanie więźniów;
niektóre  źródła za pierwsz ą  ofiarę  ETA uważają niespełna dwuletnią Marię Begonę Urroz Ibarrolę,  która zginęła w wybuchu bomby w San Sebastian 28
czerwca 1960 roku.  
 
     ETA DO 1992 ROKU  
 
     Walka ETA polega ła na atakach na przedstawicieli w ładz  –  pojedynczych  żołnierzy, policjant ów i polityk ów, a tak że porwaniach bogatych
przedsiębiorców dla okupu. Pos ługująca si ę   brutalnymi metodami policja frankistowska do ść  skutecznie zwalczała separatyst ów, ale popularności
przysporzył  im g łośny, w zamierzeniu pokazowy proces 16 cz łonków ETA w grudniu 1970 roku (tzw. proces z Burgos), w kt órym zapadło 6 wyroków
śmierci, szybko zamienionych przez Franco, pod presją wewnętrzną i międzynarodową, na wyroki więzienia. 20 grudnia 1973 roku ETA przeprowadziła w
Madrycie swój najsłynniejszy atak, detonując bombę pod samochodem admira ła Luisa Carrero Blanco – premiera Hiszpanii i prawdopodobnego
następcy Franco .   Śmierć   Blanco zapocz ątkowała okres najwi ększej aktywno ści ETA, rozci ągającej si ę   już   na obszar ca łej Hiszpanii. Zacz ęto
organizować  zamachy bombowe obliczone na wywo łanie dużych strat w ludziach  –  pierwszym przykładem było podłożenie bomby w popularnej wśród
policji madryckiej kawiarni 13 września 1974 roku, kiedy zginęło 12 osób.  
     Śmierć  Franco w listopadzie 1975 roku, przywr ócenie demokracji w Hiszpanii przypieczętowane demokratycznymi wyborami w czerwcu 1977 roku i
przyjęcie nowej konstytucji w referendum 6 grudnia 1978 roku umożliwiły  zatwierdzenie w referendum 25 pa ździernika 1979 roku autonomii Kraju
Basków obejmującej prowincje Gipuzkoa, Biscay i Araba, która przewidywała osobny parlament, władzę wykonawczą, policję, system edukacyjny i opieki
zdrowotnej; oficjalny status uzyskały j ęzyki hiszpa ński i baskijski. Ponieważ jednak konstytucja nie przewidywała prawa do samostanowienia narodom
zamieszkującym Hiszpanię i zobowiązywała armię do ochrony integralności terytorialnej państwa, a prowincja Nawarra nie weszła w skład Kraju Basków
(od 1982 roku cieszy si ę własną autonomią), ETA kontynuowała walkę z coraz większą intensywnością. Rok 1980 był najkrwawszym w całej działalności
ETA – zginęło 118 osób.  
     Gdy do w ładzy w Hiszpanii w 1982 roku doszli socjali ści, konflikt w Baskonii wszedł  w fazę „brudnej wojny.” Nie uzyskawszy wsp ółpracy ze strony
Francji, władze hiszpa ńskie postanowiły utworzyć organizację  paramilitarn ą  Antyterrorystyczne Grupy Wyzwolenia (GAL), kt órych celem było
rozbicie baz organizacyjnych ETA na terytorium francuskim. W pierwszej i jednocze śnie najgłośniejszej akcji GAL 17 pa ździernika 1983 roku we
francuskim Bayonne porwano, przewieziono do Hiszpanii i po torturowaniu zamordowano dw ójk ę młodych działaczy ETA Joxe Antonio Lasę i Joxe Ignacio
Zabalę.  GAL działała aktywnie do 17 lutego 1986 roku, kiedy po  śmierci dwójki nie związanych z ETA Francuzów Paryż postanowił nawiązać współpracę
z Madrytem w zwalczaniu separatystów baskijskich. Ostatnie z 27 morderstw popełnionych przez GAL miało miejsce 24 lipca 1987 roku.  
     ETA kontynuowała tymczasem zamachy bombowe: 14 lipca 1986 roku 12 policjantów zginęło w eksplozji samochodu­pułapki w Madrycie. 19 czerwca
1987 roku 21 osób zginęło w zamachu na parkingu supermarketu w Barcelonie. Był to największy zamach ETA i jednocześnie jej największy błąd, jako że
ofiary stanowili wyłącznie cywile. W kolejnych zamachach na baraki gwardii cywilnej przy użyciu samochodów­pułapek 11 grudnia 1987 roku w Zaragozie i
2 9   m a j a   1 9 9 1   r o k u   w   V i c   p o łowę   ofiar stanowi ły dzieci, co nie przysparza ło ETA sympatyk ów. Odraz ę   budziła   t e ż   taktyka zastraszania
niezdecydowanych, kt órej przyk ładem by ło zamordowanie 10 wrze śnia 1986 roku by łej cz łonkini ETA Marii Dolores Gonzalez Catarain, znanej jako
Yoyes, w rodzinnym miasteczku Ordizia.  
 
     ETA W LATACH 1992­2005  
 
     Niedługo przed Igrzyskami Olimpijskimi w Barcelonie, w marcu 1992 roku francuska policja aresztowa ła w baskijskim miasteczku Bidart
czołowych przyw ódców ETA .   T e n   c i o s   a   t a k że kolejne aresztowania, problemy rekrutacyjne i finansowe spowodowały wyra źne zmniejszenie
aktywności separatystów. Po nieudanym zamachu 19 kwietnia 1995 roku na lidera opozycyjnej Partii Ludowej (PP) Jose Marię Aznara ETA przedstawiła
26 kwietnia tzw. demokratyczną alternatywę – propozycję zawieszenia broni za amnestię dla więźniów, uznanie prawa do samostanowienia i decydowania
przez Bask ów w demokratycznym procesie o organizacji Kraju Bask ów. W utrzymuj ącej si ę  atmosferze przemocy, której kolejnym przejawem było
wykrycie w sierpniu 1995 roku spisku ETA przeciw kr ólowi Juanowi Carlosowi, Madryt nie podjął tej propozycji.  
     W marcu 1996 roku kierowana przez Aznara Partia Ludowa zwyci ężyła w wyborach parlamentarnych. Ważnym wydarzeniem było porwanie 10 lipca
1997 roku przez ETA radnego PP w mie ście Ermua Miguela Angela Blanco i jego  śmiertelne postrzelenie dwa dni później. Morderstwo to wywo łało
wielomilionowe demonstracje przeciw ETA w wielu miastach Hiszpanii, które dawały dowód i ż  popularność  baskijskich separatyst ów jest znikoma. W
październiku 1997 roku ETA zosta ła uznana za organizacj ę  terrorystyczną  przez USA. Wykorzystuj ąc sprzyjaj ącą  sytuację,  rząd podjął  rozprawę  z
politycznym zapleczem ETA  –  Herri Batasuna: 1 grudnia 1997 roku ca łe 23 ­osobowe przywództwo tej partii otrzyma ło 7 ­letnie kary wi ęzienia za
kolaborację  z ETA. 12 wrze śnia 1998 roku umiarkowani nacjonaliści baskijscy z PNV oraz inne baskijskie partie polityczne, zwi ązki zawodowe i ruchy
społeczne podpisały deklarację  z Lizarra, zapraszając ETA do udzia łu w procesie politycznym w Kraju Bask ów wzorem rozwi ązań zastosowanych w
Irlandii P ółnocnej. W odpowiedzi  17 wrze śnia 1998 roku ETA og łosiła jednostronne zawieszenie broni . Po wyborach w Kraju Bask ów
przeprowadzonych 25 października PNV, socjaliści i Herri Batasuna utworzyły wspólnie rząd na czele z Juanem Jose Ibarretxe z PNV. W maju 1999 roku
doszło do pierwszych od ponad 10 lat bezpo średnich rozmów z ETA i rz ądu hiszpańskiego w Szwajcarii, ale dialog na tym si ę skończył.  29 listopada
1999 roku ETA ogłosiła zako ńczenie 14­miesięcznego rozejmu  z dniem 3 grudnia.  
     ETA znalaz ła si ę   w wyj ątkowo trudnej sytuacji po zamachach terrorystycznych w USA 11 wrze śnia 2001 roku, kiedy zawi ązała si ę  szeroka
międzynarodowa koalicja antyterrorystyczna. W grudniu 2001 roku Unia Europejska wsp ólnie uznała ETA za organizacj ę terrorystyczną. Zarówno policja
hiszpańska jak i francuska wzmog ły dzia łania przeciw separatystom baskijskim. Rz ąd w Madrycie postanowi ł  też  rozprawić  się z partią Batasuna. W
sierpniu 2002 roku na Batasun ę   nałożono 3 ­letnią   karę   zawieszenia działalności, a 17 marca 2003 roku S ąd Najwy ższy Hiszpanii postanowi ł   o
permanentnym zakazie działalności partii zgodnie z prawem wymagaj ącym potępienia terroryzmu przez ugrupowania polityczne. W maju 2003 roku USA
uznały Batasunę za organizację terrorystyczną, co wkrótce również uczyniła UE. W maju 2003 roku doszło do ostatniego śmiertelnego ataku ETA.  
     29 lutego 2004 roku hiszpa ńska policja zatrzyma ła ci ężarówkę  wiozącą  pół  tony materiałów wybuchowych, kt óre ETA zamierzała zdetonować  w
Madrycie. 11 marca 2004 roku, na 3 dni przed wyborami parlamentarnymi, w Madrycie doszło do wielkiego zamachu terrorystycznego, w kt órym zginęło
191 osób. Rząd natychmiast obwinił za zamach ETA i doprowadził jeszcze tego samego dnia do potępienia organizacji przez Radę Bezpieczeństwa ONZ.
Jak się wkrótce okazało zarzuty były niesłuszne, co przyczyniło się do porażki wyborczej Partii Ludowej.  
 
     ETA PO 2005 ROKU  
 
     Rząd socjalistyczny utworzony przez Jose Luisa Zapatero od 2005 roku przygotowywał się do negocjacji z ETA, oferując rozmowy pokojowe w zamian
za z łożenie broni. W efekcie  22 marca 2006 roku ETA og łosiła  „trwały rozejm ”  z moc ą  od 24 marca. 30 grudnia 2006 roku na parkingu lotniska
Barajas w Madrycie doszło jednak do wybuchu samochodu­pułapki, w kt órym zginęło 2 Ekwadorczyk ów. Rz ąd Zapatero zerwał  wobec tego wszelkie
rozmowy i przyst ąpił   do rozprawy z ETA (w latach 2004 ­07 aresztowano ponad 300 dzia łaczy organizacji).  5 czerwca 2007 roku ETA og łosiła
zakończenie 15­miesięcznego zawieszenia broni .  
     25 lipca ETA zdetonowała 2 ma łe bomby przy trasie Tour de France, gdy kolarze na chwilę zawitali do północnej Hiszpanii, nie wyrządzając jednak
żadnych szk ód. 24 sierpnia dosz ło do pierwszego powa żnego zamachu ETA po zerwaniu rozejmu, gdy przed barakami gwardii cywilnej w Durango
wybuchł  samochód­pułapka, raniąc 2 hiszpa ńskich policjantów. Przedsiębiorcy w Kraju Basków donieśli również  o powrocie ETA do taktyki wymuszania
haraczy, a Madryt zaczął podejrzewać,  że ETA założyła niewielkie bazy operacyjne w Portugalii. 9 września 2007 roku ETA opublikowała oświadczenie
zapowiadające walkę ze  „strukturami państwa hiszpańskiego na wszystkich frontach” do czasu  „osiągnięcia demokratycznych warunków pozwalających
na obronę wszystkich projektów politycznych.”  
     1 grudnia 2007 roku w Capbreton w południowej Francji członkowie ETA zabili 2 funkcjonariuszy gwardii cywilnej i by ły to pierwsze śmiertelne ataki
ETA po formalnym zakończeniu rozejmu w czerwcu. Od tego momentu sporadycznie zdarzały si ę zabójstwa polityków, biznesmenów i członków gwardii
cywilnej, ale r ównocześnie spektakularne efekty przynosiła współpraca hiszpańsko­francuska w zwalczaniu ETA. 20 maja 2008 roku we wsp ólnej akcji
policyjnej w Bordeaux schwytano lidera ETA Javiera Lopeza Penę  alias  „Thierry”.  17 listopada w pirenejskim Cauterets francuska policja aresztowała
Mikela Garikoitza Aspiazu Rubinę alias „Txeroki”,  lidera militarnego skrzydła ETA, a wkr ótce jego los podzielili jego następcy: Aitzol Irionda Yarza alias
„Balak”,   ujęty w Gerde we francuskich Pirenejach 8 grudnia i Jurdan Martitegi Lizaso, aresztowany 18 kwietnia 2009 roku przez francuską  policję  w
Montauriol. Powodowało to,  że piecz ę  nad operacjami militarnymi ETA sprawowali coraz mniej do świadczeni członkowie, ale nie przekreśliło zdolności
ugrupowania do przeprowadzania śmiertelnych zamachów. Wi ększe ich nat ężenie przypadło na dni bezpośrednio poprzedzające 50. rocznic ę założenia
ETA 31 lipca 2009 roku: 29 lipca 65 osób zostało rannych gdy przed barakami gwardii cywilnej w mieście Burgos wybuchł samochód­pułapka, a 30 lipca w
Palmanova na okupowanej przez rzesze turystów Majorce również w wybuchu samochodu­pułapki śmierć poniosło 2 oficerów gwardii cywilnej.  
 
Nasze artykuły na temat separatyzmu baskijskiego:  
 
Hiszpania: 50 lat baskijskiego terroryzmu (Soeren Kern, 10 sierpnia 2009):  

http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/artykul,458,Hiszpania_50_lat_baskijskiego_terroryzmu 

 

 

Wybierz problem:

 

Separatyzm baskijski

»

Chcesz być informowany o zmianach i nowościach na stronie? Chcesz być na bieżąco w politycznej sytuacji międzynarodowej? Zapisz si ę do naszego

NEWSLETTERA!!! Kliknij tutaj >>

 

 

 

Maps courtesy of 

www.theodora.com/maps

 used with permission. 

menu:

 

Głó wna Artykuły Baza Państw Dokumenty Kalendarz Słownik Praca w UE Książki

Hiszpania

Baza Państw  » 

polityka zagraniczna  

 

stosunki dwustronne  

 

problemy  

 

Hiszpania ­ Separatyzm baskijski 

Ostatnio uaktualnione: 2009 ­08­10 23:27:45

     POCZĄTKI SEPARATYZMU BASKIJSKIEGO  
 
     Baskowie s ą   jednym z najstarszych narod ów europejskich, obecnie zamieszkuj ącym p ółnocną   Hiszpanię   oraz w mniejszej ilo ści po łudniowo­
zachodnią Francję. Pod panowaniem hiszpańskim Baskowie znajdują się od XVI wieku.  
     Tendencje niepodległościowe w Kraju Bask ów si ęgają  końca XIX wieku, kiedy rząd centralny odebrał  prowincji przywileje autonomiczne po wygraniu
wojen z karlistami, mającymi oparcie w Katalonii Kraju Basków. W 1895 roku powstała Nacjonalistyczna Partia Basków (PNV), która stała się główną
siłą polityczną w Baskonii. Jej dążenia do przywrócenia samorządu nie osiągnęły jednak efektu. Podczas wojny domowej 1936­39 Baskonia była jedną z
głównych aren konfliktu, jako że cz ęść  Basków popierała republikanów, a cz ęść  –  wojska generała Francisco Franco. 26 kwietnia 1937 roku baskijskie
miasteczko Guernica stało się celem pierwszego w historii masowego nalotu; pod bombami niemieckiej Luftwaffe zginęło wówczas ponad 1600 osób.  
     Rząd Franco charakteryzowały represje ludności baskijskiej, co zaskutkowa ło wzrostem nastroj ów nacjonalistycznych. 31 lipca 1959 roku lewicowi
studenci i intelektuali ści rozczarowani umiarkowan ą  polityką  dominującej PNV za łożyli organizację  Euskadi Ta Askatasuna (Baskijska Ojczyzna i
Wolność), znaną  powszechnie pod skrótem ETA. Celem było wywalczenie niepodległości Kraju Basków poprzez walkę zbrojną.  Rozpoczęta w 1961
roku dzia łalnoś ć   ETA, pocz ątkowo ograniczona do rozrzucania ulotek i sabota żu, z czasem przybra ła ostrzejsze formy. 7 czerwca 1968 roku w
przypadkowej strzelaninie z cz łonkiem ETA Xabi Etxebarrietą zginął członek gwardii cywilnej Jose Pardines Arcay. 2 sierpnia 1968 roku ETA wykonała
pierwsze planowane zabójstwo, kt órego ofiarą padł  szef tajnej policji politycznej w San Sebastian Meliton Manzanas, oskarżany o torturowanie więźniów;
niektóre  źródła za pierwsz ą  ofiarę  ETA uważają niespełna dwuletnią Marię Begonę Urroz Ibarrolę,  która zginęła w wybuchu bomby w San Sebastian 28
czerwca 1960 roku.  
 
     ETA DO 1992 ROKU  
 
     Walka ETA polega ła na atakach na przedstawicieli w ładz  –  pojedynczych  żołnierzy, policjant ów i polityk ów, a tak że porwaniach bogatych
przedsiębiorców dla okupu. Pos ługująca si ę   brutalnymi metodami policja frankistowska do ść  skutecznie zwalczała separatyst ów, ale popularności
przysporzył  im g łośny, w zamierzeniu pokazowy proces 16 cz łonków ETA w grudniu 1970 roku (tzw. proces z Burgos), w kt órym zapadło 6 wyroków
śmierci, szybko zamienionych przez Franco, pod presją wewnętrzną i międzynarodową, na wyroki więzienia. 20 grudnia 1973 roku ETA przeprowadziła w
Madrycie swój najsłynniejszy atak, detonując bombę pod samochodem admira ła Luisa Carrero Blanco – premiera Hiszpanii i prawdopodobnego
następcy Franco .   Śmierć   Blanco zapocz ątkowała okres najwi ększej aktywno ści ETA, rozci ągającej si ę   już   na obszar ca łej Hiszpanii. Zacz ęto
organizować  zamachy bombowe obliczone na wywo łanie dużych strat w ludziach  –  pierwszym przykładem było podłożenie bomby w popularnej wśród
policji madryckiej kawiarni 13 września 1974 roku, kiedy zginęło 12 osób.  
     Śmierć  Franco w listopadzie 1975 roku, przywr ócenie demokracji w Hiszpanii przypieczętowane demokratycznymi wyborami w czerwcu 1977 roku i
przyjęcie nowej konstytucji w referendum 6 grudnia 1978 roku umożliwiły  zatwierdzenie w referendum 25 pa ździernika 1979 roku autonomii Kraju
Basków obejmującej prowincje Gipuzkoa, Biscay i Araba, która przewidywała osobny parlament, władzę wykonawczą, policję, system edukacyjny i opieki
zdrowotnej; oficjalny status uzyskały j ęzyki hiszpa ński i baskijski. Ponieważ jednak konstytucja nie przewidywała prawa do samostanowienia narodom
zamieszkującym Hiszpanię i zobowiązywała armię do ochrony integralności terytorialnej państwa, a prowincja Nawarra nie weszła w skład Kraju Basków
(od 1982 roku cieszy si ę własną autonomią), ETA kontynuowała walkę z coraz większą intensywnością. Rok 1980 był najkrwawszym w całej działalności
ETA – zginęło 118 osób.  
     Gdy do w ładzy w Hiszpanii w 1982 roku doszli socjali ści, konflikt w Baskonii wszedł  w fazę „brudnej wojny.” Nie uzyskawszy wsp ółpracy ze strony
Francji, władze hiszpa ńskie postanowiły utworzyć organizację  paramilitarn ą  Antyterrorystyczne Grupy Wyzwolenia (GAL), kt órych celem było
rozbicie baz organizacyjnych ETA na terytorium francuskim. W pierwszej i jednocze śnie najgłośniejszej akcji GAL 17 pa ździernika 1983 roku we
francuskim Bayonne porwano, przewieziono do Hiszpanii i po torturowaniu zamordowano dw ójk ę młodych działaczy ETA Joxe Antonio Lasę i Joxe Ignacio
Zabalę.  GAL działała aktywnie do 17 lutego 1986 roku, kiedy po  śmierci dwójki nie związanych z ETA Francuzów Paryż postanowił nawiązać współpracę
z Madrytem w zwalczaniu separatystów baskijskich. Ostatnie z 27 morderstw popełnionych przez GAL miało miejsce 24 lipca 1987 roku.  
     ETA kontynuowała tymczasem zamachy bombowe: 14 lipca 1986 roku 12 policjantów zginęło w eksplozji samochodu­pułapki w Madrycie. 19 czerwca
1987 roku 21 osób zginęło w zamachu na parkingu supermarketu w Barcelonie. Był to największy zamach ETA i jednocześnie jej największy błąd, jako że
ofiary stanowili wyłącznie cywile. W kolejnych zamachach na baraki gwardii cywilnej przy użyciu samochodów­pułapek 11 grudnia 1987 roku w Zaragozie i
2 9   m a j a   1 9 9 1   r o k u   w   V i c   p o łowę   ofiar stanowi ły dzieci, co nie przysparza ło ETA sympatyk ów. Odraz ę   budziła   t e ż   taktyka zastraszania
niezdecydowanych, kt órej przyk ładem by ło zamordowanie 10 wrze śnia 1986 roku by łej cz łonkini ETA Marii Dolores Gonzalez Catarain, znanej jako
Yoyes, w rodzinnym miasteczku Ordizia.  
 
     ETA W LATACH 1992­2005  
 
     Niedługo przed Igrzyskami Olimpijskimi w Barcelonie, w marcu 1992 roku francuska policja aresztowa ła w baskijskim miasteczku Bidart
czołowych przyw ódców ETA .   T e n   c i o s   a   t a k że kolejne aresztowania, problemy rekrutacyjne i finansowe spowodowały wyra źne zmniejszenie
aktywności separatystów. Po nieudanym zamachu 19 kwietnia 1995 roku na lidera opozycyjnej Partii Ludowej (PP) Jose Marię Aznara ETA przedstawiła
26 kwietnia tzw. demokratyczną alternatywę – propozycję zawieszenia broni za amnestię dla więźniów, uznanie prawa do samostanowienia i decydowania
przez Bask ów w demokratycznym procesie o organizacji Kraju Bask ów. W utrzymuj ącej si ę  atmosferze przemocy, której kolejnym przejawem było
wykrycie w sierpniu 1995 roku spisku ETA przeciw kr ólowi Juanowi Carlosowi, Madryt nie podjął tej propozycji.  
     W marcu 1996 roku kierowana przez Aznara Partia Ludowa zwyci ężyła w wyborach parlamentarnych. Ważnym wydarzeniem było porwanie 10 lipca
1997 roku przez ETA radnego PP w mie ście Ermua Miguela Angela Blanco i jego  śmiertelne postrzelenie dwa dni później. Morderstwo to wywo łało
wielomilionowe demonstracje przeciw ETA w wielu miastach Hiszpanii, które dawały dowód i ż  popularność  baskijskich separatyst ów jest znikoma. W
październiku 1997 roku ETA zosta ła uznana za organizacj ę  terrorystyczną  przez USA. Wykorzystuj ąc sprzyjaj ącą  sytuację,  rząd podjął  rozprawę  z
politycznym zapleczem ETA  –  Herri Batasuna: 1 grudnia 1997 roku ca łe 23 ­osobowe przywództwo tej partii otrzyma ło 7 ­letnie kary wi ęzienia za
kolaborację  z ETA. 12 wrze śnia 1998 roku umiarkowani nacjonaliści baskijscy z PNV oraz inne baskijskie partie polityczne, zwi ązki zawodowe i ruchy
społeczne podpisały deklarację  z Lizarra, zapraszając ETA do udzia łu w procesie politycznym w Kraju Bask ów wzorem rozwi ązań zastosowanych w
Irlandii P ółnocnej. W odpowiedzi  17 wrze śnia 1998 roku ETA og łosiła jednostronne zawieszenie broni . Po wyborach w Kraju Bask ów
przeprowadzonych 25 października PNV, socjaliści i Herri Batasuna utworzyły wspólnie rząd na czele z Juanem Jose Ibarretxe z PNV. W maju 1999 roku
doszło do pierwszych od ponad 10 lat bezpo średnich rozmów z ETA i rz ądu hiszpańskiego w Szwajcarii, ale dialog na tym si ę skończył.  29 listopada
1999 roku ETA ogłosiła zako ńczenie 14­miesięcznego rozejmu  z dniem 3 grudnia.  
     ETA znalaz ła si ę   w wyj ątkowo trudnej sytuacji po zamachach terrorystycznych w USA 11 wrze śnia 2001 roku, kiedy zawi ązała si ę  szeroka
międzynarodowa koalicja antyterrorystyczna. W grudniu 2001 roku Unia Europejska wsp ólnie uznała ETA za organizacj ę terrorystyczną. Zarówno policja
hiszpańska jak i francuska wzmog ły dzia łania przeciw separatystom baskijskim. Rz ąd w Madrycie postanowi ł  też  rozprawić  się z partią Batasuna. W
sierpniu 2002 roku na Batasun ę   nałożono 3 ­letnią   karę   zawieszenia działalności, a 17 marca 2003 roku S ąd Najwy ższy Hiszpanii postanowi ł   o
permanentnym zakazie działalności partii zgodnie z prawem wymagaj ącym potępienia terroryzmu przez ugrupowania polityczne. W maju 2003 roku USA
uznały Batasunę za organizację terrorystyczną, co wkrótce również uczyniła UE. W maju 2003 roku doszło do ostatniego śmiertelnego ataku ETA.  
     29 lutego 2004 roku hiszpa ńska policja zatrzyma ła ci ężarówkę  wiozącą  pół  tony materiałów wybuchowych, kt óre ETA zamierzała zdetonować  w
Madrycie. 11 marca 2004 roku, na 3 dni przed wyborami parlamentarnymi, w Madrycie doszło do wielkiego zamachu terrorystycznego, w kt órym zginęło
191 osób. Rząd natychmiast obwinił za zamach ETA i doprowadził jeszcze tego samego dnia do potępienia organizacji przez Radę Bezpieczeństwa ONZ.
Jak się wkrótce okazało zarzuty były niesłuszne, co przyczyniło się do porażki wyborczej Partii Ludowej.  
 
     ETA PO 2005 ROKU  
 
     Rząd socjalistyczny utworzony przez Jose Luisa Zapatero od 2005 roku przygotowywał się do negocjacji z ETA, oferując rozmowy pokojowe w zamian
za z łożenie broni. W efekcie  22 marca 2006 roku ETA og łosiła  „trwały rozejm ”  z moc ą  od 24 marca. 30 grudnia 2006 roku na parkingu lotniska
Barajas w Madrycie doszło jednak do wybuchu samochodu­pułapki, w kt órym zginęło 2 Ekwadorczyk ów. Rz ąd Zapatero zerwał  wobec tego wszelkie
rozmowy i przyst ąpił   do rozprawy z ETA (w latach 2004 ­07 aresztowano ponad 300 dzia łaczy organizacji).  5 czerwca 2007 roku ETA og łosiła
zakończenie 15­miesięcznego zawieszenia broni .  
     25 lipca ETA zdetonowała 2 ma łe bomby przy trasie Tour de France, gdy kolarze na chwilę zawitali do północnej Hiszpanii, nie wyrządzając jednak
żadnych szk ód. 24 sierpnia dosz ło do pierwszego powa żnego zamachu ETA po zerwaniu rozejmu, gdy przed barakami gwardii cywilnej w Durango
wybuchł  samochód­pułapka, raniąc 2 hiszpa ńskich policjantów. Przedsiębiorcy w Kraju Basków donieśli również  o powrocie ETA do taktyki wymuszania
haraczy, a Madryt zaczął podejrzewać,  że ETA założyła niewielkie bazy operacyjne w Portugalii. 9 września 2007 roku ETA opublikowała oświadczenie
zapowiadające walkę ze  „strukturami państwa hiszpańskiego na wszystkich frontach” do czasu  „osiągnięcia demokratycznych warunków pozwalających
na obronę wszystkich projektów politycznych.”  
     1 grudnia 2007 roku w Capbreton w południowej Francji członkowie ETA zabili 2 funkcjonariuszy gwardii cywilnej i by ły to pierwsze śmiertelne ataki
ETA po formalnym zakończeniu rozejmu w czerwcu. Od tego momentu sporadycznie zdarzały si ę zabójstwa polityków, biznesmenów i członków gwardii
cywilnej, ale r ównocześnie spektakularne efekty przynosiła współpraca hiszpańsko­francuska w zwalczaniu ETA. 20 maja 2008 roku we wsp ólnej akcji
policyjnej w Bordeaux schwytano lidera ETA Javiera Lopeza Penę  alias  „Thierry”.  17 listopada w pirenejskim Cauterets francuska policja aresztowała
Mikela Garikoitza Aspiazu Rubinę alias „Txeroki”,  lidera militarnego skrzydła ETA, a wkr ótce jego los podzielili jego następcy: Aitzol Irionda Yarza alias
„Balak”,   ujęty w Gerde we francuskich Pirenejach 8 grudnia i Jurdan Martitegi Lizaso, aresztowany 18 kwietnia 2009 roku przez francuską  policję  w
Montauriol. Powodowało to,  że piecz ę  nad operacjami militarnymi ETA sprawowali coraz mniej do świadczeni członkowie, ale nie przekreśliło zdolności
ugrupowania do przeprowadzania śmiertelnych zamachów. Wi ększe ich nat ężenie przypadło na dni bezpośrednio poprzedzające 50. rocznic ę założenia
ETA 31 lipca 2009 roku: 29 lipca 65 osób zostało rannych gdy przed barakami gwardii cywilnej w mieście Burgos wybuchł samochód­pułapka, a 30 lipca w
Palmanova na okupowanej przez rzesze turystów Majorce również w wybuchu samochodu­pułapki śmierć poniosło 2 oficerów gwardii cywilnej.  
 
Nasze artykuły na temat separatyzmu baskijskiego:  
 
Hiszpania: 50 lat baskijskiego terroryzmu (Soeren Kern, 10 sierpnia 2009):  

http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/artykul,458,Hiszpania_50_lat_baskijskiego_terroryzmu 

 

 

Wybierz problem:

 

Separatyzm baskijski

»

Chcesz być informowany o zmianach i nowościach na stronie? Chcesz być na bieżąco w politycznej sytuacji międzynarodowej? Zapisz si ę do naszego

NEWSLETTERA!!! Kliknij tutaj >>