PEDAGOGIKA SPOŁECZNA
Geneza. Przyczyny powstania ped. społ.:
przyczyny dot. zmian w nauce
proces autonomizacji ped. jako nauki
przyczyny dot. zmian społ.-kult.
Rozwój kapitalizmu - wiek XVIII i XIX wyodrębnia się nowa warstwa społeczna - klasa robotnicza, a wraz z nią pojawiają się nowe, specyficzne potrzeby społ., które trzeba zaspokoić i rozwiązać.
W związku z migracjami tracą na znaczeniu takie grupy jak: grupa sąsiedzka
Zmiany dotyczą też rodziny, która też przeżywa kryzys jako instytucja społ.
Nowe instytucje społeczne, które mają zaspokajać nowe potrzeby społeczne - np. potrzeby opiekuńcze; instytucje zapobiegawcze i prewencyjne
Zmienny ch-r pracy: rozwój techniki powoduje konieczność zmian i przekwalifikowania (mobilność zawodową) pojawiają się potrzeby kształcenia zawodowego
Skracanie czasu pracy - problem czasu wolnego
Tworzenie się społeczeństw obywatelskich konieczność przygotowania zwykłych obywateli do aktywnego udziału w społeczeństwie (problem Rewolucji Francuskiej)
Twórcy
Henryk Pestalozzi - Szwajcar, dwukrotnie podejmował próby zorganizowania instytucji opiekuńczych, które zajmowałyby się sierotami:
I sierociniec - Noihof (1774-1780)
II sierociniec - Stanz (1798 - …)
Pomysł tworzenia sierocińców nie był nowy , ale P zorganizował te instytucje w oparciu o rodzinę. Brał też udział w dyskusji nt. karania matek, które zabijały swe dzieci po urodzeniu (zwrócił uwagę na czynniki psych.). P. - działalność praktyczna i teoretyczna (oświata, model edukacji dla warstw ubogich)
Robert Owen - drugi prekursor (ten od socjalizmu utopijnego); 1800-1824 przy swojej fabryce stworzył zespół placówek edukacyjno-opiekuńczych, dla robotników z tej tabryki, i nazwał to Nową Instytucją, w której skład wchodziły:
szpital
dzieciniec (żłobek, przedszkole)
szkoła elementarna (od 10 roku życia)
szkoła dokształcająca dla młodzieży i dorosłych
plac zabaw dla dzieci robotników
klub dla robotników: biblioteka, czytelnia, salon (zabawy i odczyty)
Marry Richmond - badaczka amerykańska, opracowała metodę badań i pracy z osobami zaniedbanymi społecznie. Pielęgniarka, odwiedzając osoby chore w ich domach zauważyła, że na poziom zdrowia wpływają nie tylko warunki biologiczne ale także: kulturowe, społeczne. Opracowała metodę diagnozy społecznej (kwestionariusz z wywiadem społecznym). Metoda pracy z osobami zaniedbanymi społecznie - tzw. Praca z indywidualnym przypadkiem.
Helena Radlińska - matka polskiej ped. społecznej. Myśl pracy z osobami zaniedbanymi społecznie, u podstaw: myślenie pozytywistyczne [praca organiczna i praca u podstaw]. Założycielka Towarzystwa Uniw. Ludowych im. A. Mickiewicza. Autorka pierwszego w Polsce podręcznika z zakresu pracy kulturalno-oświatowej: Praca oświatowa w 1913 r. W latach 1925-1945 była kierownikiem studium pracy społeczno-oświatowej działającego w ramach Wolnej Wszechnicy Polskiej w W-wie. Po wojnie została kierownikiem Katedry Ped. Społecznej na Uniw. Łódzkim.
Wszyscy późniejsi wybitni pedagodzy społ. (Kamieński, Raczyński) to uczniowie Radlińskiej
DEFINICJE PEDAGOGIKI SPOŁECZNEJ.
wg Radlińskiej
Pedagogika społeczna to nauka praktyczna, która rozwija się na skrzyżowaniu nauk o człowieku (biologicznych i społecznych) z etyką i kulturoznawstwem.
Przedmiot formalny ped. społ. Określić można jako zainteresowanie wzajemnym stosunkiem jednostki i środowiska, wpływem warunków bytu i kręgów kulturowych na człowieka w różnych fazach jego rozwoju, wpływem ludzi na zapewnienie bytu wartościom przez ich przyjęciu i krzewienie, jak i przetwarzanie środowiska siłami człowieka w imię ideału.
wg Raczyńskiego???
Ped. społeczna to nauka empiryczna, która opierając się na badaniach empirycznych analizuje wpływy wychowawcze, których źródłem jest środowisko, oraz ustala zasady organizowania środowiska z punktu widzenia potrzeb wychowania.
wg Czapowa
Ped. społeczna to specyficzny punkt widzenia rzeczywistości polegający na postrzeganiu zadań wychowawczych jako specyficznych form oddziaływań na środowisko tak, by aktywizowało ono wychowawczo jednostki, grupy i społeczności.
Ped. społeczna jako oddzielna dyscyplina wiedzy, bliska metodologicznie socjologii i przedmiotem badań są: grupy społeczne, środowiska społeczne warunkujące los człowieka.
Teoria pracy opiekuńczej, teoria wychowania pozaszkolnego.
PRZEDMIOT ped. społecznej:
I przedmiot badań: wychowanie
- relacja człowieka względem środowiska w odniesieniu do aspektów biologicznych, psych. Życia człowieka i elementów socjologicznych
Wychowanie może dokonywać się trojako:
kontakt indywidualny
grupa
wpływ środowiska
Główna praca wychowawcza: ulepszanie środowiska.
II przedmiot badań: środowisko.
Środowisko - elementy otaczającej nas struktury przyrodn., społ. i kulturowej, które oddziałują na jednostkę stale lub przez dłuższy czas; bądź krótko ale intensywnie; elementy te mogą być samorzutne lub zorganizowane, zawsze mają ch-r bodźców wpływających na życie człowieka
Szerszym pojęcie jest OTOCZENIE, czyli zespół elementów niewpływających bezpośrednio na rozwój człowieka - tzn. elementy otoczenia nie posiadają cechy bycia bodźcem.
Środowisko: wszystkie elementy // środowisko wychowawcze: elementy oddziałujące pozytywnie
Środowisko może mieć ch-r naturalny (spontaniczny): rodzina, grupa rówieśnicza; ale też ch-r instytucjonalny: szkoła, domy dziecka, świetlice.
Czas wolny - a co to jest? Rzekł jeden bardzo mądry student, a reszta mu przyklasnęła…
Wykłady z pedagogiki - Filologia Polska III - A.J.G. Peryt
10 stycznia 2008
1
/2