Diety powszechnie
stosowane w leczeniu
autyzmu

Karyn Seroussi

Sieć Autyzmu dla Interwencji

Dietetycznych

www.AutismNDI.com

Mleko
Masło
Ser
Jogurt/Kefir
Śmietana (Lody, Kwaśna śmietana)
Kazeina/Kazeinat
Serwatka
Mleko w proszku/Mleko
odtłuszczone/Maślanka
Mleko kozie/Owcze/Innych ssaków

Produkty bezmleczne

Niektóre źródła produktów
mlecznych

Produkty
pieczone

Mortadela

Rosół

Słodycze

Żywność w
puszkach

Ciastka

Guma do żucia

Rosół z kury

Warzywa w
śmietanie

Nadzienia

Margaryna

Ziemniaki
purée

Budyń

Sosy

Jajecznica

Ser sojowy

Tuńczyk (w
puszce)

+ + +

Większość powszechnie wykorzystywanych ziaren
zbóż oraz produktów na bazie zbóż zawierają
gluten

.

Produkty bezglutenowe

Pszenica
Owies
Żyto
Jęczmień, Słód
Orkisz/Kamut (odmiany pszenicy)
Otręby

Niektóre źródła glutenu

Piwo
Otręby
Drożdże piwne
Bulgur
Płatki zbożowe
Kuskus
Pszenica
Durum

Mąka
ziemniaczana
Razowa mąka
pszenna
Kamut
Makaron
Kasza manna
Sos sojowy
Orkisz

„Skrobia”
Teriyaki
Pszenżyto
Białko sojowe
Kiełki
pszeniczne
Perz
+ + +

•

Dokładnie zapoznaj się z listą
składników i staraj się
zrozumieć ich znaczenie

•

Zadzwoń do producenta

•

Nie ufaj innym o ile nie masz
absolutnej pewności, że
rozumieją oni sytuację

Nigdy nie przyjmuj niczego za pewnik

•

Zastosuj leki zapobiegającemu
nadmiernemu rozrostowi
drożdży/bakterii

•

Ogranicz wahania nastroju
wywołane zmianami stężenia cukru
we krwi

•

Ogranicz „puste” kalorie i zastąp je
produktami żywnościowymi
bogatymi w składniki odżywcze

Produkty nie zawierające cukru/o
niskiej zawartości cukru

Niespodziewane „bomby”
cukrowe

Banany

Cola

Syrop skrobiowy

Suszone owoce

Fruktoza

Winogrona

Soki

Płatki zbożowe

Dżemy/galaretki

Granola

Jogurty smakowe

Produkty mleczne

Batony białkowe

+ + +

•

Skutki odstawienia („nagła abstynencja”)
mogą być poważne – rozpocznij powoli!

•

Lepsza koncentracja, nastrój i towarzyskość;
rzadziej występujące powtarzalne zachowania
(

ang.

Stimming)

•

Poprawa objawów fizycznych, zwłaszcza w
kwestii wypróżnień

•

Właściwy apetyt

•

Ostateczne zanik wielkiej ochoty na słodycze

Niski poziom cukru:
doświadczenie autystyczne

Dieta GF/CF lub DF-RCD?

„Diety bezglutenowe/bezkazeinowe” (diety GF/CF) stosowane są
już od lat, wspomagane przez prace badawcze.

Wiedza związana z „Dietami o obniżonej zawartości
węglowodanów” (RCD) odnosząca się do autyzmu jest bardziej
ograniczona, ale pierwsze wyniki są obiecujące.

Niektórzy żałują, że nie pominęli diety GF/CF i nie zastosowali od
razu diety RCD. Wielu czuje, że nie zaczęliby lub nie mogliby
zacząć stosować najpierw diety RCD.

Osoby u których stwierdzono objawy towarzyszące nadmiernemu
rozrostowi drożdży lub bakterii najprawdopodobniej odniosą
największe korzyści z diety RCD.

Szczególna Dieta
Węglowodanowa (SCD™)

Eliminuje dwucukry i wielocukry

(większość słodyczy i produkty bogate w

skrobię)

Zezwala wyłącznie na stosowanie jednocukrów

(miód i cukry owocowe)

Przedrukowano z Breaking the Vicious Cycle autorstwa Elaine Gottschall, 1994,
Kirkton Press

SCD™: Cel

Wyeliminowanie cukrów oraz

produktów bogatych w skrobię,

które mogą zalegać w jelicie i

stanowić pożywkę dla szkodliwych

drożdży i bakterii.

Szkodliwe drobnoustroje mogą:

Wywoływać podrażnienia oraz biegunki
Uniemożliwiać wygojenie uszkodzonego jelita
Wytwarzać toksyczne substancje
Zakłócać zdolność układu odpornościowego przewodu
pokarmowego do właściwego funkcjonowania

SCD™: „Błędne koło”

Przedrukowano z Breaking the Vicious Cycle autorstwa Elaine Gottschall, 1994,
Kirkton Press

SCD™: Oczekiwane korzyści

Rozwiązanie problemu biegunek oraz
zaparć
Wygojenie się wyściółki jelita
Wchłanianie witamin i minerałów
Inokulacja jelita korzystnymi bakteriami
Ograniczenie liczby i stopnia ciężkości
nietolerancji pokarmowych

SCD™: Oczekiwane korzyści

Redukcja liczby bakterii przewodu pokarmowego często
prowadzi do redukcji zachowań autystycznych
(prawdopodobnie związane są one z toksynami
wytwarzanymi przez te drobnoustroje)
Po pewnym okresie stosowania diety SCD™ dzieci z
wielorakimi alergiami pokarmowymi mogą tolerować i
trawić pokarmy wchodzące w skład bardziej
zróżnicowanych diet
Leczenie zespołu cieknącego jelita oznacza, że u dzieci
zachodzi mniejsze prawdopodobieństwo pogorszenia się
stanu zdrowia w sytuacji, gdy zjedzą produkty na które
nie zezwala ich dieta.

SCD™: Wskazówki

Korzystajcie z probiotyków dopuszczonych do stosowania w

diecie DF oraz SCD™
Stosujcie leki przeciwgrzybiczne oraz ograniczcie spożycie miodu

jeśli wcześniej występowały infekcje drożdżowe
Zacznijcie od diety wprowadzającej (najlepsze długoterminowe

wyniki)
Stosujcie tylko te produkty żywnościowe na które pozwala ta

dieta; zacznijcie od produktów, które dziecko jest w stanie

trawić
Przez pierwsze 2-3 dni stosujcie wyłącznie produkty łatwo

strawne, takie jak rosół z kury oraz puree z marchwi
Powoli dołączajcie do diety jajka, banany, gotowane owoce bez

skórki oraz warzywa, itp.
Potem dołączajcie mąkę orzechową, soczewicę, fasolę, brokuły,

itp.

SCD™: Pomysły

Rosół z kury, marchew w plasterkach lub puree
z marchwi, kawałki ugotowanego kurczaka

„Kluski” jajeczne z rozmąconych jajek
przyrządzonych a la omlet i zwiniętych w
„naleśnik”, a następnie cienko pokrojonych

Ugotowane na miękko plasterki lub kawałki
obranej ze skórki cukinii

Domowej roboty wędliny bez dodatku skrobi lub
wypełniaczy

Pieczone potrawy ze zmielonych migdałów

Rozgotowany mus jabłkowy domowej
roboty
„Pizza” (omlet frittata z dodatkami)
Masło orzechowe/racuchy bananowe
Dojrzałe avocado w kawałkach lub
roztarte na „guacamole”
Domowej roboty ciasto z dynią
upieczone w małe zapiekanki

SCD™: Pomysły (kontynuacja)

SCD™: Doświadczenie autystyczne

Dotychczas uzyskane wyniki ogólne są pozytywne, a w
niektórych przypadkach dieta przynosi radykalną poprawę.
Niektórych odstraszają liczne ograniczenia nakładane przez
tą dietę
Na początku stosowania diety często występują objawy
towarzyszące „nagłej abstynencji” oraz chwile wielkiej ochoty
na słodycze
Dietę tą najlepiej stosować przy wsparciu społeczności SCD™
U niektórych dzieci autystycznych nie odnotowano poprawy
związanej ze stosowaniem diety SCD™. U kilku dzieci
odnotowano regresję lub wystąpiły skutki uboczne.

Breaking the Vicious Cycle

autorstwa Elaine

Gottschall

www.breakingtheviciouscycle.info

(strona Gottschalla – zawiera listy produktów

żywnościowych)

www.pecanbread.com

www.SCDiet.org

www.SCDrecipe.com

SCD™: Zasoby

Dieta Równowagi Ekologicznej
Organizmu (

ang.

Body Ecology Diet

(BED))

•

Dieta ta skierowana jest na zwalczanie infekcji

grzybiczych, wirusowych i paso

ż

ytniczych

•

Wspomaga proces gojenia si

ę

, wykorzystuj

ą

c wysokiej

jako

ś

ci łatwo strawne produkty

ż

ywno

ś

ciowe, bogate w

zdrowe tłuszcze i minerały.

•

W 2006 roku dieta spotkała si

ę

z zainteresowanie

społeczno

ś

ci osób dotkni

ę

tych problemem autyzmu

•

Diet

ę

t

ą

zaproponowano matkom dzieci autystycznych,

które cz

ę

sto cierpiały na infekcje grzybicze, dolegliwo

ś

ci

zwi

ą

zane z fibromyalgi

ą

, chronicznym zm

ę

czeniem oraz

wypryskiem.

BED: Przesłanki

Wiele chorób przewlekłych

rozpoczyna si

ę

od grzybiczej infekcji

jelit. Jelita nie mog

ą

nale

ż

ycie

wywi

ą

zywa

ć

si

ę

ze swojej roli

pierwszej linii obrony w układzie
odporno

ś

ciowym organizmu, co

prowadzi do rozwoju ró

ż

nych chorób

wtórnych.

BED: Przesłanki (kontynuacja)

Niecałkowicie strawione składniki

od

ż

ywcze zalegaj

ą

ce wewn

ą

trz

ś

ciany jelita prowadz

ą

c do reakcji

alergicznych oraz s

ą

niewła

ś

ciwie

wchłaniane, co prowadzi do
niedoborów

ż

ywieniowych.

Je

ś

li te organizmy patologiczne

wydostan

ą

si

ę

z jelit mog

ą

wywoła

ć

objawy wpływaj

ą

ce na reszt

ę

organizmu.

BED: Oczekiwane korzyści

Rozwiązanie problemu biegunek oraz
zaparć
Wygojenie się wyściółki jelita
Wchłanianie witamin i minerałów
Inokulacja jelita korzystnymi bakteriami
Ograniczenie liczby i stopnia ciężkości
nietolerancji pokarmowych

BED: Oczekiwane korzyści

Dzi

ę

ki wygojeniu si

ę

jelita, przywróceniu zdrowej

mikroflory jelitowej, dostarczaniu po

ż

ywnych pokarmów,

organizm jest w stanie osi

ą

gn

ąć

punkt, w którym mo

ż

e

rozpocz

ąć

proces detoksyfikacji.

W

ą

troba mo

ż

e spełnia

ć

swoj

ą

funkcj

ę

usuwania toksyn z

organizmu. Jelita umo

ż

liwi

ą

składnikom od

ż

ywczym

od

ż

ywianie mózgu, tarczycy oraz gruczołów nadnerczy,

tak by mógł si

ę

rozpocz

ąć

proces detoksyfikacji i

zdrowienia.

BED: Szczegóły

Dieta BED to dieta bezglutenowa, w której
skoncentrowano si

ę

na stosowaniu minimalnie

przetworzonych i zdrowych produktów

ż

ywno

ś

ciowych.

W diecie tej stosuje si

ę

du

ż

e ilo

ś

ci warzyw (w tym

warzywa morskie), produktów mi

ę

snych, jajek,

dobrych tłuszczów, celtyckiej soli morskiej, oraz ziół
u

ż

ywanych jako przypraw.

Zalecane w diecie BED zbo

ż

a bezglutenowe to

komosa ry

ż

owa, amarant, gryka oraz proso.

BED i probiotyki

Protokół BED obejmuje pewne
„terapeutyczne produkty

ż

ywno

ś

ciowe”,

które przywracaj

ą

flor

ę

jelitow

ą

i

wspomagaj

ą

proces leczenia organizmu.

Te sfermentowane lub zawieraj

ą

ce kultury

bakterii produkty

ż

ywno

ś

ciowe nale

ż

y

spo

ż

ywa

ć

codziennie.

BED: Doświadczenie
autystyczne

Dotychczas uzyskane ogólne wyniki są pozytywne

U bardzo niewielkiej liczby osób odnotowano
regresję lub wystąpiły u nich skutki uboczne,
aczkolwiek objawy towarzyszące nagłej
abstynencji oraz wielka ochota na słodycze
występują często na początkowych etapach
stosowania diety.

Niektórych odstraszają liczne zasady, których
należy przestrzegać przy stosowaniu tej diety.

Dietę tą najlepiej stosować przy wsparciu
społeczności BED

The Body Ecology Diet

Autorstwa Donna Gates

www.bodyecologydiet.com

www.bedrokcommunity.org

BED: Zasoby

Probiotyki w dietach RCD

Mleko jest idealnym środowiskiem, w którym
rozwijają się dobre bakterie, ale w
większości przypadków nie warto ryzykować.

Probiotyki w butelkach – wybierajcie
preparaty niezawierające kazeiny

Hodowane warzywa

Jogurt orzechowy

Kefir z młodych orzechów kokosowych

Dieta niskoszczawianowa (LOD)

Wszystkie produkty

ż

ywno

ś

ciowe pochodzenia

ro

ś

linnego zawieraj

ą

drobne kryształki soli

nazywane szczawianami. Umiarkowane ilo

ś

ci

szczawianów nie s

ą

szkodliwe dla osób zdrowych,

ale wiadomo,

ż

e powoduj

ą

problemy u osób

cierpi

ą

cych na pewne schorzenia, jak na przykład

kamienie nerkowe oraz u osób cierpi

ą

cych na

choroby powoduj

ą

ce utrat

ę

integralno

ś

ci jelitowej,

w tym na zespół Crohna, celiakie oraz
mukowiscydoz

ę

.

LOD: Przesłanki

•

Produkty

ż

ywno

ś

ciowe o du

ż

ej zawarto

ś

ci

szczawianów nie powinny stanowi

ć

problemu dla wi

ę

kszo

ś

ci osób zdrowych

•

Przy braku pewnych minerałów lub
wła

ś

ciwego rodzaju bakterii, niezwi

ą

zane

szczawiany mog

ą

przedosta

ć

si

ę

przez

luki w wy

ś

ciółce jelita i wywoła

ć

stan

zapalny w całym organizmie.

LOD: Przesłanki (kontynuacja)

•

Szczawiany zawarte w po

ż

ywieniu

lub wydzielane przez organizm
mog

ę

tak

ż

e powstrzymywa

ć

proces

prawidłowego gojenia si

ę

jelita.

•

Drastyczne zmniejszenie ilo

ś

ci

szczawianów w diecie mo

ż

e

przyspieszy

ć

proces gojenia si

ę

uszkodzonego jelita.

LOD: Oczekiwane korzyści

Zmniejszenie bólu
Wygojenie się wyściółki jelita
Wchłanianie witamin oraz
minerałów
Ograniczenie liczby i stopnia
ciężkości nietolerancji
pokarmowych

LOD: Kto może odnieść korzyści

Osoby, w przypadku których nie sprawdziły si

ę

diety oparte na orzechach lub ziarnach zbó

ż

i

okre

ś

lonych warzywach.

Osoby, cierpi

ą

ce na stolce tłuszczowe

(obecno

ść

tłuszczu w stolcu) lub słab

ą

czynno

ść

górnego odcinka jelita.

Osoby, z problemami dróg moczowych, takimi
jak ból pr

ą

cia, zaczerwienienie, cz

ę

ste

oddawanie moczu lub nagłe parcie na mocz, ból
lub sztywno

ść

, osłabienie, słaby wzrost lub

niezanikaj

ą

ce zmiany skórne.

LOD: Szczegóły

Zacznijcie od ograniczenia spo

ż

ycia produktów zawieraj

ą

cych

bardzo du

ż

e ilo

ś

ci szczawianów, nast

ę

pnie przejd

ź

cie powoli

na produkty o ni

ż

szej zawarto

ś

ci szczawianów, jednorazowo

jeden taki produkt do momentu, gdy liczba szczawianów
osi

ą

gnie warto

ść

mniejsz

ą

ni

ż

40 mgs na 2000 kalorii dziennie.

Podobnie jak w przypadku wielu metod leczenia autyzmu,
pogorszenie stanu zdrowia na pocz

ą

tku leczenia mo

ż

e by

ć

uznane

za

dobry

znak,

lecz

je

ś

li

stopie

ń

ci

ęż

ko

ś

ci

negatywnych objawów jest du

ż

y nale

ż

y zmniejszy

ć

tempo

obni

ż

ania ilo

ś

ci podawanych szczawianów oraz zastosowa

ć

niektóre z zalecanych suplementów.

Po zako

ń

czeniu „procesu detoksykacji”, co mo

ż

e zaj

ąć

od kilku

miesi

ę

cy do kilku lat, mo

ż

na zachowuj

ą

c ostro

ż

no

ść

stopniowo

ponownie wł

ą

czy

ć

do diety produkty

ż

ywno

ś

ciowe zawieraj

ą

ce

nieco wi

ę

ksze ilo

ś

ci szczawianów.

Produkty żywnościowe o bardzo
dużej zawartości szczawianów

Migdały
Buraki
Szpinak
Orzechy i nasiona
Fasola
Jagody
Rabarbar
Soja
Gryka

LOD i gluten

Produkty

ż

ywno

ś

ciowe zawieraj

ą

ce gluten cz

ę

sto zawieraj

ą

du

ż

e

ilo

ś

ci szczawianów, co mo

ż

e tłumaczy

ć

fakt odnotowywania

poprawy stanu zdrowia przez niektóre osoby u których stwierdza
si

ę

takie objawy, a które stosuj

ą

diet

ę

bezglutenow

ą

.

Osoby stosuj

ą

ce diet

ę

LOD zach

ę

ca si

ę

to dalszego stosowania

lub do przej

ś

cia na diet

ę

bezglutenow

ą

, poniewa

ż

gluten mo

ż

e

wpływa

ć

na przepuszczalno

ść

jelit.

Niektórzy rodzice z powodzeniem poł

ą

czyli stosowanie zasad

ż

ywieniowych nakładanych przez Diet

ę

Niskoszczawianow

ą

(LOD)

oraz Szczególn

ą

Diet

ę

W

ę

glowodanow

ą

(SCD™) lub Diet

ę

Równowagi Ekologicznej Organizmu (BED) w celu zapewnienia
szybszego gojenia si

ę

tkanek zaj

ę

tych procesem zapalnym.

LOD: Doświadczenie autystyczne

W przypadku małego odsetka osób
odnotowano bardzo pozytywne wyniki

Powszechnie występują skutki uboczne,
zwłaszcza, gdy organizm pozbywa się
toksyn

Dietę tą najlepiej stosować przy wsparciu
społeczności LOD

Dieta niskoszczawianowa (LOD)

Je

ś

li zakładaj

ą

c,

ż

e wytyczne dotycz

ą

ce

stosowania suplementów s

ą

przestrzegane, po

dwóch tygodniach stosowania diety
niskoszczawianowej nie zajd

ą

ż

adne zmiany stanu

zdrowia, dieta ta prawdopodobnie nie oka

ż

e si

ę

pomocna.

Chocia

ż

by

ć

mo

ż

e konieczne b

ę

dzie dalsze

ograniczanie spo

ż

ywania produktów o du

ż

ej

zawarto

ś

ci szczawianów, dieta ta nie jest

pomy

ś

lana jako element programu leczenia

autyzmu, który winien by

ć

stosowany przez całe

ż

ycie

The Low Oxalate Cookbook (Ksi

ąż

ka Kucharska Produktów

Niskoszczawianowych) zawiera szczegółowe informacje na temat
zawarto

ś

ci szczawianów w ka

ż

dej opisywanej porcji

W celu uzyskania szczegółowej listy produktów

ż

ywno

ś

ciowych

zawieraj

ą

cych szczawiany, przepisów kulinarnych oraz innych

informacji, prosimy odwiedzi

ć

stron

ę

:

www.lowoxalate.info

Doł

ą

czcie do internetowej listy wsparcia pod adresem

www.yahoogroups.com/group/Trying_Low_Oxalates.

LOD: Zasoby

Jakie są inne dostępne
zasoby?

Literatura

Biological Treatments for Autism and PDD autorstwa
Williama Shaw

The Body Ecology Diet autorstwa Donny Gates

Breaking the Vicious Cycle autorstwa Elaine
Gottschall

Children with Starving Brains autorstwa Jacquelyn
McCandless

Diet Intervention and Autism: Implementing a Gluten
Free and Casein Free Diet for Autistic Children and
Adults autorstwa Marilyn Le Breton. (Wersja
brytyjska)

Literatura (kontynuacja)

The Kid-Friendly ADHD and Autism Cookbook:
The Ultimate Guide to the Gluten-Free, Casein-
Free Diet autorstwa Pameli Compart, Dana Laake

Nourishing Hope autorstwa Julie Matthews

Special Diets for Special Kids I and II
autorstwa Lisy Lewis

Unraveling the Mystery of Autism and Pervasive
Developmental Disorder: A Mother's Story of
Research & Recovery autorstwa Karyn Seroussi

Autorstwa Karyn Seroussi
oraz dr Lisa S. Lewis

Zasoby internetowes

www.AutismNDI.com

www.gfcfdiet.com
www.909shot.com
www.autism.com/ari
www.autism.com/atec
www.pecanbread.com
www.bodyecologydiet.com