MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

DEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI OBRONNOŚCI

PROGRAM SZKOLENIA

SZEREGOWYCH ZAWODOWYCH

/szkolenie podstawowe i specjalisty/

KSZTAŁCENIE OBYWATELSKIE

ORAZ

PROFILAKTYKA I DYSCYPLINA WOJSKOWA

PODZIAŁ NA PRZEDMIOTY I ROZLICZENIE

GODZINOWE ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH

Dział szkolenia

Przedmiot

Liczba godzin

Szkolenie

podstawowe

/3 miesiące/

Szkolenie

specjalisty

/2-6 miesięcy/

Razem

PODSTAWY
WYCHOWANIA
OBYWATELSKIEGO
I WOJSKOWEGO

Kształcenie obywatelskie

14

4–12

18–26

Profilaktyka i dyscyplina
wojskowa

12

6–18

18–30

Urlop wypoczynkowy

zgodnie z ustawą

Razem

26

10–30

36–56

WARSZAWA

2009

2

SZKOLENIE PODSTAWOWE

(3 miesiące)

SZKOLENIE ZAPOZNAWCZE

ZESTAWIENIE GODZIN PROGRAMOWYCH

Dział szkolenia

Przedmiot

Liczba godzin

Etap Szkolenia Podstawowego

Razem

PODSTAWY
WYCHOWANIA
OBYWATELSKIEGO
I WOJSKOWEGO

Kształcenie obywatelskie

2

2

Profilaktyka i dyscyplina
wojskowa

3

3

Razem

5 godz.

PRZEDMIOTOWA TEMATYKA SZKOLENIA

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba godzin

KSZTAŁCENIE OBYWATELSKIE

1

Ceremoniał wojskowy, sztandar wojskowy, pieśń
reprezentacyjna WP, sygnały: „Hasło WP” „Śpij kolego”,
„Cisza”, uroczystości wojskowe – sposób zachowania się.

2

Ogółem

2

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI:

Żołnierz powinien znać:

1. Sposoby zachowania się podczas uroczystości wojskowych.
2. Układ typowej uroczystości wojskowej.

Żołnierz powinien umieć:

1. Rozróżnić podstawowe sygnały Wojska Polskiego.

3

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba godzin

PROFILAKTYKA I DYSCYPLINA WOJSKOWA

1

Prawa i obowiązki żołnierza.

1

2

Odpowiedzialność karna i dyscyplinarna żołnierzy za
naruszanie prawa i dyscypliny wojskowej.

1

3

Potencjalne problemy w adaptacji do warunków służby
wojskowej. Możliwości uzyskania pomocy w ich
rozwiązywaniu.

1

Ogółem

3

Żołnierz powinien znać:

1. Uprawnienia organów porządkowych wobec żołnierzy czynnej służby

wojskowej.

2. Podstawowe prawa i obowiązki żołnierza.
3. Potencjalne problemy w adaptacji do warunków służby wojskowej.

Żołnierz powinien umieć:

1. Rozróżniać

formalny

i

nieformalny

układ

relacji

interpersonalnych

w pododdziale.

SZKOLENIE INDYWIDUALNE

ZESTAWIENIE GODZIN PROGRAMOWYCH

Dział szkolenia

Przedmiot

Liczba godzin

Etap Szkolenia Podstawowego

Razem

PODSTAWY
WYCHOWANIA
OBYWATELSKIEGO
I WOJSKOWEGO

Kształcenie obywatelskie

12

12

Profilaktyka i dyscyplina
wojskowa

9

9

Razem

21 godz.

PRZEDMIOTOWA TEMATYKA SZKOLENIA

CELE SZKOLENIOWE:

1. Uzyskać akceptacje do służby wojskowej przez kandydatów na żołnierzy

zawodowych.

2. Zapoznać ich z podstawowymi prawami i obowiązkami żołnierza

zawodowego.

3. Nauczyć żołnierzy zasad poszanowania prawa i przestrzegania dyscypliny

wojskowej.

4. Przygotować ogólną sprawność psychofizyczną żołnierza do poziomu

umożliwiającego prawidłowe wykonywanie zadań związanych z zawodową
służbą wojskową.

4

5. Zapoznać szkolonych z zasadami wyróżniania i procedurami dyscyplinarnymi

określonymi w ustawie o dyscyplinie wojskowej.

6. Zapoznać żołnierzy ze skutkami i konsekwencjami prawnymi i służbowymi

wynikającymi z naruszenia prawa i dyscypliny wojskowej.

7. Kształtować właściwą dyscyplinę wojskową.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba godzin

KSZTAŁCENIE OBYWATELSKIE

1

Historia i tradycje jednostki wojskowej – patron, nazwa
wyróżniająca.

2

2

Psychologiczne problemy adaptacji do służby wojskowej.

2

3

Symbolika narodowa i wojskowa – barwy narodowe, godło,
hymn, sztandar wojskowy, pieśń reprezentacyjna Wojska
Polskiego, ceremoniał, przysięga wojskowa.

2

4

Zawodowa i kontraktowa służba wojskowa – możliwości rozwoju
i doskonalenia zawodowego.

2

5

Konstytucyjne i ustawowe podstawy pełnienia służby wojskowej.
Prawa i wolności obywatelskie w warunkach służby wojskowej.

2

6

Temat do dyspozycji dowódców jednostek wojskowych

2

Ogółem

12

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI:

Żołnierz powinien znać:

1. Podstawowe prawa i obowiązki żołnierza.
2. Znaczenie symboli narodowych i wojskowych.

Żołnierz powinien umieć:

1. Scharakteryzować wzorowe postawy i zachowania oczekiwane od żołnierzy

zawodowych WP.

2. Scharakteryzować historię i tradycje bojowe macierzystej jednostki wojskowej.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba

godzin

PROFILAKTYKA I DYSCYPLINA WOJSKOWA

1

Ocena dyscypliny wojskowej w pododdziale.

3

2

Uprawnienia organów ochrony porządku prawnego wobec
żołnierzy w czynnej służbie wojskowej.

1

3

Rodzaje, zasady oraz tryb udzielania wyróżnień żołnierzom.

1

4

Rodzaje kar i środków dyscyplinarnych oraz sposób ich
wykonywania. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu
dyscyplinarnym.

2

5

Specyfika pododdziału, jako grupy społecznej - rodzaje
interakcji i zależności między żołnierzami. Rozwiązywanie
konfliktów interpersonalnych.

2

Ogółem

9

5

Żołnierz powinien znać:

1. Zasady wyróżniania żołnierzy.
2. Zasady i sposoby ponoszenia odpowiedzialności karnej i dyscyplinarnej.
3. Uprawnienia żołnierzy w postępowaniu dyscyplinarnym.
4. Sposoby rozwiązywania konfliktów interpersonalnych.

Żołnierz powinien umieć:

1. Wymienić katalog wyróżnień.
2. Wymienić rodzaje kar i środków dyscyplinarnych.

FORMY I METODY SZKOLENIA

1. Kształcenie obywatelskie należy prowadzić z wykorzystaniem zróżnicowanych

metod nauczania, np. dyskusji, pogadanek, wykładów oraz innych
uzupełniających form takich, jak: zwiedzanie sal tradycji, muzeów, miejsc
upamiętniających walkę i martyrologię narodu polskiego, pokazy filmów,
podróże historyczno-wojskowe, wycieczki krajoznawcze, wizyty w instytucjach
administracji państwowej i samorządowej, spotkania z weteranami oraz ludźmi
nauki i kultury, itp.

2. Formy pozaaudytoryjne kształcenia obywatelskiego – powinny być

dokumentowane poprzez zsumowanie czasu przeznaczonego jedynie na
efektywne zajęcia (np. zwiedzanie muzeum, zajęcia na polu bitewnym itp.).

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE

1. Ocena dyscypliny wojskowej przeprowadzana jest raz w miesiącu z udziałem

żołnierzy kompanii (równorzędnego pododdziału), w wymiarze jednej godziny,
w celu dokonania oceny dyscypliny wojskowej.

2. Propozycje tematyczne z kształcenia obywatelskiego oraz profilaktyki

i dyscypliny wojskowej, traktować jako tematy obligatoryjne do realizacji.

3. W procesie planowania zajęć dopuszczalne jest także realizowanie własnych

tematów z kształcenia obywatelskiego, uwzględniających specyfikę jednostki
(instytucji) wojskowej, związku taktycznego i rodzaju Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Tematyka zajęć realizowanych w ramach godzin pozostawionych do

dyspozycji dowódców jednostek wojskowych powinna dotyczyć zadań
realizowanych przez jednostkę wojskową i pododdział oraz zagadnień
zleconych do realizacji przez Ministerstwo Obrony Narodowej.

5. Do prowadzenia zajęć z żołnierzami zawodowymi dopuszcza się możliwość

zapraszania (w miarę możliwości) osób będących specjalistami w danej
problematyce, zarówno ze środowiska wojskowego, jak i cywilnego.

6. Podstawową jednostką rozliczeniową są zajęcia w wymiarze 2 godzin

lekcyjnych (2 x 45 minut).

7. Żołnierze powinni mieć zapewnione w miesiącu 4 godziny zajęć z kształcenia

obywatelskiego, prowadzone co dwa tygodnie, po dwie godziny lekcyjne
i 3 godziny w miesiącu profilaktyki i dyscypliny wojskowej.

8. Przedmioty kończą się zaliczeniem z oceną.

6

DOKUMENTY NORMATYWNE

1. Decyzja Nr 436/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 grudnia 2009 r.

w sprawie metodyki szkolenia żołnierzy z przedmiotów „Kształcenie
obywatelskie” oraz „Profilaktyka i dyscyplina wojskowa”.

2. Ustawa z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U.

z 2009 r., Nr 190, poz. 1474) wraz z rozporządzeniami Ministra Obrony
Narodowej.

7

SZKOLENIE SPECJALISTY

(2 MIESIĘCZNY OKRES SZKOLENIA)

ZESTAWIENIE GODZIN PROGRAMOWYCH

Dział szkolenia

Przedmiot

Liczba godzin

Etap Szkolenia Specjalisty

Razem

PODSTAWY
WYCHOWANIA
OBYWATELSKIEGO
I WOJSKOWEGO

Kształcenie obywatelskie

4

4

Profilaktyka i dyscyplina
wojskowa

6

6

Razem

10 godz.

PRZEDMIOTOWA TEMATYKA SZKOLENIA

CELE SZKOLENIOWE:

1. Ugruntowanie u żołnierzy świadomości obronnej.
2. Zrozumienie przez żołnierzy polskiej racji stanu i interesów narodowych.
3. Uzyskać u żołnierzy pełną akceptację gotowości do ponoszenia ofiar

i dobrowolnych ograniczeń dla ochrony i obrony najwyższych wartości –
niepodległości, suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz wolności i praw
obywatelskich.

4. Ukształtować u żołnierzy pozytywne postawy współdziałania sojuszniczego.
5. Kształtować wśród żołnierzy odpowiednie morale, postawy zaangażowania

w służbie oraz karności i zdyscyplinowania.

6. Zapobiegać w środowisku żołnierskim wszelkim patologiom społecznym.
7. Ukształtować w żołnierzach odpowiednie postawy etyczne i moralne.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba godzin

KSZTAŁCENIE OBYWATELSKIE

1

Rola Sił Zbrojnych RP w międzynarodowym systemie
bezpieczeństwa (NATO i Unia Europejska).

2

2

Wzorce osobowe żołnierza. Kodeks honorowy żołnierza
zawodowego Wojska Polskiego

2

Ogółem

4

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY

Żołnierz powinien znać:

1. Ogólne założenia kodeksu honorowego żołnierza zawodowego.
2. Rolę i miejsce sił zbrojnych w strukturach demokratycznego państwa

i w międzynarodowym systemie bezpieczeństwa.

8

Żołnierz powinien umieć:

1. Scharakteryzować ważne z punku widzenia wojska cechy i właściwości

osobowości żołnierza zawodowego.

2. Zrozumieć istotę i specyfikę funkcjonowania cech osobowości żołnierza.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba

godzin

PROFILAKTYKA I DYSCYPLINA WOJSKOWA

1

Ocena dyscypliny wojskowej w pododdziale.

2

2

Odpowiedzialność karna za popełnianie przez żołnierzy
zawodowych przestępstw i wykroczeń związanych ze służbą
wojskową. Konsekwencje kadrowe i finansowe dla żołnierzy
naruszających dyscyplinę wojskową.

1

3

Rodzaje, zasady oraz tryb udzielania wyróżnień żołnierzom.

1

4

Specyfika pododdziału, jako grupy społecznej - rodzaje
interakcji i zależności między żołnierzami. Rozwiązywanie
konfliktów interpersonalnych

2

Ogółem

6

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY i UMIEJĘTNOŚCI

Żołnierz powinien znać:

1. Zasady wyróżniania żołnierzy.
2. Zasady i sposoby ponoszenia odpowiedzialności karnej i dyscyplinarnej.
3. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu dyscyplinarnym.
4. Konsekwencje służbowe i finansowe wymierzonych kar dyscyplinarnych.
5. Sposoby rozwiązywania konfliktów interpersonalnych.

Żołnierz powinien umieć:

1. Wymienić katalog wyróżnień.
2. Wymienić katalog kar i środków dyscyplinarnych.

FORMY I METODY SZKOLENIA

1. Kształcenie obywatelskie należy prowadzić z wykorzystaniem zróżnicowanych

metod nauczania, np. dyskusji, pogadanek, wykładów oraz innych
uzupełniających form takich, jak: zwiedzanie sal tradycji, muzeów, miejsc
upamiętniających walkę i martyrologię narodu polskiego, pokazy filmów,
podróże historyczno-wojskowe, wycieczki krajoznawcze, wizyty w instytucjach
administracji państwowej i samorządowej, spotkania z weteranami oraz ludźmi
nauki i kultury, itp.

2. Formy pozaaudytoryjne kształcenia obywatelskiego – powinny być

dokumentowane poprzez zsumowanie czasu przeznaczonego jedynie na
efektywne zajęcia (np. zwiedzanie muzeum, zajęcia na polu bitewnym itp.).

9

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE

1. Ocena dyscypliny wojskowej przeprowadzana jest raz w miesiącu z udziałem

żołnierzy kompanii (równorzędnego pododdziału), w wymiarze jednej
godziny, w celu dokonania oceny dyscypliny wojskowej.

2. Propozycje tematyczne z kształcenia obywatelskiego oraz profilaktyki

i dyscypliny wojskowej, traktować jako tematy obligatoryjne do realizacji.

3. W procesie planowania zajęć dopuszczalne jest także realizowanie własnych

tematów z kształcenia obywatelskiego, uwzględniających specyfikę jednostki
(instytucji) wojskowej, związku taktycznego i rodzaju Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Do prowadzenia zajęć z żołnierzami zawodowymi dopuszcza się możliwość

zapraszania (w miarę możliwości) osób będących specjalistami w danej
problematyce, zarówno ze środowiska wojskowego, jak i cywilnego.

5. Podstawową jednostką rozliczeniową są zajęcia w wymiarze 2 godzin

lekcyjnych (2 x 45 minut).

6. Żołnierze powinni mieć zapewnione w miesiącu 2 godziny zajęć z kształcenia

obywatelskiego i 3 godziny w miesiącu profilaktyki i dyscypliny wojskowej.

7. Przedmioty kończą się zaliczeniem z oceną.

DOKUMENTY NORMATYWNE

1 Decyzja Nr 436/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 grudnia 2009 r.

w sprawie metodyki szkolenia żołnierzy z przedmiotów „Kształcenie
obywatelskie” oraz „Profilaktyka i dyscyplina wojskowa”.

2 Ustawa z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U.

z 2009 r., Nr 190, poz. 1474) wraz z rozporządzeniami Ministra Obrony
Narodowej.

10

SZKOLENIE SPECJALISTY

(3 MIESIĘCZNY OKRES SZKOLENIA)

ZESTAWIENIE GODZIN PROGRAMOWYCH

Dział szkolenia

Przedmiot

Liczba godzin

Etap Szkolenia Specjalisty

Razem

PODSTAWY
WYCHOWANIA
OBYWATELSKIEGO
I WOJSKOWEGO

Kształcenie obywatelskie

6

6

Profilaktyka i dyscyplina
wojskowa

9

9

Razem

15 godz.

PRZEDMIOTOWA TEMATYKA SZKOLENIA

CELE SZKOLENIOWE:

1. Ugruntowanie u żołnierzy świadomości obronnej.
2. Zrozumienie przez żołnierzy polskiej racji stanu i interesów narodowych.
3. Uzyskać u żołnierzy pełną akceptację gotowości do ponoszenia ofiar

i dobrowolnych ograniczeń dla ochrony i obrony najwyższych wartości –
niepodległości, suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz wolności i praw
obywatelskich.

4. Ukształtować u żołnierzy pozytywne postawy współdziałania sojuszniczego.
5. Kształtować wśród żołnierzy odpowiednie morale, postawy zaangażowania

w służbie oraz karności i zdyscyplinowania.

6. Zapobiegać w środowisku żołnierskim wszelkim patologiom społecznym.
7. Ukształtować w żołnierzach odpowiednie postawy etyczne i moralne.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba godzin

KSZTAŁCENIE OBYWATELSKIE

1

Rola Sił Zbrojnych RP w międzynarodowym systemie
bezpieczeństwa (NATO i Unia Europejska).

3

2

Patologie społeczne: alkoholizm, narkomania, przemoc.

2

3

Wzorce osobowe żołnierza. Kodeks honorowy żołnierza
zawodowego Wojska Polskiego.

2

Ogółem

6

11

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI

Żołnierz powinien znać:

1. Ogólne założenia kodeksu honorowego żołnierza zawodowego.
2. Rolę i miejsce sił zbrojnych w strukturach demokratycznego państwa

i w międzynarodowym systemie bezpieczeństwa.

Żołnierz powinien umieć:

1. Scharakteryzować ważne z punku widzenia wojska cechy i właściwości

osobowości żołnierza zawodowego.

2. Zrozumieć istotę i specyfikę funkcjonowania cech osobowości żołnierza.
3. Określić społeczne i prawne skutki uzależnień.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba

godzin

PROFILAKTYKA I DYSCYPLINA WOJSKOWA

1

Ocena dyscypliny wojskowej w pododdziale.

3

2

Odpowiedzialność karna za popełnianie przez żołnierzy
zawodowych przestępstw i wykroczeń związanych ze służbą
wojskową. Konsekwencje kadrowe i finansowe dla żołnierzy
naruszających dyscyplinę wojskową.

1

3

Karne środki przymusu oraz karne i dyscyplinarne środki
zapobiegawcze.

1

4

Rodzaje, zasady oraz tryb udzielania wyróżnień żołnierzom.

1

5

Stres w życiu codziennym i w służbie wojskowej. Jak radzić
sobie ze stresem?

1

6

Specyfika pododdziału, jako grupy społecznej - rodzaje
interakcji i zależności między żołnierzami. Rozwiązywanie
konfliktów interpersonalnych

2

Ogółem

9

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY i UMIEJĘTNOŚCI:

Żołnierz powinien znać:

1. Zasady wyróżniania żołnierzy.
2. Zasady i sposoby ponoszenia odpowiedzialności karnej i dyscyplinarnej.
3. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu dyscyplinarnym.
4. Konsekwencje służbowe i finansowe wymierzonych kar dyscyplinarnych.
5. Podstawowe sposoby radzenia sobie ze stresem.
6. Rodzaje interakcji i zależności między żołnierzami.

Żołnierz powinien umieć:

1. Wymienić katalog wyróżnień.
2. Wymienić katalog kar i środków dyscyplinarnych.

12

3. W podstawowym zakresie radzić sobie ze stresem oraz rozwiązywać konflikty

interpersonalne.

FORMY I METODY SZKOLENIA

1. Kształcenie obywatelskie należy prowadzić z wykorzystaniem zróżnicowanych

metod nauczania, np. dyskusji, pogadanek, wykładów oraz innych
uzupełniających form takich, jak: zwiedzanie sal tradycji, muzeów, miejsc
upamiętniających walkę i martyrologię narodu polskiego, pokazy filmów,
podróże historyczno-wojskowe, wycieczki krajoznawcze, wizyty w instytucjach
administracji państwowej i samorządowej, spotkania z weteranami oraz ludźmi
nauki i kultury, itp.

2. Formy pozaaudytoryjne kształcenia obywatelskiego – powinny być

dokumentowane poprzez zsumowanie czasu przeznaczonego jedynie na
efektywne zajęcia (np. zwiedzanie muzeum, zajęcia na polu bitewnym itp.).

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE

1. Ocena dyscypliny wojskowej przeprowadzana jest raz w miesiącu z udziałem

żołnierzy kompanii (równorzędnego pododdziału), w wymiarze jednej godziny,
w celu dokonania oceny dyscypliny wojskowej.

2. Propozycje tematyczne z kształcenia obywatelskiego oraz profilaktyki

i dyscypliny wojskowej, traktować jako tematy obligatoryjne do realizacji.

3. W procesie planowania zajęć dopuszczalne jest także realizowanie własnych

tematów z kształcenia obywatelskiego, uwzględniających specyfikę jednostki
(instytucji) wojskowej, związku taktycznego i rodzaju Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Do prowadzenia zajęć z żołnierzami zawodowymi dopuszcza się możliwość

zapraszania (w miarę możliwości) osób będących specjalistami w danej
problematyce, zarówno ze środowiska wojskowego, jak i cywilnego.

5. Podstawową jednostką rozliczeniową są zajęcia w wymiarze 2 godzin

lekcyjnych (2 x 45 minut).

6. Żołnierze powinni mieć zapewnione w miesiącu 2 godziny zajęć z kształcenia

obywatelskiego i 3 godziny w miesiącu profilaktyki i dyscypliny wojskowej.

7. Przedmioty kończą się zaliczeniem z oceną.

DOKUMENTY NORMATYWNE

1 Decyzja Nr 436/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 grudnia 2009 r.

w sprawie metodyki szkolenia żołnierzy z przedmiotów „Kształcenie
obywatelskie” oraz „Profilaktyka i dyscyplina wojskowa”.

2 Ustawa z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U.

z 2009 r., Nr 190, poz. 1474) wraz z rozporządzeniami Ministra Obrony
Narodowej.

13

SZKOLENIE SPECJALISTY

(4 MIESIĘCZNY OKRES SZKOLENIA)

ZESTAWIENIE GODZIN PROGRAMOWYCH

Dział szkolenia

Przedmiot

Liczba godzin

Etap Szkolenia Specjalisty

Razem

PODSTAWY
WYCHOWANIA
OBYWATELSKIEGO
I WOJSKOWEGO

Kształcenie obywatelskie

8

8

Profilaktyka i dyscyplina
wojskowa

12

12

Razem

20 godz.

PRZEDMIOTOWA TEMATYKA SZKOLENIA

CELE SZKOLENIOWE:

1. Ugruntowanie u żołnierzy świadomości obronnej.
2. Zrozumienie przez żołnierzy polskiej racji stanu i interesów narodowych.
3. Uzyskać u żołnierzy pełną akceptację gotowości do ponoszenia ofiar

i dobrowolnych ograniczeń dla ochrony i obrony najwyższych wartości –
niepodległości, suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz wolności i praw
obywatelskich.

4. Ukształtować u żołnierzy pozytywne postawy współdziałania sojuszniczego.
5. Kształtować wśród żołnierzy odpowiednie morale, postawy zaangażowania

w służbie oraz karności i zdyscyplinowania.

6. Zapobiegać w środowisku żołnierskim wszelkim patologiom społecznym.
7. Ukształtować w żołnierzach odpowiednie postawy etyczne i moralne.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba godzin

KSZTAŁCENIE OBYWATELSKIE

1

Rola Sił Zbrojnych RP w międzynarodowym systemie
bezpieczeństwa (NATO i Unia Europejska).

2

2

Patologie społeczne: alkoholizm, narkomania, przemoc.

2

3

Wzorce osobowe żołnierza. Kodeks honorowy żołnierza
zawodowego Wojska Polskiego.

2

4

Temat do dyspozycji dowódców jednostek wojskowych.

2

Ogółem

8

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY:

Żołnierz powinien znać:

1. Ogólne założenia kodeksu honorowego żołnierza zawodowego.
2. Rolę i miejsce sił zbrojnych w strukturach demokratycznego państwa

i w międzynarodowym systemie bezpieczeństwa.

14

Żołnierz powinien umieć:

1. Scharakteryzować ważne z punku widzenia wojska cechy i właściwości

osobowości żołnierza zawodowego.

2. Wyjaśnić istotę i specyfikę funkcjonowania cech osobowości żołnierza.
3. Określić społeczne i prawne skutki uzależnień.
4. Scharakteryzować zdrowotne skutki uzależnień.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba

godzin

PROFILAKTYKA I DYSCYPLINA WOJSKOWA

1

Ocena dyscypliny wojskowej w pododdziale.

4

2

Odpowiedzialność karna za popełnianie przez żołnierzy
zawodowych przestępstw i wykroczeń związanych ze służbą
wojskową. Konsekwencje kadrowe i finansowe dla żołnierzy
naruszających dyscyplinę wojskową.

1

3

Karne środki przymusu oraz karne i dyscyplinarne środki
zapobiegawcze.

1

4

Rodzaje, zasady oraz tryb udzielania wyróżnień żołnierzom.

2

5

Uprawnienia żołnierza w postępowaniu karnym i
dyscyplinarnym.

1

6

Specyfika pododdziału, jako grupy społecznej - rodzaje
interakcji i zależności między żołnierzami. Rozwiązywanie
konfliktów interpersonalnych

2

7

Stres w życiu codziennym i w służbie wojskowej. Jak radzić
sobie ze stresem?

1

Ogółem

12

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY i UMIEJĘTNOŚCI

Żołnierz powinien znać:

1. Zasady wyróżniania żołnierzy.
2. Zasady i sposoby ponoszenia odpowiedzialności karnej i dyscyplinarnej.
3. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu dyscyplinarnym.
4. Konsekwencje służbowe i finansowe wymierzonych kar dyscyplinarnych.
5. Podstawowe formy działalności profilaktycznej w zakresie rozwiązywania

konfliktów interpersonalnych.

Żołnierz powinien umieć:

1. Wymienić katalog wyróżnień.
2. Wymienić katalog kar i środków dyscyplinarnych.
3. Uprawnienia organów porządkowych w stosunku do żołnierza.
4. W podstawowym zakresie radzić sobie ze stresem.

15

5. W podstawowym zakresie radzić sobie ze stresem oraz rozwiązywać konflikty

interpersonalne.

FORMY I METODY SZKOLENIA

1. Kształcenie obywatelskie należy prowadzić z wykorzystaniem zróżnicowanych

metod nauczania, np. dyskusji, pogadanek, wykładów oraz innych
uzupełniających form takich, jak: zwiedzanie sal tradycji, muzeów, miejsc
upamiętniających walkę i martyrologię narodu polskiego, pokazy filmów,
podróże historyczno-wojskowe, wycieczki krajoznawcze, wizyty w instytucjach
administracji państwowej i samorządowej, spotkania z weteranami oraz ludźmi
nauki i kultury, itp.

2. Formy pozaaudytoryjne kształcenia obywatelskiego – powinny być

dokumentowane poprzez zsumowanie czasu przeznaczonego jedynie na
efektywne zajęcia (np. zwiedzanie muzeum, zajęcia na polu bitewnym itp.).

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE

1. Ocena dyscypliny wojskowej przeprowadzana jest raz w miesiącu z udziałem

żołnierzy kompanii (równorzędnego pododdziału), w wymiarze jednej godziny,
w celu dokonania oceny dyscypliny wojskowej.

2. Propozycje tematyczne z kształcenia obywatelskiego oraz profilaktyki

i dyscypliny wojskowej, traktować jako tematy obligatoryjne do realizacji.

3. W procesie planowania zajęć dopuszczalne jest także realizowanie własnych

tematów z kształcenia obywatelskiego, uwzględniających specyfikę jednostki
(instytucji) wojskowej, związku taktycznego i rodzaju Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Tematyka zajęć realizowanych w ramach godzin pozostawionych do

dyspozycji dowódców jednostek wojskowych powinna dotyczyć zadań
realizowanych przez JW, pododdział oraz zagadnień zleconych do realizacji
przez Ministerstwo Obrony Narodowej.

5. Do prowadzenia zajęć z żołnierzami zawodowymi dopuszcza się możliwość

zapraszania (w miarę możliwości) osób będących specjalistami w danej
problematyce, zarówno ze środowiska wojskowego, jak i cywilnego.

6. Podstawową jednostką rozliczeniową są zajęcia w wymiarze 2 godzin

lekcyjnych (2 x 45 minut).

7. Żołnierze powinni mieć zapewnione w miesiącu 2 godziny zajęć z kształcenia

obywatelskiego i 3 godziny w miesiącu profilaktyki i dyscypliny wojskowej.

8. Przedmioty kończą się zaliczeniem z oceną.

DOKUMENTY NORMATYWNE

1. Decyzja Nr 436/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 grudnia 2009 r.

w sprawie metodyki szkolenia żołnierzy z przedmiotów „Kształcenie
obywatelskie” oraz „Profilaktyka i dyscyplina wojskowa”.

2. Ustawa z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U.

z 2009 r., Nr 190, poz. 1474) wraz z rozporządzeniami Ministra Obrony
Narodowej.

16

SZKOLENIE SPECJALISTY

(5 MIESIĘCZNY OKRES SZKOLENIA)

ZESTAWIENIE GODZIN PROGRAMOWYCH

Dział szkolenia

Przedmiot

Liczba godzin

Etap Szkolenia Specjalisty

Razem

PODSTAWY
WYCHOWANIA
OBYWATELSKIEGO
I WOJSKOWEGO

Kształcenie obywatelskie

10

10

Profilaktyka i dyscyplina
wojskowa

15

15

Razem

25 godz.

PRZEDMIOTOWA TEMATYKA SZKOLENIA

CELE SZKOLENIOWE:

1. Ugruntowanie u żołnierzy świadomości obronnej.
2. Zrozumienie przez żołnierzy polskiej racji stanu i interesów narodowych.
3. Uzyskać u żołnierzy pełną akceptację gotowości do ponoszenia ofiar

i dobrowolnych ograniczeń dla ochrony i obrony najwyższych wartości –
niepodległości, suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz wolności i praw
obywatelskich.

4. Ukształtować u żołnierzy pozytywne postawy współdziałania sojuszniczego.
5. Kształtować wśród żołnierzy odpowiednie morale, postawy zaangażowania

w służbie oraz karności i zdyscyplinowania.

6. Zapobiegać w środowisku żołnierskim wszelkim patologiom społecznym.
7. Ukształtować w żołnierzach odpowiednie postawy etyczne i moralne.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba godzin

KSZTAŁCENIE OBYWATELSKIE

1

Rola Sił Zbrojnych RP w międzynarodowym systemie
bezpieczeństwa (NATO i Unia Europejska).

2

2

Patologie społeczne: alkoholizm, narkomania, przemoc.

2

3

Wzorce osobowe żołnierza. Kodeks honorowy żołnierza
zawodowego Wojska Polskiego.

2

4

Komunikacja społeczna w pododdziale wojskowym.

2

5

Temat do dyspozycji dowódców jednostek wojskowych.

2

Ogółem

10

17

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI

Żołnierz powinien znać:

1. Ogólne założenia kodeksu honorowego żołnierza zawodowego.
2. Rolę i miejsce sił zbrojnych w strukturach demokratycznego państwa

i w międzynarodowym systemie bezpieczeństwa.

Żołnierz powinien umieć:

1. Scharakteryzować ważne z punktu widzenia wojska cechy i właściwości

osobowości żołnierza zawodowego.

2. Wyjaśnić istotę i specyfikę funkcjonowania cech osobowości żołnierza.
3. Określić społeczne i prawne skutki uzależnień.
4. Scharakteryzować zdrowotne skutki uzależnień.
5. Wyjaśnić podstawowy system komunikowania społecznego w pododdziale

wojskowym.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba

godzin

PROFILAKTYKA I DYSCYPLINA WOJSKOWA

1

Ocena dyscypliny wojskowej w pododdziale.

5

2

Odpowiedzialność karna za popełnianie przez żołnierzy
zawodowych przestępstw i wykroczeń związanych ze służbą
wojskową. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu karnym i
dyscyplinarnym.

2

3

Rodzaje, zasady oraz tryb udzielania wyróżnień żołnierzom.

1

4

Rodzaje kar i środków dyscyplinarnych oraz sposób ich
wykonywania. Wykonywanie orzeczeń sądowych i
dyscyplinarnych.

1

5

Karne środki przymusu oraz karne i dyscyplinarne środki
zapobiegawcze.

1

6

Działalność profilaktyczna w zakresie patologii społecznych
(alkoholizm, narkomania) w warunkach służby wojskowej.
Społeczne, zdrowotne i służbowe konsekwencje używania
narkotyków oraz spożywania (nadużywania) alkoholu

2

7

Stres w życiu codziennym i w służbie wojskowej. Jak radzić
sobie ze stresem?

1

8

Specyfika pododdziału, jako grupy społecznej - rodzaje
interakcji i zależności między żołnierzami. Rozwiązywanie
konfliktów interpersonalnych

2

Ogółem

15

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY i UMIEJĘTNOŚCI:

Żołnierz powinien znać:

1. Zasady wyróżniania żołnierzy;

18

2. Zasady i sposoby ponoszenia odpowiedzialności karnej i dyscyplinarnej;
3. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu dyscyplinarnym;
4. Konsekwencje służbowe i finansowe wymierzonych kar dyscyplinarnych;
5. Uprawnienia organów porządkowych w stosunku do żołnierza.
6. Rodzaje interakcji i zależności między żołnierzami.
7. Podstawowe formy działalności profilaktycznej w zakresie patologii

społecznych w warunkach służby wojskowej.

Żołnierz powinien umieć:

1. Wymienić katalog wyróżnień;
2. Wymienić katalog kar i środków dyscyplinarnych;
3. Opisać zasady wykonywania orzeczeń sądowych i dyscyplinarnych.
4. W podstawowym zakresie radzić sobie ze stresem oraz rozwiązywać konflikty

interpersonalne.

FORMY I METODY SZKOLENIA

1. Kształcenie obywatelskie należy prowadzić z wykorzystaniem zróżnicowanych

metod nauczania, np. dyskusji, pogadanek, wykładów oraz innych
uzupełniających form takich, jak: zwiedzanie sal tradycji, muzeów, miejsc
upamiętniających walkę i martyrologię narodu polskiego, pokazy filmów,
podróże historyczno-wojskowe, wycieczki krajoznawcze, wizyty w instytucjach
administracji państwowej i samorządowej, spotkania z weteranami oraz ludźmi
nauki i kultury, itp.

2. Formy pozaaudytoryjne kształcenia obywatelskiego – powinny być

dokumentowane poprzez zsumowanie czasu przeznaczonego jedynie na
efektywne zajęcia (np. zwiedzanie muzeum, zajęcia na polu bitewnym itp.).

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE

1. Ocena dyscypliny wojskowej przeprowadzana jest raz w miesiącu z udziałem

żołnierzy kompanii (równorzędnego pododdziału), w wymiarze jednej godziny,
w celu dokonania oceny dyscypliny wojskowej.

2. Propozycje tematyczne z kształcenia obywatelskiego oraz profilaktyki

i dyscypliny wojskowej, traktować jako tematy obligatoryjne do realizacji.

3. W procesie planowania zajęć dopuszczalne jest także realizowanie własnych

tematów z kształcenia obywatelskiego, uwzględniających specyfikę jednostki
(instytucji) wojskowej, związku taktycznego i rodzaju Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Tematyka zajęć realizowanych w ramach godzin pozostawionych do

dyspozycji dowódców jednostek wojskowych powinna dotyczyć zadań
realizowanych przez JW, pododdział oraz zagadnień zleconych do realizacji
przez Ministerstwo Obrony Narodowej.

5. Do prowadzenia zajęć z żołnierzami zawodowymi dopuszcza się możliwość

zapraszania (w miarę możliwości) osób będących specjalistami w danej
problematyce, zarówno ze środowiska wojskowego, jak i cywilnego.

6. Podstawową jednostką rozliczeniową są zajęcia w wymiarze 2 godzin

lekcyjnych (2 x 45 minut).

7. Żołnierze powinni mieć zapewnione w miesiącu 2 godziny zajęć z kształcenia

obywatelskiego i 3 godziny w miesiącu profilaktyki i dyscypliny wojskowej.

8. Przedmioty kończą się zaliczeniem z oceną.

19

DOKUMENTY NORMATYWNE

1.

Decyzja Nr 436/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 grudnia 2009 r.

w sprawie metodyki szkolenia żołnierzy z przedmiotów „Kształcenie
obywatelskie” oraz „Profilaktyka i dyscyplina wojskowa”.

2.

Ustawa z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U.

z 2009 r., Nr 190, poz. 1474) wraz z rozporządzeniami Ministra Obrony
Narodowej.

20

SZKOLENIE SPECJALISTY

(6 MIESIĘCZNY OKRES SZKOLENIA)

ZESTAWIENIE GODZIN PROGRAMOWYCH

Dział szkolenia

Przedmiot

Liczba godzin

Etap Szkolenia Specjalisty

Razem

PODSTAWY
WYCHOWANIA
OBYWATELSKIEGO
I WOJSKOWEGO

Kształcenie obywatelskie

12

12

Profilaktyka i dyscyplina
wojskowa

18

18

Razem

30 godz.

PRZEDMIOTOWA TEMATYKA SZKOLENIA

CELE SZKOLENIOWE:

1. Ugruntowanie u żołnierzy świadomości obronnej;
2. Zrozumienie przez żołnierzy polskiej racji stanu i interesów narodowych;
3. Uzyskać u żołnierzy pełną akceptację gotowości do ponoszenia ofiar

i dobrowolnych ograniczeń dla ochrony i obrony najwyższych wartości –
niepodległości, suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz wolności i praw
obywatelskich;

4. Ukształtować u żołnierzy pozytywne postawy współdziałania sojuszniczego;
5. Kształtować wśród żołnierzy odpowiednie morale, postawy zaangażowania

w służbie oraz karności i zdyscyplinowania;

6. Zapobiegać w środowisku żołnierskim wszelkim patologiom społecznym:
7. Ukształtować w żołnierzach odpowiednie postawy etyczne i moralne.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba godzin

KSZTAŁCENIE OBYWATELSKIE

1

Rola Sił Zbrojnych RP w międzynarodowym systemie
bezpieczeństwa (NATO i Unia Europejska).

2

2

Patologie społeczne: alkoholizm, narkomania, przemoc.

2

3

Wzorce osobowe żołnierza. Kodeks honorowy żołnierza
zawodowego Wojska Polskiego.

2

4

Komunikacja społeczna w pododdziale wojskowym.

2

5

Miejsca chwały oręża polskiego, wybitni dowódcy.

2

6

Temat do dyspozycji dowódców jednostek wojskowych.

2

21

Ogółem

12

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI

Żołnierz powinien znać:

1. Ogólne założenia kodeksu honorowego żołnierza zawodowego.
2. Rolę i miejsce sił zbrojnych w strukturach demokratycznego państwa

i w międzynarodowym systemie bezpieczeństwa.

3. Najwybitniejszych wodzów i dowódców w historii państwa polskiego.

Żołnierz powinien umieć:

1. Scharakteryzować ważne z punku widzenia wojska cechy i właściwości

osobowości żołnierza zawodowego.

2. Wyjaśnić istotę i specyfikę funkcjonowania cech osobowości żołnierza.
3. Określić społeczne i prawne skutki uzależnień.
4. Scharakteryzować zdrowotne skutki uzależnień.
5. Wyjaśnić podstawowy system komunikowania społecznego w pododdziale

wojskowym.

6. Wymienić ważniejsze bitwy toczone przez Polaków.
7. Przedstawić rozwój polskiej myśli wojskowej.

Nr

tematu

Treść tematu

Liczba

godzin

PROFILAKTYKA I DYSCYPLINA WOJSKOWA

1

Ocena dyscypliny wojskowej w pododdziale.

6

2

Odpowiedzialność karna za popełnianie przez żołnierzy
zawodowych przestępstw i wykroczeń związanych ze służbą
wojskową. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu karnym i
dyscyplinarnym.

2

3

Rodzaje, zasady oraz tryb udzielania wyróżnień żołnierzom,
byłym żołnierzom, pododdziałom, oddziałom i instytucjom
wojskowym.

2

4

Rodzaje kar i środków dyscyplinarnych oraz sposób ich
wykonywania. Wykonywanie orzeczeń sądowych i
dyscyplinarnych.

2

5

Karne środki przymusu oraz karne i dyscyplinarne środki
zapobiegawcze.

1

6

Specyfika pododdziału, jako grupy społecznej - rodzaje
interakcji i zależności między żołnierzami. Rozwiązywanie
konfliktów interpersonalnych

2

7

Działalność profilaktyczna w zakresie patologii społecznych
(alkoholizm, narkomania) w warunkach służby wojskowej.
Społeczne, zdrowotne i służbowe konsekwencje używania
narkotyków oraz spożywania (nadużywania) alkoholu

2

8

Stres w życiu codziennym i w służbie wojskowej. Jak radzić
sobie ze stresem?

1

Ogółem

18

22

WYMAGANY ZAKRES WIEDZY i UMIEJĘTNOŚCI:

Żołnierz powinien znać:

1. Zasady wyróżniania żołnierzy.
2. Zasady i sposoby ponoszenia odpowiedzialności karnej i dyscyplinarnej.
3. Uprawnienia żołnierza w postępowaniu dyscyplinarnym.
4. Konsekwencje służbowe i finansowe wymierzonych kar dyscyplinarnych.
5. Uprawnienia organów porządkowych w stosunku do żołnierza.
6. Rodzaje interakcji i zależności między żołnierzami.
7. Podstawowe formy działalności profilaktycznej w zakresie patologii

społecznych w warunkach służby wojskowej.

Żołnierz powinien umieć:

1. Wymienić katalog wyróżnień.
2. Wymienić katalog kar i środków dyscyplinarnych.
3. Opisać zasady wykonywania orzeczeń sądowych i dyscyplinarnych.
4. W podstawowym zakresie radzić sobie ze stresem oraz rozwiązywać konflikty

interpersonalne.

FORMY I METODY SZKOLENIA

1. Kształcenie obywatelskie należy prowadzić z wykorzystaniem zróżnicowanych

metod nauczania, np. dyskusji, pogadanek, wykładów oraz innych
uzupełniających form takich, jak: zwiedzanie sal tradycji, muzeów, miejsc
upamiętniających walkę i martyrologię narodu polskiego, pokazy filmów,
podróże historyczno-wojskowe, wycieczki krajoznawcze, wizyty w instytucjach
administracji państwowej i samorządowej, spotkania z weteranami oraz ludźmi
nauki i kultury, itp.

2. Formy pozaaudytoryjne kształcenia obywatelskiego – powinny być

dokumentowane poprzez zsumowanie czasu przeznaczonego jedynie na
efektywne zajęcia (np. zwiedzanie muzeum, zajęcia na polu bitewnym itp.).

WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE

1. Ocena dyscypliny wojskowej przeprowadzana jest raz w miesiącu z udziałem

żołnierzy kompanii (równorzędnego pododdziału), w wymiarze jednej godziny,
w celu dokonania oceny dyscypliny wojskowej.

2. Propozycje tematyczne z kształcenia obywatelskiego oraz profilaktyki

i dyscypliny wojskowej, traktować jako tematy obligatoryjne do realizacji.

3. W procesie planowania zajęć dopuszczalne jest także realizowanie własnych

tematów z kształcenia obywatelskiego, uwzględniających specyfikę jednostki
(instytucji) wojskowej, związku taktycznego i rodzaju Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.

4. Tematyka zajęć realizowanych w ramach godzin pozostawionych do

dyspozycji dowódców jednostek wojskowych powinna dotyczyć zadań
realizowanych przez JW, pododdział oraz zagadnień zleconych do realizacji
przez Ministerstwo Obrony Narodowej.

23

5. Do prowadzenia zajęć z żołnierzami zawodowymi dopuszcza się możliwość

zapraszania (w miarę możliwości) osób będących specjalistami w danej
problematyce, zarówno ze środowiska wojskowego, jak i cywilnego.

6. Podstawową jednostką rozliczeniową są zajęcia w wymiarze 2 godzin

lekcyjnych (2 x 45 minut).

7. Żołnierze powinni mieć zapewnione w miesiącu 2 godziny zajęć z kształcenia

obywatelskiego i 3 godziny w miesiącu profilaktyki i dyscypliny wojskowej.

8. Przedmioty kończą się zaliczeniem z oceną.

DOKUMENTY NORMATYWNE

1.

Decyzja Nr 436/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 grudnia 2009 r.

w sprawie metodyki szkolenia żołnierzy z przedmiotów „Kształcenie
obywatelskie” oraz „Profilaktyka i dyscyplina wojskowa”.

2.

Ustawa z dnia 9 października 2009 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U.

z 2009 r., Nr 190, poz. 1474) wraz z rozporządzeniami Ministra Obrony
Narodowej.