Helmut Sonnenfeldt

Helmut Sonnenfeldt (ur.

13 września 1926

w

Berlinie

,

zm.

18 listopada 2012

[1]

, znany również jako Hal Son-

nenfeldt) – amerykański doradca do spraw międzynaro-
dowych prezydentów

Richarda Nixona

i

Geralda Forda

,

w latach 1974-1977 doradca sekretarza stanu

Henry Kis-

singera

, członek

Rady Bezpieczeństwa Narodowego Sta-

nów Zjednoczonych (NSC)

w latach 1969-1974. Był dy-

rektorem Biura Badań i Analiz do spraw Związku Ra-
dzieckiego i Europy Wschodniej Departamentu Stanu,
oraz urzędnikiem Agencji Kontroli Zbrojeń i Rozbroje-
nia (ACDA).

Sonnenfeldt urodził się w 1926 w

Berlinie

, w żydow-

skiej rodzinie Waltera i Gertrudy Sonnenfeldt

[2]

. Dzie-

ciństwo spędził w

Gardelegen

w Niemczech, gdzie jego

rodzina prowadziła praktykę medyczną. Uciekając przed

nazistami

wyemigrował z

Niemiec

do

Stanów Zjednoczo-

nych

.

W administracji amerykańskiej pracował od 1952 do
1977. Autor tzw. “doktryny Sonnenfeldta” której opubli-
kowane znaczenie miało się według niego różnić od jej
prawdziwego sensu.

W jednym z artykułów został nazywany, Kissingerem
Kissingera (aluzja do prezydenta Nixona, który według
obserwatorów był jedynie narzędziem Kissingera)

[3]

.

1

“Doktryna Sonnenfeldta”

“Doktryną Sonnenfeldta” nazwano rzekomo sformułowa-
ną przez niego koncepcję polityki zagranicznej

Stanów

Zjednoczonych

zakładającą oddanie krajów Europy

wschodniej pod dominację

ZSRR

, miała być rzekomo

sformułowana na konferencji 28 ambasadorów amery-
kańskich, akredytowanych w Europie, która odbyła w
dniach

13

-

14 grudnia 1975

w

Londynie

[4]

. Jej autorem

miał być Helmut Sonnenfeldt, urzędnik

Departamentu

Stanu

i

Rady Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjed-

noczonych (NSC)

.

Koncepcja miała zostać ogłoszona w odczycie który miał
być poufny, ale rzekoma treść odczytu została przekaza-
na dziennikarzom którzy ją opublikowali w artykule z
21 marca, 1976

[5]

. Treść artykułu została skomentowa-

na przez Sonnenfeldta jako pełna nieprawidłowych inter-
pretacji i ogromnych zniekształceń, ale jednak uruchomi-
ła wir oskarżeń i oficjalnych zaprzeczeń który wciągnął
prezydenta

Forda

, sekretarza stanu

Kissingera

, kandyda-

ta na prezydenta

Ronalda Reagana

i wiele innych mniej-

szych osobistości. Ogólny tekst artykułu stworzył wra-

żenie że, jak to sformułowało Polskie Radio w komen-
tarzu, “Ameryka porzuciła Wschodnią Europę, za cenę
wyrzeczenia się przez ZSRR prób opanowania Europy
Zachodniej”

[

potrzebne źródło

]

. Ta interpretacja była natych-

miast energicznie i wielokrotnie dementowana przez wie-
lu członków amerykańskiego rządu.

Zapiski z odczytu Sonnenfeldta zostały zatwierdzone
przez

Henry Kissingera

oraz zastępcę sekretarza stanu do

spraw europejskich Arthura Hartmana i wkrótce przeka-
zane wszystkim ambasadorom amerykańskim na świecie
jako jedna z oficjalnych wykładni polityki zagranicznej
USA

[6]

. Ich dokładna treść pozostaje poufna, choć skró-

towa wersja opublikowana przez New York Times została
uznana przez Sonnenfeldta jako prawdziwa. Według zwo-
lenników istnienia rzekomej doktryny Sonnefeldta, treść
dokumentu zakładała ostateczne oddanie państw Europy
Wschodniej pod dominację

ZSRR

jako najlepszy sposób

zagwarantowania pokoju i uniknięcia III wojny świato-
wej. Sonnenfeltd miał rzekomo twierdzić że Stany Zjed-
noczone w Europie Wschodniej powinny: ewoluować w
kierunku uczynienia bardziej organicznymi stosunków po-
między krajami wschodnioeuropejskimi a ZSRR.

[6]

W 1976 została skrytykowana przez republikańskie-
go kontrkandydata Forda w wyborach prezydenc-
kich

Ronalda Reagana

jako “sprzedaż podbitych na-

rodów i zmuszanie ich do zaakceptowania swojego
niewolnictwa”

[7]

. Reagan zaatakował wówczas podsta-

wy polityki zagranicznej administracji Forda: Zapytajcie
ludność

Łotwy

,

Litwy

,

Czechosłowacji

,

Polski

,

Węgier

i

pozostałych

NRD

,

Bułgarii

i

Rumunii

- spytajcie ich jak

to jest, gdy się żyje w świecie nad którym panuje

Związek

Radziecki

. Ja nie chcę żyć w takim świecie i myślę, że wy

także. Dowiadujemy się, że pewien wysoki urzędnik De-
partamentu Stanu Helmut Sonnenfeldt, o którym dr Kis-
singer mówi, że jest jego własnym Kissingerem, wyraził
pogląd, że te podbite narody powinny wyrzec się myśli
o narodowej niepodległości i po prostu powinny stać się
częścią ZSRR. Mówi, że ich pragnienie wydostania się z
sowieckiego kaftana bezpieczeństwa, zagraża wybuchem
III wojny światowej

[7]

.

Komentując wypowiedź Reagana

Strobe Talbott

, wtedy

korespondent magazynu Time, stwierdził że nie ma nic
w jakiejkolwiek wersji wypowiedzi Sonnenfeldta która by
usprawiedliwiała zarzut Reagana że Sonnenfeldt skazał
“niewolników” w Europie Wschodniej na zostanie “częścią
Związku Radzieckiego”. Choć Sonnenfeldt obawia się skut-
ków jakiegokolwiek gwałtownego ruchu w stronę niepod-
ległości krajów w bloku komunistycznym, jednak stanow-
czo twierdzi że istotą jego tak zwanej doktryny jest idea

1

2

4 LINKI ZEWNĘTRZNE

stopniowej liberalizacji Europy Wschodniej. Według Tal-
botta Sonnenfeldt chce by Związek Radziecki przyjął pro-
ces wzrostu autonomii dla Europy Wschodniej bez powtór-
ki sowieckich represji na Węgrzech i Czechosłowacji

[4]

.

Rzekome sformułowanie tej kompromitującej z punk-
tu widzenia interesów USA koncepcji było później dys-
kutowane podczas przesłuchania Sonnenfeldta przed ko-
misją

Kongresu

, podczas której Sonnenfeldt przedsta-

wił argumenty że sens jego słów podczas odczytu został
zniekształcony

[8]

.

2

Przypisy

[1]

Helmut Sonnenfeldt, top adviser to Kissinger

[2] Polner Murray (1982) American Jewish biographies, Facts

on File,

ISBN 978-0-87196-462-5

[3]

Reagan on the Offensive Time

12 kwietnia 1976

[4]

Reagan on the Offensive Time

12 kwietnia 1976

[5]

East European Reactions to Sonnenfeldt

[6]

The Kissinger Issue: Whose Alamo? Time

19 kwietnia

1976

[7]

Ronald Reagan

To Restore America Mowa w czasie kam-

panii prezydenckiej 31 marca 1976

[8]

International Interest XII 46 Correcting the Record on the
So-Called “Sonnenfeldt Doctrine”

3

Bibliografia

•

Protokoły czynności prezydenta Geralda Forda
w Białym Domu

– szczególnie CO l-5: Europe

(Eastern); Executive 26 pp. General 5 pp. Material
on the “Sonnenfeldt Doctrine.”

•

Gordon A. Craig Two Hundred Years of American
Foreign Policy: The United States and the European
Balance Foreign Affairs

1976

• Ribuffo, Leo P. Is Poland a Soviet Satellite? Gerald

Ford, the Sonnenfeldt Doctrine, and the Election of
1976. w

Diplomatic History

14, no.3 (Lato 1990):

s. 385-403.

•

Aurel Braun

Soviet naval policy in the Mediterrane-

an, the Sonnenfeldt Doctrine, and Yugoslavia (Na-
tional security series) Centre for International Rela-
tions, Queen’s University 1977

• United States national security policy vis-a-vis

Eastern Europe, (the “Sonnenfeldt doctrine”): he-
arings before the Subcommittee on international se-
curity and scientific affairs of the Committee on
international relations, House of representatives,
ninety-fourth congress, second session : April 12,
1976 Waszyngton 1976.

4 Linki zewnętrzne

•

Informacje o Sonnenfeldt'dzie na stronie Brookings
Institution

•

Obszerny wywiad

Kontrola autorytatywna

(osoba):

•

VIAF

:

28465197

•

LCCN

:

n84027564

•

GND

:

17016683X

•

WorldCat

3

5

Text and image sources, contributors, and licenses

5.1

Text

• Helmut Sonnenfeldt Źródło:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Helmut_Sonnenfeldt?oldid=43912963

Autorzy: Gdarin, Balcer~plwiki,

Tsca.bot, Roo72, Mzopw, FlaBot, BaQu, Lancelot, Yenidai, Mathiasrex, PMG, MalarzBOT, Wpedzich, Orlica, BzBot, WTM, Gbylski,
Odojl, MastiBot, ToBot, Daystrips, Romi, Rotlink, Zakamarek, JarektBot, Addbot, AndrzeiBOT oraz Anonimowy: 2

5.2

Images

5.3

Content license

•

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0