Jan Kochanowski

1530 .

,

22

1584 .

.

Urodzony w

r w Sycynie zmarł

sierpnia

r w Lublinie

*

-

Nauka i studia tzw okres padewski

dominuje twórczość łacińska pod

"

..."

koniec tego okresu powstaje hymn Czego chcesz od nas Panie

*

Okres dworski

-

. . "

" , "

"

początkowo utwory epickie m in Szachy

Zgoda na

1580.

dworze królewskim powstają pieśni wydane w

*

Okres ziemiański

-

.

to kontynuacja wątków i tematów dawniejszych

.

Był to poeta który przyczynił się do rozwoju literatury polskiej

,

.

Poeta jest zdania ze człowiek powinien się cieszyć z życia

spędzać każdą chwilę najlepiej Najważniejsze dla niego

.

.

.

wydaje się życie na wsi Człowiek renesansu powinien służyć jak najlepiej ojczyźnie Poeta bardzo ceni człowieka

,

,

.

Uważa on że każdy powinien robić w swoim życiu tak aby go później inne pokolenia pamiętały

,

,

Na podstawie jego utworów możemy stwierdzić że człowiek renesansowy cieszył się życiem spędzał czas na łonie

,

.

,

przyrody

bawił się i używał wszelkiego rodzaju uciech i rozrywek Mimo

że człowiek podchodził do życia bardzo

,

(

).

lekko to jednak lubił pracować był dobrym patriotą oraz miał pewne zasady wartości

Biografia wpisana w twórczość Jana z Czarnolasu

.

14

Jan Kochanowski urodził się w Sycynie w średnio zamożnej rodzinie szlacheckiej W wieku lat

rozpoczął naukę w

,

1551-1552

Akademii Krakowskiej w latach

zaś korzystając z protekcji księcia Albrechta przebywał w Królewcu

. 1552

,

5

studiując na tamtejszym uniwersytecie W

roku wyjechał do Włoch gdzie spędził

lat studiując na

,

,

uniwersytecie w Padwie gdzie zdobył gruntowne wykształcenie filologiczne ukoronowane doskonałą znajomością

,

.

.

łaciny greki oraz literatury starożytnej Jego pierwsze utwory to łacińskie elegie miłosne Stopniowo coraz bardziej

.

1559

10

przekonywał się do tworzenia w języku ojczystym Wróciwszy około

roku do Polski Kochanowski przez

lat

,

,

przebywał na dworach magnackich a w końcu został sekretarzem króla Zygmunta Augusta jego pozycja znakomitego

.

1570

poety była już wtedy bezpieczna i ugruntowana Około

roku porzucił życie dworskie i przeniósł się do

.

.

otrzymanego w spadku po matce Czarnolasu Tutaj zamieszkał na stałe ze swą małżonką Dorotą Podlodowską Życie

,

(1578 1579).

na wsi upływało w zgodzie z humanistycznymi ideałami i w harmonii aż do śmierci córki Urszuli

lub

Jan

1584

.

Kochanowski umarł nagle w Lublinie w

roku

3

:

Życie Jana Kochanowskiego można podzielić na

etapy

1)

,

okres młodości studiów

2)

okres pobytu nma dworach

3)

okres czarnoleski

?

utwory autobiograficzne to

"

" -

Do gór i lasów

-

podmiot liryczny opisuje swe dotychczasowe losy i określa swój model życia

renesansowego

.

,

,

humanisty Życie ludzkie jest bezustannym poznawaniem świata jest również przygodą pełną niewiadomych

.

,

nieoczekiwanych zmian Jest to jednocześnie otwór pełen optymizmu wyrażonego chociażby w zamykającej wiersz

:

,

.

deklaracji a ja z tym trzymam kto co w czas uchwyci Należy te słowa rozumieć jako nawiązanie do antycznego

"

"

.

hasła epikurejczyków carpe diem czyli chwytaj dzień

"

"

O żywocie ludzkim

-

,

,

,

to fraszka która nie jest typowo autobiograficzna ale obrazuje problemy filozoficzne nad

,

,

.

którymi zastanawia się poeta czyli nad życiem rolą i miejscem człowieka w otaczającym świecie Pojawia się tu pełna

.

.

zadumy refleksja nad losem ludzi Człowiek jest tu przedstawiony jako kukiełka w rękach przeznaczenia

****************************

"

"

Kryzys światopoglądowy w Trenach Jana Kochanowskiego

-

,

,

,

Tren

utwór żałobny poświęcony osobie zmarłej wyrażający ból rozpacz po

.

:

,

stracie bliskiej osoby Wyróżniono w nim takie części jak pochwała zmarłego

.

opłakiwanie i pocieszenie po stracie zmarłego

Kochanowski napisał cykl XIX Trenów poświęconych zmarłej dwuipółletniej

.

córeczce Urszulce

-

,

,

.

Tren VII

poeta przyznaje się że jest zrozpaczony a widok ubrań zmarłej Urszulki potęguje jego żal Uskarża się na

,

okrutny los przedwcześnie zmarłej córki oraz na tragedię rodziców którzy musieli ograniczyć się jedynie do

.

,

,

.

pogrzebowej dla niej wyprawki Jednak Kochanowski nie mówi wprost że Urszulka zmarła tylko zasnęła W posagu

,

,

.

rodzice dali jej trumnę nędzną koszulkę a plany były inne

-

,

,

.

.

Tren VIII

autor wspomina córkę opisuje jej zalety jej dobro Była duszą domu Cały utwór to apostrofa skierowana

.

,

,

.

,

do Urszulki Poeta rozpamiętuje stratę opisuje tęsknotę za córką demonstracja żalu Była pocieszeniem radością

.

.

rodziców Po jej śmierci pustka gości w domu

-

,

,

Tren IX

podmiot liryczny twierdzi że całe życie wyznawał filozofię stoicką jednak w momencie próby filozofia

,

,

.

okazała się tylko teorią pustymi słowami które nie sprawdziły się w praktyce Kochanowski zamiast zachować się jak

,

.

,

,

.

stoik rozpacza Przeżył kryzys światopoglądowy ponieważ nie sprawdził się ten którym żył do tej pory

-

.

. .

-

,

Tren X następuje zachwianie wiary Kochanowskiego Zadaje on różne pytania m in gdzie może być Urszulka

Pyta

,

,

(

).

,

czy jest aniołem czy jest na wyspach szczęśliwych czy zmieniła się w słowika reinkarnacja

Szuka jej wszędzie

,

,

.

wątpi co do wiary wątpi w życie pozagrobowe

-

.

.

,

Tren XI

autor zadaje liczne pytania retoryczne Wśród pytań występuje bluźnierstwo Stwierdza że nie warto być

,

.

,

,

.

,

pobożnym bo i tak człowiek cierpi Jednak dochodzi do wniosku że tak nie można opamiętuje się Uważa że z żalu

.

traci rozsądek

-

.

,

,

Tren XIX

we śnie nawiedza Kochanowskiego matka trzymająca na ręku Urszulkę Zarzuca mu że się martwi że się

.

.

,

,

.

załamuje Przypomina o prawdziwej wierze Matka mówi mu że Urszulka żyje nie umarła Dzięki zaśnięciu Urszulka

.

:

.

uniknęła wielu trosk ziemskich Dała mu wskazówkę ludzkie przygody należy przyjmować po ludzku