NA CD

NEWSY

Z OK£ADKI

FIRMA

MAGAZYN

PROGRAMY

WARSZTAT

INTERNET.wrzesieñ.2004

82

podstawy

Elementarz

Internetu

Czêœæ 7:

internetowe radio i telewizja

W poprzednim numerze MI zapowiedzieliœmy, ¿e w tym odcinku Elementarza opiszemy nie
tylko e-radio i e-telewizjê, ale tak¿e technologiê P2P. W trakcie opracowywania materia³ów
okaza³o siê jednak, ¿e tematyka transmisji strumieniowych jest bardzo obszerna, nawet
mimo ograniczenia siê tylko do absolutnie niezbêdnych informacji. Dlatego opis technologii
P2P, którego nie sposób przecie¿ upchn¹æ na jednej czy dwu stronach, zmuszeni byliœmy
prze³o¿yæ na kolejny miesi¹c. Tymczasem zaœ zapraszamy do lektury, bo jest co czytaæ :-).

Tak, oczywiœcie, z tym ¿e nale¿y tu od razu zdaæ
sobie sprawê z rozró¿nienia pomiêdzy transmisj¹
na ¿ywo (ang. live) a transmisj¹ na ¿¹danie (ang.
on demand). Transmisja na ¿ywo to odpowiednik
audycji radiowych czy telewizyjnych: w danym
momencie wszyscy odbiorcy s³ysz¹/widz¹ dok³ad-
nie to samo. Jeœli ktoœ rozpocznie odbieranie prze-
kazu np. z 10-minutowym opóŸnieniem, to bez-
powrotnie straci informacje nadawane w tym okre-
sie. Natomiast transmisja na ¿¹danie polega na od-
twarzaniu wczeœniej przygotowanego pliku, za-
wieraj¹cego np. nagranie wiadomoœci telewi-
zyjnych z bie¿¹cego dnia. Odbiorca mo¿e wiêc
obejrzeæ taki program w ca³oœci o dowolnej porze
i nic nie straci. Warto zauwa¿yæ, ¿e okreœlenie „na
¿ywo” ma w Internecie czêsto sens techniczny,
a nie dos³owny. Transmitowany program mo¿e byæ
bowiem zarejestrowany nieco wczeœniej w posta-
ci pliku multimedialnego i dopiero potem przeka-
zywany do odbiorców, co nie zmienia faktu, ¿e
jeœli bêdzie on wysy³any w tym samym czasie do
wszystkich u¿ytkowników, to bêdzie to tak¿e trans-
misja na ¿ywo.

1

Czy mo¿na przez Internet ogl¹daæ telewizjê i s³uchaæ radia?

Aby internetowe transmisje na ¿ywo by³y w ogóle mo¿liwe, konieczne
sta³o siê opracowanie specjalnego sposobu przesy³ania danych. Tym
sposobem jest w³aœnie webcasting, czyli tzw. transmisje strumieniowe.

Normalnie, gdy korzystamy z Internetu w celu obejrzenia filmu czy

wys³uchania muzyki, klikamy po prostu odpowiedni odnoœnik i pobie-
ramy plik wideo lub z muzyk¹. Dopiero gdy ów plik w ca³oœci znajdzie
siê na naszym dysku twardym, uruchamiamy jakiœ program, np. Wi-
namp lub Windows Media Player, i odtwarzamy film b¹dŸ muzykê.

2

Co to jest webcasting (transmisje strumieniowe)?

Jest oczywiste, ¿e taka metoda pozyskiwania multimediów nie nadaje
siê do zastosowania na potrzeby transmisji na ¿ywo. Problem rozwi¹-
zuje transmisja strumieniowa, której kwintesencj¹ jest to, ¿e u¿ytkow-
nik nie pobiera na swój dysk ¿adnego pliku, a jedynie otrzymuje dane
w miarê, jak s¹ one odczytywane z serwera. St¹d nazwa „transmisja
strumieniowa” – strumieñ danych, np. film czy radiowa relacja z kon-
certu, jest wysy³any nieprzerwanie przez serwer i na bie¿¹co odtwarza-
ny przez odpowiedni program w komputerze odbiorcy.

Jeœli chcemy pos³uchaæ e-radia, wystarczy znaleŸæ stronê jakiejœ rozg³oœni.

Dla przyk³adu wybraliœmy Radio Bez Kitu – http://bezkitu.com (1). Po za³adowaniu
klikamy odnoœnik „kliknij aby pos³uchaæ” (2), co powoduje wyœwietlenie okienka,
w którym mo¿na wybraæ format strumienia danych: MP3 lub OGG (3). Wybieramy
(klikamy) jeden z nich i w ten sposób uruchamia siê skojarzony z tym formatem
odtwarzacz – na ilustracji jest to Winamp (4). Prawda, ¿e proste?

1

2

3

4

UWAGA!

Wszystkie poprzednie części

tego kursu są na płycie CD!

INTERNET.wrzesieñ.2004

WARSZTAT

NA CD

NEWSY

Z OK£ADKI

FIRMA

MAGAZYN

PROGRAMY

83

podstawy

Jak ju¿ sobie powiedzieliœmy, transmisja na ¿ywo to nic innego jak
równoczesny przekaz tych samych danych do wielu u¿ytkowników.
Ka¿dy odbiorca musi otrzymaæ w tym samym czasie odpowiedni¹ por-
cjê informacji. I tu pojawia siê problem.

WyobraŸmy sobie, ¿e „nadajemy” w sieci program wideo. Zado-

walamy siê ma³¹ rozdzielczoœci¹, np. 160x120 pikseli, i kiepsk¹ ja-
koœci¹ (czyli siln¹ kompresj¹) obrazu i dŸwiêku, bo chcemy mieæ
du¿o widzów i jednoczeœnie maksymalnie wykorzystaæ posiadan¹
przepustowoœæ ³¹cza. Mimo to, ¿eby cokolwiek by³o widaæ i s³y-
chaæ, ka¿dy odbiorca musi otrzymywaæ z serwera strumieñ danych
z prêdkoœci¹ ok. 20 kb/s. To absolutne minimum. Wychodzi wiêc na
to, ¿e przy stu odbiorcach, co nie jest zawrotn¹ liczb¹ jak na pro-
gram telewizyjny, powinniœmy dysponowaæ ³¹czem o przepustowo-
œci 2 Mb/s, a przy tysi¹cu... lepiej nie mówiæ. A co, jeœli zechcemy
zwiêkszyæ rozdzielczoœæ i polepszyæ jakoœæ obrazu? Wtedy wyma-
gana przepustowoœæ znacznie wzroœnie. Pamiêtajmy te¿, ¿e chodzi
tu o przepustowoœæ dla wysy³ania danych (upload), a ta w przypad-
ku typowych ³¹czy (np. DSL) jest z regu³y kilka razy mniejsza ni¿
dla pobierania danych. Krótko mówi¹c, nawet przy niewielkiej licz-
bie widzów szybko napotykamy fizyczn¹ barierê w postaci skoñ-
czonej przepustowoœci ³¹cza.

Rozwi¹zaniem tego problemu jest tzw. multicasting – specjalna tech-

nologia przesy³ania danych, dziêki której jeden i ten sam pakiet danych
mo¿e byæ wysy³any do wielu komputerów naraz. Oznacza to, ¿e bez
wglêdu na liczbê odbiorców naszego programu obci¹¿enie ³¹cza wy-
niesie zaledwie 20 kb/s (przy analogicznych za³o¿eniach jak powy¿ej).
Jak to jest mo¿liwe?

Multicasting korzysta ze specjalnych adresów IP, które identyfi-

kuj¹ nie pojedyncze komputery (tak jak to siê dzieje w przypadku
ka¿dej innej transmisji danych, np. WWW czy FTP), a ca³e grupy
komputerów. Pakiet danych wys³any na taki adres rozchodzi siê do
wszystkich maszyn, które do³¹czy³y siê do danej grupy (oczywiœcie
poszczególne komputery mog¹ w dowolnym momencie do³¹czaæ siê
i od³¹czaæ od dowolnych adresów grupowych). Sytuacjê tê mo¿na
porównaæ do strojenia radia na okreœlon¹ czêstotliwoœæ, z tym ¿e
rolê radia pe³ni komputer, a „czêstotliwoœci¹” jest odpowiedni ad-
res multicastingowy.

Multicasting jest idealnym rozwi¹zaniem dla transmisji na ¿ywo,

jednak ma swoje ograniczenia. Przede wszystkim transmisje multica-

W jaki sposób s¹ realizowane transmisje na ¿ywo?

3

Bielsko Biała

Kraków

Poznań

Wrocław

Katowice

Toruń

Bydgoszcz

Szczecin

Gdańsk

NASK

PW

IDS

SGH

TPSA

ICM

Szwecja

USA

MBONE.PL

Zasiêg sieci MBONE w Polsce (Ÿród³o: www.mbone.pl)

stingowe nie mog¹ swobodnie wêdrowaæ przez Internet, poniewa¿ nie
wszystkie rutery obs³uguj¹ grupowe adresy IP. Problem ten obchodzi
siê poprzez tworzenie tzw. tuneli pomiêdzy sieciami, za pomoc¹ spe-
cjalnego oprogramowania, które zamienia pakiety multicastingowe na
zwyk³e (w punkcie nadawczym) i odwrotnie (w punkcie odbiorczym).
Sieci po³¹czone tunelami tworz¹ globaln¹ sieæ MBONE (Multicast Back-
bone), w której mo¿liwe s¹ transmisje na ¿ywo o zasiêgu ogólnoœwia-
towym. Niestety, zasiêg sieci MBONE jest – w porównaniu z ca³oœci¹
Internetu – niewielki, a poza tym do odbioru transmisji multicastingo-
wych trzeba mieæ odpowiedni sprzêt i oprogramowanie, dlatego korzy-
stanie z multicastingu przez „zwyk³ych” internautów nale¿y do bardzo
rzadkich wydarzeñ.

A jak realizowane s¹ transmisje na ¿ywo bez wykorzystania multicastingu?

4

Aby unikn¹æ wspomnianego wy¿ej problemu zapychania ³¹cza
serwera, który spe³nia rolê nadajnika, i jednoczeœnie nie u¿ywaæ mul-
ticastingu, który jest skomplikowany we wdro¿eniu, stosuje siê
zwyk³y webcasting oparty na tzw. strumieniowaniu HTTP (HTTP
Streaming). Z materia³u Ÿród³owego, np. nagrywanej na ¿ywo au-
dycji radiowej, tworzony jest w czasie rzeczywistym odpowiedni
plik w formacie strumieniowym (np. RA, MP3, OGG) i umieszcza-
ny na serwerze. Poniewa¿ operacja przebiega na bie¿¹co, ów plik
pojawia siê na serwerze w kolejno nastêpuj¹cych po sobie kawa³-
kach, np. obejmuj¹cych jedn¹ czy kilka sekund dokonanego przed
chwil¹ nagrania. Fragmenty te s¹ nastêpnie sukcesywnie pobierane
przez odpowiednie odtwarzacze dzia³aj¹ce na komputerach odbior-
ców audycji.

Oczywiœcie, znowu pojawia siê tu problem z przepustowoœci¹ ³¹czy

i wydajnoœci¹ serwera, który w przypadku gdy zbyt wielu u¿ytkowni-
ków bêdzie chcia³o w tym samym czasie pobraæ kolejny fragment

Winamp

w starszej wersji 3.x
podczas odtwa-
rzania muzyki
z internetowej
rozg³oœni radiowej
Megastacja.NET.
W okienku na dole
widaæ bitrate
strumienia danych
– 48 kbps

NA CD

NEWSY

Z OK£ADKI

FIRMA

MAGAZYN

PROGRAMY

WARSZTAT

INTERNET.wrzesieñ.2004

84

podstawy

audycji, mo¿e zwy-
czajnie nie nad¹¿yæ
z ich obs³ug¹. Aby
tego unikn¹æ, stosuje
siê dwa rozwi¹zania.

Po pierwsze stru-

mieñ danych jest
umieszczany nie na
jednym, a na kilku
serwerach, co pozwa-
la roz³adowaæ ruch.

Po drugie odtwa-

rzacze strumieniowe
u¿ywaj¹ techniki bu-
forowania danych –
pobieraj¹ z pewnym wyprzedzeniem pakiety danych, dziêki czemu
w momencie, gdy nie bêdzie mo¿na siê po³¹czyæ z serwerem lub
wyst¹pi chwilowe zapchanie ³¹cza (np. inny uruchomiony program
wykorzysta wiêksz¹ czêœæ pasma), bêd¹ jeszcze mog³y odtwarzaæ
nadawan¹ muzykê przez kilka czy kilkanaœcie sekund, w zale¿noœci
od ustawieñ buforowania.

UDP kontra HTTP

Transmisje multimedialne oparte na strumieniowaniu HTTP s¹ dobrym
rozwi¹zaniem dla niewielkiej liczby odbiorców (kilkunastu, maks. kilku-
dziesiêciu, w zale¿noœci od mocy obliczeniowej serwera i posiadanego
³¹cza). Jeœli przekaz ma byæ transmitowany do wiêkszej publicznoœci,
nale¿y u¿yæ specjalizowanego oprogramowania (serwera) do strumie-
niowej transmisji danych, którego podstawowym atutem jest u¿ywanie
protoko³u UDP zamiast HTTP.

Jak wiadomo, protokó³ HTTP, którego u¿ywa siê przede wszystkim do

przesy³ania stron WWW, nale¿y do grupy protoko³ów gwarantowanego
przekazu danych (podobnie jak protoko³y pocztowe – SMTP, POP3, oraz
FTP, NNTP). Wysy³ane pakiety s¹ kontrolowane i jeœli oka¿e siê, ¿e nie
wszystkie dotar³y do celu, serwer ponownie je wysy³a. W ten sposób
ka¿dy plik dotrze do adresata zawsze w ca³oœci i nieuszkodzony, jed-
nak nie jest wcale powiedziane w jakim czasie. Bywa, ¿e pakiety b³y-
skawicznie œmigaj¹ po sieci, bywa te¿, ¿e transfer wlecze siê niemi³o-
siernie. W tym drugim przypadku, spowodowanym np. zakorkowaniem
sieci lub zak³óceniami, serwer musi wielokrotnie wysy³aæ te same pa-
kiety danych, a¿ do skutku. Transmisja strumieniowa staje siê wówczas
praktycznie niemo¿liwa – podczas odtwarzania wystêpuje mnóstwo
przerw ró¿nej d³ugoœci.

Protokó³ UDP (User Datagram Protocol) dzia³a inaczej. Nie sprawdza,

czy pakiety dotar³y do adresata, serwer nie ma wiêc obowi¹zku ponow-
nego wysy³ania tych samych pakietów. Transmisja danych przebiega
nieprzerwanie i co najwy¿ej niektóre pakiety gin¹ gdzieœ po drodze. Dla
transmisji multimedialnej nie ma to jednak wiêkszego znaczenia. Zgu-
bienie kilku pakietów spowoduje tylko krótkotrwa³¹ przerwê, albo np.
ma³o istotn¹ wadê obrazu czy zak³ócenie dŸwiêku, ale nie wp³ynie ne-
gatywnie na ci¹g³oœæ przekazu.

W darmowy odtwarzacz QuickTime Player mo¿emy siê

zaopatrzyæ pobieraj¹c go ze strony http://www.quicktime.com
(lub www.apple.com/quicktime). Nastêpnie nale¿y klikn¹æ odnoœ-
nik Movie Trailers (A), który wyœwietli drug¹ stronê (B) z linkami
do zwiastunów filmowych (jest ich ponad 100). PóŸniej wystarczy
ju¿ tylko wybraæ i klikn¹æ odpowiedni link, by za chwilê – na
kolejnej stronie (C) – obejrzeæ zwiastun w pe³nej okaza³oœci

A

B

C

Winamp 5.03

odtwarzaj¹cy

strumieñ wideo

NSV z bitrate’em

98 kbps

INTERNET.wrzesieñ.2004

WARSZTAT

NA CD

NEWSY

Z OK£ADKI

FIRMA

MAGAZYN

PROGRAMY

85

podstawy

W transmisjach na ¿¹danie u¿ytkownik pobiera po prostu plik z serwe-
ra, kawa³ek po kawa³ku. W przypadku zwyk³ego œci¹gania plików, np.
ze strony WWW, nie mo¿emy nic odtworzyæ, dopóki plik w ca³oœci nie
zostanie skopiowany na nasz dysk. W przypadku transmisji na ¿¹danie
plik w ogóle nie jest kopiowany (w tradycyjnym sensie), a jedynie po-
bierane s¹, i natychmiast odtwarzane, jego ko-
lejne fragmenty. W czasie odtwarzania jedne-
go fragmentu komputer pobiera ju¿ kolejny,
czyli nastêpuje buforowanie danych (patrz
punkt 4). Po odtworzeniu dany fragment pliku
nie jest ju¿ potrzebny i komputer usuwa go
z pamiêci/dysku twardego.

Pliki przeznaczone do transmisji strumienio-

wych musz¹ mieæ odpowiednie w³aœciwoœci.
Przede wszystkim musz¹ byæ silnie skompre-
sowane, tak aby w jak najmniejszej objêtoœci
zmieœci³o siê jak najwiêcej informacji. Nie
mo¿na oczywiœcie kompresowaæ w nieskoñczo-
noϾ, bo im silniejsza kompresja, tym gorsza
jakoœæ przekazu (obrazu, dŸwiêku) – zagadnie-
nie to jest szerzej opisane w ramce na stronie
87. Ponadto ka¿dy fragment pliku strumie-
niowego musi zawieraæ wszystkie informacje
niezbêdne do tego, aby program odbiorczy
móg³ go odtworzyæ. Z tego wzglêdu standar-
dowe pliki wideo (np. popularne AVI) nie na-
daj¹ siê do transmisji strumieniowych, bo istot-
ne dane indeksowe s¹ w nich zapisane na sa-
mym koñcu. Wa¿n¹ cech¹ plików strumienio-
wych jest te¿ znacznie lepsza korekcja b³êdów

W jaki sposób s¹ realizowane transmisje na ¿¹danie?

5

Serwis Microsoftu poœwiêcony technologii Windows Media

(http://www.microsoft.com/windows/windowsmedia/)

ni¿ w zwyk³ych plikach multimedialnych. Korekcja b³êdów polega na
dodawaniu do zasadniczej zawartoœci pliku (czyli do opisu dŸwiêku,
obrazu) nadmiarowych informacji, na podstawie których mo¿na ³atwo
odtworzyæ brakuj¹ce fragmenty danych, np. w sytuacji, gdy zosta³y za-
gubione wskutek chwilowego przeci¹¿enia ³¹czy internetowych.

No dobrze, starczy ju¿ tej teorii. Jak to wygl¹da w praktyce?

6

W praktyce jest tak: serfujemy sobie po Internecie za pomoc¹ normal-
nej przegl¹darki (np. Internet Explorer). Natrafiamy na jak¹œ stronê,
która zachêca nas do obejrzenia filmu lub wys³uchania audycji radio-
wej. Mo¿e to byæ np. strona ze zwiastunami premier kinowych lub wi-
tryna internetowej rozg³oœni radiowej. W obydwu przypadkach nale¿y
po prostu klikn¹æ odnoœnik do interesuj¹cego nas materia³u multime-
dialnego. Odnoœnik ten prowadzi do niewielkiego pliku, który zawiera
adres(y) w³aœciwego strumienia danych. Po za³adowaniu tego pliku prze-
gl¹darka automatycznie uruchamia odpowiedni odtwarzacz multime-
dialny (skojarzony z konkretnym typem strumienia danych), po czym
program ten rozpoczyna odtwarzanie filmu czy muzyki. Zale¿nie od
sposobu integracji odtwarzacza z systemem operacyjnym, filmy mog¹
byæ odtwarzane w oddzielnym oknie lub bezpoœrednio w oknie prze-
gl¹darki – wówczas ramka z wyœwietlanym filmem jest niejako wmon-
towana w widoczn¹ na ekranie stronê WWW (patrz ilustracja przedsta-
wiaj¹ca odtwarzacz QuickTime na stronie obok).

Niestety, nie istnieje jeden powszechnie przyjêty standard trans-

misji strumieniowych. Wêdruj¹c po sieci spotkamy przynajmniej
cztery ró¿ne systemy pretenduj¹ce do miana tego jedynego i najlep-
szego. Ka¿dy z nich ma swoje wady i zalety, ale oczywiœcie wszyst-
kie s¹ ze sob¹ niekompatybilne. Dlatego jeœli mamy zamiar czêsto
wykorzystywaæ Internet do ogl¹dania przekazów telewizyjnych czy
s³uchania e-radia, i jednoczeœnie nie chcemy byæ stale zaskakiwani
komunikatami o braku odpowiedniego programu, powinniœmy za-
instalowaæ co najmniej trzy odtwarzacze multimedialne (czwarty –

Windows Media Player – jest czêœci¹ systemu Windows, nie musi-
my go ju¿ wiêc instalowaæ).

Najstarsz¹ i do dziœ bardzo popularn¹ technologi¹ transmisji stru-

mieniowych jest RealMedia, stworzona i rozwijana przez firmê Real-
Networks. Mo¿na siê te¿ spotkaæ z nazwami RealAudio i RealVideo –
obydwie okreœlaj¹ tê sam¹ technologiê, z tym ¿e RealAudio dotyczy
tylko strumieniowania dŸwiêku. Plik w standardzie RealMedia pozna-
my po rozszerzeniu: RA, RM, RAM lub RMV. Do odtwarzania trans-
misji RealMedia s³u¿y program RealPlayer, który mo¿na za darmo œci¹-
gn¹æ ze strony http://www.real.com. Aktualnie dostêpna jest ju¿ dziesi¹ta
wersja tego odtwarzacza.

Kolejny system to Windows Media, promowany przez Microsoft

(http://www.microsoft.com/windows/windowsmedia). Aby z niego korzystaæ,
wystarczy po prostu mieæ system Windows, którego integraln¹ czê-
œci¹ jest odtwarzacz Windows Media Player. Formaty plików, które
zosta³y stworzone na potrzeby systemu Windows Media, to: WMA
(dŸwiêk) i WMV (wideo). Czasem zdarzaj¹ siê te¿ pliki z rozszerze-
niem ASF.

Trzecim systemem jest bardzo zaawansowany technologicznie Qu-

ickTime – dzie³o firmy Apple. Odtwarzacz dzia³aj¹cy w tym standar-
dzie nazywa siê po prostu QuickTime Player i jest dostêpny za darmo
na stronie http://www.apple.com/quicktime. Pliki QuickTime maj¹ rozszerze-
nie MOV lub QT.

RealPlayer ma mo¿liwoœæ odtwarzania nie tylko transmisji stru-

mieniowych RealMedia, ale tak¿e Windows Media i QuickTime. Na-

NA CD

NEWSY

Z OK£ADKI

FIRMA

MAGAZYN

PROGRAMY

WARSZTAT

INTERNET.wrzesieñ.2004

86

podstawy

tomiast Windows Media Player i QuickTime nie obs³uguj¹ obcych
technologii (z wyj¹tkiem MP3, o której ni¿ej). Od biedy mo¿na wiêc
poprzestaæ na instalacji RealPlayera, choæ mimo wszystko wskazane
jest pos³ugiwanie siê odpowiednim odtwarzaczem do odpowiedniej
technologii – mog¹ bowiem wystêpowaæ drobne niekompatybilnoœci,
zw³aszcza w momentach, gdy dany producent wprowadza now¹ wer-
sjê swojego systemu.

Wszystkie opisane wy¿ej systemy s¹ pod wzglêdem technolo-

gicznym przystosowane do obs³ugi transmisji strumieniowych za-
równo samego tylko dŸwiêku, jak i przekazów wideo. Jednak w prak-
tyce QuickTime Player postrzegany jest g³ównie jako program do
odtwarzania filmów – po prostu w sieci jest znacznie wiêcej zaso-
bów wideo opartych na tej technologii, ni¿ zasobów czysto dŸwiê-
kowych. Natomiast RealMedia i WMP dobrze sprawdzaj¹ siê w oby-
dwu zastosowaniach, a to dlatego, ¿e bardzo wiele internetowych
rozg³oœni radiowych nadaje swoje audycje w systemie RealAudio
i Windows Media.

W dziedzinie strumieniowania dŸwiêku doœæ nieoczekiwanie zdo-

by³a sobie ogromn¹ popularnoœæ jeszcze inna technologia, a mianowi-
cie dobrze wszystkim znany MPEG Audio Layer 3, czyli format MP3.
Wprawdzie nie mo¿e on poszczyciæ siê takimi walorami technicznymi,
jakie s¹ udzia³em RealAudio (np. nie ma a¿ tak doskona³ej kompresji,

Witryna firmy RealNetworks (http://www.real.com) zachêca do

pobrania odtwarzacza RealPlayer. Do wyboru jest wersja
komercyjne i darmowa

Pobieranie dar-

mowego RealPlayera
trwa doœæ d³ugo,
poniewa¿ plik
instalacyjny ma
prawie 10 MB

RealPlayer

w roli odtwarzacza wideo

Zwiastun filmu odtwarzany przez Windows Media Playera

ani korekcji b³êdów), ale o jego ostatecznym powodzeniu przes¹dzi³y
m.in. ³atwoœæ wdro¿enia w e-radiostacjach oraz powszechna dostêp-
noœæ zarówno programów s³u¿¹cych do nadawania transmisji, jak i dar-
mowych odtwarzaczy.

Do odbierania strumieniowych przekazów MP3 mo¿na wykorzy-

staæ jeden z wy¿ej omówionych odtwarzaczy, ale lepszym rozwi¹za-
niem jest zainstalowanie s³ynnego Winampa – programu, który ju¿ daw-
no temu pobi³ rekordy popularnoœci. Obecnie dostêpna jest jego pi¹ta
wersja, do œci¹gniêcia za darmo ze strony http://www.winamp.com. Winamp
zosta³ tak zaprojektowany, ¿e mo¿e bez problemu s³u¿yæ zarówno do

Serwis World Wide Internet TV (http://www.wwitv.com) groma-

dzi adresy do stron telewizji internetowych z ca³ego œwiata. Na ilu-
stracji widoczne s¹ odnoœniki do polskich stacji telewizyjnych

nadawania, jak i do odbioru transmisji strumieniowych. W obu wypad-
kach jego obs³uga nie nastrêcza wiêkszych trudnoœci.

Warto wiedzieæ, ¿e producent Winampa, firma Null-

soft, rozwija w³asn¹ technologiê strumieniowego prze-
sy³u danych – NSA (audio) i NSV (wideo). Obs³uga tej
technologii zosta³a oczywiœcie wbudowana w naj-
nowsz¹ wersjê Winampa. Przyk³adowe filmy mo¿na
obejrzeæ pod adresem http://www.winamp.com/videos.

Na koniec tego rozdzia³u trzeba wspomnieæ, ¿e nie-

które internetowe radiostacje nadaj¹ swoje audycje
w technologii OGG. Jest to format plików dŸwiêkowych
w pewnym sensie analogiczny jak MP3, ale maj¹cy nie-
co lepsz¹ kompresjê. Transmisje w standardzie OGG
bez problemu obs³uguje Winamp.

INTERNET.wrzesieñ.2004

WARSZTAT

NA CD

NEWSY

Z OK£ADKI

FIRMA

MAGAZYN

PROGRAMY

87

podstawy

Wa¿ne odnoœniki

http://www.real.com

–

serwis firmy RealNetworks

http://www.live365.com

–

katalog z e-radiostacjami

http://www.virtualtuner.com

–

jw.

http://www.org.mk/radio

–

jw.

http://www.radiotower.com

–

jw.

http://www.apple.com/quicktime

–

najwa¿niejsza strona dotycz¹ca technologii QuickTime. Zawiera odtwarzacz, specyfikacje techniczne
i masê zwiastunów filmowych

http://windowsmedia.com/MediaGuide

–

centrum multimedialne Microsoftu z wieloma plikami audio/wideo

http://www.winamp.com

–

strona firmy Nullsoft zawiera wszystko co tylko ma zwi¹zek z odtwarzaczem Winamp

http://www.wwitv.com

–

spis internetowych kana³ów telewizyjnych z ca³ego œwiata

http://www.vorbis.com

–

informacje o formacie OGG Vorbis

http://streamingmediaworld.com

–

serwis o wszelkich mo¿liwych technologiach strumieniowych

http://www.radio-locator.com

–

wyszukiwarka internetowych rozg³oœni radiowych

http://radio.real.com

–

katalog e-radiostacji nadaj¹cych w standardzie RealAudio

http://www.mbone.pl

–

informacje o polskiej odnodze sieci MBONE

Poszukiwania mo¿na zacz¹æ od stron producentów poszczególnych tech-
nologii strumieniowych, które zawieraj¹ mnóstwo ró¿nych odnoœników.
Dostêpne s¹ te¿ katalogi i wyszukiwarki (patrz ramka z odnoœnikami).
Mo¿na te¿ zaprz¹c do roboty dowoln¹ wyszukiwarkê, wpisuj¹c w pole
wyszukiwania np. „radio internetowe” lub coœ podobnego. Natomiast
w Onecie i Wirtualnej Polsce znajdziemy dobrze opracowane katalogi
stron e-radiostacji.

Gdzie szukaæ internetowych stacji radiowych i telewizyjnych?

7

S³owniczek

buforowanie danych – pobieranie
danych z wyprzedzeniem w celu
unikniêcia przerw w transmisji.

multicasting – specjalna technologia
strumieniowego przesy³ania danych,
dziêki której jeden i ten sam pakiet
danych mo¿e byæ wysy³any do wielu
komputerów naraz.

pliki strumieniowe – nazwa plików
audio i wideo poddanych takim algo-
rytmom kompresji, które umo¿liwiaj¹
ich p³ynne przesy³anie za poœrednic-
twem Internetu. Dostarczane s¹ do
komputera tzw. strumieniem w czasie
rzeczywistym, dziêki czemu mo¿na je
odtwarzaæ jeszcze w trakcie pobierania.

streaming audio/video/media – dos³.
strumieniowany dŸwiêk/wideo/media.

UDP (User Datagram Protocol) –
protokó³ transmisji danych, czêsto
wykorzystywany w transmisjach
strumieniowych.

webcasting – termin okreœlaj¹cy ogó³
technologii transmisji strumieniowych.

Kilka s³ów o kompresji i bitrate

Bez kompresji Internet do dziœ by³by pozbawiony dŸwiêku i wideo, a obrazki na stronach WWW
stanowi³yby rzadkoœæ. Wszystko dlatego, ¿e do opisu multimediów potrzeba gigantycznych iloœci
danych. Zwyk³y zrzut ekranowy w rozdzielczoœci 800×600 zajmuje 1,4 megabajta. 3-minutowy utwór
muzyczny w jakoœci CD to ju¿ ok. 30 MB. Przekazy wideo wymagaj¹ nie megabajtów, a gigabajtów.
Kompresja pozwala upakowaæ niezbêdne informacje w mniejszej iloœci danych.

Istniej¹ dwa rodzaje kompresji – bezstratna i stratna. Pierwsza znajduje zastosowanie w archiwi-

zowaniu plików, w których zmiana nawet jednego bajtu spowodowa³aby niemo¿noœæ ich ponownego
odtworzenia lub niedopuszczalne b³êdy. Takimi plikami s¹ np. wszystkie programy (EXE, COM, DLL)
i dokumenty tekstowe. Natomiast kompresja stratna, stosowana do zapisywania wszelkich multime-
diów, dopuszcza utratê pewnej iloœci oryginalnych informacji, co odbija siê negatywnie na jakoœci
kompresowanego materia³u, ale pozwala uzyskaæ znacznie mniejsz¹ objêtoœæ danych wynikowych.
O ile kompresja bezstratna umo¿liwia zmniejszenie pliku mniej wiêcej o po³owê, w niektórych przy-
padkach (obrazki z du¿ymi jednokolorowymi obszarami) do jednej dziesi¹tej, o tyle kompresja strat-
na pozwala zmniejszyæ plik kilkanaœcie razy – w przypadku dŸwiêku, a nawet kilkadziesi¹t razy –
w przypadku filmów.

Istnieje wiele algorytmów kompresji, powi¹zanych z odpowiednimi formatami plików. Np. pliki ZIP,

RAR, LHA, TAR, PNG, TIFF (LZW), GIF to formaty zapisu danych z kompresj¹ bezstratn¹. Natomiast
pliki JPEG, MPEG-1, -2, -4, MP3, OGG, VQF, MOV, QT, RA(M), RMV to przyk³ady formatów wykorzy-
stuj¹cych kompresjê stratn¹. Z oczywistych przyczyn wszystkie transmisje strumieniowe u¿ywaj¹ bar-
dzo wydajnych algorytmów kompresji stratnej. Np. najnowsza wersja technologii RealVideo, u¿ywanej
do transmisji wideo odtwarzanych w programie RealPlayer, ma kompresjê o 45% lepsz¹ ni¿ uznawany
za rewelacjê format MPEG-4, na którym bazuj¹ filmy kodowane w standardzie DivX lub XviD.

W Internecie stopieñ kompresji jest czêsto wyra¿any w kilobitach na sekundê (kbps – kilobits per

second). Jest to tzw. bitrate, czyli wskaŸnik szerokoœci pasma niezbêdnego do nieprzerwanego
odbioru transmisji z danym stopniem kompresji. Mniejszy bitrate oznacza lepsz¹ (mocniejsz¹)
kompresjê. Przyk³adowo, je¿eli e-radiostacja nadaje z bitrate’em równym 32 kbps, to do jej odbio-
ru wystarczy najs³absze ³¹cze dial-up (33,6 kbps), ale jakoœæ muzyki bêdzie raczej kiepska (ze
wzglêdu na siln¹ kompresjê). Jeœli bitrate bêdzie wiêkszy, np. 128 kbps, jakoœæ poprawi siê, ale
³¹cze dial-up ju¿ nie wystarczy.

Jeden z wielu katalogów indeksuj¹cych e-radiostacje

i internetowe stacje TV – http://www.broadcast-live.com