Joanna Sosnowska
Katedra Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej
Uniwersytet Łódzki

Link do publikacji:

http://kronika.uni.lodz.pl/numery/humanistyka-to-

fundament/artykuly/304/przygotowanie-nauczyciela-wczesnej-edukacji

Przygotowanie nauczyciela wczesnej edukacji

Projekt metodycznego wsparcia przyszłych nauczycieli edukacji elementarnej

W latach 2009–2014 na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego przy

ul. Pomorskiej 46/48 wdrażano kilka projektów unijnych związanych z szeroko rozumianą

oświatą, wychowaniem i edukacją. Jednym z nich był, realizowany od września 2010 r. w

Katedrze Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej,

projekt edukacyjny pod nazwą

„Poznać–Zrozumieć–Doświadczyć. Praktyczne przygotowanie do zawodu nauczyciela

wczesnej edukacji”

.

Projekt ten zakładał współpracę środowiska akademickiego (pracownicy

naukowi i studenci) i oświatowego (łódzkie szkoły podstawowe i przedszkola) oraz miał na

celu opracowanie nowatorskiego programu praktyk pedagogicznych.

W ramach tego projektu na Wydziale Nauk o Wychowaniu powołano do życia

szczególne miejsce – pracownię dydaktyczną pod nazwą Centrum Wsparcia Metodycznego

Nauczycieli i Studentów. Był to ośrodek pomocy merytorycznej, z którego korzystali

studenci przygotowujący się do praktyk i nauczyciele pełniący funkcję ich opiekunów. Było

to również miejsce, gdzie zgromadzono różnorodne „narzędzia” potrzebne studentom w

przygotowaniu do praktyk pedagogicznych. „Narzędzia” to baza różnorodnych środków

dydaktycznych, ale także stanowiska komputerowe i sprzęt multimedialny. Wszystko to

znajdowało się w bezpośrednim dostępie dla korzystających, którzy samodzielnie

wypożyczali potrzebne materiały edukacyjne. Pracownia Centrum czynna była w ciągu

całego roku akademickiego (w latach: 2010/2011, 2011/2012, 2012/2013 i w semestrze

zimowym 2013/2014), od poniedziałku do czwartku, od godzin rannych do popołudniowych.

Ogółem Centrum pracowało przez 504 dni i 4032 godzin.

.

1

Joanna Sosnowska
Katedra Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej
Uniwersytet Łódzki

Rys. 1. Centrum Wsparcia Metodycznego Nauczycieli i Studentów, 2011 r.

Źródło: Zbiory własne

W czasie trwania projektu Centrum Wsparcia Metodycznego Nauczycieli i

Studentów pełniło różnorodne funkcje, mianowicie:

 Ośrodek pomocy merytorycznej – bogaty księgozbiór i pomoce dydaktyczne

udostępniano korzystającym na miejscu w pracowni, najczęściej podczas

przygotowywania się do praktyk pedagogicznych, ale także – po wypożyczeniu –

publikacje i pomoce można było wykorzystać na terenie danej placówki oświatowej.

Warto nadmienić, ze pomoce dydaktyczne wzbogacały proces nauki i cieszyły się dużym

zainteresowaniem dzieci oraz uczniów. Liczba zgromadzonych rodzajów pomocy to 391

pozycji, liczba wypożyczeń tych pomocy – 747.



Rys. 2. Pomoce dydaktyczne w Centrum, 2011 r.

Źródło: Zbiory własne

2

Joanna Sosnowska
Katedra Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej
Uniwersytet Łódzki

 Zaplecze naukowo-dydaktyczne – bogaty zbiór publikacji o charakterze naukowym i

metodycznym w języku polskim i angielskim wzbogacał proces przygotowania się do

praktyki oraz „podpowiadał” sposób nowoczesnego podejścia do procesu kształcenia.

Szkolenie z zakresu wykorzystania tablicy multimedialnej będącej na wyposażeniu

pracowni było okazją do zastosowania zdobytej wiedzy z zakresu technologii

informacyjnej w praktyce. Liczba posiadanych tytułów publikacji – 771, liczba

wypożyczeń publikacji – 1355.

 Miejsce wymiany myśli i doświadczeń, gdzie regularnie, raz w tygodniu odbywały się

konsultacje ze specjalistami: pedagogiem, psychologiem, metodykiem kształcenia

zintegrowanego i wychowania przedszkolnego (w ramach pełnionych przez nich dyżurów

eksperckich) oraz spotkania metodyczne doskonalące umiejętności pracy pedagogicznej z

dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym. W latach 2010–2014 eksperci udzielili

łącznie 2328 porad: w tym psycholog – 468, pedagog – 448, metodyk kształcenia

zintegrowanego – 646, metodyk wychowania przedszkolnego – 766 porad.

 Punkt wymiany informacji w ramach internetowego forum dyskusyjnego studentów i

nauczycieli – opiekunów praktyk. Forum dyskusyjne uruchomiono na stronie internetowej

projektu (http://praktykipzd.uni.lodz.pl/). Pełniło ono przede wszystkim rolę miejsca

przepływu informacji związanej z praktykami, z którego korzystali głównie studenci.

Analiza wątków założonych na forum (w listopadzie 2013 r. były to 63 wątki: 35 w grupie

„przedszkola” i 28 w grupie „szkoła”) świadczy, że ich tematyka oscylowała wokół wielu

aspektów pracy placówek przedszkolnych i szkolnych, ale dotykała także studenckiej

codzienności.

Rys. 3. Pomoce dydaktyczne w Centrum, 2011 r./ zbiory własne

3

Joanna Sosnowska
Katedra Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej
Uniwersytet Łódzki

Oceniając działalność Centrum Wsparcia Metodycznego nauczycieli i Studentów należy

stwierdzić, że największym zainteresowaniem cieszyła się możliwość skorzystania z bazy

dydaktycznej umieszczonej w pracowni. Wyodrębniono tutaj cztery zespoły: publikacje

krajowe i zagraniczne; pomoce dydaktyczne; filmy metodyczne i programy multimedialne.

Poszczególne zespoły zebrano w oddzielne katalogi ułatwiające korzystanie z zasobów

Centrum. Każda publikacja, pomoc naukowa, film czy program multimedialny posiadał

własną kartę katalogową, w której osoba korzystająca odnotowywała własne imię i nazwisko

oraz datę wypożyczenia i zwrotu danej rzeczy. Tak prowadzona ewidencja pomagała również

określić liczbę wypożyczeń dokonanych w ciągu roku akademickiego.

Zgromadzone w pracowni Centrum publikacje krajowe i zagraniczne dotyczyły przede

wszystkim problematyki obecnej w obszarze edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej: o

charakterze naukowym, metodologicznym i metodycznym, ale sięgały również poza tę

płaszczyznę – do dziedzin wiedzy z zakresu psychologii, socjologii, etyki, filozofii, historii

czy prawa. Wybór tego rodzaju literatury, traktowanej jako pomoc w kształceniu przyszłych

nauczycieli wczesnej edukacji, podyktowany był kształtowaną przez dzisiejszych pedagogów

wizją współczesnego nauczyciela, od którego oczekuje się otwartości, refleksyjności, odwagi,

elastyczności, empatii, ale także profesjonalizmu determinowanego wiedzą i umiejętnościami.

Pomoce dydaktyczne zakupione do pracowni Centrum zostały pogrupowane pod

kątem ich rodzaju i funkcji. Utworzono, więc odrębne działy: edukacji polonistycznej,

matematycznej, przyrodniczej, geograficznej, muzycznej, ruchowej i manualnej, gdzie

umieszczono materiał dydaktyczny przystosowany, ale i niezbędny do pracy z dziećmi w

wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Wśród pomocy naukowych znajduje się materiał

demonstracyjny (np. model ucha, serca, szkielet człowieka, flagi państw Europy, alfabet

glotto), do pracy w grupach, nawet 30-osobowych (np. klocki Dienesa, klocki logo, liczydła,

pacynki, lusterka, szarfy, woreczki, kolorowe chusty) lub do działań indywidualnych (np.

materiał rozwojowy Montessori, mikroskop). Warto nadmienić, że w kompletowaniu pomocy

znaczący udział mieli nauczyciele i studenci, którzy wskazywali konkretne potrzeby w tym

zakresie. Całkowity budżet projektu na działalność CWMNiS zakładał kwotę 412 tys.

złotych.

4

Joanna Sosnowska
Katedra Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej
Uniwersytet Łódzki

Rys. 2. Pomoce dydaktyczne w Centrum, 2011 r.

Źródło: Zbiory własne

W ciągu trwania projektu pracownia usytuowana na Wydziale Nauk o Wychowaniu

cieszyła się dużym powodzeniem. Z jej zaplecza korzystali głównie studenci, chociaż nie

brakowało nauczycieli, także akademickich. Zorganizowano więc miejsce, w którym osoby

przygotowujące się do praktyki pedagogicznej, a więc do zawodu, miały możliwość

wzbogacenia własnej wiedzy poprzez kontakt ze specjalistami, ale także wykorzystali okazję

do samodzielnych poszukiwań i doświadczeń. Warto nadmienić o jeszcze jednym aspekcie -

o wartości, jaką dawało wspólne przebywanie w tym miejscu – wspólna praca, rozmowa,

podpatrywanie ciekawych rozwiązań, wspólne projektowanie działań, a więc wspólne uczenie

się.

5