P

RZYRODA

Niniejszy program studiów podyplomowych przygotowano zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra
Edukacji i Sportu z dnia 7 września 2004 r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli
(Dziennik Ustaw Nr 207, poz. 2110).

Zakres przygotowania merytorycznego do nauczania przedmiotu jest zgodny z zakresem podstaw programowych
dla danego przedmiotu w poszczególnych typach szkół, wynikających z rozporządzenia Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz
kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(Dziennik Ustaw Nr 51, poz. 458 z późniejszymi zmianami).

Całkowita liczba godzin zajęć 475 godziny.

Liczba godzin stacjonarnych jest nie mniejsza niż 332 godziny z czego minimum 60 to godziny tradycyjne z języka
angielskiego i minimum 18 to godziny języka angielskiego realizowane w formie kształcenia na odległość oraz
40godzin to minimalny wymiar stacjonarnych zajęć z ICT.

Przygotowanie dydaktyczne w zakresie przedmiotu, do którego nauczyciel uzyskuje kwalifikacje będzie
realizowane w wymiarze nie mniejszym niż 90 godzin.

Zajęcia o charakterze teoretycznym trwać będą 55 godzin, co stanowi 12% ogółu zajęć.

1. C

ELE

OGÓLNE

Celem studiów jest:

−

przygotowanie nauczycieli do realizacji treści „Przyrody” zawartych w podstawie programowej kształcenia
ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów,

−

aktualizacja i rozszerzenie wiedzy w zakresie: biologii (różnorodność świata organizmów żywych, ochrona
zdrowia, fizjologia człowieka,), geografii, chemii, fizyki oraz kształtowania i ochrony środowiska
przyrodniczego,

−

doskonalenie sprawności dydaktycznej nauczycieli w zakresie organizacji aktywnego i atrakcyjnego
procesu dydaktycznego,

−

przekonanie osób odpowiedzialnych za edukację przyrodniczą do zmiany stylu pracy z uczniem,
partnerskiego i przyjaznego stosunku do młodych ludzi oraz wzajemnego emocjonalnego przeżywania
procesu edukacji,

−

stworzenia słuchaczom warunków sprzyjających opracowaniu pod kierunkiem nauczycieli akademickich
efektywnych dydaktycznie materiałów edukacyjnych przydatnych w realizacji bloku przedmiotowego
„przyroda”,

−

upowszechnianie i rozwijanie nowatorskich działań pedagogów w zakresie edukacji przyrodniczej oraz
wymiana doświadczeń nauczycielskich,

−

wykształcenie umiejętności właściwej oraz systematycznej kontroli i oceny osiągnięć uczniów na poziomie
wiadomości, umiejętności i postaw wg zasad teorii pomiaru dydaktycznego,

−

wykorzystanie współczesnych naukowych podstaw do samokształcenia i planowania własnego rozwoju,

−

posługiwanie się technologią informacyjną

w celu zdobywania i gromadzenia nowych informacji oraz ich

praktycznego wykorzystania w procesie lekcyjnym,

−

doskonalenie umiejętności komunikowania się w języku angielskim.

- 1 -

2. L

ISTA

PRZEDMIOTÓW

:

l.p.

nazwa przedmiotu

forma

zajęć

forma

zaliczenia

godziny zajęć

s1 s2 s3 razem

1. Filozofia przyrody

wykład

zaliczenie

5

5

10

2. Organizmy w środowisku

przyrodniczym

wykład

ćwiczenia

zaliczenie

zaliczenie

4

12

6

13

10

25

3.

Środowisko geograficzne

wykład

ćwiczenia

zaliczenie

zaliczenie

5

12

5

13

10

25

4.

Biologia człowieka

wykład

ćwiczenia

zaliczenie

zaliczenie

5

10

5

10

5. Podstawy fizyki

ćwiczenia

zaliczenie

15

15

6. Chemia w życiu codziennym

ćwiczenia

zaliczenie

15

15

7. Dydaktyczne podstawy edukacji

przyrodniczej

wykład

ćwiczenia

zaliczenie

zaliczenie

4

32

6

36 12

10

80

8. Edukacja ekologiczna w praktyce

szkolnej

ćwiczenia

zaliczenie

15

15

9. Psychologiczne aspekty pracy

nauczyciela

wykład

zaliczenie

5

5

10

10. Przyroda wokół nas

ćwiczenia

zaliczenie

15

15

11. Technologia informacyjna

ćwiczenia

zaliczenie

40 20 20

100

12. Język angielski

ćwiczenia

zaliczenie

40 40 40

120

3. P

RZEDMIOT

1 : F

ILOZOFIA

PRZYRODY

3.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Poglądy oraz teorie leżące u podstaw współczesnej, holistycznej i humanistycznej wizji więzi człowieka z
przyrodą. Przyczyny powstania i kryzysu idei postępu w powiązaniu z problemem wykorzystania zasobów
przyrody. Możliwości zastosowania holizmu w naukach przyrodniczych. Etyczno-moralne podstawy nauk
przyrodniczych.

3.2. F

ORMY

OCENY

Zaliczenie

3.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

- 2 -

l.p.

Zagadnienia

forma

Liczba

godzin

1.

„Filozofia przyrody” a filozofia nauki i przyrodoznawstwo. Założenia
konieczne dla uprawiania filozofii przyrody: Jedność przyrody (różne
znaczenia jedności – stanowienie całości, jednorodność czyli podobieństwo
i/lub pokrewieństwo). Racjonalność przyrody tj jej poznawalność za
pomocą metod akceptowalnych w nauce. (także inne rozumienia
racjonalności przyrody – Leibniz, Newton, Kant)

Język filozofii i język nauki. Pierwotne założenia filozoficzne zawarte w
języku naturalnym (gramatyka a ontologia: werbalizacja ludzkiego
doświadczenia za pomocą określników rzeczy, działania, cech, relacji itd.).
Mit jako fabularna organizacja wiedzy o przyrodzie. Powstanie dyskursu
naukowego (konceptualizacja i definiowanie, uzasadnienie i dowód).
Logika jako dyscyplina pomocnicza nauki. Chaos ludzkiego doświadczenia
i „filozoficzne” przekonanie o ładzie przyrody. Poszukiwanie porządku.
Matematyka jako konstrukcja arbitralnego ładu i uniwersalny język wiedzy
o świecie.

wykład

2

2.

Aksjomatyczny wybór kategorii i relacji porządkującej jako fundament
filozofii przyrody. (rzecz, cecha, zmiana, działanie itd. Ich status ontyczny
i problem ich wzajemnej niezależności ontologicznej). Genetyczna
(poszukiwanie początku, kreacjonizm, ewolucjonizm itp.), przyczynowa i
celowa (determinizm), dystrybutywizm i kolektywizm, procesualizm.
Problem granicznych elementów porządku – odkrywanie absolutu.

wykład

2

3.

Mechanicyzm. Tryumf myślenia analitycznego i deficyt syntezy.
Redukcjonizm. Kartezjusz i Newton jako twórcy filozofii przyrody.
Atrakcyjność prostoty obrazu świata, którego różnorodność sprowadzona
jest do cm, g i sek. oraz ścisłości matematycznej. Paradygmat
mechanistyczny – jego heurystyczne walory w chemii, biologii i
medycynie, ale i deformacje poznawcze. Mechanizm a organizm.

Kantowska krytyka „czystego przyrodoznawstwa”. Filozoficzne
przyczynki do destrukcji mechanicyzmu. Rozwój biologii i koncepcji
ewolucji. Romantyczna filozofia przyrody – Schelling. Filozofia życia (ale
nie filozofia przyrody) Bergsona i Nietzschego.

wykład

2

4.

Kryzys mechanicyzmu w fizyce. Upadek absolutów (czasu, przestrzeni,
masy) i teoria względności. „Atom” energii czyli rewolucja kwantowa.
Złudność zdrowego rozsądku i wyobraźni w tworzeniu obrazu świata.
Rozum teoretyczny wskazujący na nowe (tymczasowe) „absoluty” – c, h.
Filozoficzne zagadnienia unifikacji fizyki

Człowiek w ramach filozofii przyrody czy poza nią. Człowiek jako jedyna
cząstka kosmosu obdarzona świadomością. Teilhard de Chardin .
Koncepcja inteligencji jako dyspozycji do przerabiania informacji.
Komplikacja struktur materialnych i kumulacja inteligencji. Zarys „Gnozy
z Princeton” jako awangardowej filozofii przyrody łamiącej paradygmat
kartezjańsko-newtonowski.

wykład

2

- 3 -

l.p.

Zagadnienia

forma

Liczba

godzin

5.

Holizm jako filozofia przyrody. Relacje między częścią a całością. Prawa
wewnętrzne całości i problem granic. Poszukiwanie języka i metody dla
holizmu: Bogdanow, Bertalanffy, cybernetyka i teoria systemów. Od
statystyki do teorii chaosu deterministycznego. Nadzieja dla poznawalności
(i przewidywalności) obiektów nie będących rzeczami, ani linearnymi
procesami przyczynowymi, ale mnogością oddziaływań równoczesnych w
obrębie „zbioru”. Język matematyki jako podstawowa forma werbalizacji
ale i model rzeczywistości. Dysharmonia między danymi doświadczenia a
matematycznymi strukturami teorii. Nadracjonalizm.

wykład

2

4. P

RZEDMIOT

2: O

RGANIZMY

W

ŚRODOWISKU

PRZYRODNICZYM

4.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów ze światem żywych organizmów. Mimo systematycznego układu treści
ćwiczeń przy każdej grupie organizmów wiele uwagi będzie poświęcone ich występowaniu i roli w środowisku
oraz praktycznemu wykorzystaniu przez człowieka. Poruszane będą także zagadnienia związane z zagrożeniami i
ochroną gatunkową. Przekazywane będą także informacje o przygotowaniu eksponatów do wykorzystania na
lekcjach, tzn. o sposobie zbioru, konserwowania i przechowywania materiałów dydaktycznych. Pokazane zostaną
także różne sposoby wykonywania preparatów mikroskopowych.

4.2. F

ORMY

OCENY

Zaliczenie pisemnych prac kontrolnych, jakość wykonywanych zadań na ćwiczeniach, wykonanie zielnika,
frekwencja.

4.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

l.p.

zagadnienia

Forma

liczba

godzin

1.

Różnorodność biologiczna w przyrodzie.

Grupy ekologiczne roślin i zwierząt.

Przystosowania organizmów do warunków środowiska. Wymagania
życiowe, tryb życia.

wykład

10

2.

Glony jako grupa ekologiczna.

Najważniejsze cech poszczególnych grup.

Materiały: świeże przywiezione z terenu, hodowane w pracowni,
konserwowane na mokro i suszone.

ćwiczenia

2

- 4 -

l.p.

zagadnienia

Forma

liczba

godzin

3.

Mszaki . Paprotniki

Charakterystyka z uwzględnieniem budowy, występowania,
rozwoju, znaczenia w przyrodzie i dla człowieka oraz wskazanie
gatunków objętych ochroną gatunkową.

Materiały: świeże przywiezione z terenu, zielnikowe i
konserwowane na mokro.

ćwiczenia

2

4.

Rośliny kwiatowe

Nagozalążkowe

Wprowadzenie do ćwiczeń:

Tkanki i organy roślinne.

Charakterystyka poszczególnych grup systematycznych.

Materiały: świeże przywiezione z terenu, zielnikowe i w niektórych
przypadkach konserwowane na mokro (np. nasiona miłorzębu),
foliogramy oraz oryginalne slajdy.

ćwiczenia

2

5.

Rośliny kwiatowe

Okrytozalążkowe

Cechy roślin okrytozalążkowych. I ich różnorodność morfologiczna
Zasady robienia zielnika.

Materiały: świeże przywiezione z terenu i niekiedy zielnikowe.
Wykorzystane zostaną foliogramy oraz oryginalne slajdy.

ćwiczenia

4

6.

Królestwo grzybów (śluzowce, grzyby i porosty)

Charakterystyka, różnorodność, najważniejsze cechy
poszczególnych grup, w tym budowy oraz znaczenia w przyrodzie i
dla człowieka. Mykoryza i jej znaczenie.

Materiały: świeże przywiezione z terenu, konserwowane na mokro i
suszone. Wykorzystane zostaną foliogramy oraz oryginalne slajdy
wykonane w terenie i z pomocą mikroskopu.

ćwiczenia

2

7.

Poziomy organizacji organizmu zwierzęcego.

Podstawowe funkcje życiowe organizmu zwierzęcego

Wykonywanie ruchów: Odżywianie się Oddychanie. Wydalanie i
osmoregulacja. Reakcja na bodźce. Wzrost zwierząt. Rozmnażanie
się

ćwiczenia

4

8.

Przystosowania zwierząt wodno-lądowych i lądowych do
środowiska życia.

Wybrane cechy budowy bezkręgowców lądowych:, Kręgowce
wodno-lądowe. Kręgowce lądowe

ćwiczenia

4

9.

Fauna wybranych biotopów lądowych - specjalizacje pokarmowe
oraz przykłady powiązań troficznych występujących pomiędzy
zwierzętami zasiedlającymi poszczególne środowiska.

(Las, pole, ogród, łąka) jako środowisko życia zwierząt.

ćwiczenia

3

10. Morza i oceany jako środowisko życia fauny – adaptacje zwierząt

morskich do warunków życiowych

ćwiczenia

2

- 5 -

5. P

RZEDMIOT

3: Ś

RODOWISKO

GEOGRAFICZNE

5.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Zjawiska przyrodnicze w relacjach przestrzennych i czasowych. Obserwacja zjawisk przyrodniczych i
dokonywanie ich opisu. Zależność życia ludzi od składników przyrodniczych i pozaprzyrodniczych.
Współzależność komponentów środowiska i ich wzajemne uwarunkowania.

5.2. F

ORMY

OCENY

Praca kontrolna, średnia ocen za wykonane zadania w ramach ćwiczeń, autorskie opracowanie na zadany temat

5.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

1.

Ziemia w Układzie Słonecznym.

Słońce źródłem życia na Ziemi. Ciała niebieskie. Rozwój poglądów
na kształt Ziemi i Wszechświata (teoria geo- i heliocentryczna)

wykład,

2

2.

Ruchy Ziemi i ich następstwa.

Ruch obrotowy Ziemi (dowody i następstwa). Dzień, noc, rachuba
czasu (przeliczanie czasów). Ruch obiegowy (dowody, następstwa).
Pory roku. Oświetlenie Ziemi i jego zmiany , strefy oświetlenia.
Kalendarz. Orientacja na Ziemi. Globus.

wykład
ćwiczenia

1

4

3.

Odkrycia geograficzne. Mapa jako źródło informacji geograficznej

Siatka geograficzna. Mapa: cechy, składniki, rodzaje map i ich
zastosowanie. Skala, rodzaje podziałek, przeliczanie, posługiwanie
się mapą. Mapa a plan

wykład
ćwiczenia

2
4

4.

Strefy Ziemi

Atmosfera, hydrosfera, kriosfera, litosfera, biosfera

wykład
ćwiczenia

2
4

5.

Pogada i jej badanie

Sieć meteorologiczna w Polsce. Podstawowe przyrządy
meteorologiczne, chmury

ćwiczenia

3

6.

Strefy klimatyczne, glebowe i roślinne.

Klimaty kuli ziemskiej, ich cechy, klasyfikacja. Gleby i roślinność
kuli ziemskiej (formacje roślinne). Klimat Polski: czynniki,
elementy, cechy. Wody i gleby a klimat. Lodowce i ich działalność

ćwiczenia

4

7.

Współzależność komponentów krajobrazu.

Zależności: klimat, gleba, flora. Lasy tropikalne, sawanna, zarośla
półsuche, pustynie, strefa śródziemnomorska, lasy strefy
umiarkowanej, lasy borealne, tundra. Typy krajobrazów na świecie
i w Polsce.

wykład
ćwiczenia

3
3

- 6 -

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

8.

Najważniejsze minerały skałotwórcze oraz kruszce rud metali i ich
znaczenie surowcowe. Surowce kopalne na terenie Polski ze
szczególnym uwzględnieniem regionu. Skały krystaliczne
(magmowe, metamorficzne) i osadowe i ich znaczenie gospodarcze.

ćwiczenia

3

6. P

RZEDMIOT

4 : B

IOLOGIA

CZŁOWIEKA

6.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Celem zajęć jest zapoznanie słuchacza z budową, funkcjonowaniem i higieną ciała ludzkiego w kontekście
ewolucyjnego pochodzenia, zróżnicowania w różnych okresach ontogenezy oraz wpływie środowiska
zewnętrznego na funkcjonowanie narządów. Szczególny nacisk kładziony jest na okres dziecięcy i młodzieńczy.

6.2. F

ORMY

OCENY

Wysłuchanie wykładów, zaliczenie prac kontrolnych, frekwencja

6.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

1.

Antropogeneza i etapy rozwoju osobniczego (3 godz.)

Człowiek jako istota wyłoniona w wyniku procesu ewolucji życia)

Pochodzenie człowieka. Etapy rozwoju osobniczego.

wykład

2

2.

Funkcjonowanie i higiena aparatu ruchu

Kości, mięśnie i ruch. Higiena układu ruchu

ćwiczenia

2

3.

Higiena i funkcjonowanie układu pokarmowego

Zróżnicowanie poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego oraz
gruczoły trawienne (praca z planszami i preparatami mikroskopowymi)

Higiena układu pokarmowego.

ćwiczenia

2

3

Higiena i funkcjonowanie układu krążenia i oddechowego

Krwioobieg duży, mały oraz układ limfatyczny. Krew człowieka.
Wymiana gazowa. Wpływ palenia papierosów na układ oddechowy i
krążenia. Higiena układów.

ćwiczenia

3

5.

Higiena i funkcjonowanie układu moczowo-płciowego (5 godz.)

Funkcjonowanie i higiena układu moczowego

Biologiczne i psychologiczne problemy dojrzewania płciowego.

wykład,
ćwiczenia

1
3

- 7 -

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

6.

Higiena i funkcjonowanie aparatu koordynacyjno-regulacyjnego

Układ nerwowy i hormonalny. Narząd wzroku , słuchu i równowagi.
Skóra jako narząd zmysłu i ochronny.

wykład,

2

7. P

RZEDMIOT

5: P

ODSTAWY

FIZYKI

7.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Wprowadzenie podstawowych pojęć fizycznych oraz pojęć opisujących cechy przyrody. Sposoby zapoznawania z
podstawowymi prawami przyrody oraz podstawowymi wielkościami fizycznymi. Zmiany błędnych uczniowskich
prekoncepcji dotyczących opisu zjawisk przyrodniczych. Stosowanie metod i technik poznawania świata.

7.2. F

ORMY

OCENY

Aktywne uczestnictwo w zajęciach, wykonywanie zadań o charakterze ćwiczeniowym, zaliczenie pisemnych prac
kontrolnych.

7.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

1.

Właściwości i budowa materii.

Budowa ciał stałych, cieczy i gazów. Właściwości materii w trzech stanach
skupienia. Zjawiska mechaniczne- opis ruchu.

Ruch jako podstawowe zjawisko przyrody. Podział ruchów i ich
charakterystyka. Układy odniesienia – ruch w Układzie Słonecznym.

ćwiczenia

3

2.

Pojęcie energii i zasada zachowania energii jako podstawowe prawo
przyrody. Pojęcie pracy i mocy urządzenia. Różne rodzaje energii
mechanicznej i przechodzenie jednych form energii w inne.

Zjawiska mechaniczne- przyczyny i skutki ruchu.Ciała w ruchu i w
spoczynku. Siła jako niezbędny warunek zmiany stanu ciała.
Oddziaływania grawitacyjne.

ćwiczenia

3

3.

Zjawiska elektryczne i magnetyczne.

Zjawisko prądu elektrycznego- modele; zmiana błędnych uczniowskich
prekoncepcji. Jak połączone są urządzenie w naszych mieszkaniach.
Oddziaływania magnetyczne Ziemi i magnesów naturalnych oraz
sztucznych.. Prąd elektryczny źródłem pola magnetycznego.

ćwiczenia

3

- 8 -

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

4.

Zjawiska optyczne i akustyczne.

Co to jest światło i źródła światła. Prostoliniowe rozchodzenie się światła –
zjawisko cienia i półcienia, zaćmienie Słońca i Księżyca. Odbicie i
rozpraszanie światła, załamanie światła, wewnętrzne odbicie światła,
rozszczepienie światła.

Dźwięk, źródła dźwięku, cechy dźwięku. Odbicie i rozpraszanie dźwięku.
Zjawisko echa i pogłosu. Zjawisko Dopplera.

ćwiczenia

3

5.

Siły i równowaga. Pojęcie siły. Wzajemność oddziaływań w przyrodzie.
Równowaga sił. Masa a ciężar.

Podstawowe prawa dotyczące cieczy w spoczynku. Ciśnienie w gazie i w
cieczy. Prawo Pascala. Naczynia połączone- gdzie spotykamy je w
przyrodzie i na co dzień.. Pływanie ciał.

ćwiczenia

3

8. P

RZEDMIOT

6: C

HEMIA

W

ŻYCIU

CODZIENNYM

8.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Wiedza chemiczna o przyrodzie. Obserwacja zjawisk przyrodniczych. Budowa materii, różne stany skupienia
materii i ich właściwości. Substancje- właściwości i zastosowanie w życiu codziennym. Metody chemiczne służące
do opisywania rzeczywistości przyrodniczej.

8.2. F

ORMY

OCENY

Obecność na zajęciach i aktywny w nich udział; przynajmniej poprawne wykonanie zadań i materiałów
przewidzianych programem zajęć; pozytywna ocena konspektu lekcji na temat związany z problematyką zajęć.

8.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

1.

Wiedza chemiczna nauczyciela i jej znaczenie w poznawaniu przyrody. .
Analiza podstawy programowej ze względu na zawarte w niej treści
chemiczne. Znaczenie wiedzy o budowie materii w wyjaśnianiu i
przewidywaniu wiedzy doświadczalnej.

Lekcje przyrody jako wprowadzenie do nauczania chemii w gimnazjum.

ćwiczenia

3

2.

Budowa substancji a ich własności. Teoria kinetyczno-cząsteczkowa.
Zastosowanie substancji jako konsekwencja ich właściwości. Badanie
właściwości substancji. Znaczenie znajomości właściwości substancji.

ćwiczenia

3

3.

Mieszaniny substancji. Zawiesiny (dym, mgła, aerozol). Woda w
przyrodzie.

ćwiczenia

2

- 9 -

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

4.

Podstawowe pojęcia chemiczne.

Reakcja chemiczna. Opis a wyjaśnienie przebiegu reakcji chemicznej.

Podział pierwiastków i związków chemicznych. Kwasy, zasady. Odczyn
roztworu. Najważniejsze rodzaje związków organicznych. Obieg
pierwiastków w przyrodzie.

ćwiczenia

3

5.

Chemia wokół nas.

Reakcje spalania źródłem energii. Chemia produktów żywnościowych.
Jak chemia ułatwia utrzymanie czystości (pranie, czyszczenie
chemiczne, wybielanie, pH środków kosmetycznych).

ćwiczenia

4

9. P

RZEDMIOT

7: D

YDAKTYCZNE

PODSTAWY

EDUKACJI

PRZYRODNICZEJ

9.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Planowanie, organizowaniem i kierowanie procesem nauczania-uczenia się przyrody w klasach IV-VI. Proces
wychowania. Ewaluacja pracy nauczyciela i pracy ucznia na lekcjach przyrody.

9.2. F

ORMY

OCENY

Zaliczenie na podstawie aktywności na zajęciach, jakości wypracowanych materiałów (autorskie opracowania
materiałów dydaktycznych do wykorzystania w praktyce szkolnej), frekwencji.

9.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

- 10 -

l.p.

zagadnienia

forma

Liczba

godzin

1

Planowanie pracy nauczyciela przyrody.

Analiza podstawy programowej: ogólne zadania szkoły, nauczanie
blokowe przyrody na II etapie kształcenia.

Programy nauczania przyrody:

−

cechy dobrego programu nauczania, wymagania stawiane
programom nauczania,

−

analiza, ocena i interpretacja różnych programów nauczania
przyrody, które zostały dopuszczone do użytku szkolnego,

−

zasady i etapy konstrukcji programu autorskiego.

(ocena w oparciu o arkusze oceny; dyskusja – technika drzewko
decyzyjne i wybór najlepszego programu)

Podręczniki do przyrody:

−

warstwy podręcznika,

−

funkcje podręcznika: informacyjna, badawcza,
transformacyjna, motywacyjna, samokształceniowa i
kontrolno-korektywna,

−

ocena i analiza podręczników pod kątem wymagań im
stawianych.

Przegląd i dyskusja dotycząca innych materiałów: poradniki
metodyczne, zeszyty ćwiczeń.

Rozkład materiału.

wykład
ćwiczenia

2
8

2

Społeczne i wychowawcze kompetencje nauczyciela.

Umiejętności wychowawcze nauczyciela:

−

integracja zespołu klasowego,

−

komunikacja interpersonalna w pracy nauczyciela,

−

rozwiązywanie konfliktów i negocjacje,

−

radzenie sobie z zachowaniami agresywnymi,

−

asertywność, diagnozowanie sytuacji asertywnych,

−

określanie własnych możliwości i ograniczeń w budowaniu
otwartych, partnerskich relacji z innymi ludźmi (słabe i mocne
strony).

wykład
ćwiczenia

2
8

- 11 -

l.p.

zagadnienia

forma

Liczba

godzin

3

Cele kształcenia i procedury osiągania celów w edukacji przyrodniczej
na ii etapie kształcenia.

Cele kształcenia i ich operacjonalizacja. Style poznawcze, strategie i
modele kształcenia przyrodniczego.

Środki dydaktyczne: okazy, modele, przyrządy i materiały, zestawy
doświadczalne, obserwacyjne, pomiarowe.

Sposoby poznawania przyrody. Metody aktywizujące w nauczaniu
przyrody i możliwości ich wykorzystania na lekcjach przyrody.

−

obserwacja i doświadczenie, eksperyment przyrodniczy,

−

dyskusja dydaktyczna (zastosowanie różnych technik
dyskusyjnych), -praca z tekstem źródłowym, studium
przypadku, metody aktywnego opisu,

−

metoda gier dydaktycznych (burza mózgów, drama, nauczanie
sytuacyjne),

−

metody twórczego rozwiązywania problemów.

Opracowywanie przykładowych rozwiązań dydaktycznych z
zastosowaniem metod aktywizujących.

Różne sposoby organizacji pracy grupowej.

Kształtowanie umiejętności kluczowych.

Indywidualizacja pracy ucznia i rozwój zainteresowań przyrodniczych.

Motywowanie ucznia do nauki.

Ewaluacja pracy nauczyciela: sposoby diagnozy i oceny, techniki
ewaluacji.

Cele, formy doskonalenia zawodowego nauczycieli; samokontrola i
samoocena pracy nauczyciela.

wykład
ćwiczenia

4

34

4

Zajęcia terenowe w nauczaniu przyrody.

Potrzeby i możliwości realizacji treści przyrodniczych w formie zajęć
terenowych.

Metodyka zajęć.

Programowe zajęcia edukacyjne na ścieżce dydaktycznej w najbliższej
okolicy.

ćwiczenia

14

- 12 -

l.p.

zagadnienia

forma

Liczba

godzin

5

Przedmiotowy system oceniania – przyroda.

Analiza rozporządzeń MENiS dotyczących zasad oceniania i
promowania.

Standardy wymagań i wymagania.

Sposoby utrwalania wiadomości i umiejętności z edukacji
przyrodniczej.

Wspierająca rola oceny szkolnej.

Podstawowe pojęcia teorii pomiaru dydaktycznego.

Procedury pomiaru dydaktycznego: analiza treści, planowanie i
konstrukcja narzędzi pomiaru, analiza wyników kontroli.

Metody i narzędzia sprawdzania osiągnięć uczniów.

Zalety i wady różnych form sprawdzania osiągnięć; wielokryterialna
ocena zadań otwartych.

Opracowywanie narzędzia pomiaru do określonego działu
programowego i przeprowadzenie jego wstępnej standaryzacji;
rekonstrukcja zadań uwzględniająca wnioski wynikające z analizy
statystycznej wyników testowania.

wykład
ćwiczenia

2

16

10. P

RZEDMIOT

8: E

DUKACJA

EKOLOGICZNA

W

PRAKTYCE

SZKOLNEJ

10.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Rozwój zrównoważony w edukacji. Podstawowe problemy środowiskowe współczesnego świata. Kształtowanie
postaw prośrodowiskowych – od stylu życia „mieć” do „być”. Efektywność kształcenia prośrodowiskowego.
Świadomość konsumencka i jej kształtowanie.

10.2. F

ORMY

OCENY

Opracowania materiałów dydaktycznych do zastosowania w praktyce szkolnej; aktywność na zajęciach,
frekwencja.

10.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

- 13 -

l.p.

zagadnienia

forma

Liczba

godzin

1. Zagrożenia biosfery i człowieka. Założenia ery ekorozwoju. Wyzwania

globalne.

Czynniki kształtujące świadomość ekologiczną.

Edukacja środowiskowa dzieci i młodzieży; prośrodowiskowy styl
życia:

−

model przyrodniczej ścieżki edukacyjnej,

−

zasady i metody kształcenia z edukacji ekologicznej,

−

projekt dydaktyczny jako sposób integracji treści w
prośrodowiskowym kształceniu.

ćwiczenia

8

2. Środowisko a zdrowie człowieka; szkodliwa i zdrowa żywność.

Społeczeństwo konsumentów: opakowania, reklama, etykiety.

Organizacje i ruchy ekologiczne.

Organizacja procesu dydaktycznego na zajęciach z edukacji
ekologicznej, a efekty dydaktyczne w zakresie umiejętności i postaw
uczniów.

ćwiczenia

7

11. P

RZEDMIOT

9 : P

SYCHOLOGICZNE

ASPEKTY

PRACY

NAUCZYCIELA

11.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Diagnoza przyczyn niepowodzeń szkolnych uczniów i sposoby podejmowania adekwatnych do nich działań
profilaktycznych i terapeutycznych. Praca z dziećmi z dysfunkcjami. Umiejętność negocjacji i mediacji w
sytuacjach konfliktowych oraz wdrażania uczniów do samodzielności i współpracy. Opieka psychopedagogiczna
dziecka.

11.2. F

ORMY

OCENY

Frekwencja, opracowania materiałów ćwiczeniowych, aktywne uczestnictwo w zajęciach.2.3. Treści programowe

11.3.

TREŚCI

PROGRAMOWE

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

1. Podstawowe koncepcje wychowawcze: pedagogika tradycyjna i

humanistyczna.

Szkolne programy wychowawcze.

Współczesne dylematy wychowawcze: problematyka agresji szkolnej,
przestępczość szkolna, odpad i odsiew szkolny, alkoholizm i narkomania
wśród młodzieży, obecność podkultur młodzieżowych w szkole.

wykład

2

- 14 -

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

2. Szkolne programy profilaktyczne: podstawowe założenia, strategie, formy

realizacji.

Formy pomocy i terapii; system poradnictwa psychologiczno-
pedagogicznego.

Metody aktywizacji środowiska szkolnego.

wykład

2

3. Psychologiczne prawidłowości procesu uczenia się i nauczania.

Diagnoza trudności w nauce; znaczenie wyników testów inteligencji:

−

deficyty rozwojowe jako przyczyny trudności w nauce – analiza
zeszytów dzieci,

−

obserwacja i wywiad w diagnozie pedagogicznej.

wykład

2

4. Praca z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi:

−

zagadnienia i problemy związane z dysleksją, dysortografią,
dysgrafią i specjalnymi trudnościami w czytaniu,

−

etiologia, epidemiologia, rodzaje dysleksji, dyskalulia.

wykład

2

5. Stres w zawodzie nauczyciela, czyli jak unikać zespołu wypalenia

zawodowego

wykład

2

12. P

RZEDMIOT

10: P

RZYRODA

WOKÓŁ

NAS

12.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Poznanie walorów przyrodniczych, kulturowych i możliwości edukacyjnych najbliższego regionu. Zajęcia na
przyrodniczych ścieżkach edukacyjnych : Kazimierski Park Krajobrazowy, Nadwieprzański Park Krajobrazowy.

12.2. F

ORMY

OCENY

Aktywne uczestnictwo w zajęciach (obserwacje, pomiary).

12.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

- 15 -

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

1 Elementy biotyczne i abiotyczne środowiska przyrodniczego i

relacje miedzy nimi.

Jedność i różnorodność w przyrodzie.

Bio- i georóżnorodność.

Wpływ oddziaływań antropogenicznych na biocenozy.

Orientacja w terenie.

Formy ochrony przyrody, ochrona gatunkowa.

ćwiczenia

15

13. P

RZEDMIOT

11: T

ECHNOLOGIA

INFORMACYJNA

13.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Pojęcia, środki, narzędzia i metody technologii informacyjnej.
Technologia informacyjna jako składnik warsztatu pracy nauczyciela.
Technologia informacyjna w dziedzinie właściwej dla nauczanego przedmiotu.
Aspekty humanistyczne, etyczno-prawne i społeczne w dostępie i korzystaniu z technologii informacyjnej.

13.2. F

ORMY

OCENY

Zaliczenie

13.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

- 16 -

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

1.

Oprogramowanie użytkowe i specjalistyczne, elektroniczne źródła
informacji właściwe dla nauczanego przedmiotu.

ćwiczenia

2.

Scenariusze zajęć uwzględniające korzystanie z technologii informacyjnej. ćwiczenia

3.

Aspekty dydaktyczne i metodyczne wykorzystania technologii
informacyjnej w nauczaniu przedmiotu.

ćwiczenia

4.

Prawo własności intelektualnej w kontekście informatyki, korzystanie z
oprogramowania otwartego.

ćwiczenia

5.

Humanistyczne, etyczno-prawne i społeczne aspekty korzystania z
technologii informacyjnej.

ćwiczenia

6.

Zagrożenia psychiczne i fizyczne dla zdrowia wynikające z niewłaściwego
korzystania ze środków technologii informacyjnej i sposoby obrony przed
nimi.

ćwiczenia

7.

Scenariusze zajęć uwzględniające korzystanie z technologii informacyjnej. ćwiczenia

8.

Aspekty dydaktyczne i metodyczne wykorzystania technologii
informacyjnej w nauczaniu przedmiotu.

ćwiczenia

9.

Prawo własności intelektualnej w kontekście informatyki, korzystanie z
oprogramowania otwartego.

ćwiczenia

10.

Humanistyczne, etyczno-prawne i społeczne aspekty korzystania z
technologii informacyjnej.

ćwiczenia

11.

Zagrożenia psychiczne i fizyczne dla zdrowia wynikające z niewłaściwego
korzystania ze środków technologii informacyjnej i sposoby obrony przed
nimi.

ćwiczenia

100 w tym

60 godzin

nauczania na

odległość –

30 godzin

nauczania na

odległość w

semestrze I i

30 godzin w

semestrze II

14. P

RZEDMIOT

12: J

ĘZYK

ANGIELSKI

14.1. Z

AKRES

TEMATYCZNY

Tematyka kursu języka angielskiego będzie się koncentrować na treściach, które bezpośrednio dotyczą słuchaczy
kursu, np.: dom, praca zawodowa, upodobania, zainteresowania, Internet. Program szczegółowy będzie zawierał
listę poruszanych na kursie tematów, będzie także określał kolejność pracy nad nimi. Każdy temat będzie
wyposażony w listę powiązanych z nim słów i zwrotów angielskich oraz niezbędne funkcje i struktury
gramatyczne.

14.2. F

ORMY

OCENY

Kontrola wyników nauczania będzie miała charakter kontroli bieżącej i okresowej:

- Kontrola bieżąca – zwykle na zajęciach prowadzonych tradycyjnie w klasie; zwykle będzie to kontrola ustna

tych partii materiału i umiejętności, na którymi aktualnie pracuje się w klasie.

- Kontrola okresowa:

o co tydzień – słuchacze będą mieli za zadanie wywiązywać się z zadawanych prac domowych w cyklach

tygodniowych,

- 17 -

o co semestr – na koniec każdego semestru uczestnicy kursu będą rozliczani z opanowania całości

materiału przerabianego w danym odcinku czasu oraz z wykonanych prac domowych.

Ocena semestralna będzie stanowić średnią ocen składowych. Pod uwagę będą brane osiągnięcia studentów w
zakresie: aktywności na zajęciach w klasie, 3 testów osiągnięć (ewaluacja ta będzie organizowana stacjonarnie),
prac domowych. Ocena końcowa (końcowe zaliczenie kursu) będzie stanowić średnią ocen semestralnych.

14.3. T

REŚCI

PROGRAMOWE

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

1

SPRAWNOŚĆ: ROZUMIENIE ZE SŁUCHU

Cel:
- wydobycie ogólnego przesłania;

- uzyskanie szczegółowych informacji;

Działania:
- słuchanie prezentacji, wykładu, nagrania audio, programu TV lub
radiowego; uczestniczenie w dyskusji.

ćwiczenia

20

(w tym:

10h - tryb

stacjonarny

10h -

kształcenie

na

odległość,

przez

Internet)

2

SPRAWNOŚĆ: ROZUMIENIE TEKSTU PISANEGO

Cel:

- wydobywanie głównego sensu tekstu (bez użycia słownika);

- rozumienie najważniejszych treści i intencji, konkretnych i
abstrakcyjnych, dotyczących tematów ogólnych i związanych z praca
zawodową;

- uzyskiwanie szczegółowych informacji;

- rozumienie organizacji tekstu;

- domyślanie się ukrytych znaczeń

Działania:

- czytanie intensywne krótkich tekstów na zajęciach

- czytanie ekstensywne w domu,

- poszukiwanie informacji w Internecie

ćwiczenia

25

(w tym:

5h - tryb

stacjonarny

20h -

kształcenie

na

odległość,

przez

Internet)

3

SPRAWNOŚĆ: MÓWIENIE – INTERAKCJA

Cel:
- udział w dyskusji

Działania:
- formułowanie pytań;

- udzielanie odpowiedzi na pytania,

- inicjowanie dyskusji, przerywanie, uzupełnianie, wyjaśnianie,
konkludowanie, zamykanie dyskusji,

- role-plays /symulacje;

- dyskusje sterowane.

ćwiczenia

25

(w tym:

25h - tryb

stacjonarny

0h -

kształcenie

na

odległość,

przez

Internet)

- 18 -

l.p.

zagadnienia

forma

liczba

godzin

4

SPRAWNOŚĆ: MÓWIENIE – PRODUKCJA

Cel:
- przedstawianie opisu;

- przedstawiane swojego poglądu i argumentowanie;

- prezentacja ustna: referat, wystąpienie.

Działania:
- opisywanie faktów, czynności, procesu, przedstawianie aspektu,
relacjonowanie wypowiedzi

ćwiczenia

20

(w tym:

20h - tryb

stacjonarny

0h -

kształcenie

na

odległość,

przez

Internet)

5

SPRAWNOŚĆ: PISANIE – PRODUKCJA

Cel:
- streszczenia,

- sprawozdania;

- cv;

- notatki

Działania:
- pisanie konspektów, planów,

wykorzystywanie danych w różnych formach graficznych,

słuchanie wykładów i prezentacji

ćwiczenia

10

(w tym:

0h - tryb

stacjonarny

10h -

kształcenie

na

odległość,

przez

Internet)

6

SPRAWNOŚĆ: PISANIE – INTERAKCJA

Cel:
- udział w dyskusji na forum internetowym

Działania:
- formułowanie pytań;

- udzielanie odpowiedzi na pytania,

- inicjowanie dyskusji, przerywanie, uzupełnianie, wyjaśnianie,
konkludowanie, zamykanie dyskusji,

- role-plays /symulacje;

- dyskusje sterowane.

ćwiczenia

20

(w tym:

0h - tryb

stacjonarny

20h -

kształcenie

na

odległość,

przez

Internet)

- 19 -