Jak napisać dobrą scenę – sceny i sekwele

Marzymy,

żeby

każda

część

książki,

każda

scena

powieści

była

perfekcyjna.

Jak

napisać

dobrą

powieść?

Każdy z nas widzi tę doskonałość inaczej. Nie sposób jej jednoznacznie określić.

Niezależnie jednak od tego, czy jest dla nas wspaniała i poruszająca lub nudna i nieciekawa wiemy

czy

nam

się

ją

dobrze

czytało

czy

była

to

droga

przez

mękę.

Nawet jeśli nie uda nam się napisać doskonałej powieści, możemy napisać powieść perfekcyjnie

zbudowaną.

A

to

zdecydowanie

lepsze

niż

napisanie

źle

skonstruowanej

powieści.

Pisanie

powieści

to

praca

nad

kolejnymi

scenami.

Doskonalenie

warsztatu

to

praca

nad

każdą

sceną.

Jak

utrzymać

perfekcję

w

pisaniu.

Na

czym

ona

polega?

Żeby odpowiedzieć na to pytanie musimy zrozumieć motywację czytelników do czytania.

Czytelnik czyta twoją powieść, ponieważ pozwalasz mu doświadczać silnych emocjonalnych

przeżyć. Jeżeli piszesz romans musisz stworzyć w czytelniku wrażenie, że to on sam się zakochał.

Jeżeli piszesz thriller musisz go przekonać, że to on sam jest w śmiertelnym niebezpieczeństwie i
ma nikłą szansę na uratowanie swojego życia ( a nawet istnienia ludzkości). Jeśli piszesz fantasy, to

musisz przekonać go, że to on właśnie teraz, znajduje się w zupełnie innym , pełnym magii,

wspaniałym świecie.

Jeśli

nie

wywołasz

tych

emocji

w

czytelniku,

to

przepadłeś.

Im lepiej uda ci się obudzić w czytelniku pragnienie emocjonalnych przeżyć , tym lepsza będzie

twoja

powieść.

Doskonałość pisania to umiejętność stworzenia pełnej gamy doświadczeń emocjonalnych.

Sceny i sekwele

Popularny amerykański nauczyciel creative writing, Dwight Swain, opisuje dwa typy scen
pojawiające się w powieści. Nazywa je Sceną (z dużej litery, aby odróżnić od pojęcia sceny

używanego

w

potocznym

znaczeniu)

i

sekwelem.

Scena zbudowana jest według trójstopniowego modelu:

cel

konflikt

katastrofa

A sekwel :

reakcja

dylemat

decyzja

Ten model może wyglądać na łatwy. Może się wydawać nawet, że chce zredukować pisanie do

„zaliczania” poszczególnych punktów. Nic bardziej mylnego. Był i jest wykorzystywany przez wielu

pisarzy.

Budowa Sceny

Scena, jak mówiliśmy wcześniej, składa się z trzech części: celu, konfliktu i katastrofy. Wszystkie są

niesłychanie ważne. Każda z nich ma zasadnicze znaczenie dla struktury Sceny.

Pierwszym krokiem przy budowaniu Sceny jest wybranie jednego bohatera, z punktu widzenia
którego, będziemy opisywać daną scenę. Nazwijmy go bohaterem POV (z ang. Point Of View

character).

Twoim celem jest tak pokazać POV, żeby był przekonujący. Powinieneś zrobić to bardzo wyraźnie,

aby czytelnik miał wrażenie, że to on sam jest bohaterem.

Cel:

cel to jest to, czego chce POV od początku sceny. Cel musi być konkretny i bardzo jasno

określony. Cel czyni go aktywnym. Nie jest już osobą, która biernie czeka na rozwiązania, które

ześlą mu niebiosa. Twój POV sam sięga po to czego chce, dokładnie tak, jak chciałby tego twój
czytelnik. To jest oczywiste a zarazem bardzo prawdziwe. Każdy bohater, który jest bardzo

zdeterminowany w dążeniu do czegoś jest interesujący. Nawet, jeśli nie jest sympatyczny, jest
interesujący. To sprawia, że czytelnik może się z nim identyfikować. A oto właśnie chodzi

pisarzowi.

Konflikt:

konflikt jest przeszkodą dla POV na drodze do osiągnięcia celu. Musi występować w każdej

scenie. Jeśli POV osiągnie cel bez przeszkód czytelnik będzie się nudził. Czytelnik chce walki.

Zwycięstwo,

które

łatwo

przychodzi

nie

ma

żadnej

wartości.

Katastrofa:

katastrofa, to jest to, co uniemożliwi POV osiągnięcie celu. Kiedy scena kończy się

zwycięstwem, czytelnik nie ma powodu aby przewrócić stronę. Jeśli wszystko dobrze się układa,

czytelnik może iść spać. Nie! Niech się wydarzy coś okropnego! Postaw swojego bohatera nad

przepaścią, a wtedy czytelnik będzie miał powód, żeby przewrócić stronę, będzie chciał wiedzieć co

wydarzy się dalej.

Scena kończy się katastrofą, nie możesz jednak przejść natychmiast do nowej sceny, która znów

zaczyna

się

od

nowego

celu.

Dlaczego?
Kiedy jesteś pokonany , zdruzgotany, załamany, nie możesz nagle wstać i próbować czegoś nowego.

Potrzebujesz

czasu,

żeby

przyjść

do

siebie.

To

wynika

z

podstawowej

wiedzy

psychologicznej.

Musisz odreagować. Temu służy sekwel.

Budowa sekwelu

Sekwel

składa

się

z

trzech

części:

reakcji,

dylematu

i

decyzji.

I znowu każda z nich jest niezbędna do napisania dobrego sekwelu.

Reakcja:

reakcja to emocjonalne następstwo katastrofy. Kiedy zdarza się coś okropnego, przez

chwilę jesteś oszołomiony, pozbawiony równowagi. Nie możesz sobie poradzić. Dlatego pozwól
swojemu bohaterowi zareagować adekwatnie do katastrofy. Pozwól mu cierpieć. Daj czytelnikowi

szansę cierpieć razem z POV. Musisz pokazać przejście.. To nie jest czas na akcję. To jest czas na

odreagowanie. Czas na łzy. Ale oczywiście nie możesz pozostać w bólu na zawsze. W prawdziwym
życiu, jeżeli ludzie tak robią - tracą przyjaciół. W powieści- stracisz czytelników. W końcu twój

bohater musi się otrząsnąć, zapanować nad sytuacją. Ocenić straty i poszukać rozwiązań. Problem

pojawia

się

kiedy

nie

ma

żadnych...

Dylemat:

jeżeli twoja katastrofa była prawdziwą katastrofą, nie ma żadnego dobrego wyboru. Twój

bohater ma prawdziwy dylemat. To daje czytelnikowi możliwość zastanowienia się nad dostępnymi

opcjami. Czytelnik musi być ciekawy co może się dalej wydarzyć. Niech twój POV trochę popracuje.
Pozwól mu wybierać, odrzucać..... w końcu daj mu znaleźć najmniej złe ze wszystkich możliwych

rozwiązań

Decyzja:

decyzja to dokonanie wyboru spośród kilku możliwości. Podjęcie decyzji pozwala

bohaterowi ponownie działać. Ludzie, którzy nigdy nie podejmują decyzji są nudni, mało

interesujący, nieciekawi. Zawsze czekają, aż ktoś zdecyduje za nich. Nikt nie chce czytać o takich
ludziach, nikt nie chce się z nimi identyfikować. Dlatego stwórz bohatera będącego postacią

zdecydowaną i podejmującą odważne decyzje. Wzbudzisz szacunek u czytelnika i będzie musiał

przewrócić stronę, aby śledzić dalsze poczynania bohatera. Bo on ma już teraz nowy cel,

wymuszający nową Scenę.

Teraz znasz całe koło. Przechodzisz od Sceny do sekwelu i z powrotem do nowej Sceny i nowego
celu. To jest powód, dla którego wzór Scena

– sekwel jest tak mocny.

Scena w sposób naturalny prowadzi do sekwelu, który równie naturalnie prowadzi do nowej Sceny. I
tak na przemian. W pewnym punkcie zakończysz cykl. Pozwolisz swojemu bohaterowi podjąć

ostateczną decyzję, która doprowadzi do ostatecznego zwycięstwa lub porażki.