blizejprzedszkola.pl

56

n

otatniK

n

auCzyCiela

w

SpoMagająCego

O

statnio dużo mówi się o zajęciach wczesnej interwen-

cji i wspomagania rozwoju. Pracując z małymi dziećmi

w wieku od 0 do 3 lat, pragnę podzielić się swoimi spo-

strzeżeniami. Wielu z nas chce mieć dzieci. Niektórzy mają je

wcześniej, inni odkładają decyzję na później – chcą mieć naj-

pierw mieszkanie, dobrą pracę. Planując dziecko, każdy zakłada,

że urodzi się śliczne, zdrowe i będzie to dziewczynka, albo naj-

lepiej chłopak. Nikt wtedy nie myśli, że może być inaczej. Czasa-

mi długo oczekiwane dziecko rodzi się wcześniej, ma problemy

z oddychaniem, nie potrafi ssać, jest karmione sondą. Rodzice

nie mogą go przytulić, gdy płacze. Lekarze robią wszystko, co

tylko mogą, aby je ratować. Po kilku miesiącach niemowlę jest

w domu z diagnozą medyczną, której rodzice do końca nie rozu-

mieją. Zaczynają więc wędrówkę od lekarza do lekarza – każdy

ma rację i każdy mówi co innego. Okazuje się, że tak oczekiwane

dziecko ma mnóstwo problemów rozwojowych, zdrowotnych.

Ostatecznie otrzymują wskazówkę, aby dalszym prowadzeniem

leczenia zajęli się specjaliści w miejscu zamieszkania. Rodzice

nadal nie wiedzą, co mają dalej robić, jak się opiekować swoim

chorym dzieckiem. Rozważają możliwość pozostawienia maleń-

stwa w ośrodku. Większość rodzin podejmuje się wyzwania wy-

chowania. Szukają innych specjalistów, bioenergoterapeutów,

znachorów, lekarzy ze wschodu. Są zagubieni, zmęczeni, nerwo-

wi – oczekują konkretnej pomocy.
A ich dziecko ? – teraz, kiedy potrzebuje najwięcej miłości, opieki

od rodziców, pozostaje samo bez terapii, pozbawione czułości

ze strony najbliższych. Matka myje, karmi, ubiera je nie wiedząc

czy robi to dobrze. Ojciec pracuje po całych dniach, aby utrzy-

mać rodzinę – niekiedy nie wytrzymuje tego napięcia, popada

w nałóg bądź odchodzi, nie mogąc podołać narastającym prob-

lemom.
Przypadkowo dowiadują się z Internetu, lekarza, bądź od ro-

dziny mającej podobny problem o pomocy innej niż dotychczas

im proponowanej. Udają się do poradni psychologiczno-peda-

gogicznej. Na wniosek rodzica w poradni, specjaliści przepro-

wadzają wywiad z rodziną, analizują dokumentację medyczną,

przeprowadzają diagnozę psychoruchową dziecka i wydają opi-

nię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, które może

być realizowane na terenie poradni psychologiczno-pedago-

gicznej, przedszkola, szkoły podstawowej lub na terenie domu

rodzinnego. Z tych placówek otrzymują konkretną pomoc

bożena gryta

Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju

O konieczności wczesnej interwencji nie trzeba nikogo

przekonywać. Dziecko, którego rozwój przebiega

nieprawidłowo, powinno jak najwcześniej uzyskać

specjalistyczną pomoc. Potwierdzają to doświadczenia

specjalistów oraz teorie naukowe starające się wyjaśnić

mechanizmy plastyczności mózgu i związaną z tym

podatność małego dziecka na terapię.

– dzieckiem zajmą się specjaliści: logopeda, oligofrenopedagog,

specjaliści wczesnego wspomagania rozwoju małego dziecka,

psycholog – ludzie, którzy udzielą wsparcia rodzinie w wycho-

waniu i rozwijaniu potencjalnych możliwości rozwojowych ich

dziecka.
Wczesna interwencja to zespół wielu działań w stosunku do dzie-

cka i rodziców. Wczesna interwencja jest procesem oddziaływań

psychopedagogicznych, których celem jest wspomaganie rozwo-

ju dziecka i rodziny. Jeżeli to oddziaływanie podjęte jest w pierw-

szych latach życia dziecka, to mówimy wówczas o wczesnej in-

terwencji. Te wszystkie celowe działania wpływające na dziecko

i jego otoczenie mają na celu stworzenie jak najlepszych warun-

ków do rozwoju (G.Walczak, 1996).

Z

moich doświadczeń wynika, że rodzice oczekują konkret-

nej rozmowy, konkretnych ćwiczeń, akceptacji ich dzie-

cka, miłej i serdecznej atmosfery i pracy z ich dzieckiem.

Początki są trudne. Rodzice zmęczeni są kolejnymi zadawanymi

pytaniami, dokładnie obserwują nasz stosunek do dziecka oraz

ćwiczenia proponowane dziecku. Nauczyciel musi się w tym

początkowym okresie wykazać dużym doświadczeniem, zna-

jomością przepisów, rehabilitacji i stosowanych metod w pracy.

Po kilku, a może kilkunastu spotkaniach obie strony nabierają

zaufania do siebie, pomagają sobie w zabawach, ćwiczeniach.

Rodzice chętnie biorą udział w zajęciach, zwłaszcza jeżeli są one

Wczesna interwencja

to zespół wielu działań

w stosunku do dziecka i rodziców.

Wczesna interwencja jest procesem

oddziaływań psychopedagogicznych,

których celem jest wspomaganie

rozwoju dziecka i rodziny.

Jeżeli to oddziaływanie podjęte jest

w pierwszych latach życia dziecka,

to mówimy wówczas

o wczesnej interwencji.

blizejprzedszkola.pl

57

n

otatniK

n

auCzyCiela

w

SpoMagająCego

B

liżej

p

rzedSzKola



5.9 maj 009

prowadzone w domu rodzinnym. Dużą rolę odgrywa w tym

procesie nauczyciel, który musi nawiązać dobry stosunek z ro-

dziną i zorganizować pracę tak, aby ona czynnie uczestniczyła

w rozwoju ich dziecka.
Dziecko objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju ma przyzna-

nych osiem godzin terapii w ciągu miesiąca. W tym czasie pra-

cują z nim specjaliści, którzy opracowują program dla maluszka

na podstawie przeprowadzonej diagnozy. Zadaniem specjalisty

wczesnego wspomagania jest kompleksowa terapia wszystkich

funkcji psychomotorycznych dziecka. Pracę rozpoczynamy od

przeprowadzenia wywiadu z rodzicami oraz oceny na jakim

poziomie dziecko funkcjonuje. W naszej diagnozie opieramy się

na opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznej, Monachij-

skiej Funkcjonalnej Diagnostyce Rozwojowej, Profilu osiągnięć

ucznia wg J.Kielina, Profilu Psychoedukacyjnym E.Schoplera.

Zadaniem logopedy jest usprawnianie aparatu artykulacyjnego,

poprawy funkcji oddechowych i pokarmowych.

W trakcie badania nawiązujemy kontakt z maluszkiem – najszyb-

ciej można to uczynić przez dotyk. Dotyk ma sprawiać przyjem-

ność, powinien być ciepły i bezpieczny. Pracę z dotykiem może-

my wspomagać różnymi technikami masażu: z użyciem miękkiej

gąbki, pędzla, szczoteczki z miękkim włosiem. Należy poznać

jakie mały pacjent preferuje techniki dotyku i masażu: czy dotyk

mocniejszy, przy którym się ożywiają, czy delikatny. Następnie

stymulujemy poszczególne zmysły:



wzrok – czarno-białe plansze, latarka, różnokolorowe folie;



słuch – grzechotki, szeleszczące folie, dzwoneczek;



węch – zapachy naturalne, głównie z kuchni domowej;



smak słodki – słodzona woda,



słony – solona woda,



kwaśny – kilka kropel cytryny,



gorzki – kilka kropel grejpfruta.

Podczas pracy wspieramy także rozwój małej i dużej motoryki.

Usprawniamy dłonie, głównie poprzez masaż i ćwiczenia ergote-

rapeutyczne na bazie mas łatwo przekształcalnych. Po konsultacji

z rehabilitantem usprawniamy także dziecko ruchowo. Jeżeli nie

mamy kontaktu z rehabilitantem, należy poprosić o pomoc mat-

kę, która pokaże nam jak trzyma, przenosi, kołysze, sadza, kładzie

swoje dziecko. Aby uatrakcyjnić nasze ćwiczenia pomocny będzie

prosty sprzęt: piłka typu kangur, koc, rożek, krzesło obrotowe.

Podczas ćwiczeń, które wykonywane są biernie przez dziecko,

stymulujemy błędnik, dostarczamy bodźców proprioceptyw-

nych, stymulujemy własną aktywność dziecka.

W zajęciach powinni uczestniczyć rodzice, którzy w trakcie za-

jęć na nowo poznają swoje dziecko, zauważają jego aktywności,

których wcześniej nie dostrzegali. Proponowane przez nauczy-

ciela aktywności i zabawy inspirują rodziców do poszukiwania

nowych pomysłów.Dzielą się nimi z terapeutą.

Nauczyciel powinien wspierać rodziców w ich działaniach i infor-

mować o stanie dziecka i jego postępach. W ten sposób powstaje

integralna spójność na płaszczyźnie nauczyciel-rodzic. Obie stro-

ny mają jeden cel: poprawić ogólny stan psychofizyczny dziecka

i usprawnić funkcje już istniejące. Jeżeli rodzice zobaczą w nas

osobę życzliwą, kompetentną i chętną do współpracy, wówczas

praca przyniesie obydwu stronom dużo satysfakcji, a to wiąże się

bezpośrednio z dobrem dziecka.

N

a koniec przedstawię mój własny, wypracowany ramo-

wy plan jednego spotkania w domu rodzinnym dzie-

cka, u którego prowadzę zajęcia wczesnej interwencji

oraz metody pracy jakimi się posługuję.

1. Przywitanie się z rodziną dziecka i krótka rozmowa.
2. Przywitanie się z dzieckiem dowolną piosenką połączoną

z dotykiem.

3. Ćwiczenia ruchowe ogólnorozwojowe na podłodze.
4. Praca ze zmysłami.
5. Zajęcia w foteliku.
6. Masaż ciała, ćwiczenia relaksacyjne.
7. Instruktaż dla rodziców. Omówienie zajęć.
8. Pożegnanie z dzieckiem i jego rodziną.

Stosowane metody pracy: ustno-twarzowa terapia regulacyjna

wg Castillo-Moralesa, masaż ciała Shantali, terapia taktylna,

Ruch Rozwijający W.Sherborne, Integracja Sensoryczna, Kinezjo-

logia Edukacyjna P.Dennisona, metody terapeutyczne uspraw-

niania wzroku, słuchu, mowy, metoda paluszkowa, relaksacja,

metody rehabilitacyjne, stymulacja polisensoryczna.

bożEna gryta

oligofrenopedagog,

specjalista wczesnej interwencji

i wspomagania rozwoju małego dziecka, terapeuta SI

Przedszkole nr 7 w Zawierciu

Bibliografia:

G.Walczak, Problemy wczesnej rehabilitacji niewidomych i słabo widzących dzieci,

WSPS, 1996.

■

Dziecko objęte wczesnym

wspomaganiem rozwoju

ma przyznanych osiem godzin

terapii w ciągu miesiąca.

W tym czasie pracują z nim specjaliści,

którzy opracowują program

na podstawie przeprowadzonej diagnozy.

Zadaniem specjalisty wczesnego

wspomagania jest kompleksowa

terapia wszystkich funkcji

psychomotorycznych dziecka.

Wczesne wspomaganie rozwoju jest nowym zada-
niem w polskim systemie oświaty, bardzo ważnym
z punktu widzenia rozwoju i potrzeb dziecka niepeł-
nosprawnego, a także zapobiegania jego ewentual-
nym przyszłym niepowodzeniom w nauce szkolnej.

Regulacje prawne na ten temat zawarte są w roz-
porządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
z dnia 4 kwietnia 2005 r. w sprawie organizowania
wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. Nr
68, poz. 587).

Zawarte w rozporządzeniu rozwiązania odpowia-
dają organizacji wczesnego wspomagania przyjętej
w krajach Unii Europejskiej.