1

Rozdział 28: POSTĘPOWANIE NAKAZOWE

1.Postępowanie nakazowe – to fakultatywny tryb postępowania szczególnego II stopnia, którego
dopuszczalność uzależniona jest od wystąpienia 3 rodzajów przesłanek:
a) ogólnych postępowania karnego, warunkujących rozpoznanie sprawy w postępowaniu zwyczajnym
b) szczególnych, warunkujących rozpoznanie danej sprawy w postępowaniu szczególnym I stopnia
c) szczególnych, warunkujących rozpoznanie danego postępowania szczególnego II stopnia
Uwaga!:
- brak przesłanki szczególnej pozytywnej:



Rozpoznanie sprawy w danym trybie jest niemożliwe



Konieczność przekazania sprawy do rozpoznania w postępowaniu
uproszczonym

- istnienie przesłanki szczególnej pozytywnej



Musi istnieć obok przesłanka pozytywna ogólna, która warunkuje proces w
trybie zwyczajnym



Gdy jest brak przesłanki pozytywnej ogólnej – niedopuszczalność procesu
karnego

2.Postępowania nakazowe jest dopuszczalne:
a) gdy konieczne jest przekazanie sprawy do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym

- w trybie uproszczonym można rozpoznawać przestępstwa i wykroczenia skarbowe, w stosunku do

których było prowadzone dochodzenie ( sprawy drobne)

- niedopuszczalne natomiast, gdy było prowadzone śledztwo ( gdyż śledztwo prowadzi się w

sprawach szczególnie ważnych i zawiłych i tu postępowanie uproszczone jest niedozwolone)

b) gdy w danej sprawie nie jest konieczne przeprowadzenie rozprawy
c) gdy w toku sprawy jest możliwe orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny
d) gdy nie ma wątpliwości co do okoliczności czynu i winy oskarżonego – charakter gwarancyjny
e) gdy brak jest negatywnych przesłanek trybu nakazowego

Oto te negatywne przesłanki:

- gdy osoba, w stosunku do której ma być toczone postępowanie, pozbawiona jest wolności

- gdy stosuje się w sparwie przepisy o odpowiedzialności posiłkowej

- gdy zgłoszono interwencję co do przedmiotów podlegających przepadkowi, chyba że zostanie ona

cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu.

3. Przebieg postępowania nakazowego
a) uznanie przez prezesa sądu, iż sprawa kwalifikuje się do rozpoznania w postępowaniu nakazowym
b) wydanie zarządzenia przez prezesa sądu
c) skierowanie sprawy na posiedzenie sądu w celu zmiany z trybu uproszczonego na nakazowy
d) wydanie wyroku nakazowego

4. Wyrok nakazowy
- wydawany jest na posiedzeniu bez udziału stron
- zawiera oznaczenie sądu, sędziego, datę wydania
- nie musi zawierać uzasadnienia
- odpis wyroku należy doręczyć oskarżycielowi publicznemu, oskarżonemu i jego obrońcy
- oskarżonemu i oskarżycielowi przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu od wyroku nakazowego

 na piśmie
 w terminie zawitym 7 dni od jego doręczenia
 nie musi zawierać uzasadnienia
 może być cofnięty, do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na I

rozprawie, co powoduje, że wyrok staje się prawomocny.

2

Rozdział 29: POSTĘPOWANIE W STOSUNKU DO NIEOBECNYCH

1.Postępowanie w stosunku do nieobecnych

- stosowany w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe

- stanowi tryb szczególny postępowania

- występuje tu modyfikacja zwykłego porządku procesowego, z uwagi na nieobecność oskarżonego lub

podmiotu pociągniętego do odpowiedzialności posiłkowej

- następuje redukcja czynności procesowych, których nie można wykonać z powodu absencji wyżej

wymienionych podmiotów

- pozwala na uniknięcie obstrukcji procesowej

- nie jest to tryb o charakterze obligatoryjnym

2.Zastosowanie

a) Przesłanki pozytywne zastosowania postępowania

- w stosunku do sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego oraz do podmiotu pociągniętego do

odpowiedzialności posiłkowej, gdy:

 przebywa stale za granicą

 nie można ustalić miejsca jego zamieszkania lub pobytu w kraju

- w stosunku do obywateli polskich, cudzoziemców i bezpaństwowców, bo uzyskaniu przekonania, że zostały

spełnione wyżej wymienione przesłanki

b) Przesłanki negatywne – nie można zastosować postępowania

- jeżeli wina sprawcy lub okoliczności popełnienia czynu zabronionego budzą wątpliwości

- oskarżony o przestępstwo skarbowe ukrył się po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia

-w toku postępowania przed sądem ustalono miejsce zamieszkania lub pobytu w kraju

3.Przebieg postępowania

- wydanie postanowienia przez organ prowadzący postępowanie, po spełnieniu przesłanek pozytywnych

- postanowienia nie ogłasza się nieobecnej stronie, lecz innym zainteresowanym podmiotom

- prezes sądu wyznacza nieobecnemu oskarżonemu obrońcę z urzędu

- a nieobecnemu podmiotowi pociągniętemu do odpowiedzialności posiłkowej wyznacza pełnomocnika

- wydane orzeczenie w tym postępowaniu jest zaskarżalne na zasadach ogólnych( apelacja lub zażalenie)

- możliwy szczególny środek zaskarżenia – wniosek o wyznaczenie rozprawy

 wnosi tylko skazany

 w związku z uprawomocnieniem się wyroku

 na piśmie w terminie zawitym 14 dni od daty doręczenia

 utrata mocy prawnej wyroku z chwilą stawienia się skazanego na

rozprawie

3

Rozdział 30: POSTĘPOWANIE WYKONAWCZE W SPRAWACH O PRZESTĘPSTWA

I WYKROCZENIA SKARBOWE

1.Postępowanie wykonawcze w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe

- ostatni etap postępowania, poprzedzony postępowaniem przygotowawczym i jurysdykcyjnym

- oparte na kodeksie karnym wykonawczym oraz kodeksie karnym skarbowym

- funkcja egzekucyjno-likwidacyjna

- zadaniem tego postępowania jest realizacja prawomocnego orzeczenia, wydanego w sprawach o przestępstwa
i wykroczenia skarbowe

- strony postępowania:



prokurator



finansowy organ postępowania przygotowawczego



skazany



interwenient



podmiot odpowiedzialny posiłkowo

2.Przebieg postępowania

- organami wykonującymi zabezpieczenie majątkowe są: urząd skarbowy, urząd celny lub izba celna

- sąd kieruje orzeczenia do tych organów w celu ich wykonania, w granicach dokonanego zabezpieczenia

- gdy dokonano zabezpieczenia majątkowego i orzeczono przepadek korzyści majątkowej, ściągnięcia jej
równowartości pieniężnej, to urząd skarbowy lub celny może:

o

prowadzić egzekucję kary grzywny

o

egzekucję środka karnego przepadku przedmiotów

o

lub ściągnięcia ich równowartości pieniężnej

o

sąd może również określić warunki i tryb niezwłocznego zniszczenia przedmiotu w razie
orzeczenia jego przepadku

-stosuje się tu domniemania faktyczne:

 mienie, które skazany objął we władanie lub do którego uzyskał jakikolwiek tytuł w

czasie popełnienia przestępstwa lub po jego popełnieniu, do chwili wydania chociażby
nieprawomocnego wyroku – stanowi korzyść majątkową uzyskaną z popełnienia
przestępstwa, chyba że pojawi się dowód przeciwny

 jeżeli okoliczności sprawy wskazują na duże prawdopodobieństwo, że skazany przeniósł

na kogoś mienie stanowiące korzyść majątkową z przestępstwa, uważa się że rzeczy te
należą i tak do sprawcy, chyba że dana osoba przedstawi dowód uzyskania ich zgodnie z
prawem

 osoba zainteresowana może wystąpić z powództwem przeciwko Skarbowi Państwa o

obalenie domniemania

3.Idealny zbieg przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych z przestępstwami i wykroczeniami
powszechnymi

-jeżeli czyn, będący przestępstwem lub wykroczeniem skarbowym wyczerpuje znamiona przestępstwa lub
wykroczenia określonego w przepisach innej ustawy – zastosowanie znajduje każdy z naruszonych przepisów

- gdy nie doszło jednak do jednoczesnego skazania przez sądy, to sąd który ostatni wydał orzeczenie w I
instancji, na wniosek skazanego rozstrzyga postanowienie, która kara jako najsurowsza podlega wykonaniu

- na postanowienie służy zażalenie

4

4.Wykonywanie kar

- uregulowane w kodeksie karnym wykonawczym oraz kodeksie karnym skarbowym

a) kara grzywny

- gdy kara grzywny została ściągnięta tylko w części i sytuacja uległa istotnym zmianom, to należy ponownie
określić wysokość stawki dziennej i ją ściągnąć

- ma to na celu zapobieżenie zmiany kary z grzywny na karę zastępczą

- grzywnę można rozłożyć na raty lub odroczyć

- jeżeli nie istnieje możliwość ściągalności grzywny – przechodzi ona na podmiot odpowiedzialny posiłkowo

- gdy ten nie zapłaci, uiści ją tylko w części – sąd orzeka wykonanie kary społecznie użytecznej lub kary
zastępczej – pozbawienie wolności

b) odpowiedzialność posiłkowa – następuje gdy:

- skazany nie uiścił w terminie orzeczonej wobec niego grzywny bądź środka karnego ściągnięcia
równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów

- gdy nie można jej ściągnąć w drodze egzekucji

- odpowiedzialność ta nie gaśnie w razie śmierci sprawcy

- ma charakter czysto majątkowy

c) praca społecznie użyteczna

- po uprzednim wyrażeniu zgody przez ukaranego – sąd może zamienić karę grzywny na prace społecznie
użyteczną

- trwa najkrócej 7 dni – najdłużej 3 miesiące

- wykonywanie nieodpłatnie, kontrolowanej pracy na cele społeczne

- od 5 do 10 godzin tygodniowo

- ma fakultatywny charakter – warunkiem jej zastosowania jest:

 nieuiszczenie grzywny
 bezskuteczność egzekucji
 zgoda ukaranego

d) zastępcza kara pozbawienia wolności

- ukarany nie uiścił grzywny, nie wyraził zgody na pracę społecznie użyteczną = kara pozbaw. wolności

- nie można jej wykonać, jeżeli warunki osobiste ukaranego na to nie pozwalają

- ma charakter obligatoryjny

5.Wykonywanie środków karnych

- organem postępowania wykonawczego w zakresie wykonania orzeczenia w części obejmującej
rozstrzygnięcie o ściągnięciu równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów lub ściągnięciu
równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej



jest również urząd celny, urząd skarbowy



skazanego wzywa się dobrowolnie do uiszczenia kwot w terminie 30
dni



w razie nieuiszczenia – obligatoryjna droga egzekucji



można odroczyć lub rozłożyć na raty karę ( na 3 lata)