MAGAZYN
nowoczesny technik dentystyczny
BHP W PRACOWNI
TECHNIKI DENTYSTYCZNEJ
WST
P czone na pracownię podstawową, zespół indywidualne oświetlenie pola pracy
Zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa pracowni pomocniczych (gipsownię, od- o natężeniu światła ok. 1000 lx, oddalone
i higieny pracy należą do najważniejszych lewnię metali, pracownię polimeryzacji od płyty stołu laboratoryjnego o 60-70 cm.
spraw w każdym miejscu działalności i obróbki termicznej, polerownię, maga- Powinno się tutaj również znajdować krze-
zawodowej, a więc również w pracowni zyn modeli) oraz warsztat konserwacji sło z oparciem pod lędz
wie i ramiona.
techniki dentystycznej. Wiedzę dotyczącą i naprawy sprzętu technicznego. Pracownie techniki dentystycznej powin-
spraw bhp można czerpać z kilku podsta- Pomieszczenia wchodzące w skład ny posiadać instalacje gazowe sprawdzone
wowych aktów prawnych, m.in.: pracowni techniki dentystycznej powinny przez upoważnione do tego osoby. Palniki
 Rozporządzenia Ministra Zdrowia posiadać wentylację grawitacyjną zapew- gazowe lub spirytusowe muszą być umiesz-
i Opieki Społecznej z dn. 30 czerwca niającą co najmniej 1,5-krotną wymianę czone w bezpiecznej odległości, nie mniej-
1984 r. w sprawie bezpieczeństwa powietrza na godzinę. Pomieszczenia, szej niż 75 cm, od miejsca przechowywania
i higieny pracy w poradniach i pra- w których wydzielają się gazy, pary lub materiałów łatwo palnych i leków. W razie
cowniach stomatologicznych (Dz.U. pyły szkodliwe dla zdrowia, poza wen- używania w pomieszczeniu cieczy łatwo
nr 37/1984 r., poz. 197 ze zm.), tylacją grawitacyjną powinny posiadać palnych palniki te należy wygasić.
 Ustawy z dn. 30 sierpnia 1991 r. wentylacjÄ™ mechanicznÄ… zapewniajÄ…cÄ… Pracownie pomocnicze, wchodzÄ…ce
o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. co najmniej taką wymianę powietrza w skład pracowni techniki dentystycznej,
nr 191/1991 r., poz. 408 ze zm.), w pomieszczeniach, jaka jest potrzebna powinny posiadać stoły pokryte wykładzi-
 Rozporządzenia Ministra Zdrowia do rozrzedzenia tych czynników do war- ną twardą, nienasiąkliwą, łatwo zmywalną
i Opieki Społecznej z dn. 21 września tości dopuszczalnych stężeń. Ogrzewanie oraz odporną na działanie temperatury
1992 r. w sprawie wymagań, jakim i oświetlenie pomieszczeń powinno być i środków chemicznych. W wyposażeniu
powinny odpowiadać pod względem zgodne z wymaganiami określonymi w Pol- poszczególnych pracowni powinny znaj-
fachowym i sanitarnym pomieszczenia skich Normach. Najniższa dopuszczalna dować się jeszcze dodatkowo, m.in.:
i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej temperatura pomieszczeń (zgodnie z tymi  odstojniki (odlewnia i gipsownia),
(Dz.U. nr 72/1992 r., poz. 366 ze zm.), normami) to 18°C. Jednak by zapewnić  pochÅ‚aniacze pyÅ‚u (pracownia podsta-
 Kodeks pracy, dział X, odpowiedni komfort cieplny, temperatura wowa, gipsownia, pracownia polime-
 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki ta musi być nieco wyższa. Należy dodać, ryzacji i ceramiczna, polerownia),
Socjalnej z dn. 11 czerwca 2002 r. w spra- że pracownie techniki dentystycznej  dygestoria (odlewnia metali, pra-
wie ogólnych przepisów bhp (tekst jedno- powinny posiadać centralne ogrzewanie. cownia polimeryzacji i chemiczna,
lity Dz.U. nr 169/2003 r., poz. 1650). Oświetlenie ogólne, zbliżone barwą do polerownia).
światła dziennego, powinno być takie, jakie Należy dodać, że podobnie jak w innych
WYPOSAŻENIE PRACOWNI wymagane jest przy pracach dokładnych, dziedzinach również w wyposażeniu pra-
Przez pracownię techniki dentystycznej czyli ok. 500 luksów. Stanowisko pracy cowni techniki dentystycznej notuje się
rozumie się m.in. pomieszczenia przezna- w pracowni podstawowej musi posiadać duży postęp. Obecnie w sprzedaży ofero-
STYCZEC
-MARZEC 1/2005
34
Ryszard Bryła
MAGAZYN
nowoczesny technik dentystyczny
wane są na przykład stoły laboratoryjne, przekładnika elektromagnetycznego i na- cych to ryzyko. O występującym ryzyku
które mają w swoim wyposażeniu m.in. tychmiast wyłącza obwód. zawodowym i o zasadach ochrony przed
instalację gazową, elektryczną, regulo- Należy wspomnieć jeszcze o innych zagrożeniami muszą być poinformowa-
waną lampę, doprowadzenie sprężonego niebezpieczeństwach, które mogą wystą- ni wszyscy pracownicy. Sprawa oceny
powietrza i wyciąg. pić w pracowni techniki dentystycznej, ryzyka zawodowego, obok zagadnień
dotyczących niekiedy również pacjenta. dotyczących przestrzegania procedur
NAJWAŻNIEJSZE ZAGROŻENIA By te zagrożenia wyeliminować należy: i stosowania ochron osobistych, stanowi
W czasie pracy w pracowniach tech-  stosować płyny odkażające do protez z reguły podstawowy punkt kontroli
niki dentystycznej istnieje duże zagroże- dentystycznych, wycisków, płyt zgryzo- w czasie wizyty inspektora PIP-u.
nie poparzeniami wskutek odprysków wych, łyżek z mas termoplastycznych Ryzyko zawodowe, zgodnie z przyjętą
płynnego metalu. Pracownik powinien oraz innych narzędzi i instrumentów definicją, jest iloczynem dwóch parame-
w takich przypadkach stosować odpo- wprowadzanych do jamy ustnej, nie- trów: prawdopodobieństwa wystąpienia
wiednią odzież ochronną i sprzęt ochro- nadających się do sterylizacji, niebezpiecznego zdarzenia (P) i ciężkości
ny osobistej. Należy pamiętać szczególnie  zachować szczególną ostrożność przy następstw tego zdarzenia (C). Ocenę ryzy-
o okularach ochronnych. O tym środku stosowaniu środków i materiałów mo- ka zawodowego przeprowadza się zwykle
ochrony nie wolno zapomnieć także pod- gących powodować przewlekłe zatrucia, zgodnie z Polską Normą PN-N-18002/
czas innych prac, w trakcie których mogą uczulenia lub poparzenia chemiczne, 2000, przygotowując tzw. kartę oceny
pojawić się odpryski obrabianej masy.  nie spożywać posiłków i nie palić ty- ryzyka. W karcie tej ocenia się zagrożenia
W czasie oparzenia termicznego pierw- toniu na stanowisku pracy. występujące na stanowisku pracy przed
szą czynnością, jaką należy wykonać, jest Gdy w pracowni pracuje więcej osób, podjęciem proponowanych środków pro-
schłodzenie zagrożonego miejsca na ciele to należy przygotować regulamin porząd- filaktycznych i przewidywane ryzyko po
zimną, bieżącą wodą, a następnie założe- kowy obejmujący także zagadnienia bhp zastosowaniu tych środków. By określić,
nie wyjałowionego opatrunku. Dotyczy to oraz higieny sanitarnej i zapoznać z nim czy ryzyko będzie akceptowalne, korzysta
także oparzeń chemicznych. wszystkich pracowników. Dla stanowisk się z tabeli, w której szacowanie ryzyka
Poważne zagrożenie stanowią również stwarzających zagrożenia powinny być odbywa się w skali trójstopniowej.
czynniki chemiczne. Przy używaniu ponadto przygotowane instrukcje bhp, Są również inne metody oceny ryzyka
chemikaliów należy pamiętać o tym, by umieszczone w widocznych miejscach. zawodowego. Najprostszą z nich jest jego
odczynniki i inne chemikalia znajdujące Instrukcje obsługi urządzeń powinny ocena przy użyciu listy kontrolnej bhp.
się na stanowisku pracy przechowywać być dostępne do wglądu. Lista ta, którą sami możemy przygotować,
jedynie w ilości niezbędnej do zagwa- Na miejscu musi znajdować się aptecz- powinna zawierać wykaz potencjalnych
rantowania bieżących potrzeb, a płyny ka pierwszej pomocy, której wyposaże- zagrożeń występujących w naszej pra-
łatwo palne  w ilości nie przekraczają- nie powinno być adekwatne do wystę- cowni wraz z propozycjami konkretnych
cej jednodniowego zapotrzebowania. pujących zagrożeń. W pracowni należy metod ich redukcji lub eliminacji. Propo-
Nie wolno również pominąć zagrożenia także umieścić gaśnicę z zawartością co zycje poprawy stanu bhp powinny zostać
porażeniem elektrycznym. Powodem najmniej 2 kg środka gaśniczego. następnie zrealizowane w zaplanowanym
mogą być m.in. przetarte przewody dopro- Należy dodać, że kontrolerów służb czasie, a fakt ich realizacji musi zostać
wadzające prąd lub przebicie elektryczne sanitarnych interesują przede wszystkim odnotowany. Lista będzie wtedy stano-
do obudowy urządzenia. Gdy dłonie są następujące zagadnienia: ogólna higiena wić dokument przeznaczony dla potrzeb
wilgotne, to zagrożenie rośnie, gdyż maleje w pracowniach, stosowane środki czysto- własnej praktyki oraz do wykorzystania
wtedy opór elektryczny ciała. Do środków ści, wymagane badania lekarskie perso- w czasie kontroli zewnętrznej.
profilaktycznych zaliczyć należy częstą nelu, sposoby wyjaławiania, wyposażenie
kontrolę przewodów doprowadzających apteczki pierwszej pomocy, rodzaje PODSUMOWANIE
prąd do stosowanych urządzeń elektrycz- i sprawność stosowanych wyciągów. Sfera związana z bezpieczeństwem i hi-
nych oraz okresowy przegląd instalacji gieną pracy jest rozległa, zawiera w sobie
elektrycznej. Zaleca się również stosowa- OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO także problemy występowania różnego
nie zabezpieczeń różnicowo-prądowych, W pracowniach techniki dentystycz- rodzaju uciążliwości, takich jak na przykład
które dobrze chronią przed porażeniem nej, podobnie jak w każdym środowisku hałas czy nadmierne przeciążenie układu
elektrycznym. Trzeba wiedzieć, że w mo- pracy, należy ocenić występujące zagro- mięśniowo-szkieletowego w trakcie wy-
mencie zniszczenia izolacji i dotknięcia żenia i podjąć odpowiednie działania ko- konywania zadań. Te czynniki mogą być
nieosłoniętego przewodu przez użytkow- rygujące. To zagadnienie omawia art. 226 z kolei przyczyną chorób zawodowych.
nika następuje dodatkowy przepływ prądu Kodeksu pracy. Artykuł ten wskazuje na Należy przy tym pamiętać, że straty związa-
do przewodu neutralnego. Pojawia się konieczność oceny i dokumentowania za- ne z wypadkami przy pracy lub chorobami
wtedy różnica natężeń prądów pomiędzy grożeń, czyli tzw. oceny ryzyka zawodo- zawodowymi, to nie tylko uszczerbek na
przewodem fazowym a neutralnym. Wy- wego, związanego z wykonywaną pracą zdrowiu, ale zwykle również duże straty
łącznik różnicowo-prądowy wykrywa ten i jednocześnie stosowania niezbędnych materialne. Warto więc inwestować w bez-
stan dzięki zastosowaniu odpowiedniego środków profilaktycznych zmniejszają- pieczeństwo.
STYCZEC
-MARZEC 1/2005
35