33. Marskość wątroby
To nieodwracalne zniszczenie struktury zrazików i naczyń wątroby występujące wraz z:
rozrostem tk. łącznej i z obecnymi guzkami odradzających się hepatocytów (tzw. guzki regeneracyjne).
W następstwie tych zmian dochodzi do niewydolności wątroby i rozwoju nadciśnienia wrotnego.
Podział:
Ø Zarskość pomartwiczÄ… (po wzw.)
Ø WrotnÄ… (rozlana, poalkoholowa)
Ø Dysmetaboliczna
Ø Å»Ã³Å‚ciowa
o Pierwotna
o Wtórna
Ø Wyrównana (brak wodobrzusza i żółtaczki)
Ø Niewyrównana (obrzÄ™ki uogólnione, żółtaczka, inne powikÅ‚ania)
Przyczyny marskości wątroby:
Ø Przebyte wzw B,C,D
Ø Alkohol
Ø Autoimmunizacyjne przewlekÅ‚e zapalenie wÄ…troby
Ø Polekowe
Ø Toksyczne
Ø Wrodzone choroby metaboliczne (hemochromatoza  zaburz. przem. żelaza; choroba Wilsona- zaburzenia
przemiany miedzi; niedobór alfa1-antytrypsyny)
Ø Zakrzepica żyÅ‚ wÄ…trobowych (zespół Budda-ChiariegoÄ… zamkniÄ™cie żyÅ‚ wÄ…troby)
Ø Marskość sercowa (przewlekÅ‚a niewydolność prawokomorowa serca; przewlekÅ‚a wÄ…troba zastoinowa)
Objawy:
!!! Pierwsze dolegliwości są niespecyficzne; należy do nich ogólne osłabienie, brak apetytu, mdłości, uczucie
rozpierania w górnej części brzucha (zwłaszcza po posiłkach) oraz chudnięcie. U kobiet występują zaburzenia
miesiączkowania, u mężczyzn  utrata potencji i brak zainteresowania życiem płciowym. W bardziej
zaawansowanym stadium choroby pojawia się żółtaczka, powiększenie obwodu brzucha wskutek gromadzenia się
płynu w jamie otrzewnej oraz obrzęki wokół kostek. Na skórze łatwo powstają siniaki, nawraca krwawienie z dziąseł i
nosa. Objawem ciężkiej niewydolności wątroby są zaburzenia świadomości: początkowo niewielkie zaburzenia
orientacji, wahania nastroju, senność, a w końcowym stadium  śpiączka. !!!
Ø NadciÅ›nienie wrotne
Ø Niewydolność wÄ…troby
Ø zaburzenia czynnoÅ›ci OUN (tzw. encefalopatia wÄ…trobowa)
Ø Å›piÄ…czka wÄ…trobowa ( najgorsze stadium)
Głównym czynnikiem uszkadzającym/toksycznym jest AMONIAK
Ø objawy ogólne:
o osłabienie, wzdęcia, nudności, brak apetytu, chudnięcie, uczucie ucisku lub pełności w nadbrzuszu
Ø objawy miejscowe:
o zmiany skórne  rumień dłoni i stóp; pajączki, świąd skóry, białe paznokcie, wybroczyny podskórne
o żółtaczka (żółte białkówki oczu i skóra)
o błyszczący ,,lakierowany język i wargi
o obrzęki podudzi
o zaburzenia hormonalne  zanik owłosienia męskiego, zanik jąder, spadek potencji i ginekomastia u
mężczyzn, a u kobiet zaburzenia miesiączkowana
Ø w testach biochemicznych:
o zmniejszenie stęż. cholinoesterazy (CHE) w surowicy
o zm. Stęż. antytrombiny III
o zmniejszenie stęż. czynników krzepnięcia zależnych od witaminy Ką II, VII, IX, X (kompleks
protrombinowy), albuminy
o wzrost stęż. aminotransferaz (ALAT, AspAT) i GGTP
o wzrost wskaz
ników cholestatycznych (powód: zastój żółci): bilirubina, fosfataza alkaliczna, GGTP
o w encefalopatii wątrobowej: wzrost stęż amoniaku, zasadowica oddechowa + Ew. hipokaliemia
Ø w badaniu palpacyjnym wÄ…troby:
o wątroba początkowo powiększona, stwardniała, w stadium końcowym kurczy się (staje się
mniejsza)
www.chomikuj.pl/gregow
1
Powikłania
Ø nadciÅ›nienie wrotne  spowodowane utrudnionym przepÅ‚ywem krwi przez marskÄ… wÄ…trobÄ™; nastÄ™pstwa:
o krążenie oboczne:
ż między układem żyły wrotnej i żyły głównej przez żyły przełyku i dna żołądka  żylaki
przełyku i dna żołądka
ż żyły krezki i odbytu  hemoroidy
ż żyły okołopępkowej - ,,głowa meduzy
o powiększenie śledziony
o wodobrzusze
Ø encefalopatia wÄ…trobowa  zaburzenia Å›wiadomoÅ›ci, bezsenność, drżenie rÄ…k, Å›piÄ…czka
Ø Å›piÄ…czka, krwotok z żylaków, rak wÄ…trobyÄ… mogÄ… być przyczynami Å›mierci
Leczenie: (zob tez Herold s.540 i Guzik s.242)
Leczenie ma na celu zahamowanie procesu zapalnego, a przy rozwiniętej już marskości  likwidację
objawów i podtrzymywanie czynności wątroby oraz zapobieganie powikłaniom.
We wczesnej fazie choroby stosuje siÄ™ leki przeciwzapalne lub koryguje wady metaboliczne.
W fazie dokonanej marskości leczenie polega na zwalczaniu objawów  obrzęków, wodobrzusza,
zaburzeń świadomości, krwawienia z żylaków przełyku.
Po opanowaniu krwotoku z żylaków prowadzi się endoskopową obliterację żylaków, czyli nastrzykiwanie
żylaków substancją powodującą ich włóknienie i zamknięcie. Jeśli wodobrzusze nie poddaje się leczeniu
farmakologicznemu, niekiedy stosuje się powtarzane upuszczanie płynu z jamy otrzewnej.
Uszkodzenie wątroby spowodowane marskością jest nieodwracalne, właściwe leczenie może jednak zapobiec lub
spowolnić postęp choroby, a także przeciwdziałać powikłaniom. Często wymagany jest ścisły monitoring terapii.
Choremu zabrania siÄ™ przyjmowania substancji szkodliwych dla wÄ…troby, takich jak alkohol lub paracetamol. Zaleca
się mu także zdrową dietę i ograniczenie ilości spożywanej soli, ponieważ uszkodzenie wątroby powoduje, że
organizm z
le wydala sód. Pożywienie dla chorych z marskością powinno zawierać małe ilości białka, by nie zwiększać
obciążenia związkami azotowymi i nie spowodować ryzyka encefalopatii.
Leczenie powinno zapobiegać powikłaniom, lecząc jednocześnie chorobę, która spowodowała zwłóknienie:
Ø Leczenie przyczynowe: marskość alkoholowÄ… leczy siÄ™, zabraniajÄ…c pacjentom spożywania alkoholu.
Marskość pozapalna podlega leczeniu preparatami przeciwwirusowymi (np. interferon), jeśli przyczyną jest
wirus WZW, lub kortykosteroidami, jeśli jest nią autoimmunizacja. Marskość związana z chorobą Wilsona, w
czasie której występuje patologiczna akumulacja miedzi w organach, leczona jest przez farmakologiczne
usuwanie nadmiaru miedzi.
Ø Zapobieganie powikÅ‚aniom:
· diuretyki - likwidujÄ… wodobrzusze
· antybiotyki - zapobiegajÄ… infekcjom zwiÄ…zanym z osÅ‚abieniem bariery immunologicznej
· Å›rodki przeczyszczajÄ…ce - zmniejszajÄ… ryzyko encefalopatii
· leki przeciw nadciÅ›nieniu (czÄ™sto propranolol) - zmniejszajÄ… nadciÅ›nienie wrotne
Jeśli nie udaje się opanować powikłań a funkcjonowanie wątroby ulega dramatycznemu pogorszeniu, rozważa się
przeszczep wątroby. Obecnie przeżywalność po tym zabiegu sięga 90%, zależy jednak w pewnym stopniu od
zaawansowania choroby. Pacjentom po przeszczepie, aby zapobiec odrzuceniu nowej wÄ…troby przez organizm, podaje
siÄ™ leki immunosupresyjne, takie jak cyklosporyna lub takrolimus.
www.chomikuj.pl/gregow
2