roztwory lecznicze

Roztwory lecznicze
Roztwory lecznicze (solutiones
medicinales)
l� są płynną postacią leku przeznaczoną do
stosowania zewnętrznego lub wewnętrznego
otrzymaną przez rozpuszczenie jednej lub
kilku substancji leczniczych w odpowiednim
rozpuszczalniku lub mieszaninie
rozpuszczalników
l� mogą zawierać substancje pomocnicze (nie
mogą wywierać własnego działania
farmakologicznego, zmniejszać trwałość
leku, zmniejszać biodostępność)
Substancje pomocnicze
l� środki poprawiające smak i zapach,
solubilizatory, przeciwutleniacze, środki
konserwujące
l� do podawania doustnego jako środki
konserwujące można stosować: pirosiarczyn
sodu (1,25 g/l) i etanol (50 g/l) lub
hydroksybenzoesan etylu (Paraben A) (1,0
g/l) z benzoesanem sodu (2,0 g/l) i etanolem
(50g /l)
Drogi podania roztworów
l� podawane: doustnie (działające w obrębie
jamy ustnej lub do połykania), pozajelitowo,
do oka, ucha i nosa, na skórę, dopochwowo
i doodbytniczo
l� w zależności od drogi podania powinny
spełniać odpowiednie wymagania określone
w monografiach farmakopealnych
Podział roztworów ze względu na
wielkość cząstek
l� roztwory rzeczywiste molekularne
rozproszenie cząstek, (wielkość cząstek
poniżej 1 nm)
l� roztwory koloidalne układy dyspersyjne
(wielkość cząstek 1-100 nm) (pomiędzy
roztworami, a zawiesinami) nie można ich
sączyć
Podział roztworów ze względu na
rodzaj użytego rozpuszczalnika
l� roztwory wodne Solutiones aquosae
roztwory olejowe Solutiones oleosae
roztwory glicerolowe Solutiones
glicerinatae
l� roztwory etanolowe Solutiones
spirituosae (o stężeniu poniżej 40�) oraz
spirytusy lecznicze Spirituosa medicata
(powyżej 40 �)
Zalety stosowania roztworów
l� homogenność układu gwarantuje jednolitość
dawkowania
l� szerokie zastosowanie ze względu na
różnorodność dróg podania
l� szybkie wchłanianie
l� możliwość doustnego stosowania zamiast
stałych postaci leku (trudności w połykaniu)
Wady stosowania roztworów
l� mniejsza trwałość chemiczna i
mikrobiologiczna w porównaniu z preparatami
stałymi (7 dni roztwory wodne)
l� ograniczenie w stosowaniu - trudna
rozpuszczalność niektórych substancji w
odpowiednich rozpuszczalnikach
l� mniejsza dokładność dozowania leku
wynikająca z samodzielnego dawkowania
przez pacjenta
l� zły smak (podanie doustne), niezgodności
Zasady sporządzania roztworów
jednoskładnikowych
l� odważyć substancję na wadze proszkowej
l� rozpuścić w części rozpuszczalnika
l� uzupełnić rozpuszczalnikiem do określonej
masy
Rp.
Resorcinoli 0,3
Aquae destill. ad 100,0
M.f. sol.
D.S. zewnętrznie
Zasady sporządzania roztworów
wieloskładnikowych
Rp.
Resorcinoli 0,75
Zinci sulfatis 3,0
Aquae 300,0
M.f. sol.
D. S. wiadomo
Zasady sporządzania roztworów
wieloskładnikowych
l� odważyć substancję występującą w
najmniejszej ilości na wadze proszkowej
l� rozpuścić w części rozpuszczalnika
l� odważyć kolejną substancję i rozpuścić w
roztworze (itd.)
l� uzupełnić rozpuszczalnikiem do określonej
masy
Zasady sporządzania roztworów
l� jeśli w skład roztworu wchodzi kilka
rozpuszczalników i kilka substancji, to
oddzielnie rozpuszczamy substancje w
rozpuszczalniku, w którym są łatwo
rozpuszczalne
l� jeśli jest to konieczne, roztwory należy cedzić
lub sączyć
Zasady sporządzania roztworów
l� gotowy roztwór przenosimy do odpowiedniej
butelki
l� sprawdzamy jego masę
l� opisujemy odpowiednio preparat
Dopuszczalne odchylenia od ogólnej
masy płynnych leków doustnych
Masa płynu w g Odchylenie od ogólnej
masy płynu w %
5,0 10,0 ą 10
10,0 20,0 ą 8
20,0 50,0 ą 5
50,0 100,0 ą 3
100,0 200,0 ą 3
powyżej 200,0 ą 1
Miary domowe oraz ich orientacyjna
masa w gramach
Nalewki Woda,
Rodzaj miary roztwory roztwory Syropy
olejowe wodne
łyżka stołowa 12,0 15,0 20,0
łyżeczka (od herbaty)
4,0 5,0 6,0
kieliszek mały
15,0-25,0
Concentratus, dilutiones
l� w TPL stosowane są gotowe roztwory o
ściśle określonym stężeniu
l� roztwory te (concentratus) używane są jako
roztwory wyjściowe do sporządzania
roztworów rozcieńczonych (dilutiones)
Przykłady roztworów stężonych
(Concentratus)
l� Acidum aceticum 30%,
l� Formaldehydum 40%,
l� Hydrogenii peroxydum 30% concentratum
(Perhydrol),
l� Ammonium hydricum 25%,
l� Acidum hydrochloricum concentratum 36%,
l� Spiritus concentratus - Ethanolum 96% (v/v)
Przykłady roztworów rozcieńczonych
(Dilutiones)
l� Acidum hydrochloricum dilutum 10%,
l� Spiritus dilutus Ethanolum 70%(v/v),
l� Hydrogenii peroxydum dilutum 3% - woda
utleniona
Gęstość roztworów
l� gęstość � (rho) to stosunek masy substancji m do jej objętości V
l� jest cechą charakterystyczną substancji
l� jest stała w określonych warunkach (temperatura, ciśnienie)
Gęstość roztworów
l� jednostką gęstości w układzie SI jest kg/mł
(�)
l� jednostki stosowane w farmacji g/l, g/ml (dt)
Wyznaczanie gęstości:
l� piknometr
l� areometr
Piknometr
l� to szklany przyrząd laboratoryjny
zaopatrzony w korek kapilarny lub termometr
ze szlifem oraz długą, wąską szyjkę
l� objętość piknometru jest dokładnie
wyznaczona za pomocą wody
l� od 5 ml 100 ml
Piknometr
Piknometr
Piknometr
l� w całkowicie wypełnionym, termostatowanym
piknometrze znajduje się dokładnie
określona objętość cieczy
l� po zważeniu piknometru z cieczą oraz
pustego piknometru można obliczyć masę
samej cieczy
l� aby wyznaczyć gęstość trzeba znać te dwa
parametry
Areometr
l� to rurka szklana, w górnej części znajduje się
skala
l� dolna część to bańka wypełniona śrutem lub
rtęcią (duża gęstość) zapewniająca po
zanurzeniu pozycję pionową
l� na podstawie głębokości na jaką zanurzył się
areometr można w przybliżeniu obliczyć
gęstość analizowanej cieczy
Areometr
l� skala jest skalibrowana na gęstość cieczy
(odczytujemy od razu gęstość, nie ma
potrzeby obliczania jej na podstawie znanej
masy i objętości areometru w oparciu o
prawo Archimedesa)
l� głębokość na jaką zanurza się areometr
wynika z różnicy między ciężarem
areometru, a ciężarem wypartej przez niego
cieczy
Areometr
Areometr
Ciężar właściwy ł (gamma)
l� ł to stosunek ciężaru ciała do jego objętości
l� Q ciężar (siła z jaką Ziemia lub inne ciało
niebieskie przyciąga dane ciało) Q= m x g
l� V objętość
l� jednostka: (N/m3 niuton na metr sześcienny)
Ciężar właściwy
l� zależność między ciężarem właściwym, a
gęstością:
ł = � x g
g przyspieszenie ziemskie (9,80665 m/s2)
Roztwory galenowe, apteczne,
oficynalne
l� roztwór sporządzony na podstawie przepisu
zawartego w farmakopei (FP lub z
farmakopea państwa w UE) nie dla
konkretnego pacjenta lecz na zapas
l� może być wykorzystany do sporządzania
innych postaci leku
l� skład i sposób przygotowania jest ściśle
określony
l� musi odpowiadać wymaganiom
farmakopealnym
Wodne roztwory galenowe
l� woda wapienna
l� roztwór zasadowego octanu glinu
l� roztwór wodny jodu
l� woda utleniona
Woda wapienna
l� Aqua calcis, Calcium hydricum solutum,
Solutio Calcii hydroxydi
l� to nasycony roztwór wodorotlenku wapnia
Ca(OH)2 (zawiera 0,15 0,17%)
l� przechowuje się go z osadem i dopiero przed
użyciem dekantuje (zlewa) i sączy
Woda wapienna - otrzymywanie
l� w pierwszym etapie przygotowuje się papkę
z tlenku wapnia i niewielkiej ilości wody,
następnie zalewa się ją wodą (cała masa
wody użyta w pierwszym etapie wynosi 100,0
cz.), roztwór pozostawia się do odstania,
zlewa i odrzuca (pozbycie się
zanieczyszczeń KOH)
l� w drugim etapie ponownie zalewa się osad
100,0 cz. wody, miesza i pozostawia do
odstania
Woda wapienna - zastosowanie
l� środek alkalizujący
l� była stosowana jako odtrutka kwasami
(wewnętrznie)
l� obecnie stosowana zewnętrznie w stanach
zapalnych skóry i błon śluzowych działanie
przeciwzapalne
Roztwór zasadowego octanu glinu
l� Aluminii subacetatis solutio, Liquor Burovi,
Płyn Burowa
Postać: bezbarwna, przezroczysta ciecz o
kwasowym odczynie i słabym zapachu
kwasu octowego
Roztwór zasadowego octanu glinu
l� Powstaje w reakcji wymiany
Przygotowanie:
roztwór siarczanu glinu miesza się z
zawiesiną węglanu wapnia w wodzie
(powstaje wodorowęglan glinu i siarczan
wapnia), następnie dodaje się stopniowo
30% kwas octowy (powstaje zasadowy
octan glinu), mieszaninę pozostawia się do
odstania przez 72h, dekantuje i sączy
Roztwór zasadowego octanu glinu
l� zawartość zasadowego octanu glinu nie
powinna być mniejsza niż 7,5% (ok. 8,5%)
l� stosowany zewnętrznie, zmniejsza obrzęki,
przy stłuczeniach (rozcieńczony wodą 1:5),
działa antyseptycznie, ściągająco
Octanowinian glinu
l� takie samo działanie,
l� powstaje przez działanie na zasadowy octan
glinu kwasem winowym,
l� bardziej trwały, można odparować do sucha i
tabletkować (tabletki Altacet, żel)
l� postać leku wygodniejsza dla pacjenta,
Woda utleniona (wodoru nadtlenek 3%)
l� Hydrogenii peroxydum 3%
l� to 3% roztwór nadtlenku wodoru w wodzie,
przygotowany przez rozcieńczenie
perhydrolu (30% - silnie drażniący skórę i
błony śluzowe, środek przyżegający)
l� roztwór bezbarwny, przezroczysty, bez
zapachu lub o zapachu ozonu
Woda utleniona (wodoru nadtlenek 3%)
l� działanie przeciwbakteryjne, stosowany na
rany (uwalniający tlen utlenia białka)
l� na błony śluzowe stosowany w rozcieńczeniu
(0,3-1,5%) - płukanki stomatologiczne
l� przechowywanie: w ciemnych, zamkniętych
pojemnikach, w temp. poniżej 15�C
Płyn Lugola (Iodi solutio aquosa,
Solutio Iodi Lugoli)
l� czerwonobrunatna, przezroczysta ciecz o
zapachu jodu, miesza się z wodą i etanolem,
(zawartość jodu 0,9%-1,1%)
l� jod nie rozpuszcza się w wodzie, płyn Lugola
jest przykładem roztworu solubilizowanego
(solubilizatorem jest jodek potasu, z którym
jod tworzy rozpuszczalne w wodzie
kompleksy)
Płyn Lugola - przygotowanie
Przygotowanie:
Kalii iodidum 2,0 cz.
Iodum 1,0 cz.
Aqua purificata 97,0 cz.
l� 2,0 cz. jodku potasu rozpuścić w 4,0 cz.
wody, w roztworze rozpuścić 1,0 cz. jodu i
uzupełnić wodą do 100,0 cz.
l� przechowywać w zamkniętych pojemnikach,
chronić od światła
Płyn Lugola działanie i zastosowanie
l� hamowanie czynności tarczycy,
l� w postaci rozcieńczonej (kilka kropli na 100
ml wody) jako antyseptyk do płukania gardła
Przykłady roztworów leczniczych
l� Protargol Argentum proteinicum, proteinian
srebra, białczan srebra
l� żółtobrunatne, błyszczące łuski lub proszek
prawie bez zapachu, rozkładający się pod
wpływem światła
l� bardzo łatwo rozpuszcza się w wodzie
(roztwór koloidalny), praktycznie nie
rozpuszcza się w etanolu
l� działanie: odkażające, ściągające
l� należy do wykazu B
Roztwór Protargolu
Rp.
10% Sol. Protargoli 10,0!
M.f. gutt.
D.S. Krople do ucha
l� do parowniczki odważyć całą ilość wody i na
jej powierzchni rozsypać możliwie cienką
warstwą proteinian srebra, pozostawić do
rozpuszczenia, od czasu do czasu
mieszając, nie sączyć, przelać do butelki,
opisać preparat
Substancje rozpuszczalne na ciepło
l� Acidum boricum kwas borowy
l� Papaverini hydrochloridum chlorowodorek
papaweryny
l� Ethacridini lactas mleczan etakrydyny,
Rivanol, Rivanolum
Rivanol (mleczan etakrydyny)
Rp.
10 Sol. Rivanoli 50,0
M.f. sol.
D.S. Zewnętrznie do przemywania ran
l� Mleczan etakrydyny należy rozpuścić w
wodzie na ciepło
Bibliografia
l� Receptura apteczna, R. Jachowicz; Farmacja
stosowana, pod red. Stanisława Janickiego; FPVI;
Farmacja praktyczna, pod red. Renaty Jachowicz
Zdjęcia:
l� http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Pycnom
eter_full.jpg&filetimestamp=20070525143450
l� http://www.labglass.pl/?module=tresc&id=117

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Lecznictwo dermatologiczne
03 Makrocząsteczki w roztworze i w stanie skondensowanym
zaklady lecznictwa122009
Zadania roztwory buforowe
22 POST LECZNICZY
01 roztwory buforowe
, chemia analityczna L, stężenia roztworów zadania
Sulfonamidy i diaminopirymidynyużywane w lecznictwie weterynaryjnym
Homeopatia voodoo w lecznictwie
instrukcja bhp przy obsludze kotla do podgrzewania parafiny dla celow leczniczych

więcej podobnych podstron