Łuszczyca błony śluzowej jamy ustnej
i narządów płciowych
* Anna Bronikowska-Kolasa
1
, Dorota Wojnowska
2
, Adam Borz
ę
cki
3
, Leszek Wdowiak
1
,
Gra
ż
yna Chodorowska, Janusz Urban
2
, Ewa Krochmalska
4
1
z Katedry i Zakładu Zarz
ą
dzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Leszek Wdowiak
2
z Katedry i Kliniki Dermatologii,Wenerologii i Dermatologii Dzieci
ę
cej Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik Kliniki: prof. nadzw. dr hab. n. med. Gra
ż
yna Chodorowska
3
z Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej" Med-Laser"
4
z Katedry i Zakładu Ortopedii Szcz
ę
kowej Akademii Medycznej w Lublinie
Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Anna Komorowska
ORAL AND GENITAL PSORIASIS
Summary
Psariasis is a cammon chronic inflammatory skin disorder. Psoriasis of the genitalia occurs in all age groups from infancy to old
age. Oral lesions are reported to be rare, but the existence of this type of psoriasis in the absence of skin lesions is controversial.
Patients with cutaneous psoriasis rarely present with oral involvement, that's way the clinicians should be aware that oral lesions
may occur. Diagnosis is dependent on a thorough clinical examination, a biopsy of the oral lesions and history of cutaneous
psoriasis.
Key words: aral psariasis, genital psariasis, diagnosis, treatment
Łuszczyca jest przewlekł
ą
, nawrotow
ą
, zapaln
ą
,
grudkowo-złuszczaj
ą
c
ą
dermatoz
ą
, w której stwierdza
si
ę
zwi
ę
kszon
ą
proliferacj
ę
keratynocytów. Nale
ż
y do
najcz
ę
stszych chorób skóry, na któr
ą
zapada od 1,5 do
3% populacji. Wyst
ę
puje z jednakow
ą
cz
ę
sto
ś
ci
ą
u
obojga płci. Stwierdza si
ę
j
ą
u wszystkich ras, jest
cz
ę
sta na subkontynencie indyjskim, rzadko spotykana
u Amerykanów rasy czarnej i mieszka
ń
ców Karaibów.
U Indian Ameryki Łaci
ń
skiej, Japo
ń
czyków, Chi
ń
czyków
i Eskimosów prawie nie wyst
ę
puje (12). Łuszczyca
mo
ż
e ujawni
ć
si
ę
w ka
ż
dym wieku, najcz
ęś
ciej
rozpoczyna si
ę
u osób, które nie uko
ń
czyły 40. roku
ż
ycia. U 30% pacjentów łuszczyca wyst
ę
puje rodzinnie.
Na podstawie przebiegu choroby wyró
ż
nia si
ę
2 typy
łuszczycy:
• typ I (młodzie
ń
czy) - zwi
ą
zany z dziedziczeniem
autosomalnym dominuj
ą
cym i obecno
ś
ci
ą
antygenu
HLA Cw6. Ten typ choroby ma ci
ęż
szy i bardziej na-
wrotowy przebieg, charakteryzuje si
ę
skłonno
ś
ci
ą
do
erytrodermii. Zmiany łuszczycowe cz
ę
sto zajmuj
ą
roz-
legł
ą
powierzchni
ę
skóry, nie obserwuje si
ę
natomiast
łuszczycy krostkowej. Choroba najcz
ęś
ciej ujawnia si
ę
u młodych dorosłych osób, przed 30 rokiem
ż
ycia,
wyst
ę
puje u innych członków rodziny.
• typ II (dorosłych) o łagodnym przebiegu, rzadko
wyst
ę
puj
ą
cy rodzinnie, ujawnia si
ę
po 40. roku
ż
ycia.
Najwi
ę
cej przypadków notuje si
ę
u osób mi
ę
dzy 50. a
60. rokiem
ż
ycia (18).
Czynniki wyzwalaj
ą
ce chorob
ę
mo
ż
na podzieli
ć
na
zewn
ą
trz- i wewn
ą
trzustrojowe. Do tych pierwszych
nale
żą
:
•
czynniki mechaniczne - urazy,
•
biologiczne - infekcje bakteryjne, grzybicze,
wirusowe,
•
fizyczne - np. oparzenia posłoneczne,
•
chemiczne - np. alkohol, nikotyna,
•
leki
-
β
-blokery,
sole
litu,
preparaty
antyarytmiczne, pochodne kwasu salicylowego,
indometacyna, progesteron, nagłe odstawienie
systemowych kortykosteroidów.
Czynnikami wewn
ą
trzpochodnymi odpowiedzialnymi
za wywołanie lub zaostrzenie choroby s
ą
predyspozy-
cje genetyczne, spadek odporno
ś
ci, a tak
ż
e choroby
współistniej
ą
ce np.: choroby w
ą
troby, nadci
ś
nienie t
ę
t-
nicze, zawał mi
ęś
nia sercowego, cukrzyca (18, 21).
Podkre
ś
la si
ę
istotn
ą
rol
ę
stresu w patogenezie
łuszczycy.
Cechami znamiennymi w obrazie mikroskopowym
łuszczycy s
ą
: nadmierna proliferacja naskórka, nasilona
angiogeneza warstwy brodawkowatej skóry oraz
nacieki zapalne skóry wła
ś
ciwej, zło
ż
one z granulocy-
tów, limfocytów T i monocytów. Charakterystyczne kil-
kukrotne przyspieszenie wzrostu naskórka zwi
ą
zane
jest z przyspieszeniem proliferacji komórek warstwy
podstawnej naskórka, skróconym okresem podziału i
szybsz
ą
przemian
ą
keratynocytów. Konsekwencj
ą
tego
Łuszczyca błony śluzowej jamy ustnej i narządów płciowych
Nowa Medycyna 1/2006
7
stanu jest parakeratoza, czyli obecno
ść
resztkowych j
ą
-
der w warstwie rogowej. Wydłu
ż
eniu ulegaj
ą
p
ę
tle na-
czyniowe w brodawkach skóry, tworz
ą
si
ę
tzw. squirting
papillae. Przez powstałe w
ś
cianach naczy
ń
krwio-
no
ś
nych ubytki, komórki zapalne przedostaj
ą
si
ę
do
skóry wła
ś
ciwej i naskórka.
W wyniku w
ę
drówki komórek zapalnych do naskór-
ka, tworz
ą
si
ę
ich skupiska w warstwie rogowej (mikro-
ropnie Munro).
Cytokiny odpowiedzialne za pobudzenie keratyno-
cytów to przede wszystkim 1L-1, IL-6, IL-8,TNF-
α
, a
tak
ż
e IL-2 i INF-
γ
. W ostatnich latach podkre
ś
la si
ę
równie
ż
rol
ę
aktywacji dopełniacza. W warstwie
rogowej
naskórka
łuszczycowego
stwierdzono
obecno
ść
przeciwciał
skierowanych
przeciwko
korneocytom. Przeciwciała te w normalnych warunkach
obecne s
ą
w kr
ąż
eniu, w łuszczycy za
ś
przechodz
ą
do
naskórka i wi
ążą
si
ę
z antygenami warstwy rogowej.
Zjawiska immunologiczne stwierdzono wokoło 90%
przypadków łuszczycy.
Zgodnie z consensusem Polskiego Towarzystwa
Dermatologicznego z 2000 roku przyj
ę
to nast
ę
puj
ą
cy
podział łuszczycy, uwzgl
ę
dniaj
ą
cy nasilenie choroby i
postaci kliniczne:
1. Łuszczyca zwyczajna (psoriasis vulgaris):
•
mało - i
ś
rednio nasilona (wysiewna, zadawniona),
•
rozległa (chronic plaque psoriasis),
•
erytrodermiczna (erythrodermia psoriatica).
2. Łuszczyca krostkowa (psoriasis pustulosa):
•
ograniczona dłoni i stóp (p.p. palmo- plantaris),
•
ograniczona rozsiana (p.p.disseminata),
•
uogólniona typu von Zumbusch (p.p.generalisata).
3. Łuszczyca stawowa (psoriasis arthropatica).
4. Łuszczyca paznokci (psoriasis unguium) (10).
Oprócz wy
ż
ej wymienionego podziału łuszczycy nie-
którzy autorzy wyró
ż
niaj
ą
równie
ż
odmian
ę
wysi
ę
kow
ą
(psoriasis exsudativa), zlokalizowan
ą
najcz
ęś
ciej w
okolicy fałdów i zgi
ęć
stawowych skóry (17).
W obrazie klinicznym łuszczycy zwykłej najcz
ęś
ciej
wyst
ę
puj
ą
cymi wykwitami s
ą
nawracaj
ą
ce płasko-wy-
niosłe grudki lub tarczki barwy czerwonobrunatnej,
ostro odgraniczone od otaczaj
ą
cej skóry, pokryte
srebrzyst
ą
łusk
ą
.
Charakterystycznymi
miejscami
wyst
ę
powania zmian skórnych s
ą
łokcie, kolana,
okolica krzy
ż
owa, skóra owłosiona głowy, wyprostne
powierzchnie ko
ń
czyn (20).
ŁUSZCZYCA BŁON
Ś
LUZOWYCH
W przeciwie
ń
stwie do skóry, zaj
ę
cie błon
ś
luzowych
w przebiegu łuszczycy jest spotykane sporadycznie.
Wytłumaczenie wi
ąż
e si
ę
z sugerowanym przez niektó-
rych badaczy prawidłowym cyklem dojrzewania kera-
tynocytów nabłonka jamy ustnej. Prawdopodobnie
wyja
ś
nia to niezbyt cz
ę
ste pojawianie si
ę
zmian na
ś
lu-
zówce jamy ustnej pacjentów z łuszczyc
ą
skóry (7).
Problemy diagnostyczne wynikaj
ą
tak
ż
e z trudno
ś
ci w
ró
ż
nicowaniu histopatologicznym zmian
ś
luzówkowych
w łuszczycy z innymi zapalnymi chorobami błon
ś
luzo-
wych. Obecnie przyjmuje si
ę
,
ż
e kluczowym elementem
diagnozy jest, poza obrazem klinicznym, stwierdzenie
charakterystycznego obrazu mikroskopowego (23,33).
Wykwity łuszczycowe na błonie
ś
luzowej jamy ustnej
pojawiaj
ą
si
ę
cz
ęś
ciej w szczególnych postaciach
łuszczycy, zwłaszcza w uogólnionej łuszczycy krostko-
wej (33). Wykazano cz
ę
stsze współistnienie łuszczycy
krostkowej i j
ę
zyka geograficznego, mog
ą
cego repre-
zentowa
ć
ś
luzówkaw
ą
posta
ć
łuszczycy (7). To przy-
puszczenie opiera si
ę
na niemal identycznym obrazie
histopatologicznym wycinków pobranych z ognisk łusz-
czycy krostkowej i j
ę
zyka; w obu tych przypadkach
obecne s
ą
krosty utworzone z granulocytów oboj
ę
t-
nochłonnych zlokalizowane wewn
ą
trznaskórkowo.
Łuszczyca błony
ś
luzowej jamy ustnej mo
ż
e mie
ć
zró
ż
nicowany obraz kliniczny. Zmiany łuszczycowe
wyst
ę
puj
ą
jako ostro odgraniczone białawe blaszki ró
ż
-
nej wielko
ś
ci, o brzegach uniesionych ponad otoczenie,
albo te
ż
jako plackowate, ciemnoczerwone po-
wierzchnie pokryte szarobiałym nalotem. Rzadziej
wyst
ę
puj
ą
zmiany rumieniowe oraz "nad
ż
erki", które w
istocie s
ą
postaci
ą
zanikow
ą
(7). Wykwity mog
ą
by
ć
krótkotrwałe, w
ę
druj
ą
ce. Zlokalizowane s
ą
najcz
ęś
ciej
na grzbiecie j
ę
zyka, błonie
ś
luzowej policzka, na war-
gach, rzadko na podniebieniu (24).
Obraz histopatologiczny jest podobny do łuszczycy
skóry. Obserwuje si
ę
wydłu
ż
enie sopli naskórkowych,
akantoz
ę
,
parakeratoz
ę
nabłonka.
Przerosły
i
akantotyczny nabłonek daje białawe wykwity w obrazie
makroskopowym. Jedn
ą
z najbardziej charaktery-
stycznych cech obrazu mikroskopowego łuszczycy błon
ś
luzowych jamy ustnej jest przenikanie granulocytów
oboj
ę
tnochłonnych do górnych warstw nabłonka i
tworz
ą
ce si
ę
w ten sposób mikroropnie Munro.
Niewyst
ę
powanie warstwy rogowej na
ś
luzówkach jamy
ustnej wyja
ś
nia odmienny obraz łuszczycy błon
ś
luzo-
wych od łuszczycy skóry (7, 19).
Pierwszy opis łuszczycy w jamie ustnej potwierdzo-
nej badaniem histopatologicznym, pochodzi z roku
1903 i nale
ż
y do Oppenheima (7, 10, 27, 33). Do obec-
nych czasów udokumentowano w literaturze angloj
ę
-
zycznej około 70 przypadków zmian o charakterze łusz-
czycy błony
ś
luzowej jamy ustnej potwierdzonych kli-
nicznie i histopatologicznie (30, 33). Opisywane s
ą
ró
ż
nego rodzaju wykwity, takie jak: delikatne, prze-
ś
wituj
ą
ce blaszki, ogniska obr
ą
czkowate, plamy oraz
rozległe rumienie (3, 30). W pi
ś
miennictwie opisywano
równie
ż
nietypowe manifestacje łuszczycy błony
ś
lu-
zowej jamy ustnej: p
ę
cherzyki, owrzodzenia, zm. zani-
kowe, a nawet w jednym przypadku krosty (33).
Van der Waal i Pindborg wyró
ż
nili cztery postacie
zmian na błonach
ś
luzowych jamy ustnej:
1. okr
ą
głe lub owalne ogniska, barwy
ż
ółtawobiałej
lub szarej, dobrze odgraniczone od otoczenia,
2.
grudki
o
układzie
obr
ą
czkowatym
lub
koronkowym, barwy białej, współistniej
ą
ce ze zmianami
skórnymi,
3. rozległy rumie
ń
obejmuj
ą
cy błon
ę
ś
luzow
ą
jamy
ustnej i j
ę
zyk, współistniej
ą
cy z zaostrzeniem łuszczycy
skóry,
4. j
ę
zyk geograficzny (31).
Nieco innego podziału łuszczycy jamy ustnej
dokonali Younai i Phelan (33). Na podstawie
obszernego przegl
ą
du literatury na temat łuszczycy
ś
luzówek jamy ustnej opracowali podział w oparciu o
makroskopowy obraz zmian na wykwity:
•
białawe,
•
rumieniowate,
•
mieszane.
A. Bronikowska-Kolasa, D. Wojnowska, A. Borzęcki, L. Wdowiak, G. Chodorowska, J. Urban, E. Krochmalska,
Nowa Medycyna 1/2006
8
Rozpoznanie łuszczycy błony
ś
luzowej jamy ustnej
jest bardziej przekonuj
ą
ce, kiedy kliniczne objawy
współistniej
ą
z analogicznymi wykwitami na skórze.
Wykwity na
ś
luzówkach s
ą
histologicznie zgodne z
obrazem łuszczycy pospolitej. Niemniej jednak istniej
ą
pojedyncze doniesienia o przypadkach odosobnionych
zmian na błonach
ś
luzowych u pacjentów bez równo-
czesnych zmian łuszczycowych na skórze. Według
Younai opisano o
ś
miu takich pacjentów (33).
CZERWIE
Ń
WARGOWA
Łuszczyca czerwieni warg mo
ż
e mie
ć
zró
ż
nicowany
obraz kliniczny. Ogniska rumieniowo-złuszczaj
ą
ce
mog
ą
zajmowa
ć
skór
ę
wokół ust i przekracza
ć
granic
ę
czerwieni wargowej do powierzchni błony
ś
luzowej.
Zwykle wyst
ę
puj
ą
ł
ą
cznie z podobnymi zmianami na
skórze, zwłaszcza twarzy, st
ą
d nie przedstawiaj
ą
trud-
no
ś
ci rozpoznawczych. Czerwie
ń
wargi, najcz
ęś
ciej
dolnej, staje si
ę
zgrubiała oraz pokrywa si
ę
nawarstwio-
n
ą
łusk
ą
barwy białoszarej. Po jej usuni
ę
ciu wyst
ę
puje
objaw punkcikowatego krwawienia. Zmianom klinicz-
nym towarzyszy przykre uczucie sucho
ś
ci oraz
napi
ę
cia skóry. Niekiedy tworz
ą
si
ę
bolesne p
ę
kni
ę
cia
naskórka. Zmiany powstaj
ą
, nasilaj
ą
si
ę
, ust
ę
puj
ą
i na-
wracaj
ą
równolegle do przebiegu łuszczycy skóry (22).
Zapalenie złuszczaj
ą
ce czerwieni wargowej (cheilitis
exfoliativa) to kolejna jednostka chorobowa, cz
ęś
ciej
dotycz
ą
ca m
ęż
czyzn, która mo
ż
e współistnie
ć
z łusz-
czyc
ą
pospolit
ą
lub z uogólnion
ą
łuszczyc
ą
krostkow
ą
.
Jest to przewlekły stan zapalny warg, którego
najwa
ż
niejszym objawem jest uporczywe złuszczanie
czerwieni warg. Warga dolna jest zwykle obrz
ę
kni
ę
ta,
czerwie
ń
sucha, jaskrawoczerwona, pokryta drobnymi,
silnie przylegaj
ą
cymi do podło
ż
a szarymi łuskami.
Mog
ą
tworzy
ć
si
ę
tak
ż
e bolesne p
ę
kni
ę
cia. Opisanym
zmianom towarzyszy silna bolesno
ść
podczas jedzenia.
W ró
ż
nicowaniu nale
ż
y uwzgl
ę
dni
ć
: niedobór ry-
boflawiny (wit. B
2
), tocze
ń
rumieniowaty, złuszczanie
si
ę
czerwieni wargowej pod wpływem przewlekłej eks-
pozycji na sło
ń
ce lub palenia tytoniu. Leczenie tego
stanu jest trudne, obserwowano popraw
ę
po doustnym
podaniu roztworu Lugola (3 x dziennie 5-10 kropli),
miejscowym
stosowaniu
kortykosteroidów,
ma
ś
ci
oboj
ę
tnych celem natłuszczania czerwieni wargowej, a
tak
ż
e po doustnym podawaniu witaminy B
2
(18).
Zapalenie k
ą
cików ust (perlechè) ze stanem zapal-
nym, rumieniem, złuszczaniem w k
ą
cikach ust było tak-
ż
e opisywane u pacjentów z łuszczyc
ą
(7). Istot
ą
cho-
roby jest tworzenie si
ę
w k
ą
cikach ust p
ę
kni
ęć
lub s
ą
-
cz
ą
cych nad
ż
erek o nacieczonych brzegach, na po-
wierzchni nad
ż
erek mog
ą
tworzy
ć
si
ę
liszajcowate stru-
py. Leczenie miejscowe polega na stosowaniu łagod-
nych
ś
rodków odka
ż
aj
ą
cych, emolientów, ewentualnie
miejscowych antybiotyków w przypadku nadka
ż
enia
bakteryjnego. Interesuj
ą
ce jest
ż
e opisywane przypadki
cz
ę
stszego wyst
ę
powania tych zmian u pacjentów z
łuszczyc
ą
dotyczyły chorych w wieku poni
ż
ej 35 roku
ż
ycia, niezale
ż
nie od zwiotczenia mi
ęś
ni twarzy (7).
BŁONA
Ś
LUZOWA JAMY USTNEJ
J
ę
z y k g e o g r a f i c z n y ( l i n g u a g e o g r a -
f i c a ,
r u m i e
ń
w
ę
d r u j
ą
c y
j
ę
z y k a ,
b e n i g n m i g r a t o r y g l o s s i t i s )
Obserwuje si
ę
wyst
ę
powanie lingua geografica z
innymi schorzeniami, takimi jak: cukrzyca, zespół Re-
itera, niedokrwisto
ść
, zaburzenia psychiatryczne. J
ę
zyk
geograficzny mo
ż
e by
ć
jedn
ą
z postaci łuszczycy,
wyst
ę
puje on według ró
ż
nych
ź
ródeł od 5 do 10%
przypadków (7, 11,26,34), a tak
ż
e u około 1-2%
zdrowej populacji (5, 7, 26). Obraz chorobowy polega
na tworzeniu si
ę
ró
ż
owych lub czerwonych, wyra
ź
nie
odgraniczonych ognisk ró
ż
nej wielko
ś
ci. W wyniku
złuszczania si
ę
i zaniku brodawek nitkowatych,
brodawki grzybowate staj
ą
si
ę
bardziej widoczne.
Powierzchnia plam jest sucha. Brzegi rumieniowych
wykwitów cz
ę
sto s
ą
nieco uniesione, zmiany białe lub
ż
ółtawe powstaj
ą
wskutek nagromadzenia zapalnych i
złuszczonych nabłonków. Pojedyncze wykwity, ł
ą
cz
ą
c
si
ę
ze sob
ą
, tworz
ą
niekiedy festonowate figury
Opisane zmiany w
ę
druj
ą
po całej powierzchni grzbie-
towej j
ę
zyka, zmieniaj
ą
c umiejscowienie w ci
ą
gu kil-
kunastu godzin. Zmiany mog
ą
pojawia
ć
si
ę
nagle,
nawraca
ć
. Trwaj
ą
od kilku tygodni do kilku lat. Mo
ż
liwe
jest wyst
ę
powanie rodzinne. Zwykle zmiany s
ą
sk
ą
poobjawowe, przewa
ż
nie nie daj
ą
dolegliwo
ś
ci
subiektywnych. Czasem mo
ż
e wyst
ą
pi
ć
bolesno
ść
i
pieczenie, zwłaszcza przy spo
ż
ywaniu ostrych lub silnie
słodzonych pokarmów, alkoholu lub w czasie palenia
tytoniu.
W
obrazie
histopatologicznym
charak-
terystyczne jest wyst
ę
powanie krosty
ś
ródnaskórkowej
Kogoya (7). J
ę
zyk geograficzny nie zawsze wymaga
leczenia. W razie bólu nale
ż
y wykluczy
ć
dro
ż
d
ż
yc
ę
,
unika
ć
ostrych pokarmów i zachowa
ć
dokładn
ą
higien
ę
jamy ustnej (7, 18, 24).
Badania 104 pacjentów z łuszczyc
ą
krostkow
ą
prze-
prowadzone przez Bakera i Ryana potwierdzaj
ą
hipo-
tez
ę
o wy
ż
szej cz
ę
sto
ś
ci wyst
ę
powania j
ę
zyka geogra-
ficznego u pacjentów z łuszczyc
ą
krostkow
ą
(psoriasis
pustulosa), ni
ż
u chorych cierpi
ą
cych na inne postacie
łuszczycy (4). Podobne wyniki uzyskał Casper i wsp. w
1998 roku. Stwierdził on,
ż
e j
ę
zyk geograficzny jest jed-
nym z objawów łuszczycy krostkowej (9).
J
ę
z y k m o s z n o w y ( l i n g u a s c r o t a l i s ,
j
ę
z y k s z c z e l i n o w a t y , f i s s u r e d t o n g u e ,
l i n g u a p l i c a t a )
Jest to gł
ę
bokie pobruzdowanie powierzchni j
ę
zyka,
z obecno
ś
ci
ą
charakterystycznej bruzdy w linii
ś
rod-
kowej, od której odchodz
ą
boczne odgał
ę
zienia. Wy-
kazano zwi
ą
zek wyst
ę
powania j
ę
zyka szczelinowatego
z łuszczyc
ą
, akromegali
ą
, a tak
ż
e zespołem Downa
oraz zespołem Melkersona-Rosenthala (11, 34). Lecze-
nie nie jest konieczne.
Daneshpazhooh i wsp. przebadali
ś
luzówki jamy
ustnej u 200 pacjentów z ró
ż
nymi odmianami łuszczy-
cy. Ogółem zmiany na błonie
ś
luzowej j
ę
zyka stwierdzili
u 43,5% pacjentów, z tego cz
ę
stsze wyst
ę
powanie
j
ę
zyka szczelinowatego u chorych z łuszczyc
ą
u 33%
chorych w porównaniu z grup
ą
kontroln
ą
9,5%. J
ę
zyk
geograficzny wyst
ę
pował odpowiednio u 14% chorych i
6% zdrowych badanych osób (11). Nieco inne wyniki
otrzymał Zargari. Z obserwacji autora 306 pacjentów z
łuszczyc
ą
wynika,
ż
e zmiany na błonie
ś
luzowej j
ę
zyka
wyst
ę
powały ogółem u 15,4% pacjentów, z tego j
ę
zyk
szczelinowaty u 8,2% chorych, a j
ę
zyk geograficzny u
5,6% badanych. U 5 pacjentów obecne były obie
Łuszczyca błony śluzowej jamy ustnej i narządów płciowych
Nowa Medycyna 1/2006
9
odmiany, co stanowiło 1,6%. Stwierdził on,
ż
e j
ę
zyk
geograficzny jest cz
ę
stszy u pacjentów z łuszczyc
ą
o
wczesnym pocz
ą
tku i mo
ż
e by
ć
wykładnikiem nasienia
choroby (34).
Obr
ą
czkowate blaszki na podło
ż
u rumieniowym i
zmiany o charakterze zanikowym to objawy w
ę
druj
ą
-
cego zapalenia jamy ustnej (stomatitis migrans, stoma-
titis areata migrans). W przypadku tej jednostki choro-
bowej najcz
ęś
ciej zaj
ę
ta jest błona
ś
luzowa policzków,
nast
ę
pnie podniebienie twarde i mi
ę
kkie, niezwykle
rzadko błona
ś
luzowa dzi
ą
seł. Te w
ę
druj
ą
ce zmiany,
niezale
ż
nie od lokalizacji, posiadaj
ą
identyczne cechy
histopatologiczne, w tym charakterystyczny obraz kro-
sty wewn
ą
trznaskórkowej (7).
W badaniach Morris i wsp. przeprowadzonych na
grupie 200 pacjentów z łuszczyc
ą
wykazano,
ż
e w
ę
dru-
j
ą
ce zapalenie jamy ustnej zaobserwowano u 5,4%
chorych w stosunku do 1 % osób zdrowych z grupy
kontrolnej. Natomiast j
ę
zyk geograficzny był obecny u
10,3% pacjentów z łuszczyc
ą
, a w grupie kontrolnej u
2,5%. W badanej populacji nie wykazano zwi
ą
zku
pomi
ę
dzy współistnieniem stomatitis areata migrans i
benign migra tory glossitis, a nasileniem zmian
chorobowych łuszczycy. Autorzy uwa
ż
aj
ą
jednak, i
ż
s
ą
to specyficzne manifestacje łuszczycy jamy ustnej i
wyst
ę
puj
ą
znacznie
cz
ęś
ciej,
ni
ż
dotychczas
opisywano (25).
PODNIEBIENIE TWARDE I MI
Ę
KKIE
W pi
ś
miennictwie opisywane s
ą
przypadki łuszczycy
błony
ś
luzowej jamy ustnej, zlokalizowanej na pod-
niebieniu twardym. Robinson i wsp. opisali przypadek
pacjenta z typowymi wykwitami łuszczycowymi oraz
zmianami na błonie
ś
luzowej
ż
oł
ę
dzi i na podniebieniu
twardym (grudkami na rumieniowym podło
ż
u). W ba-
daniu histopatologicznym wycinka z błony
ś
luzowej
podniebienia potwierdzono łuszczyc
ę
(28). Nieco inne,
rzadko spotykane zmiany podniebienia twardego w
przebiegu łuszczycy opisane zostały w 2000 roku przez
Richardson. U pacjenta, u którego rozpoznano łusz-
czyc
ę
skóry owłosionej głowy i łokci, po 3 tygodniach
od postawienia rozpoznania wyst
ą
piły wykwity o cha-
rakterze linijnym, serpentynowatym, koncentrycznym i
łukowatym barwy czerwonej, na dolnej połowie pod-
niebienia mi
ę
kkiego (27). W ró
ż
nicowaniu zaleca si
ę
wykluczenie innych jednostek chorobowych, takich jak:
dro
ż
d
ż
yca jamy ustnej, zespoł Reitera, rumie
ń
w
ę
dru-
j
ą
cy. W celu potwierdzenia rozpoznania nale
ż
y pobra
ć
wycinek do badania histopatologicznego. Wykonanie
badania mikologicznego pozwoli wykluczy
ć
kandydoz
ę
jamy ustnej. W przypadku osób nosz
ą
cych protez
ę
szcz
ę
ki górnej, mo
ż
liwa jest nadwra
ż
liwo
ść
na materia-
ły u
ż
yte do jej wykonania. Pomocne w ró
ż
nicowaniu
mog
ą
okaza
ć
si
ę
testy płatkowe.
Innym zjawiskiem, wyst
ę
puj
ą
cym u pacjentów z
łuszczyc
ą
, jest lipidofilia podniebienna. Jest to opisane
w 1963 roku przez Michałowskiego i Chibowsk
ą
zjawisko odkładania si
ę
lipidów na podniebieniu
mi
ę
kkim. Klinicznie jest to plama złogowa, barwy
złocisto
ż
ółtej,
oprócz
podniebienia
mi
ę
kkiego
obejmuj
ą
ca łuki podniebienne. Stan okre
ś
lany mianem
prelipidofilii makroskopowo wyra
ż
a si
ę
jako niepełna
plama
złogowa,
o
mniej
wyra
ź
nej
barwie
i
odgraniczeniu.
W 1969 roku przeprowadzono badania nad wyst
ę
-
powaniem lipidofilii i prelipidofilii w przebiegu łuszczycy.
Zaobserwowano,
ż
e objaw prelipidofilii u osób młodych
ś
wiadczy o zaburzeniach gospodarki tłuszczowej,
natomiast lipidofilia u osób po 60. roku
ż
ycia to wynik
zaburze
ń
tłuszczowych zwi
ą
zanych z wiekiem (23).
W leczeniu łuszczycy zlokalizowanej na błonie
ś
lu-
zowej podniebienia skuteczne okazuj
ą
si
ę
kortykoste-
roidy stosowane miejscowo np. 0,025% acetonid flu-
ocinolonu w kremie (26, 30, 33).
Dosy
ć
cz
ę
sto wykwity s
ą
sk
ą
poobjawowe, nie po-
woduj
ą
dolegliwo
ś
ci subiektywnych i nie wymagaj
ą
leczenia.
ŁUSZCZYCA NARZ
Ą
DÓW PŁCIOWYCH
Odmienn
ą
, rzadko spotykan
ą
lokalizacj
ą
wykwitów
łuszczycowych, jest okolica narz
ą
dów płciowych.
Łuszczyca narz
ą
dów płciowych wyst
ę
puje we
wszystkich grupach wiekowych, zarówno u niemowl
ą
t
jak i u osób dorosłych. Badania epidemiologiczne
pokazuj
ą
,
ż
e ta odmiana łuszczycy dotyczy cz
ęś
ciej
m
ęż
czyzn ni
ż
kobiet (w ró
ż
nych opracowaniach liczba
ta wynosi od 1/4 do 1/2 przypadków) (13).
Czynnikami zaostrzaj
ą
cymi łuszczyc
ę
narz
ą
dów
płciowych s
ą
urazy powstaj
ą
ce pod wpływem:
•
ciasnych ubra
ń
ocieraj
ą
cych skór
ę
,
•
ś
rodków antykoncepcyjnych: prezerwatyw, sub-
stancji plemnikobójczych,
•
podpasek, wkładek higienicznych, tamponów,
•
szorstkiego papieru toaletowego,
•
stosunków płciowych.
ŁUSZCZYCA NARZ
Ą
DÓW PŁCIOWYCH U DZIECI
Cz
ę
sto
ść
wyst
ę
powania zmian łuszczycowych w
okolicy narz
ą
dów płciowych u dzieci to ok. 9%, z tego
czterokrotnie cz
ęś
ciej stwierdza si
ę
łuszczyc
ę
tej okoli-
cy u dzieci powy
ż
ej 2. r
ż
. W wieku niemowl
ę
cym cho-
roba mo
ż
e przybiera
ć
obraz nawracaj
ą
cego, trudnego
do leczenia pieluszkowego zapalenia skóry, okre
ś
la-
nego jako napkin psoriasis lub łuszczycopodobne pie-
luszkowe zapalenie skóry Jadassohna (14, 32).
Zmiany skórne wyst
ę
puj
ą
w postaci zlewaj
ą
cych si
ę
,
ż
ywoczerwonych ognisk rumieniowo - złuszczaj
ą
cych,
dobrze odgraniczonych od otoczenia, z widocznymi
grudkami na obwodzie. Powierzchnia zmian cz
ę
sto jest
gładka i l
ś
ni
ą
ca. Mo
ż
e dochodzi
ć
do wtórnych infekcji
dro
ż
d
ż
akowych w okolicy pachwin.
Poza zmianami łuszczycopodobnymi, obserwuje si
ę
równie
ż
wyst
ę
powanie wykwitów sugeruj
ą
cych klinicz-
nie wyprysk lub łojotokowe zapalenie skóry (32).
Według publikacji Wolskiej i Langnera rozpoznanie
łuszczycy u dzieci mo
ż
na sugerowa
ć
, gdy wyst
ę
puj
ą
charakterystyczne wykwity w miejscach typowych dla
łuszczycy. Biopsja pobrana w okresie niemowl
ę
cym lub
u małych dzieci mo
ż
e by
ć
mało charakterystyczna.
U starszych dzieci wyst
ę
puj
ą
symetryczne blaszki,
barwy czerwonej, dobrze odgraniczone od otoczenia.
Cz
ę
sto nie s
ą
pokryte łusk
ą
, współistnieje
ś
wi
ą
d.
Oprócz narz
ą
dów płciowych (łuszczycowe zapalenie
sromu, łuszczycowe zapalenie
ż
oł
ę
dzi) wykwity mog
ą
A. Bronikowska-Kolasa, D. Wojnowska, A. Borzęcki, L. Wdowiak, G. Chodorowska, J. Urban, E. Krochmalska,
Nowa Medycyna 1/2006
10
zajmowa
ć
okolic
ę
wzgórka łonowego, odbytu, szczelin
ę
po
ś
ladkow
ą
. W postawieniu wła
ś
ciwego rozpoznania
mo
ż
e by
ć
pomocny wywiad w kierunku pieluszkowego
zapalenia skóry, ciemieniuchy, obecno
ś
ci punkci-
kowatych wgł
ę
bie
ń
płytek
paznokciowych, zmian
łusz
czycowych
zlokalizowanych
w
okolicach
zausznych i na skórze owłosionej głowy (15, 32).
Diagnostyka ró
ż
nicowa obejmuje łojotokowe zapalenie
skóry, AZS, acrodermatitis enteropatica. Nale
ż
y
równie
ż
bra
ć
pod uwag
ę
wykorzystywanie seksualne i
masturbacj
ę
.
ŁUSZCZYCA OKOLICY NARZ
Ą
DÓW PŁCIOWYCH
U OSÓB DOROSŁYCH
Łuszczyca jest jedn
ą
z najcz
ę
stszych dermatoz
zajmuj
ą
cych m
ę
skie narz
ą
dy płciowe. Mo
ż
e wyst
ę
po-
wa
ć
w dwóch odmianach. W pierwszej z nich wykwity
chorobowe wyst
ę
puj
ą
jako dobrze odgraniczone, jasne,
czerwone i gładkie tj. nie pokryte łusk
ą
blaszki, w
okolicach fałdów pachwinowych oraz bruzdy mi
ę
dzy-
po
ś
ladkowej. Blaszki s
ą
jednorodnie rumieniowe, z
towarzysz
ą
cym wysi
ę
kiem. Mog
ą
obejmowa
ć
tak
ż
e
doły pachowe i podkolanowe, skór
ę
owłosion
ą
głowy i
p
ę
pek (32). W odró
ż
nieniu od innych lokalizacji ta
posta
ć
znana jako łuszczyca odwrócona (psoriasis in-
versa) mo
ż
e powodowa
ć
ś
wi
ą
d (16).
W drugim typie łuszczycy narz
ą
dów płciowych za-
j
ę
te jest pr
ą
cie.
ś
oł
ą
d
ź
pr
ą
cia mo
ż
e by
ć
jedynym miej-
scem lokalizacji zmian łuszczycowych, nie stwierdza si
ę
zmian w innych okolicach. Wykwity łuszczycowe maj
ą
posta
ć
dyskretnie widocznych, cienkich, czerwonych,
nacieczonych blaszek, o błyszcz
ą
cej powierzchni,
pokrytych delikatn
ą
łusk
ą
. S
ą
one dobrze odgraniczone
od otoczenia.
Zmiany chorobowe u m
ęż
czyzn obrzezanych maj
ą
charakter
ż
ywoczerwonych, dobrze odgraniczonych
wykwitów pokrytych łusk
ą
, zlokalizowanych na
ż
oł
ę
-
dzi i koronie
ż
oł
ę
dzi.
U chorych nieobrzezanych najcz
ęś
ciej pod
napletkiem i w cz
ęś
ci proksymalnej
ż
oł
ę
dzi widoczne
s
ą
dobrze odgraniczone, gładkie blaszki (8).
Powstawanie wykwitów mo
ż
e by
ć
sprowokowane
przez uraz. Nie wyst
ę
puje
ś
wi
ą
d ani pieczenie skóry.
Nale
ż
y pami
ę
ta
ć
o pobraniu materiału do badania w
kierunku grzybicy lub dro
ż
d
ż
ycy, poniewa
ż
czasami
mog
ą
współistnie
ć
infekcje grzybicze. Obecno
ść
typowych wykwitów łuszczycowych w okolicach
łokci, kolan, oraz skóry owłosionej głowy, pomaga
ustali
ć
rozpoznanie.
U kobiet łuszczyca mo
ż
e zajmowa
ć
narz
ą
dy
płciowe, wzgórek łonowy, okolic
ę
okołoodbytnicz
ą
do szczeliny mi
ę
dzypo
ś
ladkowej oraz pachwiny.
Cz
ę
sto zaj
ę
te s
ą
wargi sromowe wi
ę
ksze, natomiast
nie obserwuje si
ę
zmian łuszczycowych na wargach
mniejszych. (29). Charakterystyczna dla łuszczycy
sucha, srebrzysta łuska zazwyczaj nie wyst
ę
puje, ze
wzgl
ę
du na wzmo
ż
on
ą
wilgotno
ść
tej okolicy ciała i
maceracj
ę
naskórka. Na wargach sromowych
wi
ę
kszych wykwity maj
ą
charakter łososiowo-
ró
ż
owych blaszek lub rumieni, zwykle ostro
oddzielonych od skóry niezmienionej. W obr
ę
bie
wykwitów mog
ą
powstawa
ć
p
ę
kni
ę
cia, co powoduje
wtórne zaka
ż
enia bakteryjne lub dro
ż
d
ż
akowe.
Dolegliwo
ś
ci subiektywne zazwyczaj nie wyst
ę
puj
ą
,
czasem mo
ż
e pojawia
ć
si
ę
silny
ś
wi
ą
d, zwi
ą
zany
jest on jednak ze współistniej
ą
cymi zaka
ż
eniami.
Łuszczyca w okolicy odbytu manifestuje si
ę
silnym
ś
wi
ą
dem,
którego
przyczyn
ą
mog
ą
by
ć
współistniej
ą
ce infekcje bakteryjne, dro
ż
d
ż
akowe,
paso
ż
ytnicze (owsiki), a tak
ż
e
ż
ylaki odbytu
(charakterystyczne
jest
krwawienie,
ból
przy
oddawaniu stolca, dokuczliwa sucho
ść
i
ś
wi
ą
d
odbytu). Obecno
ść
wymienionych czynników mo
ż
e
skomplikowa
ć
leczenie, a nawet spowodowa
ć
pogorszenie łuszczycy. Wskazane jest zatem
badanie
per rectum,
wykonanie posiewu i badania
mikologicznego, badanie kału na obecno
ść
jaj
paso
ż
ytów.
Opisano 2 przypadki wieloletniej łuszczycy
sromu, nast
ę
pstwem której były zmiany zanikowe
warg sromowych
mniejszych, imituj
ą
ce liszaj
twardzinowy (1). W przedstawionych przypadkach
zmiany były długotrwałe, wykazywały znaczn
ą
oporno
ść
na
leczenie
miejscowe
i
ogólne.
Ró
ż
nicowanie
z
liszajem
twardzinowym
było
mo
ż
liwe jedynie na podstawie biopsji. W obrazie
histopatologicznym
ognisk
łuszczycy
okolicy
narz
ą
dów płciowych obecna jest spongioza, a hiper-
keratoza i akantoza jest mniej nasilona ni
ż
w innych
okolicach ciała (1).
DIAGNOSTYKA RÓ
ś
NICOWA
W ró
ż
nicowaniu łuszczycy błony
ś
luzowej jamy
ustnej nale
ż
y bra
ć
pod uwag
ę
nast
ę
puj
ą
ce jednostki
chorobowe: liszaj płaski, leukoplaki
ę
, zespół Reitera,
kił
ę
, tocze
ń
rumieniowaty, pemfigoid i p
ę
cherzyc
ę
.
Dodatkowo
nale
ż
y
wykluczy
ć
zaka
ż
enie
dro
ż
d
ż
akowe błon
ś
luzowych. Nale
ż
y rozwa
ż
y
ć
tak
ż
e czynniki wywołuj
ą
ce zmiany na błonie
ś
luzowej jamy ustnej, takie jak: nałogowe palenie
papierosów, nieprawidłowo dopaso
wane protezy
uszkadzaj
ą
ce błon
ę
ś
luzow
ą
, nawykowe nadgryzanie
błony
ś
luzowej policzka. W ró
ż
nicowaniu pomocne s
ą
:
wywiad,
badanie
histopatologiczne,
hodowla
mikologiczna, oraz markery chorób układowych.
W ró
ż
nicowaniu łuszczycy narz
ą
dów płciowych u
m
ęż
czyzn nale
ż
y wzi
ąć
pod uwag
ę
liszaj płaski, pla-
zmatycznokomórkowe zapalenie napletka Zoona, cho-
rob
ę
Bowena, bowenoid papulosis, dro
ż
d
ż
yc
ę
, zespół
Reitera (5).
Przetrwałe blaszki zlokalizowane na
ż
oł
ę
dzi pr
ą
cia,
nieodpowiadaj
ą
ce na leczenie, mog
ą
sugerowa
ć
raka
kolczystokomórkowego in situ (16).
LECZENIE ŁUSZCZYCY BŁONY
Ś
LUZOWEJ JAMY
USTNEJ I NARZ
Ą
DÓW PŁCIOWYCH
Zazwyczaj zmiany na
ś
luzówkach jamy ustnej w
przebiegu łuszczycy s
ą
sk
ą
poobjawowe i przej
ś
ciowe.
Wi
ę
kszo
ść
pacjentów zgłasza si
ę
do dermatologa
celem leczenia wykwitów skórnych, cz
ę
sto zapominaj
ą
c
o współistniej
ą
cych równocze
ś
nie zmianach na błonie
ś
luzowej jamy ustnej. Post
ę
powanie lecznicze powinno
obejmowa
ć
usuni
ę
cie czynników dra
ż
ni
ą
cych (jak np.
ź
le dopasowanych protez) lub infekcyjnych (zaka
ż
enia
dro
ż
d
ż
akowe) , co zapobiega wyst
ą
pieniu objawu
Łuszczyca błony śluzowej jamy ustnej i narządów płciowych
Nowa Medycyna 1/2006
11
Koebnera i przerywa stymulacj
ę
antygenow
ą
. Nale
ż
y
zwróci
ć
uwag
ę
pacjentów
na
utrzymywanie
odpowiedniej higieny jamy ustnej, usuwanie osadu
naz
ę
bnego, leczenie protetyczne, ekstrakcj
ę
zbyt
ostrych lub złamanych z
ę
bów.
W leczeniu miejscowym stosuje si
ę
ś
rodki działaj
ą
-
ce przeciwbólowo i znieczulaj
ą
co jak lidokaina lub di-
fenhydramina, łagodne pasty do z
ę
bów i
ś
rodki osła-
niaj
ą
ce błon
ę
ś
luzow
ą
jamy ustnej, wodorotlenek ma-
gnezu i glinu (np. Maalox). Zaleca si
ę
płukanie jamy
ustnej roztworami alkalizuj
ą
cymi. Zastosowanie w le-
czeniu znajduj
ą
tak
ż
e kortykosteroidy w postaci kremu,
aplikowane bezpo
ś
rednio na zmiany chorobowe (7, 30,
33) np. 0,025% acetonid fiucinolonu w kremie (26, 30,
33).
Dosy
ć
cz
ę
sto wykwity s
ą
sk
ą
poobjawowe, nie po-
woduj
ą
dolegliwo
ś
ci subiektywnych i nie wymagaj
ą
leczenia.
LECZENIE ŁUSZCZYCY NARZ
Ą
DÓW PŁCIOWYCH
U DZIECI
Post
ę
powanie
lecznicze
obejmuje
stosowanie
miejscowe preparatów kortykosteroidowych o słabej
sile działania np. 1 % ma
ś
ci hydrokortyzonowej, ze
wzgl
ę
du na znaczne wchłanianie preparatów w tej
okolicy skóry i potencjalne działania niepo
żą
dane.
Istniej
ą
doniesienia o skuteczno
ś
ci miejscowo sto-
sowanego pimekrolimusu (Elidel) w postaci 1 % kremu,
w leczeniu łuszczycy
ż
oł
ę
dzi pr
ą
cia (2, 32). Pi-
mekrolimus i takrolimus redukuj
ą
stan zapalny, nie
powoduj
ą
c zaników skóry. Mog
ą
podra
ż
nia
ć
skór
ę
okolic płciowych, zwłaszcza w pocz
ą
tkowej fazie le-
czenia, jednak pieczenie lub uczucie ciepła szybko
ust
ę
puje.
LECZENIE ŁUSZCZYCY NARZ
Ą
DÓW PŁCIOWYCH
U DOROSŁYCH
Obejmuje stosowanie miejscowo kortykosteroidów o
słabej sile działania np. 2,5% kremu z hydrokortyzo-
nem. Preparaty silniej działaj
ą
ce s
ą
przeciwwskazane
ze wzgl
ę
du na ryzyko zaników skóry oraz niebezpie-
cze
ń
stwo zbyt du
ż
ego wchłaniania leku. Wskazana jest
terapia skojarzona tzn. poł
ą
czenie leczenia kortykoste-
roidami z analogami witaminy D3 w postaci kremu, ta-
kimi jak kalcypotriol (Daivonex) czy takalcytol (Curato-
derm). Przemijaj
ą
ce podra
ż
nienie skóry jest najcz
ę
st-
szym skutkiem ubocznym pochodnych witaminy D3 (8).
Je
ś
li istnieje podejrzenie współistniej
ą
cych zaka
ż
e
ń
,
nale
ż
y doł
ą
czy
ć
miejscowe leki przeciwbakteryjne oraz
przeciwgrzybicze. Retinoidy miejscowe (tazaroten, Zo-
rac) nie s
ą
polecane, poniewa
ż
u
ż
ycie ich w okolicach
narz
ą
dów płciowych wi
ąż
e si
ę
z du
ż
ym ryzykiem
podra
ż
nienia skóry.
Fototerapia, metoda skuteczna i cz
ę
sto stosowana
w leczeniu łuszczycy, mo
ż
e by
ć
zalecana w łuszczycy
narz
ą
dów płciowych, jednak ostro
ż
nie i w znacznie ni
ż
-
szych dawkach, celem unikni
ę
cia oparzenia skóry.
Ameryka
ń
ska Akademia Dermatologii zaleca m
ęż
czy-
znom podczas na
ś
wietla
ń
UV, zwłaszcza PUVA, ochro-
n
ę
moszny i pr
ą
cia, z powodu prawdopodobie
ń
stwa
wzrostu ryzyka nowotworów skóry.
Oprócz wła
ś
ciwego leczenia bardzo wa
ż
na jest od-
powiednia piel
ę
gnacja skóry. Pacjenci powinni dokład-
nie osusza
ć
skór
ę
po k
ą
pieli, nie wyciera
ć
jej szorstkim
r
ę
cznikiem. Zaleca si
ę
u
ż
ywanie wazeliny, co pozwala
zabezpieczy
ć
okolice narz
ą
dów płciowych przed
maceracj
ą
. Wskazane jest noszenie lu
ź
nej, bawełnianej
bielizny. Kobiety powinny nosi
ć
po
ń
czochy zamiast
rajstop. W okresach zaostrzenia zmian chorobowych
nale
ż
y zaleca
ć
pacjentom wstrzemi
ęź
liwo
ść
seksualn
ą
.
PODSUMOWANIE
Łuszczyca błony
ś
luzowej jamy ustnej wyst
ę
puje
cz
ęś
ciej u pacjentów z ostr
ą
odmian
ą
łuszczycy, przede
wszystkim w uogólnionej łuszczycy krostkowej, przy
czym najcz
ę
stsz
ą
manifestacj
ą
łuszczycy
ś
luzówek jest
j
ę
zyk geograficzny. W przypadkach izolowanych zmian
w jamie ustnej wa
ż
ne jest wykluczenie innych stanów o
etiologii zapalnej. Podstaw
ę
rozpoznania stanowi biop-
sja ze zmian na
ś
luzówce i ocena histopatologiczna,
poniewa
ż
obraz kliniczny nie jest wystarczaj
ą
co cha-
rakterystyczny. W codziennej praktyce lekarskiej nie-
wskazane jest pobieranie biopsji z błony
ś
luzowej jamy
ustnej, przy braku objawowych zmian klinicznych. Łusz-
czyca błon
ś
luzowych nie jest zjawiskiem cz
ę
stym, ale
ogl
ą
danie
ś
luzówek podczas badania umo
ż
liwia wy-
krywanie zmian nie powoduj
ą
cych objawów subiektyw-
nych. U pacjentów z trudnymi diagnostycznie zmianami
w jamie ustnej badanie skóry uwidaczniaj
ą
ce objawy
sugeruj
ą
ce łuszczyc
ę
, mo
ż
e doprowadzi
ć
do po-
stawienia trafnego rozpoznania.
Łuszczyca jest chorob
ą
, która w znacz
ą
cy sposób
wpływa na jako
ść
ż
ycia pacjentów. Zlokalizowana w
okolicy narz
ą
dów płciowych powoduje pogorszenie
równie
ż
jako
ś
ci
ż
ycia seksualnego chorych, co zgłasza
a
ż
40% chorych. Cz
ęś
ciowo mo
ż
na to wytłumaczy
ć
współistniej
ą
cymi objawami, takimi jak
ś
wi
ą
d, ból,
podra
ż
nienie skóry narz
ą
dów płciowych, przewlekły
charakter zmian, a tak
ż
e trudno
ś
ciami terapeutycznymi.
Ogromn
ą
rol
ę
odgrywaj
ą
tak
ż
e czynniki emocjonalne,
towarzysz
ą
ce łuszczycy: zakłopotanie, skr
ę
powanie,
brak samoakceptacji, prowadz
ą
ce do
ść
cz
ę
sto do
zaburzenia obrazu własnego ciała, obni
ż
enie nastroju i
depresji. Rozwi
ą
zywanie problemów zwi
ą
zanych z
łuszczyc
ą
obejmuje post
ę
powanie lecznicze maj
ą
ce na
celu złagodzenie objawów klinicznych i emocjonalnych.
Pacjenci powinni wiedzie
ć
o tym,
ż
e depresja jest
chorob
ą
mo
ż
liw
ą
do wyleczenia. Nie powinni obwinia
ć
si
ę
za swoj
ą
chorob
ę
. Nale
ż
y poinformowa
ć
pacjentów,
ich rodziny i partnerów,
ż
e łuszczyca nie jest chorob
ą
zaka
ź
n
ą
i nie jest przenoszona drog
ą
płciow
ą
. Bardzo
wa
ż
na jest rozmowa i wsparcie emocjonalne ze strony
partnera. Pomocy, a tak
ż
e informacji na temat tej do
ść
cz
ę
sto wyst
ę
puj
ą
cej choroby skóry pacjenci mog
ą
oczekiwa
ć
uczestnicz
ą
c w spotkaniach Stowarzyszenia
Chorych na Łuszczyc
ę
.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Topografia i podzia┼é jamy s╠üro╠üdpiersia z zawartos╠ücia╠Ęx
Choroby jamy ustnej i gardła ppt
MIKROBIOLOGIA JAMY USTNEJ, WYKŁAD 3, 28 03 2013
ANATOMIA I HISTOLOGIA JAMY USTNEJ
spr 2 - wizualizacja, ☆☆♠ Nauka dla Wszystkich Prawdziwych ∑ ξ ζ ω ∏ √¼½¾haslo nauka, mechanika płyn
!Spis, ☆☆♠ Nauka dla Wszystkich Prawdziwych ∑ ξ ζ ω ∏ √¼½¾haslo nauka, hacking, Hack war, cz II
Ząbkowanie i higiena jamy ustnej u niemowlaka
Jak?ać o codzienną higienę jamy ustnej
Wpływ emocji na zdrowie jamy ustnej okiem stomatologa
Przyrządy stosowane do higieny jamy ustnej
Akcesoria wspomagające higienę jamy ustnej
Od chorób jamy ustnej do sepsy i zawału
Wpływ radioterapii na stan jamy ustnej i gardła
W jaki sposób powinien być przeprowadzany instruktaż higieny jamy ustnej
grzybica jamy ustnej
HIGIENA JAMY USTNEJ DZIECI W WIEKU OD 3 DO 5 LAT
OBJAWY KLINICZNE AIDS zmiany ogólne i w obrębie jamy ustnej
wejscie 1 2, 3 rok stoma, mikroby jamy ustnej
TEST3(BONUS), ☆☆♠ Nauka dla Wszystkich Prawdziwych ∑ ξ ζ ω ∏ √¼½¾haslo nauka, Matematyka statystyka
więcej podobnych podstron