Juliusz wieluch

7 maja 2013

Jak powinna wygl da polska armia?

Polska zbrojna

Polska armia jest w takim stanie, e albo trzeba j likwidowa , albo postawi na nogi. Sprz t mamy poradziecki. A nastawienie
pokolonialne: zaje dzi co jest i kupi nowe na Zachodzie. Ale co, dlaczego, po co, za ile, przeciw komu?

Wedøug ostatnio lansowanej koncepcji obronnej, Polska tak si dozbroi, e – jakby co – sama obroni swoje granice. Prof. Stanisøaw Koziej, szef Biura
Bezpiecze stwa Narodowego, coraz mielej lansuje t ide . Takimi obietnicami dobrze karmi si narodow dum . Brzmi znacznie lepiej ni prawda
o tym, co mamy i na co nas sta . A mamy niewiele i sta nas na niewiele wi cej.

Sprz t starszy od oønierzy

Armia jest droga w budowie, jeszcze dro sza w utrzymaniu. Pacyfi ci mawiaj , e najwi kszym wkøadem wojska w obronno byøaby samolikwidacja. 30
mld zø, które co roku wykøadamy na wojsko, znacznie lepiej przysøu yøoby si krajowi, gdyby przeznaczy je na infrastruktur , energetyk czy wsparcie
nauki. Ale idea rozbrojenia tøumów nie porywa. Armi popiera ponad 80 proc. spoøecze stwa. Polska, jak wiadomo, ma trudn histori . Pod tym
pretekstem wojsko zaøatwiøo sobie uprzywilejowan pozycj – ze sztywnym, ci gle rosn cym poziomem finansowania.

Jak na razie nie wida , eby te pieni dze przekøadaøy si na sprawno wojska. Jedn z przyczyn jest fakt, e za armi ci gn si tøumy emerytów.
Mundurowi maj emerytalne przywileje, na jakie nie sta nawet bogatszych od nas. Drugim powodem oci aøo ci naszego wojska s lata
niedofinansowania, które teraz odbijaj si czkawk .

Jeszcze nie tak dawno na stronach Ministerstwa Obrony Narodowej mo na byøo znale zakøadk o wojsku w liczbach. Chwalili my si , ile to mamy
czoøgów, bojowych wozów piechoty, migøowców. W liczbach rzeczywi cie wygl daøo to nie le. A kto wreszcie zorientowaø si , e to bardziej lista
wstydu ni dumy. Wystarczyøo porówna typ uzbrojenia z jego dat produkcji. rednia wieku ci kiego sprz tu w polskiej armii dobija trzydziestki.
Zachodnie armie te nie u ywaj czoøgów prosto spod igøy. Tylko e swój sprz t regularnie modernizuj . Polska takich mo liwo ci nie miaøa, bo sprz t
jest poradziecki, a nastawienie postkolonialne. Zaje dzi to, co mamy, i kupi nowe na Zachodzie. Tylko e zakupy z roku na rok odsuwano, a sprz t
nieubøaganie si starzaø. I tak doszli my do ciany. – To, co kiedy wiczyøo si kompani (16 wozów), teraz wiczymy plutonem, czyli na cztery wozy.
Wi kszo dziaøa tylko na papierze. Kanibalizujemy je ju od lat, przekøadaj c cz ci z tych niedziaøaj cych do jeszcze dziaøaj cych – mówi jeden
z oønierzy u ywaj cych bojowych wozów piechoty (BWP). O tym, e BWP nale y jak najszybciej zdj z ewidencji, øadnie pomalowa i sprzeda , gdzie si
tylko da, napisali ju autorzy pierwszego Strategicznego Przegl du Obronnego. Dokument powstaø w 2006 r. Wojsko BWP reanimuje do dzi .

Nasz podstawowy czoøg T-72 na uzbrojenie armii wszedø w 1978 r. Do dzi mamy ich ponad 500. Zdaniem specjalistów warte s tyle, co stal, z której je
wyprodukowano. Nawet gdyby wojsko upieraøo si , e chce ich nadal u ywa , to miaøoby z tym gigantyczny køopot, bo zaczyna brakowa kluczowych
cz ci zamiennych. Najwi kszy køopot jest z silnikami.

Nie lepsza sytuacja jest z ci kimi czoøgami Leopard. 11 lat temu Niemcy przekazali nam 128 tych czoøgów. Cho niemøode, byøy w caøkiem niezøym
stanie. Byøy, bo dzi wi kszo z nich stoi w hangarach. Wojsko uznaøo, e informacja, ile czoøgów jest sprawnych, to informacja wra liwa i odmawia jej
podania. Ale nieoficjalnie mówi si , e do u ytku zdatnych jest zaledwie 30. – Wi kszo nie ma aktualnych bada technicznych – mówi prosz cy
o anonimowo wojskowy. – Przeøo eni podj li racjonaln decyzj , e nie ma sensu robi kosztownych bada , skoro czoøg i tak niebawem czeka
gruntowna modernizacja. Koszt badania technicznego jednego czoøgu to 100 tys. zø. Decyzja jest rzeczywi cie racjonalna. Ale limacz cy si proces
przygotowa do modernizacji wydaje si by niezrozumiaøy.

Dum polskiej armii jest Rosomak. To rzeczywi cie udany sprz t. Wojskowi ch tnie podkre laj , e sprawdziø si w Afganistanie. Tylko e tam nie byøo
helikopterów ani czoøgów, które polowaøy na Rosomaki. W konwencjonalnym konflikcie na takie fory nie b dzie mo na liczy . Spraw miaøa zaøatwi
dodana Rosomakowi bezzaøogowa wie a, wyposa ona w przeciwpancerne rakiety Spike. Przymiarki do jej zakupu ci gn si latami. Gen. Mieczysøaw
Cieniuch, odchodz cy ze stanowiska szefa Sztabu Generalnego, podj ø m sk decyzj i wojsko nie kupi ju wi cej wie zaøogowych. Na nowoczesne
bezzaøogowe b dzie musiaøo jednak poczeka co najmniej dwa lata. Produkowane obecnie Rosomaki trafi wi c do armii w wersji bez uzbrojenia. To
smutna metafora stanu polskiej armii.

Marynarka wojenna to ten rodzaj siø zbrojnych, który jest najbardziej zaniedbany sprz towo. Okr ty podwodne Koben s starsze ni søu ce na nich
zaøogi. Fregaty pøywaj po niespokojnych morzach ministerialnych decyzji. Raz mamy je modernizowa . Pó niej pøyn na yletki. I znów pojawia si
pomysø na remont. Najnowocze niejszy sprz t dla marynarzy, czyli korweta l zak, zd yøa si zestarze , a jeszcze jej nie uko czono i nie nast pi to
pr dko.

Najnowocze niejsze mamy lotnictwo. Zwøaszcza 48 samolotów F-16. Ale na ich przykøadzie najlepiej wida , jak cen ma nowoczesno . W zeszøym
roku koszty specjalistycznego szkolenia pilotów pochøon øy ponad miliard zøotych. Drogo, ale na caøym wiecie tyle to kosztuje. Drugim pod wzgl dem
liczebno ci samolotem bojowym s Migi-29. Polsce brakuje jednak nowoczesnego uzbrojenia do nich. I pewnie si to nie zmieni, bo racjonalny rachunek

Wa na informacja dotycz ca plików cookies.
Nasz serwis u ywa plików cookies do prawidøowego dziaøania strony. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawie dla plików cookies oznacza, e b d one
zapisywane w pami ci urz dzenia. Ustawienia te mo na zmienia w przegl darce internetowej.
Wi cej informacji udost pniamy w naszej Polityce prywatno ci

x

Strona 1 z 3

Jak powinna wygl da polska armia? | Polska zbrojna - Polityka.pl

2013-05-22

http://www.polityka.pl/kraj/analizy/1542085,1,jak-powinna-wygladac-polska-armia.read?print=t...

ekonomiczny nakazuje, eby inwestowa w rakiety do F-16. Kiedy ma si krótk finansow koødr , trzeba dobrze liczy . Z tego samego paragrafu
postawiono kresk na szturmowych Su-22. W zeszøym roku przestano kierowa møodych pilotów do szkolenia na tym typie samolotu. Z czasem suki, jak
je pieszczotliwie nazywaj piloci, przestan si wi c pojawia na polskim niebie.

Myjemy czy robimy nowe?

Tylko kilka krajów na wiecie nie ma armii. Wyrzekøy si jej z prostego przekonania – e przy ich mo liwo ciach finansowych nie da si stworzy armii,
która je obroni. Takie kraje chowaj si pod skrzydøami wielkich wojskowych sojuszy. Zwykle nawet te neutralne zbroj si na pot g .

Na wiecie jest kilka modeli armii. Te najwi ksze generuj miliardowe koszty. Ale jednocze nie wyst puj w charakterze utrwalacza pozycji
ekonomicznej. Armie redniej wielko ci z reguøy utrzymuj pa stwa maj ce niezaøatwione sprawy z s siadami. Tkwi w rodzaju zahibernowanej wojny.
Polska miaøa ambicje na taki model. Ale finansowo go nie ud wign øa. Przez prawie 20 lat liczebno wojska byøa stale zmniejszana. Zacz li my od okoøo
250 tys. na pocz tku przemian po 1989 r., a zatrzymali my si na 100 tys. po uzawodowieniu. To, e armia jest mniejsza, nie oznacza jednak, e jest
ta sza. Maøa zawodowa armia wymaga wi cej sprz tu i nowoczesnej techniki. Je li rzeczywi cie inwestowanie w wojsko ma mie sens, to to jest ten
moment, w którym caøy ten zøom trzeba szybko naprawi , zmodernizowa , wymieni .

Modernizacja, wydawaøoby si , to wielka szansa dla polskiego przemysøu. Ale tam sytuacja nie jest lepsza ni w armii. – Nasz przemysø chce produkowa
ci kie wozy, ale nie umie do nich zrobi silników. Ma ambicje robi zestawy artyleryjskie, ale nie potrafi sam wyprodukowa lufy. A tak w ogóle to nawet
prochu nie produkuje ju samodzielnie – mówi jeden z ekspertów. Przemysø staczaø si technologicznie razem z polsk armi . Skoro ona nie zamawiaøa
nowoczesnego sprz tu, to on go nie produkowaø. Teraz armia chce kupowa , ale polskie fabryki maj niewiele do zaoferowania.

By mo e jednak jeszcze mamy szans przekucia pora ek w sukces. Chiny, które s obecnie pi tym eksporterem broni na wiecie, nie tak dawno nie
mogøy si pochwali wielkimi osi gni ciami w kwestii sprz tu wojskowego. Seria zakupów caøych linii technologicznych i ich umiej tne rozwijanie zmieniøo
ten stan rzeczy.

Bumar jeszcze rok temu przekonywaø, e jest w stanie samodzielnie stworzy wøasny wóz bojowy Anders. Demonstrator technologii, na który z bud etu
pa stwa wydano ponad 20 mln zø, kurzy si obecnie w magazynach. Projekt wymaga tylu udoskonale , e wøa ciwie mo na ju o nim zapomnie . –
Szkoda jednak marnowa do wiadczenie, które przy okazji zostaøo zdobyte. Je li poø czyliby my je z technologi ju istniej c , mo na by osi gn
ciekawe efekty – mówi jeden z ekspertów. Niebawem na próby ci gni te zostan do Polski dwa wozy: CV 90 i Ascod. Gdyby wybrany producent zgodziø
si na wytwarzanie ich w Polsce i rozwijanie platformy przez rodzimy przemysø, to wreszcie byøoby czym zast pi 40-letnie BWP.

Zachodni producenci robi jednak co mog , eby sprzedawa produkty, a nie technologi . – Jeste my zdeterminowani, eby odwróci ten trend. I mamy
ju pierwsze sukcesy – zapowiada Waldemar Skrzypczak, wiceminister obrony narodowej odpowiedzialny za modernizacj polskiej armii. Z jego
inicjatywy jeden z podlegøych wojsku zakøadów rozpocz ø rozmowy z dwoma wiod cymi producentami silników do ci kich pojazdów. W ci gu
najbli szych dziesi ciu lat wojsko b dzie potrzebowaøo kilka tysi cy wozów, czoøgów, ci arówek i samochodów terenowych. Gøupio byøoby to wszystko po
prostu importowa . Tym bardziej e mo liwo ci polskiej zbrojeniówki s du e.

S jednak takie dziedziny, w których nie mamy adnych do wiadcze i mo liwo ci. Obron rakietow , której obecnie brak, b dziemy musieli kupi za
granic . Tak samo jest z bezzaøogowcami (dronami), co do których ju nikt nie ma w tpliwo ci, e b d broni przyszøo ci. Inspektorat Uzbrojenia Siø
Zbrojnych jest w trakcie negocjacji z dwiema izraelskimi firmami. W wojsku cieraj si pomysøy, czy lepiej kupowa samoloty du e, przystosowane do
przenoszenia du ej ilo ci uzbrojenia na du e odlegøo ci, czy wybra te rednie. Tym bardziej e ró nica w cenie nie jest a tak wielka.

Nie wyprodukujemy te ju wøasnego migøowca. I to nie tylko dlatego, e sprzedali my zakøady zachodnim producentom. W Polsce nie ma ju hut, które
byøyby w stanie wyprodukowa odpowiednie aluminium. Obydwaj wiatowi producenci dziaøaj cy w Polsce silniki musz importowa ze swoich zakøadów
poza Polsk . Specjalizacja to ju globalny trend.

Wojna na gesty

Przez ostatnie 14 lat Polska buduje swoje bezpiecze stwo na sojuszu póønocnoatlantyckim. Z NATO jest jak z demokracj : to coraz mniej wydolny sojusz,
ale najlepszy, jaki mógø si nam trafi . Polska, jako kraj graniczny sojuszu, jest jednym z najwi kszych beneficjentów rodków z NATO. Modernizujemy
z tych pieni dzy lotniska, porty. Budujemy sie radarów wczesnego ostrzegania. Aktywnie wø czamy si w natowskie programy. Pøacimy za wspóln flot
transportow . Dokøadamy si do samolotów wczesnego ostrzegania AWACS. Po przerwie wracamy do programu obserwacyjnego opartego na bazie
bezzaøogowych samolotów dalekiego zasi gu Global Hawk. Wysyøamy wojsko na misje.

Jako jeden z nielicznych krajów utrzymujemy niemal 2-proc. wspóøczynnik finansowania armii (na wojsko przeznaczamy corocznie 1,95 proc. PKB).
Inwestujemy w bezpiecze stwo, którego tak naprawd sami nie jeste my w stanie sobie zapewni . 37-milionowy kraj na dorobku, bez dost pu do
surowców strategicznych, du o wi cej zrobi nie mo e. Model turecki, w którym stawia si na silne zmilitaryzowanie spoøecze stwa, nie ma w Polsce
szans. Finansowo i mentalnie. Decyzja o zaprzestaniu poboru byøa jedn z najlepiej przyj tych reform. Polacy chc y w bezpiecznym i wolnym kraju.
Ale nie chc za to pøaci wi cej ni musz . 130 mld, które w ci gu najbli szych 10 lat mamy wyda na armi , to próg naszych mo liwo ci. Ktokolwiek go
przekroczy, spowoduje, e Polska b dzie mniej bezpieczna ni bardziej. Wydatki na armi musz by adekwatne do potrzeb i zagro e . A tych Polska ma
poøow mniej ni kiedy . Niemcy to nasz najwi kszy partner handlowy. Nikomu nie zale y na psuciu tych relacji. – Wspóøczesny model dominacji nie
opiera si na ekspansji terytorialnej, ale gospodarczej. Klasyczny konflikt z wielkimi ruchami wojsk dla nikogo w naszym regionie nie byøby opøacalny –
mówi generaø Bogusøaw Pacek, rektor Akademii Obrony Narodowej.

Pogøoski o ostatecznym zwyci stwie pokoju s jednak przesadzone. Najbli szy konflikt zbrojny, jaki czeka Polsk , rozegra si ju jesieni . Konkretnie na
przeøomie wrze nia i listopada. Po jednej stronie Bugu stan dywizje rosyjskie i biaøoruskie. Po drugiej polskie, wspierane przez wojska NATO. Obecno
potwierdzili Francuzi, Niemcy, Anglicy i kilka innych pa stw. èatwo im przyszøo si zdeklarowa , bo konflikt odb dzie si na poligonach. A przekraczanie
granic zapisano tylko w scenariuszach. Ale Polsce udaøo si wreszcie zmobilizowa NATO do odpowiedzi na wiczenia rosyjskie, w czasie których druga
strona wcale nie ukrywa, czyje wojsko wirtualnie niszczy. Organizowane przez Polsk kontrmanewry b d odpowiedzi raczej symboliczn , bo kryzys
mocno przewietrzyø europejskie bud ety obronne. Ale tym bardziej wart docenienia, e pomimo tego NATO znalazøo jeszcze cho troch energii, eby
odpowiedzie na cyklicznie organizowane przez Rosjan wiczenia przy polskiej granicy. Tym bardziej e scenariusz ostatnich du ych wicze tego typu
niemal wprost wskazywaø Polsk jako obiekt potencjalnej agresji. My prawem mniejszego i søabszego wolimy wiczy obron Wisøolandii przed atakiem
Bambalanu. Ale wojna na gesty symboliczne trwa.

Strona 2 z 3

Jak powinna wygl da polska armia? | Polska zbrojna - Polityka.pl

2013-05-22

http://www.polityka.pl/kraj/analizy/1542085,1,jak-powinna-wygladac-polska-armia.read?print=t...

Wojskowi namawiaj , eby przygotowywa si równie na gesty mniej symboliczne. – Bezpiecze stwo mo e by bierne i aktywne. Bierne to takie, które
wynika samo z siebie. Nikomu nie zale y na zaatakowaniu nas, wi c jeste my bezpieczni – tøumaczy gen. Mieczysøaw Cieniuch, szef Sztabu Generalnego.
– Aktywne bezpiecze stwo polega na przygotowywaniu si na ró ne ewentualno ci. To nie jest przypadek, e na wiecie nie ma adnego licz cego si
pa stwa bez armii – mówi gen. Cieniuch. Polska chce si liczy . Ale eby to osi gn , powinna równie umie dobrze liczy , ile naprawd warto wyda na
zbrojenia.

Parasol rakietowy

Priorytetem polskiej armii jest budowa tzw. tarczy rakietowej. Cho w polskim wydaniu lepiej byøoby mówi o parasolu. Przed deszczem nie uchroni, ale
te nie da caøkiem zmokn . Nasza „tarcza” b dzie podobna. Ochroni tylko kluczowe elementy – jednostki wojsk, elektrownie, centra komunikacyjne.
Reszty ju nie. Trudno wskaza liczb baterii potrzebnych do tego zadania. Ale wiadomo, ile b dzie nas to kosztowa . Okoøo 10 mld zø i trudno liczy na
rabaty. Sami produkujemy tylko radary i systemy ø czno ci. W kwestii rakiet w 100 proc. jeste my uzale nieni od zachodnich producentów.

Polska powinna te mie rakiety do atakowania celów potencjalnego przeciwnika. Najlepiej takie o zasi gu do 1000 km. Wystarczy 20 takich rakiet, bo
maj odstrasza , a nie wygrywa konflikty. Problem w tym, e nikt nie chce ich nam sprzeda w obawie przed reakcj Rosji.

Kolejnym wyzwaniem s drony zdolne do przenoszenia uzbrojenia. Drony zrewolucjonizuj konflikty – na misj wysyøamy maszyn , nie czøowieka. S
trzy razy ta sze od wspóøczesnego samolotu bojowego. Masowo produkowane maszyny, którymi mo e kierowa stosunkowo szybko przeszkolony
operator, to nowa jako . Oblicza si , e polska armia powinna mie okoøo setki dronów.

Po zabezpieczeniu nieba kolejnym priorytetem jest zapewnienie armii du ej manewrowo ci. Poniewa armia jest maøa, od kilku lat zaniedbana jest
kwestia szkolenia i spraw mobilizacyjnych, musimy braki w sile nadrabia szybko ci . 70 helikopterów, które chcemy kupi , to dopiero wst p. Potrzebne
jest jeszcze dodatkowych 30 i okoøo 50 migøowców szturmowych. Analizy bezpiecze stwa wskazuj , e Polska, w odró nieniu od innych pa stw
europejskich, w wi kszym stopniu nara ona jest na silny atak pancerny. Powinna mie wi c co najmniej 200 czoøgów ci kich i okoøo 300 lekkich. Do
tego 400 opancerzonych transporterów z dziaøkami 30 mm i pociskami do niszczenia czoøgów i migøowców.

Najwi cej kontrowersji wzbudza marynarka. Wedøug niektórych analityków, okr ty podwodne powinny by kupione tylko, je li wyposa ymy je w rakiety
manewruj ce. Bez tego uzbrojenia w ogóle nie ma sensu ich kupowa . Do tego góra trzy okr ty patrolowe (mniejsze korwety) i trzy niszczyciele min.
Okr ty s drogie i maøo skuteczne na tak maøym morzu jak Baøtyk.

Wykonanie Javatech | Prawa autorskie © POLITYKA

Sp. z o.o. S.K.A. (dawniej „POLITYKA” Spóødzielnia Pracy)

Strona 3 z 3

Jak powinna wygl da polska armia? | Polska zbrojna - Polityka.pl

2013-05-22

http://www.polityka.pl/kraj/analizy/1542085,1,jak-powinna-wygladac-polska-armia.read?print=t...