M I N I P R O J E K T Y

Wspólną cechą układów opisywanych w dziale "Miniprojekty" jest łatwość ich praktycznej realizacji. Na zmontowanie i uruchomienie układu wystarcza zwykle kwadrans. Mogą to być układy stosunkowo skomplikowane funkcjonalnie, niemniej proste w montażu i uruchamianiu, gdyż ich złożoność i inteligencja jest zawarta w układach scalonych. Wszystkie projekty opisywane w tej rubryce są wykonywane i badane w laboratorium AVT. Większość z nich wchodzi do oferty kitów AVT jako wyodrębniona seria “Miniprojekty” o numeracji zaczynającej się od 1000.

Układ zabezpieczający akumulator przed nadmiernym rozładowaniem

Akumulator

Do opracowania uk³adu,

w † t r y b i e

samochodowy stanowi

ktÛry pozwalam sobie zapre-

ultraszybkim

zentowaÊ Czytelnikom EP

( 1 0 - m i n u -

bardzo atrakcyjne ürÛd³o

sk³oni³a mnie smutna przy-

towym), to

zasilania np. podczas

goda. Opowiem j¹ pokrÛtce.

³adujemy je

pobytu na kempingach.

Wprawdzie wolne chwile

wielokrotnie

Istniej¹ oczywiúcie takøe

zdarzaj¹ mi siÍ wyj¹tkowo

na lotnis ku,

inne sytuacje, kiedy

rzadko, ale jeøeli juø wygos-

n a j c z Í ú c i e j

podarujÍ sobie chwilÍ wol-

z†akumulatora

akumulator moøna

jemnoúci

nego czasu, to chÍtnie po-

s a m o c h o -

3,2Ah to frasz-

wykorzystaÊ jako polowe

úwiÍcam go na realizacjÍ

dowego.

ka dla akumulatora sa-

ürÛd³o zasilania.

swojego hobby: modelarstwa.

Samolot lata³

mochodowego, ale jeøeli

Urz¹dzenie

WspÛ³czesne konstrukcje

znakomicie, pogoda by³a ide-

czynnoúÊ tÍ powtÛrzymy

prezentowane

modeli samolotÛw z†napÍ-

alna i†chcia³em wykonaÊ jak

wiele razy...

dem elektrycznym s¹ na-

w†artykule zabezpiecza

najwiÍcej lotÛw, wielokrot-

Podczas mozolnego zapa-

prawdÍ fascynuj¹ce i†ci¹gle

nie ³aduj¹c akumulatory za-

lania silnika samochodu

akumulator przed

jeszcze wprawiaj¹ce w†os³u-

silaj¹ce silnik i†aparaturÍ RC.

z†îpychuî mia³em sporo cza-

energetycznymi

pienie laikÛw. Szczerze na-

Tylko, øe... przykra niespo-

su na rozmyúlania i†ich owo-

ìnaduøyciamiî

mawiam Was do zapoznania

dzianka czeka³a mnie w†mo-

cem jest w³aúnie proponowa-

uøytkownikÛw, ktÛrzy -

siÍ z†t¹ dziedzin¹ techniki.

mencie, kiedy po z³oøeniu

ny uk³ad, mog¹cy uchroniÊ

Silnik modelu samolotu

w†warunkach polowych

modelu chcia³em powrÛciÊ

innych przed k³opotami ja-

z†napÍdem elektrycznym jest

do domu. Rozrusznik samo-

kie mnie spotka³y.

- mog¹ przejawiaÊ duøy

zasilany z†pakietu akumula-

chodu wyda³ z†siebie tylko

To, co napisa³em powy-

apetyt na pr¹d, co moøe

torÛw o†napiÍciu typowo

cichy jÍk i†znieruchomia³,

øej nie oznacza bynajmniej,

groziÊ uszkodzeniem

7,2V (6 ogniw), ktÛry wy-

zasilany z†ca³kowicie roz³a-

øe zaprojektowany przeze

akumulatora.

starcza na 10..15 minut lotu

dowanego akumulatora.

mnie uk³ad jest dedykowa-

silnikowego i†nastÍpnie mu-

Zajmuj¹c siÍ ulubionym

ny wy³¹cznie modelarzom

si zostaÊ na³adowany. Ponie-

hobby zapomnia³em, øe

specjalizuj¹cym siÍ w†budo-

waø akumulatory takie wy-

wprawdzie na³adowanie pa-

wie modeli z†napÍdem elek-

trzymuj¹ z†zasady ³adowanie

kietu akumulatorÛw o†po-

trycznym. Podobna przygo-

Rys. 1.

Elektronika Praktyczna 10/98

71

M I N I P R O J E K T Y

w†swojej strukturze aø dwa

wyjúciu VZ IC1 pojawi siÍ

WYKAZ ELEMENTÓW

potrzebne nam elementy:

wysoki poziom napiÍcia po-

wzmacniacz b³Ídu i†bardzo

woduj¹cy spolaryzowanie

Rezystory

dok³adne ürÛd³o napiÍcia

bazy tranzystora T1. Tran-

PR1: potencjometr

odniesienia.

zystor ten zacznie przewo-

montażowy miniaturowy 10kΩ

Wzmacniacz operacyjny

dziÊ i†w†konsekwencji we-

R1, R4: 5,1kΩ

zawarty w†strukturze IC1

júcie zeruj¹ce przerzutnika

R2, R5, R6, R7: 2kΩ

pracuje w†typowym uk³adzie

R - S z n a j d z i e s i Í n a R3: 8,2kΩ

komparatora napiÍcia, po-

poziomie niskim. Przerzut-

R8: 820Ω

rÛwnuj¹c ze sob¹ wewnÍtrz-

nik ten wy³¹czy siÍ i†tran-

Kondensatory

ne napiÍcie odniesienia

zystor T2 przestanie przewo-

C1, C2: 470nF

uk³adu z†napiÍciem pobiera-

d z i Ê o d c i n a j ¹ c z a s i l a n i e C3: 1000

nym z†dzielnika R6, PR1, R7,

cewki przekaünika i†diody

µF/16V

proporcjonalnym do napiÍ-

LED. Odbiornik zostanie od-

C4: 100nF

cia na zaciskach akumulato-

³¹czony, a†brak úwiecenia

Półprzewodniki

ra. W†zaleønoúci od wyniku

diody LED da nam wyraü-

D1: 1N4148 lub odpowiednik

porÛwnania, na wyjúciu VZ

nie do zrozumienia, øe dal-

D2: zielona dioda LED <f>5

IC1 wystÍpuje napiÍcie rÛw-

sze czerpanie energii z†aku-

IC1: 723 (LM723, UAA723

ne kilku woltom, lub wy-

Rys. 2.

mulatora grozi jego ca³kowi-

lub inny odpowiednik, nie

júcie to znajduje siÍ na po-

tym roz³adowaniem.

stosować kostek produkcji

da moøe spotkaÊ takøe ko-

tencjale masy zasilania.

Naciskaj¹c

przycisk

CEMI)

goú, kto ogl¹daj¹c np. mecz

U k ³ a d d o ³ ¹ c z a m y d o START moøemy na chwilÍ

IC2: 4011

pi³karski na telewizorze za-

akumulatora za poúrednict-

przywrÛciÊ dop³yw pr¹du do

T1, T2: BC548 lub

silanym z†akumulatora sa-

wem z³¹cza CON2, a†obci¹-

odbiornika, naleøy jednak

odpowiednik

mochodowego

zapomni

øenie, (np. ³adowarkÍ aku-

korzystaÊ z†tej moøliwoúci

Różne

o†boøym úwiecie i†ograniczo-

mulatorÛw) przy³¹czamy do

jedynie w†wyj¹tkowych

CON1, CON2: ARK2

nej pojemnoúci akumulatora.

z³¹cza CON1. Niski stan lo-

przypadkach.

Nawet s³uchanie muzyki

REL1: przekaźnik typu

g i c z n y u t r z y m u j ¹ c y s i Í

Na rys. 2 pokazano roz-

z†radioodtwarzacza samo-

RM82/12V

p r z e z

c h w i l Í

( p o

mieszczenie elementÛw na

chodowego podczas postoju

S1: przycisk START lutowany

n a c i ú n i Í c i u

p r z y c i s k u

p³ytce drukowanej, ktÛrej

pojazdu moøe doprowadziÊ

w płytkę

START) na wejúciu ustawia-

mozaikÍ przedstawiono na

do szybkiego roz³adowania

j¹cym przerzutnika R-S, zbu-

wk³adce wewn¹trz numeru.

P³ytka drukowana wraz z kom-akumulatora samochodu,

dowanego z†bramek NAND

O†montaøu urz¹dzenia nie

pletem elementÛw jest dostÍp-

zw³aszcza kiedy uøywamy

IC2A i†IC2B powoduje w³¹-

da siÍ powiedzieÊ niczego

na w AVT - oznaczenie AVT-

wzmacniacza o†duøej mocy

czenie tego przerzutnika,

szczegÛlnego: jak zwykle

1214.

wyjúciowej, wyposaøonego

spolaryzowanie bazy tran-

rozpoczynamy od elementÛw

w†przetwornicÍ podwyøsza-

zystora T2 i†w†konsekwen-

o†najmniejszych gabarytach,

prostu jednego zasilacza

j¹c¹ napiÍcie (pomaga³em

cji zwarcie stykÛw przekaü-

a†koÒczymy na wlutowaniu

z†p³ynn¹ regulacj¹ napiÍcia

takøe pchaÊ samochÛd po ta-

nika RL1 oraz w³¹czenie

w†p³ytkÍ przekaünika REL1.

wyjúciowego. Do takiego za-

kim ìkoncercieî).

diody LED D2, ktÛra zielo-

Pod uk³ady scalone jak za-

silacza do³¹czamy wykona-

Schemat elektryczny

nym úwiat³em sygnalizuje

wsze warto zastosowaÊ pod-

ny uk³ad i†ustawiamy jego

uk³adu, ktÛrego budowÍ

w³aúciwe napiÍcie na zacis-

stawki.

napiÍcie wyjúciowe na ok.

chcia³bym zaproponowaÊ

kach akumulatora. Do obci¹-

Urz¹dzenie zbudowane

12,2V. NastÍpnie bardzo po-

moim Czytelnikom zosta³ po-

øenia zaczyna p³yn¹Ê pr¹d,

ze sprawnych elementÛw

woli pokrÍcaj¹c potencjo-

kazany na rys. 1. Tym razem co powoduje powolny spa-nie wymaga øadnego uru-

metrem montaøowym PR1

zagoniliúmy do roboty kolej-

dek napiÍcia na akumulato-

chamiania, a†jedynie prostej

ì³apiemyî moment w³¹cza-

nego ìkonia poci¹gowegoî

rze. W†momencie, kiedy na-

regulacji. Do jej wykonania

nia i†wy³¹czania tranzystora

elektroniki: sÍdziwy, lecz

piÍcie uzyskiwane z†dziel-

bÍdziemy potrzebowaÊ ürÛd-

T1. Po wykonaniu tej czyn-

wci¹ø uøyteczny stabilizator

nika stanie siÍ niøsze niø

³a regulowanego napiÍcia

noúci moøemy uwaøaÊ wy-

napiÍcia typu 723. Do na-

napiÍcie odniesienia uk³a-

o†wartoúci 12..13V i†dowol-

konany uk³ad za sprawny

szych celÛw nadaje siÍ on

du UAA723 (ok. 7,2V, w†za-

nego zasilacza o†napiÍciu

i†gotowy do eksploatacji.

idealnie, zawiera bowiem

leønoúci od producenta), na

zbliøonym do 12V lub po

Zbigniew Raabe, AVT

72

Elektronika Praktyczna 10/98