MSR 16 „RZECZOWY MAJĄTEK TRWAŁY”

I. Cel:
Standard określa zasady ustalania wartości bilansowej, odpisów amortyzacyjnych i strat z tytułu utraty
wartości dotyczących rzeczowego majątku trwałego,

II. Definicja rzeczowego majątku trwałego:

Rzeczowy majątek trwały to zasoby:
-

utrzymywane przez jednostkę albo w celu ich wykorzystania w procesie produkcyjnym lub przy
dostawach towarów i świadczeniu usług, albo oddania do używania innym podmiotom na
podstawie umowy najmu lub w celach administracyjnych, oraz

-

co do których oczekuje się, że będą …………………………………………………………………………………………….

Zgodnie z MSR 16 pozycje rzeczowego majątku trwałego należy ująć jako składnik aktywów, jeżeli:
-

istnieje prawdopodobieństwo, że jednostka uzyska przyszłe korzyści ekonomicznie związane ze
składnikiem aktywów, oraz

-

koszt (cenę nabycia lub koszt wytworzenia) składnika aktywów można wycenić w wiarygodny
sposób.

Jeśli jednostka nie oczekuje uzyskania przyszłych korzyści ekonomicznych w związku z nabytym,
wytworzonym lub w inny sposób pozyskanym składnikiem aktywów, nakłady na ten składnik powinny
być

ujęte

……………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Części zamienne, wyposażenie zapasowe oraz sprzęt serwisujący są kwalifikowane jako rzeczowe
aktywa

trwałe,

jeśli

jednostka

przewiduje

ich

użytkowanie

przez

………………………………………………………………………….. W przeciwnym razie pozycje takie kwalifikuje się jako
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
.

III. Wycena

Ujęcie początkowe środka trwałego:

Wartość początkową ustala się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia.

Wartość w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia obejmuje:

*

Zobowiązanie do poniesienia kosztów demontażu jest ujmowane i wyceniane na podstawie wytycznych zawartych w MSR

37

Ustalanie kosztu:

Przykłady kosztów bezpośrednich

Niezaliczane koszty

Cena zakupu, łącznie z cłami importowanymi i nie podlegającymi odliczeniu podatkami od zakupu,

pomniejszona o upusty handlowe i rabaty

Koszty bezpośrednio związane z doprowadzeniem składnika aktywów do miejsca i stanu, jakie są niezbędne,

aby był on zdatny

do użytkowania zgodnie z zamierzeniem kierownictwa

+

Oszacowane ………………………………………. i usunięcia składnika aktywów oraz renowacji miejsca, w którym
znajduje się ten składnik, jeśli jednostka nabywa obowiązek wykonania tych czynności

+

 koszty przygotowania miejsca użytkowania,
 opłaty za rejestrację tytułu prawnego,
 koszty z tytułu świadczeń pracowniczych

wynikające bezpośrednio z budowy lub
nabycia składnika,

 początkowe koszty dostawy, załadunku,

wyładunku,

 ………………………………………………………………….
 ………………………………………………………………….

 kosztów

wprowadzania

nowych

produktów lub usług (też nakłady na
reklamę i działania promocyjne)

 nakłady na prowadzenie działalności w

nowym miejscu lub w transakcjach z
nowa grupą klientów (też koszty
szkolenia),

 kosztów otwarcia nowych obiektów
 kosztów administracyjnych i innych

kosztów ogólnozakładowych

Należy zaprzestać uznawania kosztów w wartości księgowej składnika majątku w momencie, w którym
został on doprowadzony do miejsca i stanu, jakie są niezbędne aby był zdatny do użytkowania zgodnie
z zamierzeniem kierownictwa.

Przykład 1)
Wartość netto nabytego środka trwałego: 200.000 zł (vat 23% podlega odliczeniu)
Koszty transportu, załadunku i wyładunku maszyny: 10.000 zł netto
Koszty montażu wykonane przez pracowników jednostki ustalone wg kosztów pracy: 20.000 zł
Oczekiwany okres użytkowania maszyny: 3 lata
Określone w sposób wiarygodny przez rzeczoznawcę koszty demontażu 28.000 zł
Stopa przyjęta do dyskontowania zobowiązań 10%

Ustal wartość początkową środka trwałego.

Rezerwa na koszty demontażu = 28.000 / (1 + 0,1)³= …………………… / 1,331 =
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Wartość początkowa środka trwałego = ……………………………………………………………………………………………

Wycena po początkowym ujęciu (na dzień bilansowy):

Reguły przeszacowania:

Model przeszacowania można zastosować jedynie w przypadku tych składników, których wartość
godziwa ……………………………………………………………………………………... Przeszacowania należy dokonywać
na tyle często, aby wartość bilansowa środka trwałego nie odbiegała od jego wartości godziwej.
Przeszacowanie danego składnika powoduje konieczność przeszacowania pozostałych aktywów z tej

WYCENA RZECZOWYCH AKTYWÓW TRWAŁYCH NA DZIEŃ BILANSOWY

jednostka powinna wybrać i konsekwentnie stosować do wszystkich składników z danej klasy jedno z 2-ch rozwiązań:

……………………………………………………………………
wartością bilansową jest koszt (cena nabycia
lub koszt wytworzenia) pomniejszony o
skumulowane odpisy umorzeniowe oraz
skumulowane odpisy z tytułu utraty

wartości.

…………………………………………………………………..

wartością bilansową jest tzw. wartość
przeszacowana, czyli wartość godziwa na
dzień przeszacowania, pomniejszona o
późniejsze

skumulowane

odpisy

umorzeniowe oraz późniejsze skumulowane
odpisy z tytułu utraty wartości.

samej grupy(czyli np. gruntów, budynków, maszyn, statków itp.). Różnice z przeszacowania ujmowane
są w kapitale z aktualizacji wyceny.

Przykład 2)
Na początku roku 1 spółka zbudowała instalację przemysłową – koszt budowy i doprowadzenia do
stanu zdanego do używania: 1.200.000 zł. Z budową instalacji wiąże się prawny obowiązek jej
demontażu po okresie użytkowania, który zgodnie z oczekiwaniami będzie wynosił 6 lat.
Oszacowane koszty demontażu: 200.000 zł
Stopa dyskontowania zobowiązań: 8%
Instalacja zużywana równomiernie
Wycena bilansowa według kosztu

Ustal wartość początkową instalacji i jej wartość bilansową.

Po roku 1.
Rezerwa na koszty demontażu= 200.000 / (1 + ……..)‾= ……………….. / ……………….. =
…………………………………..
Wartość początkowa = …………………………………………………………………………………………………………………………
Amortyzacja

roczna

liczona

liniowo

=

………………………………………………………………………………………………………
Wartość bilansowa = ……………………………………………………………………………………………………………………………

Przykład 3)

Spółka w 2011 r. zakupiła działkę budowlaną za 180.000 zł. Polityka rachunkowości spółki X zakłada, że
grunty są wyceniane według modelu wartości przeszacowanej. Na koniec każdego roku obrotowego
wartość godziwa gruntu wynosiła:
2011 - 250.000,00 PLN
2012 - 170.000,00 PLN
2013 - 260.000,00 PLN
2014 - 270.000,00 PLN
Wycena gruntu do wartości godziwej - 2011 r. Różnica dodatnia / ujemna z przeszacowania wynosząca
…………………………………….

(bo

……………………..

-

……………………….

)

ujmowana

jako

………………………………………..

Wycena gruntu do wartości godziwej - 2012 r. Ujemna / dodatnia różnica z przeszacowania wynosząca
…………………………………… (bo …………………….- ………………………..) zmniejsza/zwiększa kapitał z aktualizacji

ZWIĘKSZENIE

ZMNIEJSZENIE

……………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………..

(w pozostałych całkowitych dochodach)

……………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………..

SKUTKI PRZESZACOWANIA RZECZOWYCH AKTYWÓW TRWAŁYCH

NININIEMATERIALNYCH

jako przychód

(do wysokości uprzednio ujętego spadku wartości

z przeszacowania)

w kapitale z aktualizacji wyceny do wysokości
uprzednio ujętej nadwyżki z przeszacowania (w
pozostałych całkowitych dochodach)

wyceny o ………………………………., a kwota ……………………………………… ujmowana jest jako
…………………………….

Wycena gruntu do wartości godziwej - 2013 r. Ujemna / dodatnia różnica z przeszacowania wynosząca
…………………………………. (bo …………………… - ………………………….), ujmowana jest w wysokości
…………………………

jako

…………………………………………………………………,

natomiast

kwota

………………………………. jako …………………………………………………………………………………………………………………….

Wycena gruntu do wartości godziwej - 2014 r. Ujemna / dodatnia różnica z przeszacowania wynosząca
…………………………………

(bo

…………………..

-

…………………………..)

ujmowana

jako

…………………………………………….

W przypadku ustalania wartości bilansowej amortyzowanych składników rzeczowych aktywów
trwałych według modelu wartości przeszacowanej umorzenie jest traktowane w następujący sposób:

 proporcjonalnie przeliczane w związku ze zmianą wartości bilansowej brutto składnika

aktywów, tak aby wartość bilansowa (netto) składnika przeszacowaniu równała się jego
przeszacowanej wartości; przy tym sposobie przeszacowania wymagane jest ustalenie
wskaźnika, według którego dokonuje się przeszacowania wartości początkowej środka i jego
dotychczasowego umorzenia,

 wyeliminowanie z wartości bilansowej brutto składnika dotychczasowego umorzenia i

ustalenia jego wartości netto, a następnie doprowadzenie tej wartości do wartości godziwej,



Przykład 4)
Wartość początkowa środka trwałego przed aktualizacją na moment bilansowy wynosiła 150.000 zł, a
dotychczasowe umorzenie 30.000 zł. Środek był amortyzowany przez rok stawką 20% (ustalony okres
użytkowania 5 lat). Po roku wartość godziwa środka trwałego na moment przeszacowania wynosiła
180 000 zł. Jest ona równa wartości określonej przez rzeczoznawców.

Wariant 1. Ustalenie wartości bilansowej środka trwałego przy proporcjonalnym przeliczeniu
dotychczasowego umorzenia

Wyliczenie wskaźnika przeszacowania wartości początkowej oraz umorzenia:

Wartość godziwa środka trwałego:………………………………………………….
Wartość netto dotychczasowa: ………………………………………………………
Wartość wskaźnika = 180.000 / 120.000 = ……………………………………..
Przeszacowanie wartości początkowej = …………………………….. x ………………. = ………………………….
Przeszacowanie umorzenia …………………………. x ………………… = ……………………..
W związku z przeszacowaniem powstały:

1) różnica z przeszacowania wartości początkowej ………………………………… (bo 225.000 –

…………………..),

która

zwiększy

wartość

początkową

środka

trwałego

i

…………………………………………………………………..

2) różnica z przeszacowania umorzenia …………………………… (bo …………………… – 30.000), która

zwiększy/zmniejszy wartość dotychczasowego umorzenia oraz zwiększy/zmniejszy
…………………………………………………………………………………………….. Wartość bilansowa środka
trwałego

po

aktualizacji

będzie

wynosiła

………………………………….

Konsekwencją

sprawozdawczą przeszacowania środka trwałego do wartości godziwej będzie
zwiększenie/zmniejszenie wartości środków trwałych prezentowanych w bilansie o
……………………………. oraz zwiększenie/zmniejszenie kapitału z aktualizacji wyceny o
…………………………………………………………..

Wariant 2. Ustalenie wartości bilansowej środka trwałego poprzez eliminację zakumulowanej
amortyzacji
Przy tym sposobie ustalania wartości przeszacowanej na moment dokonywania przeszacowania z
wartości początkowej środka trwałego należy wyeliminować jego dotychczasowe umorzenie i ustalić
wartość netto środka trwałego:
Wartość początkowa środka trwałego: ………………………………………………………………
Dotychczasowe umorzenie: ………………………………………………………………………………
Wartość netto: …………………………………………………………………………………………………
Różnica z przeszacowana = ………………………………………………………………………………
Skutki sprawozdawcze przeprowadzonej aktualizacji wyceny środka trwałego na dzień bilansowy będą
takie same jak w wariancie proporcjonalnego przeliczanie dotychczasowego umorzenia, nastąpi więc
zmniejszenie / zwiększenie wartości bilansowej środków trwałych o ……………………. oraz zwiększenie
/zmniejszenie kapitału z aktualizacji wyceny o ……………………………………………………………….

Nadwyżka z przeszacowania może być przeniesiona do zysków zatrzymanych:

 ……………………………… w momencie usunięcia składnika z bilansu
 ………………………………w czasie użytkowania składnika w wysokości równej nadwyżce odpisu

amortyzacyjnego dla wartości przeszacowanej nad odpisem amortyzacyjnym dla
pierwotnego kosztu

Przeniesienia z pozycji „nadwyżka z przeszacowania” na pozycję „zyski zatrzymane” nie dokonuje się
poprzez wynik.
Przykład 5)
Jednostka nabyła za 200.000 zł środek trwały o okresie użytkowania 10 lat równomiernym zużyciu i
nieznaczącej wartości końcowej. Po trzech latach składnik został przeszacowany do wartości
godziwej, która wynosiła 175.000 zł.
Podaj kwotę kapitału z aktualizacji wyceny pozostającą po dwóch latach od momentu
przeszacowania, jeżeli spółka przyjęła metodę sukcesywną odnoszenia nadwyżki z przeszacowania do
zysków zatrzymanych.
Amortyzacja roczna:
………………………………………………………………………………………………………………………………
Wartość bilansowa przed przeszacowaniem = ……………………………………………………………………………………
Wartość bilansowa po przeszacowaniu = ……………………………………………………………………………………………
Różnica dodatnia/ujemna z przeszacowania ujmowana jako ……………………………………………= ………………
Amortyzacja roczna dla kolejnych lat po przeszacowaniu =
……………………………………………………………………
Roczny odpis z kapitału z aktualizacji do zysków zatrzymanych =
……………………………………………………………
Kapitał z aktualizacji po dwóch latach od przeszacowania =
……………………………………………………………………

IV. Amortyzacja składników rzeczowego majątku trwałego

Należy amortyzować ……………………………………………..każdą część składnika rzeczowego majątku
trwałego, której koszt jest znaczący w relacji do całkowitego kosztu tego składnika.

Kwota

podlegająca

amortyzacji

to

koszt

składnika

aktywów

………………………………………………………………………. W praktyce często wartość ta jest nieznacząca, przez co
nie uwzględnia się jej przy obliczaniu amortyzacji.

MSR 16 nie narzuca metod i stawek amortyzacji. Zastosowana metoda i stawka amortyzacji powinny
odzwierciedlać

sposób,

zużywania

korzyści

ekonomicznych.

Wymienia

się

metodę

……………………………………………………., ……………………..………………………..…….., ……………………………….…………

Naliczanie odpisów należy rozpocząć w momencie, gdy składnik aktywów jest dostępny do
użytkowania (znajduje się w miejscu i stanie, jakie są niezbędne, aby był on zdatny do użytkowania
zgodnie z zamierzeniem kierownictwa), a zakończyć w dniu usunięcia składnika z bilansu (lub
zakwalifikowania go do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży zgodnie z MSSF 5).

Ze względu na to, że amortyzacja jest szacunkiem według MSR 16, na koniec każdego roku zarówno
okres, metoda, jak i wartość rezydualna środka trwałego powinna podlegać weryfikacji. Jeśli różnica
między pierwotnymi szacunkami a stanem obecnym jest zbyt duża, należy odpowiednio skorygować
stawki odpisów amortyzacyjnych w bieżącym okresie i przyszłych okresach (zgodnie z MSR 8).

Grunty o nieokreślonym okresie użytkowania nie podlegają amortyzacji.

Przykład 6)

Jednostka przekazała do użytkowania urządzenie, którego istotnym elementem jest silnik.
Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności urządzenia wynosi 10 lat (stopa amortyzacyjna 10%),
a silnika 6 lat (stopa amortyzacyjna 16,7%). Wartość początkowa urządzenia wynosi 30.000 zł, w tym
silnika 18.000 zł.

Ustal wysokość odpisów amortyzacyjnych.

Przykład 7)

Na początku roku 2011 jednostka nabyła maszynę produkcyjną, której cena nabycia wynosiła 20.390
zł. Spółka zamierza czerpać korzyści ekonomiczne z maszyny przez 12 lat. Oszacowana jej wartość
rezydualna na koniec okresu użytkowania wynosi 5.000 zł. W sprawozdaniu finansowym maszyna jest
wykazywana w wartościach przeszacowanych. Potrzeba przeszacowania zaistniała na 31 grudnia 2014
r. Ustalona na ten dzień wartość godziwa wyniosła 28.750 zł. W momencie przeszacowania maszyny
przedłużono jej okres używalności o dwa lata nie zmieniając jej wartości rezydualnej.

Wartość składnika na 31.12.2011:
Cena nabycia: ………………………………………………………………………………………………
Umorzenie = ………………………………………………………………………………………………..
Wartość netto = …………………………………………………………………………………………..

Wartość składnika na 31.12.2014:
Wartość

przed

aktualizacją=

…………………………………………………………………………………………………………………
Wartość przeszacowana na dzień aktualizacji: ………………………………………………………………………………………
Różnica z przeszacowania (dodatnia/ujemna) = ……………………………………………………………………
ujmowana jako ……………………………………………………………………

Wartość składnika na 31.12.2015:
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…