ZESPÓŁ UZALEŻNIENIA OD

ALKOHOLU

ZESPÓŁ UZALEŻNIENIA OD

ALKOHOLU

Zespół objawów somatycznych,

behawioralnych i poznawczych, w

których picie alkoholu staje się

priorytetowe nad innymi poprzednio

ważniejszymi zachowaniami. Do

rozpoznania potrzebne jest

stwierdzenie trzech z poniższych

objawów w czasie ostatniego roku:

Kryteria uzależnienia:

•

silne pragnienie lub poczucie przymusu zażycia substancji,

•

trudności w kontrolowaniu zachowania związanego z zażywaniem substancji w zakresie

rozpoczęcia, zakończenia i poziomu zażywania,

•

fizjologiczne objawy stanu odstawienia, występujące, gdy zażywanie substancji zostało

przerwane lub zmniejszone, przejawiające się specyficznym dla danej substancji

zespołu abstynencyjnego, lub zażywanie tej samej lub podobnej substancji w celu

złagodzenia lub uniknięcia objawów abstynencyjnych,

•

stwierdzenie zmiany tolerancji (potrzeby zażywania zwiększonej dawki substancji w

celu uzyskania efektów poprzednio osiąganych przy pomocy mniejszych dawek),

•

postępujące zaniedbywanie alternatywnych przyjemności i zainteresowań z powodu

zażywania danej substancji, zwiększenie ilości czasu koniecznego do zdobycia lub

zażywania alkoholu, albo na usuwanie skutków jego działania,

•

picie mimo wyraźnych dowodów szkodliwych następstw, takich jak uszkodzenia

wątroby powodowane nadmiernym piciem, stany depresyjne występujące po okresach

intensywnego używania tych substancji, uszkodzenia funkcjonowania poznawczego

związane z substancjami - w tych przypadkach potrzebne jest rozpoznanie czy

zażywający był lub mógłby być świadomy natury i zakresu tych szkód.

•

Uzależnienie fizjologiczne

•

Zespół abstynencyjny występujący w następstwie przerwania lub zmniejszenia

ilości zażywanego alkoholu, bez zastąpienia go inną substancją uśmierzającą.

Należy jednak pamiętać, że nadużywanie innych środków uśmierzających może

tworzyć podobne objawy abstynencyjne, które powinny być odróżniane od

alkoholowego zespołu abstynencyjnego, którego objawy są następujące:



grube drżenie mięśniowe (odróżniane od drżenia wywołanego innymi przyczynami)



halucynoza (omamica) alkoholowa (odróżniana od halucynacji występujących w schizofrenii

lub w innych psychozach)



abstynencyjne napady drgawkowe (odróżniane od padaczki i innych typów drgawek),



delirium tremens - majaczenie alkoholowe (zazwyczaj występuje pomiędzy pierwszym i

trzecim dniu po odstawieniu alkoholu i w niewielkim stopniu obejmuje drżenie,

dezorientację i halucynacje).

•

Obecność tolerancji na efekty alkoholu (może to być również obniżenie poprzednio

wysokiego poziomu tolerancji).



niewystępowanie widocznych oznak zatrucia przy obecności alkoholu we krwi na poziomie

150mg/dl,



Konsumpcja 0,75 l wódki lub odpowiednika tej ilości alkoholu w postaci piwa lub wina, przez

więcej niż jeden dzień, przez osobę o wadze około 80 kg.

•

Okresy alkoholowych zaburzeń pamięci (odróżniane diagnostycznie od

psychologicznych stanów zniekształceń pamięciowych i od napadów

psychomotorycznych).

Uzależnienie psychologiczne

• Picie pomimo wyraźnych przeciwwskazań

medycznych znanych pacjentowi (pierwszy

poziom istotności).

• Picie pomimo silnych i rozpoznawalnych

przeciwwskazań społecznych - utrata pracy z

powodu upijania się, rozpad małżeństwa,

naruszenia prawa, prowadzenie pojazdów w stanie

nietrzeźwym, itd. (pierwszy poziom istotności).

• Subiektywne poczucie utraty kontroli nad

konsumpcją alkoholu

Mechanizmy uzależnienia

Mechanizmy uzależnienia powstają na

skutek

intensywnego oddziaływania

psychofizycznego alkoholu i stanowią

podstawowe przyczyny patologicznego

picia u osób uzależnionych oraz

załamywania się prób

powstrzymywania się od picia. Są

aktywizowane przez negatywne stany

emocjonalne i doświadczenia związane ze

stresem oraz przez specyficzne

okoliczności

zewnętrzne.

Rodzaje mechanizmów:

• mechanizm nałogowego regulowania

emocji,

• mechanizm iluzji i zaprzeczania,

• mechanizm rozpraszania i

rozdwajania JA.

Zaburzenia poznawcze

alkoholika

•

proste zaprzeczanie - podtrzymywanie przekonania, że coś

nie istnieje, mimo że w rzeczywistości to coś występuje. Typowym przykładem jest uporczywe

twierdzenie, że nie ma się problemu z uzależnieniem od alkoholu pomimo oczywistych dowodów,

które to potwierdzają i spostrzegane są przez otoczenie,

•

minimalizowanie - przyznawanie się do problemów z alkoholem, ale w taki sposób, że problemy te

wydają się znacznie mniejsze i nie tak poważne jak w rzeczywistości,

•

obwinianie - zaprzeczanie własnej odpowiedzialności za pewne zachowania i utrzymywanie, że

ktoś inny lub coś innego jest za nie odpowiedzialny,

•

racjonalizowanie - budowanie alibi, usprawiedliwień i innych wyjaśnień własnego zachowania

pomniejszających własną odpowiedzialnośc i przedstawiających w pozytywnym świetle motywy

własnego postępowania. Służą one przede wszystkim do dostarczania innych niż fakt uzależnienia

wyjaśnień zachowań związanych z piciem. Bardzo często nie występuje tu proste zaprzeczenie

faktom dotyczącym zachowania, ale za to przedstawia się fikcyjne bądź złudne wyjaśnienia

przyczyn,

•

intelektualizowanie - unikanie konkretnej i osobistej

świadomości problemów alkoholowych, traktowanie ich w sposób abstrakcyjny, przy

pomocy uogólnień, spekulacji intelektualnych i analizy teoretycznej,

Zaburzenia poznawcze

alkoholika, cd:

• odwracanie uwagi - zmienianie przedmiotu rozmowy lub

refleksji w celu uniknięcia tematów zagrażających i dotyczących

zachowań

związanych z alkoholem,

• fantazjowanie - budowanie wyobrażeń na temat

nierealistycznych sytuacji, wydarzeń i własnych czynów,

• koloryzowanie wspomnień - modelowanie obrazu minionych

wydarzeń zgodnie z aktualnymi potrzebami, w służbie dalszego picia,

• marzeniowe planowanie - tworzenie naiwnych wizji własnych działań

i sytuacji, potrzebnych do rozwiązywania konkretnych problemów

życiowych i poprzestanie na przeżywaniu przyjemnych doznań

towarzyszących tym

marzeniom.

Destrukcyjna orientacja

życiowa

• nastawienie autodestrukcyjne (niskie poczucie wartości,

dręczenie i poniżanie siebie, myśli samobójcze, negatywne wizje

własnej osoby i

własnego życia),

• destrukcyjne schematy relacji międzyludzkich (nastawienia

obronne lub agresywne, gotowość do wycofywania się i izolacji,

podejrzliwość i

brak zaufania, nastawienia lub tzw. cechy antyspołeczne lub

aspołeczne),

• rozpad systemu wartości i brak konstruktywnej wizji życia

(zwątpienie, nihilizm, brak wiary w pozytywne wartości i w

możliwośc ich

realizacji, manipulowanie destrukcyjnymi wizjami własnego życia).

Deficyt umiejętności

życiowych

• umiejętności interpersonalnych (związanych z

komunikowaniem się z innymi

ludźmi, z przyjmowaniem i wywieraniem wpływu na innych

ludzi),

• umiejętności intrapersonalnych (związanych z

samoświadomością i

rozumieniem samego siebie, kontaktem z własnymi

uczuciami i pragnieniami itd.),

• umiejętności zadaniowych (związanych z wykonywaniem

różnych czynności

praktycznych w sferze zawodowej, rodzinnej i z

samoobsługą).

Strategiczno-strukturalna

psychoterapia uzależnienia

Model procesu psychoterapii obejmuje pięć

etapów pracy pacjenta nad:
a)rozpoczynaniem procesu zdrowienia,
b)uznawaniem własnego uzależnienia i
powstrzymywaniem się od picia,
c)rozbrajaniem mechanizmów
uzależnienia i zapobieganiem nawrotom,
d)zmianą zachowań i sytuacji
społecznych pacjenta

UPOJENIE ALKOHOLOWE

( UPICIE- INTOKSYKACJA ALKOHOLOWA)

1. FAZA EKSCYTACJI (0,5-1,5 promila)
 Zaburzenia zachowania i emocji
 Brak kontroli emocjonalnej
 Zaburzenia koordynacji wzrokowo-

ruchowej

 Zaburzenia krytycznego sądzenia

2. FAZA UPOJENIA, UPICIA

WŁAŚCIWEGO(1,5-2 promile)

Bełkotliwa mowa
Niepewny chód
Spadek krytycyzmu
Zaburzenia zdolności logicznego

myślenia

3. FAZA GŁĘBOKIEGO UPOJENIA (faza

porażenna); > 2,5 promila

POSTACIE FAZY UPOJENIA:

• EUFORYCZNA
• DEPRESYJNA
• DYSFORYCZNA
• HISTERYCZNA
• DYSFORYCZNO-EKSPLOZYWNA

Patologiczna reakcja na

alkohol:

• UPOJENIE PATOLOGICZNE (to ostra

psychoza, która rozwija się niezależnie

od przyjętej dawki alkoholu). Ma ona

symptomy następujące:

Utrata kontaktu z otoczeniem
Auto-; agresja
Trwa kilkanaście minut, owiana jest

całkowitą niepamięcią; wyklucza

odpowiedzialność karną sprawcy

Patologiczna reakcja na

alkohol:

UPOJENIE NA PODŁOŻU

PATOLOGICZNYM.

Ma miejsce u osób cierpiących na

poważne schorzenia somatyczne,
zaburzenia psychiczne, etc.

Reakcja na alkohol jest o tyle

nieprawidłowa, że eskaluje, nasila
cechy choroby podstawowej.

Następstwa somatyczne

patologicznego picia; zespołu

uzależnienia od alkoholu

 Atrofia mózgu (zanik mózgu)
 Atrofia kory mózgu
 Zapalenie nerwów wzrokowych
 Zaburzenia chodu
 Zaburzenia czucia
 Zapalenia wielonerwowe
 Zwyrodnienie mięśnia serca
 Zaburzenia rytmu serca
 Przewlekłe zapalenie przełyku( żylaki przełyku,

choroba wrzodowa, nieżyt żołądka, zapalenie

trzustki, stłuszczenie/ marskość/ nowotwór wątroby)

Postaci zaburzeń w chorobie

alkoholowej:

• Psychozy alkoholowe (majaczenie;

halucynoza)

• Depresja alkoholowa
• Otępienie alkoholowe
• Padaczka alkoholowa
• Paranoja alkoholowa (z. Otella)
• Zespół Korsakowa

Role dzieci w rodzinie

alkoholowej

• Bohater rodzinny – jest to zazwyczaj najstarsze

dziecko. Osoba pełna wyrzeczeń i poświęcenia dla

swojej rodziny . Często rezygnuje z bardzo

ważnych osobistych celów życiowych by godzić

rodziców, kształcić młodsze rodzeństwo, nakładać

na siebie liczne obciążenia, obowiązki by innymi

mieli lżej. Bohater rodzinny nigdy nie mówi : Stop!

Już nie mogę więcej! Świadomość jego własnych

potrzeb jest bardzo mała i nie potrafi w zdrowy

sposób dbać o siebie. Nigdy nie odczuwa

zmęczenia ani nie odbiera sygnałów choroby.

• Wyrzutek (kozioł ofiarny) – to dziecko szczególnie

narażone na niszczącą grę ”to przez ciebie” i

odpowiadające na to niepokornym buntem, który

prowadzi w stronę marginesu społecznego. Jest to

częsty odbiorca agresji alkoholowej, upokorzeń. To

bardzo często zły uczeń , wagarowicz, dziecko

uciekające z domu tzw. „niedobre dziecko”,

„trudne dziecko”. Szuka aprobaty, oparcia w

grupach rówieśniczych często nastawionych

antyspołecznie. Dziecko to jest oschłe i ostre

wobec bliskich, lubi być w centrum uwagi. Jest

głównym kandydatem do wczesnego sięgnięcia po

alkohol lub inne środki psychoaktywne

• Maskotka czyli Błazen – rola takiego dziecka

polega na poprawianiu nastroju w rodzinie,

rozładowywaniu napięcia uśmiechem, humorem. To

dziecko bardzo przymilne, urocze, pełne wdzięku.

Zazwyczaj ukochana córeczka taty lub synek mamy.

Maskotkę, błazna nikt nie traktuje poważnie, jest to

jego pewien dramat, gdyż ona sama w swoim

zachowaniu zatraca granicę między serio a żartem,

między śmiechem a płaczem, między

przyjemnością dawania a bólem. Dziecko takie robi

minę do złej gry. W środku maskotka czuje się

przestraszona niepewna, osamotniona, pełna lęku.

• Zagubione dziecko (Dziecko we mgle, Aniołek,

Niewidoczne dziecko) – rola takiego dziecko

sprowadza się do tego, iż jest ono niewidzialne,

właściwie nie ma go.

Dziecko to jest na zewnątrz nieśmiałe, trzyma się

zawsze na uboczu, zamknięte w sobie bierne,

wycofane w świat swoich fantazji, marzeń, gdzie

wszystko jest doskonałe i bezpieczne. Zazwyczaj

dziecko takie nie sprawia problemów

wychowawczych, Ceną jaką za to płacą jest brak

umiejętność i kontaktu , współżycia z innymi

ludźmi , szuka ucieczki od trudnych sytuacji. Jest

to często najmłodsze dziecko w rodzinie. Wewnątrz

czuje się bardzo samotne, pokrzywdzone, nic nie

warte, niedobre

Dzieci a rodzina alkoholowa

1. nie ufać
2. 2.nie mówić
3. 3.nie odczuwać