ZAGROŻENIE WYBUCHEM PYŁU

WĘGLOWEGO

CENTRALNA STACJA

RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: [phone]

www.csrg.bytom.pl e-mail: [e-mail]

Prawo Geologiczne i Górnicze

z dnia 4.02.1994 r. art. 73

(znowelizowane 27.07.2001 r.)

1. Przedsiębiorca jest zobowiązany w szczególności: rozpoznawać

zagrożenia związane z ruchem zakładu górniczego i podejmować
środki zmierzające do zapobiegania i usuwania tych zagrożeń, w
tym oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe występujące w
ruchu zakładu górniczego oraz stosować niezbędne środki
profilaktyczne zmniejszające to ryzyko.

2. Posiadać odpowiednie środki materialne i techniczne oraz

właściwie zorganizowane służby ruchu do zapewnienia
bezpieczeństwa pracowników i ruchu zakładu górniczego

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Artykuł 73a.

1. Występujące w zakładach górniczych zagrożenia naturalne:

tąpaniami, metanowe, wyrzutami gazów i skał, wybuchem pyłu
węglowego, wodne, erupcyjne, siarkowodorowe, radiacyjne
naturalnymi substancjami promieniotwórczymi, a także
działaniem pyłów szkodliwych dla zdrowia, podlegają zaliczeniu
do poszczególnych stopni (kategorii, klas) zagrożeń.

2. Zaliczeń, o których mowa w ust. l, dokonuje właściwy organ

nadzoru górniczego w drodze decyzji, jeżeli przepis szczególny
nie stanowi inaczej.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

3. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:

1/ kryteria oceny zagrożeń naturalnych, o których mowa w ust.

l,

w zależności od rodzaju kopaliny, natężenia występowania

zagrożeń,

przestrzeni występowania zagrożeń i rodzaju zakładu

górniczego,

a także szczegółowe zasady zaliczania tych zagrożeń,

2/ sposób zaliczania złóż (pokładów), ich części lub wyrobisk do

poszczególnych stopni (kategorii, klas) zagrożeń,

3/ przypadki, w których zaliczeń może dokonywać kierownik

ruchu

zakładu górniczego.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Rozporządzenie Ministra

Spraw Wewnętrznych i

Administracji

z dnia 14 czerwca 2002 r.

W sprawie zagrożeń

naturalnych w zakładach

górniczych

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Rozdział 1

Przepisy ogólne

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
16/

pyle węglowym

-rozumie się przez to ziarna węgla przechodzące

przez
sito o wymiarach oczek równych 1x1 mm,

17/

pokładzie węgla zagrożonym wybuchem pyłu węglowego

–

rozumie się przez to pokład węgla, w którym stwierdzono zawartość

części lotnych w węglu większą niż 10% w bezwodnej i
bezpopiołowej
substancji węglowej,

18/

pokładzie węgla niezagrożonym wybuchem pyłu

węglowego

–

rozumie się przez to pokład węgla, w którym stwierdzono zawartość
części lotnych w węglu mniejszą lub równą 10% w bezwodnej
i bezpopiołowej substancji węglowej

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

19/

pyle kopalnianym

- rozumie się przez to pył powstały podczas

robót
górniczych oraz w trakcie przeróbki, wraz z dodatkiem substancji

zabezpieczających przed wybuchem,

20/

pyle węglowym bezpiecznym

- rozumie się przez to pył węglowy

pochodzący z pokładu węgla niezagrożonego wybuchem pyłu
węglowego,

21/

pyle węglowym niebezpiecznym

- rozumie się przez to pył

węglowy
pochodzący z pokładu węgla zagrożonego wybuchem pyłu
węglowego,

22/

intensywności osiadania pyłu

- rozumie się przez to masę pyłu

węglowego
bez części niepalnych stałych, osiadającego na danej
powierzchni
w ustalonym czasie, wyrażoną w g/m

2

na dobę,

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

23/

pyle kopalnianym zabezpieczonym

- rozumie się przez to pył

kopalniany zawierający:
a) co najmniej 70% części niepalnych stałych w polach
niemetanowych,
b) co najmniej 80% części niepalnych stałych w polach
metanowych,
c) wodę przemijającą uniemożliwiającą przenoszenie wybuchu
pyłu
węglowego i całkowicie pozbawiającą ten pył kopalniany
lotności,

24/

pyle kopalnianym niezabezpieczonym

- rozumie się przez to pył

kopalniany, który nie spełnia wymagań podanych w pkt 23,

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

25/

wyrobisku niezagrożonym wybuchem pyłu węglowego

-

rozumie się przez to wyrobisko, w którym:
a) nie występuje niebezpieczny pył węglowy, lub
b) pył kopalniany zawiera co najmniej 90% części niepalnych
stałych
pochodzenia naturalnego, ilość niebezpiecznego pyłu
węglowego
jest mniejsza niż 10 g/m

3

wyrobiska, a intensywność

osiadania pyłu
jest mniejsza niż 0,15 g/m

2

na dobę, lub

c) pył kopalniany zawiera co najmniej 50% wody przemijającej
pochodzenia naturalnego, a wyrobiska sąsiednie, mające z
nim
połączenie, są wyrobiskami niezagrożonymi wybuchem pyłu
węglowego lub zostały zaliczone do klasy A zagrożenia
wybuchem
pyłu węglowego,

26/

wyrobisku zagrożonym wybuchem pyłu węglowego

-

rozumie się przez to wyrobisko, które nie spełnia wymagań
podanych
w pkt 25,

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Rozdział 5

Zagrożenie wybuchem pyłu

węglowego

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§ 24. Miejscami możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu

węglowego są

w szczególności:

1/ miejsca wykonywania robót strzałowych w wyrobiskach

zagrożonych wybuchem pyłu węglowego,

2/ miejsca urabiania węgla,

3/ miejsca stwierdzonych nagromadzeń metanu w ilości

co najmniej 1,5%,

4/ miejsca nagromadzenia pyłu węglowego niebezpiecznego

w ilości

co najmniej 500 g/m

3

wyrobiska w pyle kopalnianym

niezabezpieczonym na długości większej niż 30 m, w

wyrobisku,

gdzie eksploatowane są maszyny lub urządzenia

elektryczne,

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

5/ pola pożarowe,

6/ zbiorniki węgla,

7/ składy materiałów wybuchowych,

8/ strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami w pokładach

drugiej, trzeciej i czwartej kategorii zagrożenia metanowego,

9/ wyrobiska o nachyleniu większym niż 10° z transportem

linowym,

kołowym lub kolejkami, w których zainstalowane są kable lub

przewody elektryczne.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§25.1. Ustala się dwie klasy

zagrożenia wybuchem pyłu

węglowego:

a) pokładów węgla lub ich części,
b) wyrobisk lub ich części w podziemnych zakładach
górniczych
wydobywających węgiel kamienny oraz wyrobisk
podziemnych
lub ich części w odkrywkowych zakładach górniczych
wydobywających węgiel brunatny.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

2.

Do klasy A

zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

zalicza się pokłady węgla lub ich części,
wraz z wyrobiskami drążonymi w tych
pokładach lub częściach, w których
występuje pył węglowy zabezpieczony
w sposób naturalny.

3.

Do klasy B

zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

zalicza się pokłady węgla lub ich części,
wraz z wyrobiskami drążonymi w tych
pokładach lub częściach, które nie
spełniają wymagań zawartych w ust. 2.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

4. Do klasy A

zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

zalicza się wyrobiska lub ich części, w
których
występuje pył węglowy zabezpieczony
w sposób naturalny lub nie ma odcinków
z pyłem
kopalnianym niezabezpieczonym w
sposób
naturalny, dłuższych niż 30 m, przy
czym
odległość między tymi odcinkami nie
może być
mniejsza niż 100 m.

5.

Do klasy B

zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

zalicza się wyrobiska lub ich części,
które nie spełniają wymagań zawartych
w ust. 4.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§ 26.
1.Niezwłocznie po wykonaniu wyrobisk w pokładzie węgla powinny
być
przeprowadzone badania pokładu węgla lub jego części pod
względem
zagrożenia wybuchem pyłu węglowego.
2. Badania pokładu węgla lub jego części powinny być
przeprowadzone po
wykonaniu co najmniej 300 m wyrobisk w polach niemetanowych
lub
co najmniej 500 m w polach metanowych.
3. Badania wyrobisk lub ich części poza pokładami węgla powinny być

przeprowadzone podczas ich drążenia, a także przy każdej zmianie
warunków, które mogą mieć wpływ na ilość gromadzącego się w
nich pyłu
kopalnianego.

§ 27.
Do czasu zaliczenia pokładu węgla lub jego części oraz wyrobiska lub
jego części pod względem zagrożenia wybuchem pyłu węglowego
podlegają one rygorom określonym dla klasy B zagrożenia wybuchem
pyłu węglowego.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§ 28.

Wniosek w sprawie zaliczenia do klasy zagrożenia wybuchem pyłu

węglowego powinien zawierać:

1/ charakterystykę pokładu węgla lub jego części albo

wyrobiska lub jego

części, z uwzględnieniem występujących zagrożeń oraz

miejsc

możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego,

2/ opis czynników mających wpływ na zagrożenie wybuchem

pyłu

węglowego,

3/ propozycję zaliczenia pokładu węgla lub jego części albo

wyrobiska

lub jego części do odpowiedniej klasy zagrożenia wybuchem

pyłu

węglowego, wraz z uzasadnieniem,

4/ mapę w skali nie mniejszej niż 1:5.000.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Warunki, które muszą zaistnieć dla
powstania
wybuchu pyłu węglowego:

1. Pył węglowy musi być nagromadzony w odpowiedniej ilości i
jakości,

2. Czynnik powodujący powstanie obłoku pyłu węglowego,

3. Czynnik termiczny zapalający obłok pyłu węglowego

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Skutki wybuchu pyłu węglowego:

1. Płomień wybuchu (nawet do kilkunastu km),

2. Tlenek węgla (do kilkunastu %),

3. Podmuch (wybicie obudowy,zawały),

4. Wpływ na psychikę ludzką.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Pierwsza linia obrony

1. Ograniczenie powstawania pyłu węglowego (nawilżanie pokładów),

2. Usuwanie pyłu węglowego (odpylanie wylotowych prądów powietrza),

3. Zwalczanie lotności pyłu węglowego (stosowanie instalacji zraszających).

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Druga linia obrony

Zwalczanie zapoczątkowania wybuchu

1. Przestrzeganie zasad bezpiecznego prowadzenia robót

strzałowych
i stosowanie środków strzałowych dopuszczonych do
konkretnych warunków zagrożenia pyłowego i metanowego,
oraz usuwanie pyłu węglowego i zmywanie stref
przyprzodkowych,

2. Niedopuszczanie do powstawania zagrożeń metanowych takich

jak przystropowe nagromadzenie metanu,

3. Stosowanie zabezpieczenia metanometrycznego jak i kontrole

indywidualne zgodne z wymogami przepisów,

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

4. Przestrzeganie zasad zwalczania zagrożenia zapłonu metanu

od iskier mechanicznych podczas pracy kombajnu,

5. Stosowanie odpowiedniej kontroli stanu kabli, muf kablowych

i urządzeń elektrycznych. Unikanie lokalizacji muf kablowych
w strefach znacznego zapylenia,

6. Przestrzeganie zasad bezpiecznego prowadzenia eksploatacji

pokładów tąpiących w warunkach zagrożenia metanowego
i pyłowego,

7. Usuwanie otwartego ognia z kopalń zagrożonych metanem

i pyłem węglowym,

8. Prowadzenie akcji uświadamiającej i szkoleniowej górników

podwyższającej poziom ich wiedzy.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Trzecia linia obrony

§. 312

1.

W drążonym wyrobisku korytarzowym, w którym występuje
niebezpieczny pył węglowy, przodek oraz wyrobiska w strefie
przyprzodkowej zmywa się lub zrasza wodą.

2.

W wyrobiskach zaliczonych, na podstawie odrębnych przepisów, do
klasy
A lub B zagrożenia wybuchem pyłu węglowego utrzymuje się strefy
zabezpieczające przed przeniesieniem się wybuchu.

3.

W strefach zabezpieczających zmywa się wodą lub opyla pyłem
kamiennym wyrobiska na całym ich obwodzie, łącznie z obudową, na
długości co najmniej 200 m od miejsc możliwego zapoczątkowania
wybuchu pyłu węglowego określonych odrębnymi przepisami.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

4. Pył kopalniany usuwa się z maszyn i urządzeń znajdujących się w

wyrobisku
w strefie zabezpieczającej.

5. W polach metanowych oprócz stref zabezpieczających, o których mowa

w ust. 2, dodatkowo utrzymuje się strefy zabezpieczające:

1) na całej długości wyrobiska przewietrzanego za pomocą lutniociągu,
2) w wyrobiskach zaliczonych do pomieszczeń ze stopniem "c"

niebezpieczeństwa wybuchu metanu na odcinkach z zainstalowanymi
kablami lub przewodami elektroenergetycznymi.

6. W wyrobisku korytarzowym, we wszystkich kierunkach od miejsc zabudowy

rozdzielni, stacji transformatorowych, prostowników i stycznikowni
utrzymuje się strefy zabezpieczające na długości co najmniej 25 m, a od
miejsc połączeń kabli wykonanych za pomocą muf skorupowych
metalowych w sieciach
o napięciu powyżej 230 V prądu przemiennego - na długości co najmniej 5
m we wszystkich kierunkach od tych połączeń.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§. 313

Stref zabezpieczających nie stosuje się w:

1) drążonym wyrobisku kamiennym, w którym nie występuje

niezabezpieczony

pył kopalniany,

2) wyrobisku wybierkowym,

3) wyrobisku, w którym pył kopalniany jest zabezpieczony przed

wybuchem

w sposób naturalny,

4) wyrobisku korytarzowym, w którym nagromadzenie pyłu

węglowego jest

mniejsze niż 30 g/m3 wyrobiska.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§. 314

1. Zawartość części niepalnych stałych w pyle kopalnianym w strefie

zabezpieczającej, oznaczona zgodnie z Polskimi Normami,
powinna wynosić co najmniej:

1) 70% w polach niemetanowych,
2) 80% w polach metanowych.
2. W przypadku niespełnienia wymagań, o których mowa w ust. 1,

zawartość wody przemijającej w pyle kopalnianym,
uniemożliwiająca przeniesienie wybuchu pyłu węglowego, w
strefie zabezpieczającej oblicza się, z zastrzeżeniem ust. 3, według
wzoru:

100 - n

W = 50 + ----------------------- Wpw - 0,625n

100

W - zawartość wody przemijającej uniemożliwiającej przeniesienie

wybuchu pyłu węglowego [%]

n - zawartość części niepalnych w pyle kopalnianym [%]
Wpw

- zawartość wilgoci przemijającej [%]

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

3. Zawartość wody przemijającej w pyle kopalnianym w strefie

zabezpieczającej w polach niemetanowych może wynosić 0,9 W.

4. W wyrobiskach korytarzowych, w pokładzie zaliczonym do IV kategorii

zagrożenia metanowego, zawartość części niepalnych stałych w pyle

kopalnianym poza strefami zabezpieczającymi powinna wynosić

co najmniej 50% lub zawartość wody przemijającej powinna wynosić

co najmniej 60% wartości wymaganej w strefie zabezpieczającej,

określonej wzorem, o którym mowa w ust. 2.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

5.

Częstotliwość kontroli zawartości części niepalnych

stałych lub

wody przemijającej w pyle kopalnianym, o których

mowa

w ust. 1-4, w strefie zabezpieczającej, dokonywanych

przez

służby dla zwalczania zagrożenia wybuchem pyłu

węglowego,

ustala kierownik ruchu zakładu górniczego w

zależności od intensywności osiadania pyłu. Kontrole te powinny

być

przeprowadzane nie rzadziej niż co 30 dni.

§. 315

W wyrobiskach, w których nie jest możliwe utrzymywanie stref

zabezpieczających, zastępuje się je rozstawnymi zaporami

przeciwwybuchowymi.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§. 323

1. W wyrobiskach niezagrożonych wybuchem pyłu węglowego

częstotliwość kontroli zawartości części niepalnych stałych

lub wody przemijającej w pyle kopalnianym, pomiarów

intensywności osiadania pyłu oraz ilości zalegającego pyłu

węglowego ustala kierownik ruchu zakładu górniczego.

2. Kontrolę zawartości części niepalnych stałych lub wody

przemijającej w pyle kopalnianym oraz ilości zalegającego

pyłu węglowego wykonuje się nie rzadziej niż co 30 dni,

natomiast pomiary intensywności osiadania pyłu wykonuje

się nie rzadziej niż co 180 dni.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Czwarta linia obrony

§.316

1. W wyrobiskach zaliczonych do klasy B zagrożenia wybuchem pyłu

węglowego stosuje się zapory przeciwwybuchowe, w sposób określony

w załączniku nr 5 do rozporządzenia.

2. Służby dla zwalczania zagrożenia wybuchem pyłu węglowego

kontrolują stan zapór przeciwwybuchowych nie rzadziej niż co 30 dni.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Zapory przeciwwybuchowe

1. Główne zapory przeciwwybuchowe

2. Pomocnicze zapory przeciwwybuchowe

§. 317

Główne zapory przeciwwybuchowe buduje się na wlocie i wylocie

każdego rejonu wentylacyjnego oraz we wszystkich pozostałych
wyrobiskach łączących rejony wentylacyjne

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§. 318

1. Pomocnicze zapory przeciwwybuchowe buduje się wewnątrz

rejonów wentylacyjnych, w odległości od 60 m do 200 m od

miejsc możliwego zapoczątkowania wybuchu pyłu węglowego.

2. W uzasadnionych okolicznościach odległość, o której mowa w ust.

1, może być zmniejszona do 40 m lub zwiększona ponad 200 m,

na warunkach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu

górniczego,

z tym że strefę zabezpieczającą wykonaną przez opylanie pyłem

kamiennym lub zmywanie wodą przedłuża się do miejsca

zabudowania zapory.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

3. W przypadku gdy długość wyrobiska uniemożliwia

zabudowanie

w nim całej zapory przeciwwybuchowej, buduje się w tym

wyrobisku co najmniej połowę zapory, a pozostałą część

zapory -

w każdym sąsiednim wyrobisku.

4.

W przypadku gdy wzajemna odległość między sąsiednimi

przodkami wybierkowymi jest mniejsza niż 150 m,

budowanie

zapory przeciwwybuchowej w wyrobisku między tymi

przodkami nie jest wymagane.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§ 319. 1. Pomocniczymi zaporami przeciwwybuchowymi ponadto

zabezpiecza się:

1) przodek wyrobiska wybierkowego,

2) przodek wyrobiska korytarzowego,

3) grupy przodków korytarzowych lub wybierkowych, których nie można

zabezpieczyć oddzielnie zaporami,

4) wyrobiska, w których pracują maszyny lub inne urządzenia powodujące

na długości co najmniej 30 m powstawanie nagromadzenia pyłu

węglowego niebezpiecznego w pyle kopalnianym niezabezpieczonym w

ilości 0,5 kg/m

3

wyrobiska i powyżej,

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

5) pole pożarowe,

6) wyrobisko, w którym zawartość metanu w powietrzu jest wyższa od 1,5%

lub występują przystropowe nagromadzenia metanu,

7) miejsca znacznego nagromadzenia pyłu węglowego niebezpiecznego w

pyle

kopalnianym niezabezpieczonym, w szczególności powyżej 0,5 kg/m

3

wyrobiska, występujące w wyrobiskach korytarzowych, przy czym odległość

między zaporami nie może być większa niż 200 m.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

2. W polach metanowych w wyrobiskach korytarzowych,
przewietrzanych za
pomocą lutniociągów, buduje się pomocnicze zapory
przeciwwybuchowe
w odległości nie większej od siebie niż 200 m.

3. W polach II-IV kategorii zagrożenia metanowego buduje się
dodatkowe
pomocnicze zapory przeciwwybuchowe w odległości nie większej
od siebie
niż 200 m w wyrobiskach korytarzowych przewietrzanych prądem
powietrza
wytwarzanym wentylatorem głównym, w których:
1) zawartość metanu w powietrzu jest większa od 0,5% -
zabudowane są
kable lub przewody elektroenergetyczne.
2) zawartość metanu w powietrzu jest większa od 1,5% - występują
przystropowe nagromadzenia metanu,
3) wyznaczone są strefy szczególnego zagrożenia tąpaniami.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§. 320

Podczas akcji przeciwpożarowej zakres zabezpieczeń przed
wybuchem pyłu węglowego ustala się w planie akcji.

§. 321

W miejscu zabudowania zapory przeciwwybuchowej wyrobisko
powinno być:
1) opylone do zawartości co najmniej 70% części niepalnych
stałych
w polach niemetanowych lub co najmniej 80% w polach
metanowych –
w przypadku stosowania zapory pyłowej, lub
2) zmyte wodą, z zastosowaniem warunku określonego w § 314
ust. 2,
a przy braku możliwości utrzymania tych warunków - opylone
pyłem
kamiennym do zawartości części niepalnych stałych, o których
mowa
w pkt 1, w przypadku stosowania zapory wodnej.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

§. 322

Ilość wody lub pyłu kamiennego na zaporze przeciwwybuchowej

w przeliczeniu na 1 m

2

przekroju wyrobiska w świetle obudowy

powinna wynosić co najmniej:

1) 200 dm

3

wody lub 200 kg pyłu kamiennego w polach

niemetanowych,

2) 400 dm

3

wody lub 400 kg pyłu kamiennego w polach

metanowych

oraz w polach niemetanowych dla zabezpieczenia pól

pożarowych.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Wybór miejsca na ustawienie zapory

• Należy ustalić właściwą odległość od przodka,

• W miejscu ustawienia zapory obudowa wyrobiska powinna być nie

uszkodzona,

• Zaporę należy ustawiać w miejscu gdzie wyrobisko jest prostoliniowe, bez

poszerzeń lub zwężeń przekroju poprzecznego wyrobiska,

• Nie wolno ustawiać zapory w miejscu przybierki stropu,

• Zapory nie może przegradzać tama wentylacyjna lub jakiekolwiek elementy

mogące osłabić działanie podmuchu na półki lub pojemniki zapory

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

Zapory przeciwwybuchowe pyłowe

• Zapory zwykłe – gdy długość pomostu półki jest większa od 65%

maksymalnej szerokości wyrobiska,

• Zapory boczne – gdy długość pomostu półki zawarta jest w granicach

od 50% do 65% maksymalnej szerokości wyrobiska,

• Zapory o skróconej długości półek – gdy długość pomostu jest zawarta

w granicach od 40% do 50% maksymalnej szerokości wyrobiska,

• Zapory rozstawne – gdy odległość półek jest tak dobrana, aby stężenie

pyłu kamiennego wynosiło 1kg/m

3

wyrobiska

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

• Zapory wodne zwykłe gdy długość zestawu jest większa od 65%

maksymalnej szerokości wyrobiska w miejscu zabudowy,

• Zapory boczne gdy długość zestawu jest zawarta od 50 do 65%

szerokości wyrobiska,

• Zapory wodne schodkowo – boczne gdy nie ma możliwości zabudowy

ww zapór ze względów ruchowych,

• Zapory wodne szybkiej konstrukcji,

• Zapory rozstawne gdy odległość zestawu pojemników jest tak

dobrana,

aby ilość wody wynosiła 1 dm

3

/m

3

wyrobiska

Zapory przeciwwybuchowe wodne

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.