Polityka UE w obszarze spraw

wewnętrznych i

sprawiedliwości

Liliana Węgrzyn- Odzioba

dr Liliana Węgrzyn- Odzioba

• Wydział Politologii UMCS
• Zakład Stosunków

Międzynarodowych

• Pokój 119
• Dyżury: poniedziałek 12.30- 14.00
środa: 11.15- 12.45
Kontakt: [e-mail]

Tematyka wykładów

•

Specyfika współpracy w dziedzinie spraw wewnętrznych i

sprawiedliwości- między międzyrządową a ponadnarodową

formułą

•

Geneza i uwarunkowania współpracy w dziedzinie spraw

wewnętrznych i sprawiedliwości

•

Wymiar instytucjonalny oraz instrumenty i mechanizmy,

struktury pomocnicze i wyspecjalizowane

•

regulacje prawne w poszczególnych płaszczyznach polityki UE w

obszarze WPBiSW

•

Prawa podstawowe i ich ochrona

•

Obywatelstwo UE

•

Polityka imigracyjna i azylowa UE, swobodny przepływ osób

•

Ochrona bezpieczeństwa wewnętrznego

•

Zwalczanie dyskryminacji

•

Perspektywy rozwoju polityki UE w obszarze spraw

wewnętrznych i sprawiedliwości.

Literatura

• System prawa Unii Europejskiej, Przestrzeń

wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości UE pod

red. J. Barcza, (tom XI, cz. 1 i 2), Warszawa 2009.

• P. Wawrzyk, Bezpieczeństwo wewnętrzne UE,

Warszawa 2009

• P. Wawrzyk, Polityka UE w obszarze spraw

wewnętrznych i sprawiedliwości, Warszawa 2009

• Program Sztokholmski- implikacje i wyzwania dla

Unii Europejskiej i Polski, materiały robocze

2/2010, pod red. A. Gruszczaka, Warszawa 2010

• A. Grzelak, Unia Europejska na drodze do

Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i

Sprawiedliwości, Warszawa 2009

Egzamin

• Data:
• Forma:
• Poprawa:

Wykład 1

• Specyfika współpracy w dziedzinie

spraw wewnętrznych i
sprawiedliwości- między
międzyrządową a ponadnarodową
formułą

Zagadnienia:

• Początki współpracy
• Pojęcie i zakres polityki UE w

obszarze spraw wewnętrznych i
sprawiedliwości

• Specyfika polityki Unii Europejskiej w

obszarze spraw wewnętrznych i
sprawiedliwości

Traktat z Lizbony zniósł podział

na filary!!!

Polityka

• -określenie o charakterze normatywnym

ujmujące politykę jako działalność służącą

osiągnięciu kompromisu w imię „ogólnej

pomyślności”

• -koncepcje behawioralną ujmującą zjawiska i

procesy polityczne w kategoriach zachowań

politycznych, a zwłaszcza zachowań ludzi

pełniących główne funkcje polityczne

• -konfliktowe ujęcie polityki odwołujące się

do władzy i panowania, walki sił społecznych

o idee i wartości.

Polityka cd

• - działalności instytucji państwowych
• -wzajemnego stosunku władzy,

wpływu i konfliktu,

• -funkcji w systemie społecznym,
• -procesu podejmowania decyzji,
• -rozwiązywania problemów.

Polityka

• zespół działań podjętych przez

ośrodek decyzyjny, które zmierzają
do osiągnięcia zamierzonych celów
za pomocą odpowiednio dobranych
środków

Funkcje państwa

• Funkcja realizowana i zamierzona
• Funkcja jako relacja i jako rola
• Funkcja adaptacyjna
• Funkcja innowacyjna
• Funkcja regulacyjna
• Funkcja normotwórcza
• Funkcja dystrybucyjna
• Funkcja organizatorska
• Funkcja ochronna
• Funkcja zewnętrzna
• Funkcja wewnętrzna

Organizacja

międzynarodowa

• każda organizacja, której członkami

są podmioty stosunków
międzynarodowych

Organizacja

międzynarodowa

• struktury utworzone przez państwa

na podstawie wielostronnej umowy
międzynarodowej. Najważniejszą
cechą takiej organizacji jest działanie
stałych organów o określonych
kompetencjach wykorzystywanych
do osiągnięcia celów organizacji.

Funkcje organizacji

• regulacyjna,
• kontrolna
• operacyjna.

suwerenność

• jedno z podstawowych pojęć określających

prawomiędzynarodowy status państwa,

które w ramach swojej jurysdykcji

terytorialnej nie podlega żadnej władzy

państwowej, wykonawczej, ustawodawczej

lub sądowej obcego państwa ani też

obcemu prawu innemu niż prawo

międzynarodowe publiczne. Status prawny

państw znajduje swój wyraz przede

wszystkim w zdolności traktatowej, w

prawie czynnej i biernej legacji oraz prawie

do zrzeszania się w organizacjach

międzynarodowych.

UE

• „post- suwerenna, policentryczna, osobliwa,

neośredniowieczna organizacja polityczna”

• „nieustanny eksperyment tworzenia nowej

struktury zarządzania polityką łączący
model relacji państwo- społeczeństwo i
politykę opartą na relacjach
międzyrządowych”

• UPO(Unidentified Political Object)
.

europeizacja

• transfer suwerenności na poziom UE;

proces, w którym polityka krajowa
staje się w coraz większym stopniu
podległa polityce europejskiej, a
przestrzeń rywalizacji i współpracy
politycznej, kształtowanie spraw
publicznych i prywatnych stopniowo
rozszerza się poza państwa
członkowskie

Europeizacja

• „procesy: konstrukcji, dyfuzji, wzorców

polityki oraz instytucjonalizacji formalnych i

nieformalnych zasad, procedur, wzorców

polityki, stylów, sposobów działania oraz

podzielanych przekonań i norm, które

najpierw zostaną zdefiniowane i

skonsolidowane w ramach polityki

wspólnotowej Unii Europejskiej, a następnie

zostają włączone do logiki

krajowych(centralnych i terytorialnych)

dyskursów, struktur politycznych i polityk

publicznych”

System unijny wg. Hixa

• jest to proces polityczny w którym

został podważony monopol państwa na
podejmowanie działań, kontrolę i
zarządzanie społeczeństwem, po drugie
relacje między aktorami publicznymi i
niepublicznymi ma charakter
policentryczny i niehierarchiczny, po
trzecie funkcją takiego systemu jest
regulacja, a nie redystrybucja

Tabela nr 10: Modele przyszłej Unii

Superpaństwo

typu

westfalskiego

Imperium

neośredniowieczne

Ustalone i szczelne

granice

Płynne i półotwarte

granice

Zbliżony

poziom

rozwoju

społeczno-

gospodarczego

Utrzymujące

się

różnice

społeczno-

gospodarcze

Dominacja

paneuropejskiej

tożsamości kulturowej

Koegzystencja różnych

tożsamości

kulturowych

Pokrywanie się granic

domen

prawa,

administracji,

gospodarki

i

wojskowości

Rozbieżność

kompetencji władczych

i funkcjonalnych oraz

granic

okręgów

wyborczych

Przejrzysta

hierarchiczna

struktura

władzy

a

jednym

ośrodkiem

decyzyjnym

Przenikanie

się

różnych

typów

jednostek politycznych

i

rozmaitych

podległości

Wyraźna

i

istotna

różnica

między

członkami

i

nieczłonkami UE

Nieostry, ale bardzo

istotny

podział

na

europejskie centrum i

peryferie

Redystrybucja regulowana

centralnie

w

obrębie

zamkniętego systemu UE

Redystrybucja

oparta

na

wspólnocie

interesów

w

ramach różnych zobowiązań

transnarodowych

Jednolite obywatelstwo

Rozmaite typy obywatelstwa z

różnymi zakresami praw i

obowiązków

Jedna armia europejska i

jedna policja

Wielość

częściowo

pokrywających się instytucji

militarnych i policyjnych

Pełna suwerenność

Zróżnicowane

zakresy

suwerenności

w

poszczególnych

obszarach

funkcjonalnych i terytorialnych

Źródło: J. Zielonka, Europa jako imperium. Nowe spojrzenie na Unię Europejską,
Warszawa 2007, s16.