Spotkanie 7

Schematy eksperymentalne

Rozkład jazdy



Plany dla grup zależnych i niezależnych



Zalety zaawansowanych planów
eksperymentalnych



Omówienie efektów interakcyjnych i
głównych - rozpoznawanie efektów na
wykresach i na podstawie średnich w
tabelach



Rozpoznawanie planów eksperymentalnych
na podstawie abstraktów

Schemat powtarzanych pomiarów:
grupy zależne - schemat wewnątrz osób
badanych



Schemat wewnątrz osób badanych: ta
sama grupa osób badanych znajduje się we
wszystkich warunkach eksperymentalnych



zalety:



eksperyment ma większą moc



wymaga mniej osób badanych



i mniej pracy



wada:



wpływ uprzednich pomiarów (dojrzewanie)

Schemat wewnątrzosobowy cd.
Sposoby radzenia sobie z efektami
uczenia się



Każda możliwa kolejność (całkowite

równoważenie)



Zmienna kolejność (rotowanie)



Kwadrat łaciński (częściowe

równoważenie)



Przykład kwadratu łacińskiego (osoby badane

słuchają 4 różnych gatunków muzyki):



radosna, smutna, romantyczna, patriotyczna



smutna, patriotyczna , radosna, romantyczna



patriotyczna, romantyczna, smutna, radosna



romantyczna, radosna, patriotyczna , smutna  

Schemat wewnątrzosobowy cd.
Sposoby radzenia sobie z efektami
uczenia się



Powtarzanie warunków w schemacie

wewnątrzosobwym:



ABBA (odwracalne równoważenie)



Kolejność ABBA – Gdy badani są poddawani

oddziaływaniu więcej niż raz, najpierw uczestniczą w

warunkach w jednej kolejności a potem w odwrotnej.



Diet Coke



Diet Pepsi



Diet Hoop



Diet Hoop



Diet Pepsi



Diet Coke

Schemat wewnątrzosobowy cd.
Sposoby radzenia sobie z efektami
uczenia się



Randomizacja blokowa – jeśli badani kilkakrotnie

uczestniczą w różnych warunkach, dbamy żeby

uczestniczyli w każdym z nich raz, zanim

dostaną go znowu.



Ten rodzaj randomizacji jest używany również w

shcematach zewnątrzosobowych



RB w schematach zewnątrzosobowych:

zapewniamy, że jedna osoba badana

uczestniczy w warunku zanim dostanie go inna

osoba badana

Schamat zewnątrzosobowy



Przydzielanie warunków osobom
badanym w schematach
zewnątrzosobowych:



Losowy przydział



Randomizacja blokowa



Dopasowane grupy

Zaawansowane plany
eksperymentalne



w najprostszym układzie plan 2x2



dwa sposoby rozszerzania tego schematu:



zwiększanie liczby poziomów zmiennych

niezależnych.



2x3, 3x3, 4x2, 4x3.



rozszerzenie liczby zmiennych niezależnych w

badaniu,



2x2x2, 2x3x2, 2x4x3x2.



mnożąc przez siebie liczbę poziomów

zmiennych niezależnych wiemy ile jest

warunków eksperymentalnych



w planie 2x2 - 4 warunki, 6 w planie 3x2.

Schemat złożony

Strach

Pytanie specyficzne

Czy ideogram oznacza:

(-4) coś groźnego  coś

niegroźnego (0)

Pytanie niespecyficzne

Czy ideogram oznacza:

(-4) coś złego  coś

neutralnego (0)

Czas 8 ms

(6 ms)

Czas 16 ms

(15 ms)

Czas 8 ms

(6 ms)

Czas 16 ms

(15 ms)

Rotacja 1

*

Rotacja 2

Rotacja 1

Rotacja 2

Twarze

Ekmana

(strach)

Braki

Ideogramy

Twarze

Ekmana

(strach)

Braki

Ideogramy

Twarze

Ekmana

(strach)

Braki

Ideogramy

Twarze

Ekmana

(strach)

Braki

Ideogramy

n=20

n=20

n=20

n=20

N=80

bodziec
kontrolny

afektywny

bodziec

poprzedzający

wstręt

16/32 ms

ekspozycja

suboptymalna

neutralny

bodziec

docelowy

ideogramy

japońskie

1000 ms

ekspozycja

optymalna

OCENA

substancja

niejadalna /

jadalna

OCENA

złość

strach

zwierzę

groźne /
łagodne

HERMES 2000 - Procedura eksperymentalna

Grupa

E I

E II

E III

K I

K II

K III

Kolejność

emocji

a

b

a

b

a

b

a

b

a

b

a

B

Równoważenie

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

Blok I

W

ST

R

ĘT

W

ST

R

ĘT

ZŁ

O

ŚĆ

ZŁ

O

ŚĆ

ZŁ

O

ŚĆ

ZŁ

O

ŚĆ

ST

R

AC

H

ST

R

AC

H

ST

R

AC

H

ST

R

AC

H

W

ST

R

ĘT

W

ST

R

ĘT

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

Blok II

ZŁ

O

ŚĆ

ZŁ

O

ŚĆ

W

ST

R

ĘT

W

ST

R

ĘT

ST

R

AC

H

ST

R

AC

H

ZŁ

O

ŚĆ

ZŁ

O

ŚĆ

W

ST

R

ĘT

W

ST

R

ĘT

ST

R

AC

H

ST

R

AC

H

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

KO

N

T

HERMES 2000 – Procedury kontrolne

Zaawansowane plany
eksperymentalne interakcja



Interakcja – gdy efekt jednej zmiennej
niezależnej różni się w zależności od
poziomu drugi zmiennej niezależnej

IV 2

IV 1

A B

X

5

9

Y

3

5

IV 2

IV 1

women

men

Social

71

80

clinical

83

84

Zaawansowane plany
eksperymentalne interakcja

Zmienna
niezależna 2

Zmienna niezależna 1

A B

X

5

9

Y

3

5

Na przykład porównujemy różnice średnich między wierszami:
9-5 =4
5-3=2
Widać, że różnice średnich w obu rzędach są różne stąd możemy wnioskować,
że zapewne mamy do czynienia z interakcją. Przy liczeniu różnic ważne jest,
aby zawsze odejmować w tę samą stronę, ponieważ ważny jest znak różnicy.

Trudność zadania

Łatwe

trudne

Niski

3,34

3,34

Po

zi

om

lę

ku

Wysoki

5,55

1,19

Trudność zadania

Łatwe

trudne

Niski

6,25

3,10

Po

zi

om

lę

ku

Wysoki

4,25

1,10

Znajdź interakcję

Efekt główny zmiennej
b

Efekt interakcyjny ab

Efekt główny zmiennej
a i b

0

5

10

15

20

25

30

35

a1

a2

a3

b1
b2

0

20

40

60

80

100

a1

a2

a3

b1
b2

0

20

40

60

80

100

a1

a2

a3

b1
b2

Estimated Marginal Means of MEASURE_1

DECYZJ A

5

4

3

2

1

E

st

im

at

ed

M

ar

gi

na

l M

ea

ns

20

10

0

-10

Grupa

eksperymentalna

kontrolna